Catalonië staakt het verzet Linksche troepen ontwijken over de Fransche grens BUITENLAND Zeventien jaren pontificaat Roosevelt's verklaringen MAANDAG 6 FEBRUARI 1939 DE LEWlSrKF COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 Franco bezet het land zonder slag of stoot Van strijd geen sprake meer GERONA EN SEO DE URGEL PRIJSGEGEVEN. Zaterdagmiddag werd gemeld, dat het Navareesche legercorps dien morgen de stad Gerona was binnengerukt. Zonder slag of stoot werd de stad be zet. Een onbeschrijfelijke stoet van vluch tende soldaten en burgers begaf zich naar Figueras op weg. Te Perpignan deed het gerucht de ron de, dat de rechtsche troepen Figueras reeds zouden zijn binnengerukt. Dat is echter al te voorbarig. Later werd trouwens gemeld, dat Fi gueras gistermorgen een bombardement heeft doorgemaakt, dat tot de ergste van den oorlog behoorde. Het aantal slachtoffers is niet bekend; den avond tevoren had vrijwel de geheele burgerbevolking de stad verlaten. Gisterochtend vroeg is het rechtsche leger naar Seo de Urgel opgerukt. Het grootste deel der bevolking is naar An dorra gevlucht. Volgens berichten uit An dorra zijn de troepen van Franco om streeks negen uur binnengerukt. In het legerbericht van het groote hoofdkwartier wordt medegedeeld, dat de rechtsche troepen aan het Catalaansche front verschillende dorpen in de sectoren Berga, Vich en Gerona bezet hebben. In den kustsector zijn zij verscheidene kilometers voorbij Palamos. Zij hebben Santa Pelada bezet en staan in de nabij heid van Palasibal. Van strijd kan feitelijk niet meer gesproken worden. De opmarsch ge schiedt overal in vrachtauto's, die voorafgegaan worden door tanks en met machinegeweren bewapende auto's. De eerste elementen van het Urgelkorps bevonden zich gisteravond ter hoogte van Ripoll en 17 R.M. van Puigcerda. Geen Italianen in de grenssectoren. De Fransche militaire autoriteiten te Perpignan hadden zich min of meer be zorgd getoond in verband met de moge lijkheid, dat zich onder de rechtsche troe pen in de nabijheid der Fransche grens Italiaansche vrijwilligers zouden bevinden. Franco zelf heeft nu den Franschen mede gedeeld, dat hij de Italiaansche divisie, die in den betreffenden sector opereerde, heeft teruggetrokken. DE UITTOCHT VAN HET REPUBLIKEINSCHE LEGER. Bij Ie Perthus over de Fransche grens. Te Le Perthus is gisteren een conferen tie gehouden, waaraan is deelgenomen door den Franschen generaal Fagalde, de Fransche grensautoriteiten, de Spaansche autoriteiten van La Junquera en voorts o.m. kolonel Somossa, militair bevelheb ber van La Junquera. De conferentie heeft zich bezig gehouden met de regeling der modaliteiten voor het overschrijden der Fransche grens door Spaanschè troepen eenheden der regeering. De uittocht der regeeringstroepen naar Frankrijk werd als volgt geregeld: Eerst zullen alle burgerlijke uitwijkelingen de grens passeeren, dan volgt het automo bielpark, en daarop komen de troepen over de grens. Zij zullen, zoodra zij over de grenslijn zijn, de wapens neerleggen. De mitrailleurs worden links van den weg neergelegd, de geweren, handgranaten en andere individueele wapens rechts van den weg. De soldaten zullen door het platasje Le Perthus trekken, tusschen rjjen Fransche troepen door. Óp drie ki lometer aan den anderen kant van le Perthus zullen zij geconcentreerd wor den op een sportveld onder aan den weg van Perpignan. Er heerschte gistermiddag volkomen orde in Le Perthus. Enorme vrachtwagens denderen ronkend voorbij. Aan den Spaanschen kant van de grens tieemt de menigte, ondanks den ernst van den toestand en de dreigende nabijheid van de rechtsche troepen, van minuut tot minuut toe. De menigte blijft echter rus tig en volstrekt lijdzaam. Omstreeks