ISifij De ineenstorting der Spaansche republiek Een waarschuwing van Chamberlain Geen verzet fn centrale zone. BUITENLAND DINSDAG 7 FEBRUARI 1939 DE LEIESCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 6 Wordt de burgeroorlog beëindigd BEMIDDELINGSACTIE VAN LONDEN EN PARIJS. De Britsche regeering heeft stappen on dernomen om een einde te maken aan noodeloos bloedvergieten in Spanje, zulks in nauwe samenwerking met de Fransche regeering. Hoewel deze mededeeling van gezaghebbende zijde te Londen is verno men, is geen officieele inlichting te ver krijgen over den aard dezer stappen, doch verklaard wordt, dat pogingen worden ge daan met beide zijden nauw contact te on derhouden. Uit Burgos wordt echter aan de Ro- meinsche bladen gemeld, dat een zeer vooraanstaande persoonlijkheid der re geering van Burgos in zijn commentaar op de geruchten, dat Frankrijk en Enge land het initiatief hebben genomen om terstond een eind te maken aan den Spaanschen burgeroorlog, verklaard heeft: „De oorlog zal alleen kunnen eindigen met een absolute overwinning van generaal Franco op het slagveld, of met een on voorwaardelijke overgave van de Marxis ten". Geen tegenstand in de centrale zone? Uit Perpignan wordt gemeld, dat de po litiek van tot het uiterste weerstand bie den aan de aanvallen der rechtsche troe pen, niet meer gehandhaafd schijnt te kunnen worden. In Spaansche regeërings- kringen krijgt men den indruk, dat een voortzetting van den strijd in de centrale zone practisch vrijwel onmogelijk is. Zeker is, dat de veronderstelling van tegenstand in de centrale zone zelfs niet overwogen wordt. In militaire kringen heerscht de zelfde opvatting. Volgens de laatste te Londen ontvangen berichten heeft de Spaansche regeering het Spaansche grondgebied verlaten. Het is on bekend, waar zij zich thans ophoudt. Het is zelfs onbekend of de leden der Spaan sche regeering bij elkander zijn of niet. Volgens een niet bevestigd bericht heeft Negrin zich naar Toulouse begeven, waar een speciaal vliegtuig gereed staat om hem naar Madrid over te brengen en van daar naar Valencia. Azana wil vrede. President Azana is gisteravond aangeko men te Collonges sous Salève aan de Zwit- sersche grens. „Ik wil vrede", verklaarde hij. De president heeft zich gevestigd in een huis op 3 meter van de Zwitsersche grens. Hij is vergezeld van zijn vrouw, zijn schoonzoon, zijn secretaris en een adju dant. De burgemeester van Collonges heeft Azana verwelkomd. Deze zeide te wen- schen, dat er spoedig vrede in Spanje zou zijn. Hij voegde hieraan toe, dat zijn ver blijf te Collonges vrij langdurig zou zijn en van de verdere gebeurtenfssen zou af hangen. De gendarmerie en de „Sureté nationale" hebben een uitgebreiden veiligheidsdienst georganiseerd. VAN HET FRONT. De dorpen, door Franco bezet. Een communiqué van het rechtsche hoofdkwartier meldt, dat aan het front van Catalonië weer belangrijke vorderin gen gemaakt zijn, en dat de volgende dor pen bezet zijn: Villadonga, Hostalets, Cal- ach, Condreau, Rupich, Spuit, Celra, Campdura, San Julian Llor, Constantins en Domeny. In den sector van Gerona is de rechtsche linie verscheidene kilometers voorbij den linkeroever van de rivier de Ter. Er zijn 2000 krijgsgevangenen ge maakt. Het linksche ministerie van landsverde diging deelt mede, dat de strijd aan het Catalaansche front, in alle sectoren voort- woedt. Onze troepen, aldus het communi qué, hebben zich teruggetrokken in stel lingen van grootere tactische sterkte in de sectoren van Seo de Urgel, Gerona en Palamos. DE VLUCHTELINGENSTROOM NAAR FRANKRIJK, Men rekent op 