GOLD fTAR
'n Knoop
er
X NIEUWS
MAANDAG 6 FEBRUARI 1539
DE LErDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 1 2.5J per kwartaal.
Bij onze agenten '0 cent per week;
f 2.60 per kwartaal. Franco per post
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïll.
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: SO cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
BINNENLAND
BOE WORDT HET WEER?
WEINIG VERANDERING.
De Bilt seint:
Verwachting:
Voor de kuststrook: Meest matige, Zui
delijke tot Zuid-Westeelijke wind, licht tot
half bewolkt, droog weer, weinig verande
ring in temperatuur.
Voor het binnenland: Zwakke tot matige
Zuid-Westelijke tot Zuidelijke wind, helder
tot licht of half bewolkt, droog weer, tem
peratuur om het vriespunt tot lichte vorst
in den nacht, overdag weinig verandering
in temperatuur.
De weerstoestand van hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder: licht bewolkt, matige Z. Z.
W. wind, 5 gr. C.
Vlissingen, zwaar bewolkt, matige Z. Z.
W. wind, 1 gr. C.
De Bilt, licht bewolkt, matige Z. Z. W.
wind, 2 gr. C.
Groningen: licht bewolkt, zwakke Z. W.
wind, 1 gr. C.
Maastricht: licht bewolkt, zwakke Z. Z.
Vr wind 1 gr. C.
BUtTENLANOSCH WEEROVERZICHT.
De luchtdrukverdeeling is sinds Zater
dag volkomen onveranderd gebleven. Het
continentale gebied van hoogeluchtdruk
behoudt zijn uitgestrektheid en in geheel
Centraal-Europa verandert de luchtdruk,
bijna niet. De machtige anti-cycloon heeft
zich over het geheele Middellandsehe Zee
gebied uitgebreid en reikt tot aan Noord-
Afrika en Portugal. Een uitgestrekte en
ciepe depressie bedekt den geheelen
Oceaan. De depressie, die Zaterdag IJsland
passeerde, ligt thans in de Poolzee. Een
bi ede strooming van warme lucht beweegt
zich over de Britsche Eilanden, Scandina
vië en het Oostzeegebied en dringt de win
terkoude terug tot diep in Rusland. Over
de koude lucht in het vorstgebied, die op
het continent tot omstreeks één kilometer
hoogte reikt, bewegen zich weer warme
en uiterst droog luchtmassa's. De hoogere
toppen der middelgebergten en de hooge
Alpenstations melden zomersche tempera
turen, (Feldberg in Schwarzwald 1500 me
ter hoog plus tien graden, Jungraujoch
3600 meter minus 5 graden). De vliegtuig-
waai-nemingen wijzen uit, dat de toestand
onveranderd blijft tot in Oost-Europa, in
de omgeving van het centrum van het ge
bied van hoogeluchtdruk in Zuid-Duitsch-
lar.d komt nog strenge vorst voor. Op
IJsland werd het kouder en in de Pool
zee waaien arctische winden. Het is te
verwachten, dat het heldere winterweer
met lichte vorst of temperaturen om het
vriespunt in den nacht aanvankelijk ^al
aanhouden.
LUCHTTEMPERATUUR.
6 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.:
Van Maandagnamiddag 5.25 uur tot
Dinsdagmorgen 7.04 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Dinsdag 7 Febr.
voorm. 4.50 uur en nam, 5.15 uur.
Maan op 20.26 uur Maandagavond.
Maan onder 8.32 uur Dinsdagmorgen.
Bwrqsrlilke Stand
LEIDEN.
Ondertrouwd: H. H. Dongelmans
jm. 26 jaar en C. W. de Wolf jd 25 jaar
C. C. Epskamp jm 32 jaar en L. Kan
bier 32 jaar 'jd. G. Groenhuizen jm 23
jaar en C. Lepelaar jd. 22 jaar J. van
Kampen jm. 25 jaar en H. M. Ouwerkerk
jd 20 jaar W. Minke jm 23 jaar en L.