half vijf gistermiddag kwam de eerste republikeinsche legereenheid, een peleton cavallerie, over de grens. De mannen werden onmiddellijk ontwapend. Thans komen de afdeelingen in onaf gebroken stroom over de grens. In totaal 80 vliegtuigen der repu blikeinsche luchtmacht zijn gisteren de Fransche grens gepasseerd. De meeste daarvan zijn in Frankrijk ge land. Eenige andere echter zijn spoor loos verdwenen. In het Fransch-Spaansche grensstadje Le Perthus is de toestand gevaarlijk. De grens loopt hier dwars door de hoofd straat, en men vreest bij de nadering van Franco's troepen voor grens-incidenten. Aan Fransche zyde zyn mitrailleurs en stukken veldgeschut opgesteld om in ge val van nood de grens te kunnen doen eerbiedigen. Als hongerige wolven. In het Fi'ansche dorpje Lamanière, een plaatsje van 150 inwoners dicht bij de Spaansche grens, zijn 1200 uitgehongerde Spaansche vluchtelingen komen binnen vallen. Zij hebben alle winkels geplun derd en verwoestingen aangericht. Voorts zijn ongeregeldheden voorgeko men tusschen gevluchte soldaten en Fran sche gendarmes, waarbij schoten zijn ge lost. Spaansche soldaten terug naar hun land. 1300 soldaten van het Spaansche link sche leger, die verklaard hadden naar het nationalistische Spanje te willen gaan, zijn gisteren bij Hendaye over de Spaan sche grens geleid. Zij werden door de Spaansche bevolking met groot enthou siasme ontvangen. Het vraagstuk der gijzelaars. Naar gisterenavond vernomen werd, heeft de Fransche regeering twee drin gende demarches bij Negrin ondernomen, teneinde van hem de verzekering te krij gen, dat het leven der politieke gevange nen, die zich in handen der regeering be vinden, niet in gevaar zal worden ge bracht De laatste vrijwilligers over de grens. Vanochtend zouden de laatste 5000 le den van de internationale brigades over de Fransche grens trekken langs een pas bij Le Perthus, die geheim gehouden wordt uit vrees voor luchtaanvallen. Over den weg van Figueras naar Le Perthus beweegt zich een tragische stroom van vluchtelingen voort. Aan de grens bevin den zich duizenden vrouwen en kinderen, die geen voedsel en zelfs geen water heb ben, zoodat vele sterven. De Fransche autoriteiten laten de vluchtelingen toe in afdeelingen van 2000 personen, die van voedsel voorzien worden, zoodra zij zich op Fransch gebied bevinden. De generale staf van de vloot naar Frankrijk. Gistermorgen ls te Port Vendres in twee schepen uit Las Rosas een dertigtal offi cieren en onder-secretarissen aangekomen, die tezamen den generalen staf van de vloot vormden. Zij verklaarden, dat de regeering Fi gueras heeft moeten ontruimen. De beide oorlogsscheepjes, snelvarende vaartuigen, elk voorzien van twee torpedolanceerbui- zen, maar zonder brandstoffen, kregen ver lof 40 uur in Port Vendres te blijven in af wachting van instructies der admiraliteit te Toulouse. Voorts zijn twee kleine scheepjes met zestien regeeringsofficieren door de douane in beslag genomen. Een zeer belangrijke hoeveelheid wapens van Duitsche herkomst werd aan wal gebracht. Ten slotte wachten in den Col des Abeil- les op het gebied van Banyuls aan zee 4000 soldaten op machtiging om Fransch gebied te betreden. Er zijn schikkingen getroffen om hen naar een concentratiekamp in Ar- gèles aan zee te vervoeren. DE REGEERING NAAR CENTRALE ZONE. Een correspondent van Havas, die kon doordringen tot in de nabijheid van Negrin en eenige andere linksche minis ters, heeft vernomen, dat alle schikkingen zijn getroffen voor het overbrengen der republikeinsche regeering naar de centrale zone. De nieuwe zetel der regeering staat echter nog niet vast: Valencia, Murcia cn Carthagena zouden in aanmerking komen. Gisteravond te 20 uur is de regeering in de nabijheid