300.000 uitwijkelingen. Komende uit Portbou zijn gisteren 8000 Spaansche militairen bij Cerbere de grens gepasseerd. Men verwacht nog de aan komst van troepen, die zich op Figueras teruggetrokken hadden en thans naar de kust moesten uitwijken, doch volgens de jengste berichten zouden zij nog weerstand bieden. Er passeerden te Cerbere onge veer 500 vrachtauto's. Gistermorgen trokken de regeeringstroe- pen bij Le Perthus Frankrijk binnen in een tempo van 6000 man per uur. Zij droegen alle soorten 'uniformen, met bundels klee- aingstukken en andere voorwerpen. Of schoon zij zeer vermoeid waren, bleven zij goed aan den rechterkant van den weg naar de interneeringskampen en had de politie niet de minste moeite met hen. De ontruiming van tien streek van Puig- cerda maakt slechts langzaam vorderingen. In Llivia én Puigcerda bevinden zich nog 20u0 gewonden. Verbandmiddelen ont breken daar. Vannacht om half één begon d<- artillerie aan te komen, gevolgd door vrachtauto's soldaten, die na ontwapend te zijn, vervoerd werden naar het drie km. verder gelegen interneeringskamp. Volgens officieele inlichtingen bedraagt het aantal Spaansche vluchtelingen, dat sedert Zondagavond de Fransche grens is gepasseerd, omstreeks 40.000. De vrouwen en kinderen worden in centrale punten bijeengebracht, van levensmiddelen voor zien en naar het binnenlano vervoerd. Voor de gewonden zijn maatregelen getroffen tot inrichting van kleine hospitalen ter plaatse, waar de dringendste zorgen gege ven kunnen worden. De soldaten worden geinterneerd in een concentratiekamp in Aigèles, waar 100.000 man kunnen wor den ondergebracht Het kamp zal in recht hoeken van èèn hectare worden verdeeld, welke elk met. prikkeldraad zullen wor den omgeven en die 1500 militiesoldaten per afdeeling kunnen opnemen. Een zeer strenge militaire tucht zal er gehandhaafd worden. Men ziet het inrichten van nog andere kampen onder oogen. Men verwacht in de komende dagen een stroom van 100.000 tot 140.000 personen, militairen en burgers. Wanneer men reke- rhig houdt met de 13.000 vrouwen en kin deren, die de grens sedert een week reeds gepasseerd zijn, kan men het aantal per sonen, dat Frankrijk een onderdak zal moeten geven, ramen op 270 000 tot 300.000. De kosten worden geraamd op 8 tot 10 francs per persoon per dag. Sedert verscheidene dagen is ook een zekere hoeveelheid materiaal over de grens gekomen, o. m. een zestigtal vliegtuigen, vachtwagens etc. De in Frankrijk neerkomende Spaansche militaire vliegtuigen zullen worden sa mengebracht op het vliegveld van Tou louse (Francazal). De inzittenden zullen in interneeringskampen worden onderge bracht. Engeland zal Frankrijk bijstaan Solidariteit der belangen BELANGRIJKE VERKLARING IN LAGERHUIS. Chamberlain heeft gisteren in het Lagerhuis medegedeeld, dat de op 26 Januari jl. door Bonnet in de Fransche Kamer afgelegde verklaring luidde, dat in geval van een oorlog, waarin de twee landen zouden zijn gewikkeld, alle strijdkrachten van Groot-Brittanië ter beschikking van Frankrijk zouden staan, juist zooals alle strijdkrachten van Frankrijk ter beschikking zouden staan van Groot-Britannië. Dit, zoo vervolgde Chamberlain, is in volledige overeenstemming met de in zichten der Britsche regeering. Het is onmogelijk, in details alle hy pothetische gevallen te onderzoeken, welke zich zouden kunnen voordoen, doch ik voel mij verplicht, duidelijk aan te geven, dat de solidariteit van belan gen, waarbij Frankrijk en Groot-Brit- tanië zijn betrokken, zoodanig is, dat elke bedreiging van de vitale belangen van Frankrijk, van welken kant zij zou