Nagtegaal jd. 19 jaar H. H. B. Ravens-
fcergen jm. 25 jaar en J. van Tongeren jd
20 jaar C. J. Vincourt jm. 21 jaar en
A. M. de la Rie jd. 20 jaar J. A. v. Veg-
gel jm. 27 jaar en C. D. Kok jd. 23 jaar
W. C. Wernink jm 30 jaar en P. C. Verheij
van Wijk jd. 22 jaar G. P. de Graaf jm.
22 jaar en J. J. van Steenbergen jd. 19 j.
Geboren: Abraham Johannes, zoon
van D. Kanbier en M. J. Vincourt Maria
Wilhelmina, dochter van J. Slingerland en
J. Smit Duco Max, zoon van I. van
Weerlee en C. M. Hoekstra.
Overleden: W. E. Mazurel hsvr. van
C. de Jongh 75 jaar C. A. A. Montens,
hsvr. van J. P. Poot 61 jaar M. A. Vier-
bergen m. 78 jaar P. Lagerenberg, m.
74 jaar.
EEN POP IN SOESTER BOEREN-
COSTUUM VOOR PRINSES BEATRIX
Ter gelegenheid van den eersten ver
jaardag van prinses Beatrix hebben van
middag te ruim twaalf uur vier kinderen,
twee jongens en twee meisjes, als ge
schenk van de geheele schooljeugd van
Soest een pop in Soester boerencostuum
aangeboden
Verleden zomer is reeds de prinses ter
gelegenheid van den eersten landbouwdag
een pop in Soester boerencostuum aange
boden.
H.K.H. Prinses Juliana heeft de school
kinderen zelve ontvangen.
Bij het geschenk was een gedichtje ge
voegd, opgesteld door Benny Vreden, te
Soest. Een bouquet van rose Anjers en
gele Fresia's gebonden met wit-groene lin
ten, werd prinses Juliana aangeboden.
Alle schoolkinderen van Soest en Soes-
terberg hadden een paar centen voor dit
aardige cadeautje geofferd.
Het gedichtje luidt als volgt:
Jarig, klein prinses jet
Trots van Nederland,
Op uw eersten jaardag,
kom 'k als afgezant,
'k Ben een Soester boertje,
'k Woon hier in de buurt,
En de Soester kind'ren,
Hebben mij gestuurd.
Alle Soester kind'ren,
Lief prinsesje klein,
Zullen in gedachten
Heden bij u zijn.
'k Wensch u daarom namen:
Heel die kinderschaar,
Thans op uw verjaardag
Een voorspoedig jaar.
En die zelfde kind'ren
Wenschen stuk voor stuk
U een tijd van voorspoed,
Liefde en geluk.
'n Rijk en zonnig leven,
Vol "van levensvreugd,
Dat zijn thans de wenschen
Van de Soester jeugd.
IV. K. UNIVERSITEIT TE NIJMEGEN.
Ambtsaanvaarding van prof. mr. B. H. D.
Hermesdorf.
Hedenmiddag heeft de nieuw benoemde
hoogleeraar in de faculteit van rechtsge
leerdheid aan de Nijmeegsche R. K. Uni
versiteit, mr. B. H. D. Hermesdorf, zijn
ambt aanvaard met het uitspreken van een
rede, welke tot titel droeg: ,,De verhouding
van Romeinsch tot oud-Vaderlandsch
Recht in geschiedenis en academische op
leiding."
Naast het college van curatoren en het
corps hoogleeraren was aanwezig een de
putatie van de professoren der rechtsge
leerde faculteit der Leuvensche Alma Ma
ter, waar prof. Hermesdorf sinds vele ja
ren een professoraat bekleedt, alsmede een
groot aantal belangstellenden.
VERKIEZING PROV. STATEN.
Kamerlid Van der Weyden opnieuw
candidaat!
De adviescommissie van den R.K. Staten-
kiesKring Gouda heeft voor de a.s. groslijst-
stemming ter samenstelling van de defini
tieve candidatenlijst voor de Provinciale
Statenverkiezing de volgende personen ge
adviseerd:
I. M. P. van der Weyden te Zeven
hoven (aftr.).