van Agullana bijeengekomen. Besloten werd, dat Negrin onverwijld naar de centrale zone zou vertrekken. Te Le Perthus doet het hardnekkige ge rucht de ronde, dat Negrin en verschillen de leden der regeering per vliegtuig naar Valencia zouden zijn vertrokken. Het linksche ministerie van buitenland- sche zaken heeft zijn bureaux te Perpig nan gevestigd. Zijn voornaamste taak zal bestaan uit het aanleggen van dossiers, waarin de Spanjaarden, die naar Frankrijk zijn gevlucht, worden ingeschreven. AZANA, COMPANYS EN AGUIRRE IN FRANKRIJK. Willen zij het verzet opgeven. Azana, de president der Spaansche re publiek, is gisternacht bij den grenspost Las Ilias over de Fransche grens geko men. Na een diplomatiek paspoort verkre gen te hebben begaf hij zich onverwijld naar Parijs. Tezelfdertijd als Azana is gisterochtend ook Martinez Barrio de grens gepasseerd. Martinez Barrio heeft echter Azana niet naar Parijs vergezeld. Hij vertoeft op het oogenblik te Amelie-les-Bains. Ook Companys, de president der Cata laansche generaliteit, en Aguirre, de presi dent der Baskische fegeering, hebben zich naar Parijs begeven. Vele waarnemers zyn geneigd, de reis van Azana, Companys en Aguirre naar Pa rijs te beschouwen als een teeken van ern stige meeningsverschillen tusschen hen en Negrin. De verklaringen, afgelegd door tal rijke republikeinsche figuren, die het VAN HET VATICAAN TIEN JAAR HERSTEL DER WERELDLIJKE SOUVERENITEIT. Vandaag is het 17 jaar geleden, dat kar dinaal Achille Ratti, aartsbisschop van Mi laan, tot Paus werd gekozen. Op dien eersten dag van zijn pontificaat verscheen de nieuwe Paus tot aller verras sing op het balcon om van daar. Urbi et Orbi zijn zegen te geven. Dit was, sinds den Paus de wereldlijke souvereiniteit ont roofd werd, niet meer gebeurd. Paus Pius XI gaf met dit gebaar oogenschijnlijk na zijn keuze Italië en de wereld te kennen wie Hij was en wat men van Hem ver dachten mocht. Hij stelde zich aan Italië en de wereld voor als de Paus der verzoe ning. Zeventien jaren zijn sindsdien verstre ken; Italië en de wereld hebben in die ze ventien jaar keer op keer mogen onder vinden, dat Paus Pius XI met dat eerste zegenende gebaar Urbi et Orbi een regee- rinqsprogram onderteekende. Wanneer dit jaar de kroning van Paus Pius XI herdacht wordt met een pontifi- calen dankdienst, niet, zooals andere ja ren, m de Sixtijnsche kapel, maar in den Sint Pieter. dan gebeurt zulks om tevens uitdrukking te geven aan 's Pausen groo ve dankbaarheid voor de conciliatie tus schen Italië en den H. Stoel. 11 Februari is het n.l. tien jaar geleden, dat in het pa leis van Lateranen de overeenkomst werd onderteekend, waarbij de H. Stoel in zijn wereldlijke souvereiniteit hersteld werd en de Kerk in Italië weer de plaats werd hergeven, waarop Zij in de staten recht heeft. Dit jaar is wel een heel bijzonder jaar voor Paus Pius XI. De Paus viert dit jaar ook zijn diamanten priesterfeest (20 De cember) en voorts brengt dit jaar het vierde lustrum van zijn bisschopswijding (28 October). Deze dag, de verjaardag van de Pauskeuze, opent den stoet der feeste lijke herdenkingen. BELGIË BETOOGINGEN TE ANTWERPEN VOOR VRIJLATING VAN GRAMMENS. Uit Antwerpen wordt aan de „Indepen- dance Beige" gemeld, dat daar gister, na afloop van een bijeenkomst, welke georga niseerd was om de in vrijheid stelling van Grammens te eischen, op straat verschei dene incidenten hebben plaatsgevonden. Betoogers hebben eenige tweetalige tram- borden vernield. De politie heeft enkele persohen gearresteerd, o.a. de Vlaamsch- nationalist Leuridan en Borms, die in den loop van den avond weder op vrije voeten zijn gesteld. DUITSCHLAND DE ONTGOOCHELING VAN OOSTENRIJK. Bürckel erkent de ontevredenheid. Gouwleider