komen, noodzakelijk de onmiddellijke samenwerking van Groot-Brittanië zou uitlokken (toejuichingen). „WOORDEN, DIE NIET MIS VERSTAAN KUNNEN WORDEN." Over de door Chamberlain in het Lager huis afgelegde verklaring in zake de soli dariteit met Frankrijk schrijft de „News Chronicle": „Chamberlain heeft een verklaring van de eerste beteekenis afgelegd, en wel in zoo duidelijke bewoordingen, dat zij in geen enkele hoofdstad kunnen worden misver staan. De woorden van den ministerpresi dent konden niet beter zijn; men zou alleen kunnen zeggen, dat zij wat laat komen. Bonnet heeft een dergelijke verklaring over de Engelsch- Fransche solidariteit af gelegd op 26 Januari, en achter Bonnet te komen, is inderdaad langzaam. De „Daily Herald" schrijft: De verklaring van Cham berlain moet ei aan herinneren, dat de hoop als zou Groot-Brittannië achterblij ven, ijdel is. Zij vormt een waarschuwing voor allen wien het aangaat, dat een be dreiging der vitale belangen van Frankrijk evenzeer een bedreiging is van de vitale belangen van het Britsche rijk en met alle kracht moet worden weerstaan. Zij, wien deze woorden betreffen, mogen ze wel ter harte nemen en daaruit de gevolgtrekkin gen maken. VOLDOENING IN FRANKRIJK. Zoodra de verklaring, die Chamberlain in het Lagerhuis heeft afgelegd, in de wan- Welverzorgde handen! Met Purol blij veen ze zacht en mooi. Doos 30 en 60 ct. Spaansche goudrchat komt over de grens. Vannacht hebben douane-beambten bij Le Perthus een convooi van elf vracht auto's opgemerkt, welke vol gepakt met vluchtelingen en beladen met een groote hoeveelheid staven goud en zilver uit Spanje kwamen. De waarde hiervan wordt geraamd op verscheidene honderdduizen den ponden. De chauffeurs zeiden, dat de schat een vieel vormde van de reserves der bank van Spanje. Het goud en zilver is overgebracht naar Boulou en onder zware bewaking ge steld. In Le Perthus verwacht men, dat van daag 35.000 militiemanschappen uit Puig cerda de grens zullen overschrijden. De kuntsschatten naar Genève. De werken van Spaansche kunst, aldus meldt Havas uit Genève, die gisteren over de grens aan de Pyreneeën zijn gekomen, worden binnenkort te Genève verwacht. Zij zullen veilig worden opgeborgen in het Volkenbondspaleis en waarschijnlijk ten voordeele var het internationale Roode Kruis worden tentoongesteld. Zaterdag is ter zake een overeenkomst gt.teekend door Alvarez del Vayo, namens de Spaansche regeering. In deze overeen komst wordt bepaald, dat wanneer de oor log geëindigd zal zijn, de werken van Spaansche kunst, welke onder de persoon lijke hoede zijn gesteld van Avenol, den secretaris-generaal van den Volkenbond, zillen worden teruggegeven aan de dan bestaande Spaansche regeering. DE ITALIANEN IN SPANJE. Een Duitsch commentaar. In een commentaar op het communiqué, dat is uitgegeven na de zitting van den Grooten Fascistischen Raad, verklaart de „Nachtausgabe" wat verstaan moet wor den onder een overwinning van Franco: „Natuurlijk gaat het niet alleen om een militaire overwinning van Franco op de rooden en de bezetting van de gebieden van Madrid en Valencia, maar om de daad werkelijke (dit woord is door het blad onderstreept) overwinning van Franco op he< bolsjewisme." delgangen van de kamer bekend was ge worden. werd zij met levendige voldoening besproken. s De woorden van Chamberlain werden ge zien als een zeer duidelijk antwoord op de artikelen der Italiaansche pers, waarin de laatste dagen de nauwe solidariteit in twij fel werd getrokken tusschen Engeland en Frankrijk. Men is het er over eens, dat de woorden van Chamberlain, evenals die