2. A. C. A. Deerenberg te Schoonhoven.
3. A. Heerkens te Gouda.
(De heer Van der Weyden heeft, op aan
drang van het Kringbestuur, na aanvan
kelijk bedankt te hebben, opnieuw een
candidatuur aanvaard).
Voorstel Rijksbemiddelaar aanvaard.
Zoowel de drie samenwerkende textiel-
organisaties als de directie der N.V. N.
ter Kuile en Tn. te Enschede hebben het
voorstel van den rijksbemiddelaar aan
vaard, zoodat daai'mee het dreigend con
flict bij genoemde firma van de baan is.
Door dit compromis zal de Northrop-
wever met hulp een gemiddeld uurinko
men zonder ploegentoeslag van 45 ct. ont
vangen, terwijl aan de hulpen in plaats
van de eerst toegezegde 7 pet. op de be
staande loonbasis een toeslag van 10 pet.
zal worden toegekend.
DE FINANCIEELE TOESTAND VAN
GOUDA.
Geeft reden tot bezorgdheid.
Het is een weinig opwekkende loon, wel
ke spreekt uit de toelichting van B. en W
op de gemeente-begrooting voor 1939, die
thans bij den raad is ingediend.
Tot eiken prijs heeft het College willen
voorkomen, zoo zegt het, dat Gouda zou
worden een noodlijdende gemeente, welke
wellicht pas op bijzonderen steun uit
's Rijks kas aanspraak zou kunnen maken,
nadat zij een aparte inkomstenbelasting
welke is vervat in de door de Regeering
uongekondigde wijzigingen in oe fir.an-
cieele verhouding tusschen het Rijk en de
gemeenten van de toch reeds zoo zwaar
belaste ingezetenen zou hebben geheven.
Ter voorkoming van de noodlij oendheid
ware wederom versoberingen op onder
scheiden posten vereischt en m-ealen nood
zakelijke verbeteringen en werken worden
uitgesteld of tot een geringon omvang te
ruggebracht. Zoo moest ten a-mzen van de
begrooting van den dienst van gemeente
werken worden besloten slechts datgene te
doen uitvoeren, wat een algeheel verval
kan voorkomen.
B. en W. wijzen er op, dat, wanneer ai
eenerzijds een zuinig gemeentelijk beheer
wordt bevorderd, doordar van rijkswege
er de nadruk op gelegd w-.rdt, dat sleobis
die gewone werken dienen te worden uit
gevoerd, welke geen uitstel verdrugen, an
derzijds het Rijk er op aanëlnngt, dat wenc-
verschaf f in gs werken en werken gefinan
cierd met gelden uit het Werkfonds, ter
hand genomen worden. De voj- deze werk-
verschaffingswerken verschuldigde re me
en aflossing van té leenen of verstrekte ka
pitalen, drukken echter te zwaar op de
gemeente, Als gevolg hiervan is ce kaoi-
taaischuld, die in vorige j are 1 naaide, in
1938 met 285.408.toegenomen.
De begrooting vermeldt een eindcijfer
van 4.761.102.De moeilijke positie de
zer gemeente met haar groo* aantal werk-
loozen en armlastigen blijkt uit de posten
van ondersteuning aan behoaftigen en
werkloozen, die tezamen op 2 497.276.—
zijn geraamd, meer dan 50 pot. dus van
het totale budget. Wat de weikvtrschaffing
betreft, deelen B. en W. mede. dat tewerk
stelling van gemiddeld ruim 400 man ge
durende een vol jaar is gewaarborgd.
Het aanvankelijk tekort, dat het ontwerp
te zien gaf, baarde grooten zorg Nadat alle
posten aan een uiterst scherpe raming wa
ren onderworpen, moest nog een bedrag
van 21.000.worden overbrugd. B. en
W. zijn van oordeel, dat in alle geval de
draagkracht der bevolking een verhooging
van welke belasting ook, niet toelaat.