Bürckel heeft voor een groo te vergadering te Weenen het woord ge voerd. Hij zeide onder meer: „Ik moet toe geven, dat de levensstandaard in Oosten rijk sedert den „Anschluss" niet is geste gen en dat er meer menschen over de re geering morren. De slechte levensstan daard in Duitschland is eehter niet te wij ten aan de nationaal-socialistische regee ring, maar aan de vijandigheid der demo cratische landen, die Duitschland met oor log bedreigen. Daardoor zijn wij gedwon gen kanonnen in plaats van boter voorr te brengen". Bürckel heeft voorts nog medegedeeld, dat hij de partij ging zuiveren van „alles wat onwaardig is". oogenblik in de nabijheid van de grens vertoeven, schijnen deze meening te be vestigen. Deze verschillende persoonlijk heden schijnen vóór alles de beëindiging van den oorlog op het oog te hebben. De wijze, waarop de gebeurtenissen op elkaar gevolgd zijn, hebben geleid tot ver scherping van de meeningsverschillen, die reeds geruimen tijd bestonden tusschen de gematigde leden der regeering en de voor standers van verzet tot het einde. Voorzoo ver men kan nagaan, bevinden de laatsten zich vooral onder de legerleiders en de leiders van de arbeidersorganisaties en -partijen, die zich onvoorwaardelijk achter de door Negrin bepleite politiek van ver zet gesteld hebben. SPAANSCHE KUNSTSCHATTEN NAAR FRANKRIJK. Vrachtauto's met Spaansche kunstschat ten zijn over den pas van Perthus geko men. Zij bevatten 400 schilderijen van groote meesters. Behalve de werken van de meest representatieve schilders der ver schillende Spaansche scholen, n.l. Ve lasquez, Murillo, Qc-ya en Greco, zijn er ook doeken bij van beroemde buitenland- sche meesters, als Rubens, Rembrandt, en van schilders uit de Fransche sclool. De kunstschatten zyn onder goede bewa king bijeengebracht in een buitenwijk van Perpignan, in afwachting van het oogen blik, waarop zy naar Genève zullen wor den gezonden. Daar komen zij onder de hoede van den Volkenbond, dank zij de bemoeiingen van NedeJmdsfhe en Belgische Lu* '.tvrien den ENGELAND DE BOMAANSLAGEN. Een ultimatum aan Halifax. Zaterdagavond te 11 uur is een bom ont ploft tegen den muur van de Wanton-ge- vangenis te Liverpool. Een deel van de steenen werd weggeslagen, doch er ont stond geen bres. Het politie-onderzoek heeft nog geen resultaten gehad. In officieele kringen van Whitehall is ont huld, dat lord Halifax op 13 Januari j.l een mededeeling ontvangen heeft, welke afkomstig heette te zijn van het verbo den Iersche republikeinsche leger. De mededeeling had den vorm van een ultimatum en eischte de terugtrekking van de in Ierland gelegerde gewapende Brit- sche macht binnen vier dagen. Vier dagen na den datum van het ulti matum begonnen de aanslagen op electri- sche centrales in verschillende deelen des lands. Aan de mededeeling was toegevoegd, dat de aanwezigheid van de Britsche sol daten in Ierland de beroering en den bur- gerstrijd in de hand werkte. Voorts werd gedreigd, dat indien de troepen niet werden teruggetrokken,1 zou worden overgegaan tot een actief optre den in het militaire- of handelsleven van Groot-Brittannië. De Engelsche bladen melden, dat op Scotland Yard een document is ontvan gen, dat onthullingen bevat betreffende de plannen der Xerschte terroristen. Het docu ment is verzonden uit Ulster, waar het door de politie van Belfast in beslag geno men is. Het zou bijzonderheden bevat ten over plannen, om bommen te doen springen in Buckingham Palace, het kas teel van Windsor, het Lagerhuis, Scotland Yard en de Bank van Engeland. Blijkens het document zouden ook moordaanslagen zijn beraamd op hooge Londensche politieautoriteiten. Voorts verneemt men, dat de politie bij de onderzoekingen, welke zij heeft gedaan in