van Roose velt, welker algemeene beteekenis niet ge dementeerd is, een doeltreffende bijdrage vormen voor de vredespolitiek der groote democratiën. Alle Fransche bladen zonder uitzonde ring brengen hulde aan Chamberlain voor zfjn verklaring. GROOTE VERRASSING IN ROME. De verklaring van Chamberlain is een groote verrasing gebleken voor Italiaansche politieke kringen, die haar beschouwen als een duidelijker omlijnde uitdrukking van de eenheid van belangen tusschen Groot- Brittanië en Frankrijk dan eenig Britsch premier ooit tevo'^en heeft uitgesproken. Van bepaalde zijde werd gezegd, dat de verklaring gelijkwaardig is aan een aan kondiging van een militair bondgenoot schap, even bindend als dat, hetwelk door Hitler is afgekondigd tusschen Duitschland en Italië. In feite zijn vele politieke waar nemers van oordeel, dat de verklaring den bodem inslaat van het geloof, dat steeds in Italië heeft bestaan, n.l. dat nooit een toe zegging van militairen steun door groot Brittannië aan Frankrijk is gegeven. In de Italiaansche blader van heden wordt alles in het werk gesteld om de be teekenis der door Chamberlain afgelegde verklaring te verkieinep. In gezaghebbende kringen on'.houdt men zich van commentaar, doch, nu de verkla ring volgt op den „bom" uit het Witte Huis van de vorige week, zijn deze kringen zon der twijfel onder den indruk van de teeke nen, welke wijzen op een toenemende soli dariteit tusschen de democratieën. BEVREDIGING IN AMERIKA. Te Washington zijn de verklaringen van Chamberlain met voldoening ontvangen. Men herinnert er aan. dat de legercommis- sie de stelling van Roosevelt zonder veel bezwaren had aanvaard. De oppositie lag meer in de procedure, welke de president gebruikte voor den verkoop van vliegtui gen dan in de kwestie zelf. In gezaghebben de kringen wijst men er op, dat zoowel in den geest van Roosevelt als in, dien der groote meerderheid van het Congres en van de Amerikaansche burgers, het begrip, dat „de eerste verdedigingslinies van de Vereenigde Staten in Frankrijk en Groot- Brittannie liggen", het voor de Vereenigde Staten noodzakelijk maakt, dezen beiden landen zoo veel mogelijk faciliteiten te ver- leenen voor de versnelling hunner lucht- bewapening. VAN HET VATICAAN Z. H. DE PAUS MOET RUSTEN. Naar Un. Press, verneemt, heeft de H. Vader zich Maandagavond op doktersad vies om zes uur ter ruste begeven, niet om dat Zijne Heiligheid een nieuwe instorting heeft gehad, doch omdat de geneesheer het wenschelijk acht, dat de Paus Zijn krach ten zooveel mogelijk spaart met het oog op de groote vermoeienissen, welke Hem le wachten staan bij de a.s. plechtigheid ter gelegenheid van den zeventienden ver jaardag van de Pauskroning. Ook werd gezegd, dat Zijne Heiligheid zich vermoeid heeft met het doorzien van de honderden telegrafische gelukwenschen, wtlke Hij in den loop van den dag ont ving ter gelegenheid van den zeventienden verjaardag van de Pauskeuze, s Pausen lijfarts, prof. Milani, is zelf ziek. Hij lijdt namelijk aan influenza. Het was ook zijn plaatsvervanger, dr. Giovanni Rocchi, die Zijne Heiligheid adviseerde, zich vroeg ter ruste te begeven. In officieele kringen ten Vaticane ver klaart men, dat er geen reden tot onge rustheid is. De pauselijke nuntius bij het Quirinaal, mgr. Borgoncini Duca, heeft Maandagna- iriddag ter gelegenheid van den zeventien den verjaardag van de verkiezing van Fius XI tot Paus in de prachtige zalen van df nuntiatuur een groote receptie gege ven. Aan de receptie namen deel de Ita liaansche minister van buitenlandsche za ken, graaf Ciano en onderstaatssecretaris