Daarom is besloten als eenig middel het
nog te dekken bedrag te putten uit de nog
voorhanden reserves der diensten. Op deze
manier kon een sluitende begrooting ver
kregen en noodlijdendheid vermeden wor
den.
B. en W. merken evenwel op. dat de-mo
gelijkheid om tot een sluitend budget te
komen, steeds moeilijker wordt. Want al
wordt eenerzijds zooveel mogelijk ver
soberd en bezuinigd en zijn anderzijds de
inkomsten tot de hoogst mogelijke ramin
gen uitgetrokken, men ontkomt tenslotte
niet aan het voortdurend accres in de uit
gaven, dat nu eenmaal een groeiende ge
meente kenmerkt, terwijl tegenover deze
stijging in uitgaven niet een voldoende
accres aan inkomsten staat. Voor de naas
te toekomst baart deza toestand groote
zcigen, waarbij nog komt, dat de finan-
cieele reserves der gemeente goeddeels zijn
verbruikt en verder weinig bronnen, waar
uit in uiterste nood geput zal kunnen wor
den, aanwezig zijn.
HOOFDAALMOEZENIER
K. W. A. H. RONCKEN. jf"
Opvolger van Mgr. Dr. Poels.
Zijne Hoogw. Exc. Mgr. Dr. J. H. G.
Lemmens, Bisschop van Roermond, hefeft
op zijn verzoek eervol 'ontslag verleend
als hoofdaalmoezenier van sociale wer
ken in het Bisdom Roermond aan den
hoogeerwaarden heer mgr. dr. H. A. Poels
en heeft in zijn plaats benoemd tot hoofd
aalmoezenier den zeereerwaarden heer K.
W. A. H. Roncken.
Verder heeft Z. Hoogw. Exc. benoemd
tot:
aalmoezenier te Heerlen den weleerw.
heer M. H. A. M. Poels;
aalmoezenier te Venlo den weleerw.
heer P. A. H. Loonen.
Dr. Poels gaat dus zijn arbeid als hoofd
aalmoezenier' neerleggen. Jongere krach
ten zullen dien arbeid overnemen.
Intusschen is voor den stoeren werker,
die dr. Poels is, nog geenszins de tijd van
rust aangebroken. Hij blijft den -nieuwen
Hoofdaalmoezenier ter zijde staan.
TER AARDEBESTELLING
ED. G. SCHUERMANN.
Zaterdagmiddag is op de algemeene be
graafplaats Crooswijk het stoffelijk over
schot ter aarde besteld van den heer Èd. G.
Schtimann, in leven voorzitter van den
Koninklijken Nederlandschen Midden
standsbond.
Vele belangstellenden bevonden zich in
de kapel om den overledene de laatste eer
te bewijzen toen de kist, welke met enkele
kransen was bedekt, werd binnengedragen.
Onder hen bevonden zich K. B. v. d.
Mandele, voorzitter van de Kamer van
Koophandel van Rcttexdam, vertegenwoor
digers van den Ned. Bond van handelaren
in textielartikelen, van handelaren in ge
distilleerd, van patroons in het meubilee-
ringsbedrijf, van dei' Ned. R. K. Midden
standsbond, van den Bond van werkgevers,
van den Bond van Bischhandelai en, van de
Ned. Ban-ketibakkersvereeniging', van den
Ned. Kappersbond, van den Ned. Bond van
van marktkooplieden, van den Ned. Bond
van slijters in gedistilleerd, van den Bond
van maatkleedingbedrijven, de heer J.
Schilthuis, lid dei Tweede Kamer, mr.
Smal, lid van Ged. Staten van Zuid-Hol
land, en H. Dekking, voorzitter van den
Ned. Journalistenkring.
In de kapel voerden verschillende spre
kers het woord. De heer L. de Groot sprak
namens den Koninklijken Nederlandschen
Middenstandsbond en al haar afdeelingen
een woord van dank en afscheid tot den
overledene.