Stoke, Newington en Noord-Londen, een lijst heeft gevonden van agenten van de speciale afdeeling van Scotland Yard. TSJECHO SLOWAKIJE GRENSINCIDENT NABIJ UNGVAR. Hongaren en Tsjechen slaags. In een gisteravond door de Karpathe- Oekrainsche regeering uitgegeven officieel communiqué wordt medegedeeld, dat Zon dagochtend 25 zwaar gewapende Hongaar - sche „terroristen" nabij Ungvar de grens genaderd zijn en met zware machinegewe ren het vuur geopend hebben. Het vuren werd Zondagmiddag voortgezet. Verklaard wordt, dat de terroristen gedekt werden door geregelde Hongaarsche troepen. Het aantal slachtoffers is nog niet bekend. Volgens de lezing van het Hongaarsche telegraafagentschap is hier sprake van een provocatie van Tsjechische militairen, die de zich op Hongaarsch gebied bevindende Hongaarsche grenswachten voortdurend onder vuur hebben gehouden. Het Hon gaarsche militaire commando heeft bij het Tsjechische commando krachtig geprotes teerd. Reuter verneemt in militaire kringen, dat Hongaarsche en Tsjecho-Slowaaksche verbindingsofficieren erin toegestemd heb ben, vandaag bijeen te komen teneinde het incident te onderzoeken. JOEGO-SLA VIE NIEUWE REGEERING GEVORMD. Onder leiding van Tsvetkovitsj. Prins-regent Paul heeft Zaterdagmiddag Tsvetkovitsj, minister van sociale aange legenheden in het afgetreden kabinet, met de vorming van een nieuwe regeering be last. Tsvetkovitsj was in de oude skoeptsjina fractievoorzitter van de Joego-Slavische ra dicalen gemeenschap (regeeringspartij) en tijdens den verkiezingsstrijd propaganda leider. Hij was een der vijf ministers, die in ver band met de Kroatische kwestie Stojadino- witsj hun ontslag aanboden en aldus de demissie van het geheele kabinet forceer den. Hij is er gisteren in geslaagd een nieuw kabinet te vormen, waarin hij zelf de por tefeuille van binnenlandsche zaken zal be- heeren. Als minister van buitenlandsche zaken is aangewzen de tegenwoordige ge zant te Berlijn, Markowitsj. Stojadinowitsj neemt aan de nieuwe re geering niet deel. De crisis in den boezem der regeering was al verscheiden weken latent, vooral sedert de verkiezingen van 11 December 1938. die duidelijk de kracht der Kroatische beweging van Wladimir Matsjek en van de met hem vereenigde Servische oppositie in het licht hebben gesteld. Inderdaad zijn het Kroatische probleemen de verschillen van opvatting over dit probleem in het ka binet Stoyadinowitsj en bij de regeerings partij de oorsprong van deze crisis. Trouwens deze meeningsverschillen wer den in het schrijven der vijf ministers aan Stojadinowitsj openlijk geconstateerd. Be doelde ministers verklaarden van oordeel te zijn, dat de Kroatische kwestie zoo spoe dig mogelijk diende te worden opgelost, doch dat de regeeiing in haar huidige sa menstelling een belemmering vormde vour een billijke regeling van dit ernstige nco- bleem, reden waarom zij hun portefeuilles te- beschikking stelden. AMERIKA EEN DUITSCHE NOTA TE VERWACHTEN? Over de Duitsch-Amerikaansche betrekkingen. Men verwacht te Berlijn de publicatie van een officieele nota over de betrekkin gen tusschen Duitschland en de Ver. Sta ten, en wel naar aanleiding van de ver klaringen van president Roosevelt voor de militaire commissie en een dubbele wei gering der Ver. Staten jegens Duitschland, t.w. de levering van helium aan het Duit sche Rijk, en het vliegen over Ameri- kaansch gebied door een trans-Atlantischen vliegdienst, waartoe de Lufthansa reeds een nauwkeurig plan had opgesteld. Roosevelts tegenspraak niet overtuigend. Inzake den tegenspraak van Roosevelt op de aan hem tot geschreven verklaring, dat „de grens der Ver. Staten in Frankrijk of aan den Rijn ligt", constateeren de Duit sche bladen algemeen, dat dit dementi ver rassend