Bastianini, voorts het bij het Quirinaal ge accrediteerde diplomatieke corps en tal van burgerlijke en militaire autoriteiten, senatoren en afgevaardigden. DUITSCHLAND DE ECONOMISCHE MOEILIJKHEDEN HET TEKORT AAN LEVENSMIDDELEN. Vrees van de „Deutsche Volkswirt." De „Deutsche Volkswirt" bevat een aan wijzing dat de tegenwoordige schaarscnte aan boter, vet, eieren, vleescn en koffie in Duitschland zich binnenkort wellicht ook zaï doen gelden voor andere artikelen. Het blad vei wijst naar hei feit, dat Ber- lijnsche huisvrouwen onlangs des morgens en des middags in rijen voor de kruide nierswinkels gestaan hebben in de hoop een beetje konie te kunnen bemachtigen. In een rij staan, aldus de „Deutsche VolKSwirt", doet onnoodig pijnlijke her- IX. neringen nerleven en is niet alleen de meest onjuiste, doch ook de meest oneco nomische vorm van goederenverdeeling. De voorzichtige verbruiker is gedwon- gtn, op de ongunstige uren van den dag, energie en tijd te verspillen om een min of meer willekeurige portie te verkrijgen. Indien hij niet bereid is dit offer te bren gen, of anderen daarvoor te betalen, zal hij honger moeten lijden. Wat gebeurt met de koffie, kan even- gied met andere artikelen gebeuren. Als gevolg van invoerveranderingen zou het kunnen gebeuren, dat de voorraden niet op het peil van 1938 kunnen worden ge houden. In dit geval zou de beste methode zl,n het thans voor boter geldende systeem uil te breiden, waarbij iedere verbruiker een boterkaart heeft en iedere week zyn portie bij denzelfden winkelier kan afha len, die aanteekening houdt van de ver strekte hoeveelheid. Dit systeem, aldus de „Deutsche Volks wirt", zou voorkomen, dat hamsteraars van den eenen winkel naar den anderen gaan er. de voorraden opkoopen. Onder de' goederen, welke het blad noemt, komen voor sigaretten en suiker. DE OPVATTINGEN VAN FUNK. Lasten schuiven op het nageslacht. Vernomen wordt, dat toen Funk het pre sidentschap der Rijksbank overnam, hij verklaard heeft, dat de loonen, de prijzen er. de valuta stabiel gehouden moesten v/orden en dat een verhooging der belas ting, zooals die door Schacht geëischt werd, vermeden moest worden. De nationaal-so- cialistische theorieën verwerpen ook de inflatie, doch verklaren, dat een vergroo ting van de bankbiljetten circulatie niet inflationnair is, zoolang de vergrooting vergezeld gaat van een grootere goederen productie. Vernomen wordt, dat de opvattingen van Funk zijn, dat de financiering van het nationaal-socialistische regime niet de taak kan zijn van één generatie, maar dat de schulden over een langere periode moeten worden uitgebreid, hetgeen ook in strijd s met de politiek van Schacht. De indus trie-ondernemingen en het publiek zjjn niet langer in staat den staat te helpen bij het bestrijden van de enorme kosten der bewapeningen en de openbare werken. Er worden twee mogelijkheden overwogen: uitbreiding van de schulden op korten en rniddellangen termijn tot na de thans gel dende vervaldagen, en invoering van een nieuw soort obligaties, die op afleverings- nota's lijken. Er verluidt, dat Funk hoopt, dat door de ontwikkeling van het vierjaren plan en de verdere rationalisatie der in dustrie het mogelijk zal zijn te komen tot een aanzienlijke verhooging der productie en daarmede tot voorkoming van een stij ging der prijzen. Funk hoopt het probleem der Duitsche internationale schulden te re gelen. Hij is van oordeel, dat, wanneer de Joodsche emigratie geregeld is en het ge vaar van kapitaalvlucht is weggenomen, Let mogelijk zal zijn, dat de deviezenbe- perkingen losser gemaakt kunnen worden en