laat gekomen is. De „Deutsche All- gemeine Zeitung" schrijft: Alleen de Ame- rikaansche president zelf schijnt 48 uur lang de geweldige i ilwerking van zijn door hem thans zoo heftig bestreden verklarin gen niet te hebben ingezien. Dit is by zoo'n ervaren staatsman wel verwonderlijk. De tegenspraak van Ruosevelt laat vele vragen onbeantwoord. De „Berliner Lokalanzei- ger" noemt den tegenspraak niet overtui gend. Roosevelt, aldus het blad, zal den storm, dien hij ontketend heeft, niet tot bedaren kunnen brengen. De wereld ech ter zal zich verbaasd afvragen, wat te den ken van de politiek van Washington, die vandaag theoretische oorlogsverklaringen uitvaardigt, om morgen op den vredes hoorn te blazen. De „Berliner Boersenz§i- tung" schrijft, dat het dementi te verwach ten was geweest wegens den storm van verontwaardiging, welke het in Amerika zelf heeft ontketend. Het schijnt Roosevelt verrast te hebben, dat de verontwaardiging zich niet tegen de aütoritaire staten, doch tegen hem zelf gekeerd heeft. 't Komt te laat, zegt Rome. In Rome heerscht de meening, dat de tegenspraak van president Roosevelt op zijn sensationeele verklaringen te laat komt. Met een vertraging van vier dagen, zegt de „Giórnale", heeft Roosevelt oorlogs zuchtige verklaringen willen tegenspreken, welke bijna de geheele Amerikaansche pers aan hem heeft toegeschreven. Roosevelt heeft den toestand met een dementi willen redden, maar, zoo vervolgt het blad, hij kan geen grenzen vaststellen en bedrei gingen uiten tegen Duitschland, Italië en hun bondgenooten, zonder een verdediging uit te lokken van de bedreigde landen, welke, wil zij doeltreffend zijn, gesteld moet worden op eenzelfde lijn als het offensief Roosevelt. Buitenlandsche berichten OVERSTROOMING EISCHT DERTIEN MENSCHENLEVENS. Ten gevolge van overstroomingen van de Ohio en zijn rij rivieren zijn, voorzoover tot nu toe bekend, in de staten Ohio, Ma ryland en West Virgina dertien personen om het leven gekomen. Men vreest, dat er nog minstens vier dooden zullen zijn. Tal van personen zijn dakloos geraakt. ZEVENTIEN SKIEëRS VERONGELUKT. Zeventien leden van het personeel van een plaatselijke mijnbouwmaatschappij te Tokio zijn bij een skitocht op de Hakko- dasanberg district Aomori, door een ver blindende sneeuwstorm verongelukt. Elf menschen zijn dood gevroren, terwijl ex- vijf zijn gered door helpers uit Aomori, die telefonisch waren gewaarschuwd. In 1899 is de Hakkodasan voor het laatst het tooneel geweest van een ont zettende ramp, n.l. toen een patrouille van 200 soldaten door een sneeuwstorm werd verblind en verongelukte tijdens een ge forceerde marsch. DE GEZONKEN JAPANSCHE DUIKBOOT Men meldt, dat zes opvarenden van de Japansche duikboot, die 2 Februari ter hoogte van Kioesjoe is gezonken, gered zijn. Het lot van de 81 andere is niet bekend. VIER DOODEN BIJ EEN BRAND TE LONDEN. Zaterdagmorgen is brand uitgebroken in een woonhuis in Penny Fields, in het East- end (Londen). Een gezin van vier perso nen is in de vlammen omgekomen. TWEE DOODEN BIJ ONGEVAL TIJDENS ITALIAANSCHE MARINE-OEFENINGEN. Tijdens marine-oefeningen in de Golf van Napels heeft een torpedo den Italiaanschen torpedoboot „Dezza" geraakt. Het vaartuig kreeg lichte averij en kon op eigen kracht de haven bereiken. Evenwel bleek, dat de stoompijp defect was geraakt, en dat de heete stoom de machinekamer binnendrong. Twee hierin aanwezige militairen liepen hevige brandwonden op, waaraan zij later z.'in bezweken. Een derde militair werd ge kwetst. KIND DOOR WOLVEN VERSCHEURD. In de bosschen van het Poolsche district Dzisno is een 11-jarig meisje, dat van schoei huiswaarts keerde, door een troep wolen verscheurt*.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 5