de kwestie van nieuwe buitenlandsche credieten voor Duitschland kan worden overwogen. HERTOG VAN KENT STELT BEZOEK AAN IERLAND UIT. In verband met de bom-aanslagen. Officieel wordt medegedeeld, dat de her tog en hertogin van Kent hun bezoek aan Noord-Ierland tot later in het jaar heb ben uitgesteld. Oorspronkelijk was het de bedoeling, dat het bezoek de volgende maand zou worden gebracht. Het uitstel is, naar vernomen wordt, een voorzorgsmaatregel. Het hertogelijk paar hoopt zijn bezoek later te brengen, wan neer de toestand rustiger is. CHINA MUITERIJ ONDER JAPANSCHE TROEPEN? Volgens door het Chineesche telegraaf agentschap te Tsjoengking ontvangen be richten zou muiterij zijn uitgebroken on der 3000 man Japanscve troepen, die op twee troepentransportschepen uit Sjang- ha. bij den Tangkoepoort naar Tientsin aan gekomen waren, na zwaren dienst te heb ben gedaan in de Zuid-Chineesche fronten. De muiterij zou tot een gewapend conflict geleid hebben, waarbij veel geschoten werd. Terstond openden vier Japansche oorlogsschepen, die in de nabijheid lagen, het vuur op de muitende troepen. Dit geschutvuur der vlootstrijdkrachten, zoo meldt het Chineesche Telegraafagent- schap verder, werd door de legertroepen, die in Tangkoe in garnizoen lagen, ver keerd begrepen en gezien als een uitdaging van de vloot jegens het leger, waarop de gamizoenstroepen het vuur beantwoord den, zoodat een hevig vuren van alle kan ten ontstond. Chineesche guerillatroepen mengden, zich in dezen strijd. Ten slotte werd de muiterij onderdrukt door Japan sche gendarmes en een derwaarts gezon den detachement troepen. De muitende troepen zijn in twee groepen naar Soei- juean en Sjangsi gezonden. PALESTINA RAZZIA TE JERUSALEM. Bij een onverwachte razzia in de stads wijk Moesrara te Jerusalem zijn twintig verdachten gearresteerd. Buitenlandsche berichten GEHEIMZINNIGE MOORDEN IN SJANGHAI. Te Sjanghai worden de laatste dagen verscheidene moordaanslagen gepleegd. Tsjau Tsji Tang, raadsheer aan het mi nisterie van financiën der hervormde re- geering, is vanmorgen in de internationale nederzetting dood aangetroffen. Op zijn lijk was een briefje bevestigd met de woorden: „Je bent een verrader". BRANDSTICHTING IN VACANTIE- KAMP. Gisteravond is in Skegness, Lincolnshire, in het daar gevestigde groote vacantiekamp met amusementsgelegenheden, een uitge breide brand uitgebroken, naar men ver moedt tengevolge van brandstichting. Het vuur werd gestuit na twee uur werken door de brandweer. Er werd schade aangericht aan de con certzaal en in den „Biërgarten", voorts aan het orgel en aan de greote voorraad bedden enz., die in de hall lagen opgesla gen. De brandweer slaagde er in uitbrei ding van het vuur naar de 2000 zomer huisjes en andere in de nabijheid gelegen gebouwen te' voorkomen. WERKLOOZENBETOOGING TE LONDEN „Niets doen Is geen pretje". Ongeveer vijftig werkloozen, waaronder verscheidene vrouwen, zijn gisteravond op de stoep van het Savoy Hotel te Londen gaan liggen, waar zij zich toedekten met aanplakbiljetten, voorzien van de leuze: „Niets doen is geen pretje". Dertig andere werkloozen gingen het Grosvenor Hotel binnen, waar zij op het dure tapijt in de lounge gingen liggen en biljetten over zich heentrokken met de woorden: „Wij willen werk bij den dienst tot bescherming tegen luchtaanvallen". Zij schreeuwden luid, dat zij een onderhoud wilden hebben met minister sir John An derson, die voor een diner verwacht werd. De politie heeft de betoogers later ver wijderd. Geen reden tot bezorgdheid. ENGELAND

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 6