Namens den Ghi. Middenstandsbond
sprak de heer A. Eos, voorzitter van de
Rotterdamsche afdeeling van den Chr. Ïïan-
deldrij venden en Industrieelen Midden
stand. Spr. prees de vele kwaliteiten van
den heer Schürmarm.
Vervolgens heeft de heer de Boer na
mens de Liberale Staatspartij gesproken
en de heer C. v, d. Linden namens de Mid-
denstandsvereeniging „Handel en Nijver
heid".
De jeugdgroep van den Kon. Ned. Mid
denstandsbond werd vertegenwoordigd door
den heer van Eist, die eveneens enkele
woorden ten afscheid spxak.
Hierna speelde het orgel „Wenn ich ein-
mal soil scheiden" van Bach en werd de
kisl grafwaarts gedragen. Een broer van
den overledene heeft aan de groeve den
aanwezigen voor hun belangstelling dank
Goed zoo, die knoop! Hij her.
innert hem er aan, dat zijn pakje
Niemeijer's Gold Star Shag weldra
leeg zal zijn. Doe dus verstandig,
zorg nu meteen voor een nieuw
pakje van die geurige, geweldig
zachte GOLD STAR Shag!
'n Extra tractatie:
Gold Star de Luxe 12 ct-
De uitbreiding van het
Academiegebouw
Ter gelegenheid van de officieele ope
ning van de uitbreiding der universiteits
gebouwen drie oude patriciërshuizen
aan het Rapenburg vormen nu één geheél
met het voormalige Dominicanessenkloos-
ter is er in kamer XVII van deze nieu
we vleugel een bescheiden, doch zeer inte
ressante tentoonstelling georganiseerd van
prenten en foto's, die betrekking hebben
op het Academiegebouw in den loop der tij
den.
De zorgvuldige selectie en de uitstekende
toestand waarin al het geëxposeerde zich
bevindt, prent ons in betrekkelijk korten
tijd een duidelijk chronologisch overzicht
in over de ontwikkeling van een der oud
ste, en een der belangrijkste gebouwen,
welke Leiden, of liever, welke Nederland
bezit.
Het betrekkelijk kleine klooster der
„Witte Nonnen", waarin de Academie na
eenig zoeken en zwerven tenslotte, meer
dan vierhonderd jaar geleden, haar blij
vende woonplaats vond, was, na een paar
branden en verbouwingen doorstaan te
hebben, in het geheel niet in den toestand,
waarin we het tegenwoordig kennen. De
toren werd eerst in 1670 gebouwd, naar
een ontwerp van W. van .der Helm, waar
van het origineel een bruikleen van het
Leidsche Gemeentearchief op deze ten
toonstelling te zien is. De geëxposeerde
prenten, die ouder dan 1670 zijn, vertoo-
nen dus het gebouw zonder toren. Bizon
der fraai is dit te zien op een water verf-
teekenrng in het „Album Amicorum" van
Jodocus van Amstel van Mijnden, een kost-
baai' stuk van omstreeks 1600.
In 1823 werd het prachtige Academie
poortje afgebroken, en later vervangen
door het ijzeren hek, ir. H. van Oerle
maakte een keurige reconstructie in water
verf, wij hopen dat deze reconstructie ook
nog eens in steen zal worden uitgevoerd,
waardoor de nu vrij tochtige doorloop naar
de Hortus, veranderen zal in een rustig
plein. Dit poortje zou het geheele aspect
van de Academie wonderlijk ten goede ko
men, daarvan zijn de oude prenten een be
wijs, al mogen we niet verwachten, dat het
dan weer, zooals vroeger een nobele ach
tergrond zal vormen voor schilderachtige
mannen met kuitbroeken en zwierige
steeken, ernstig disputeerend in de zon op
het Rapenburg.
Van 1632 tot 1861 heeft er op het dak
van de Academie, aan den kant van de
Nonnensteeg, een vrij groote leelijk plat
form gestaan, dat dienst deed als sterren
wacht, de Leidenaars die zich dat kunnen
herinneren moeten ongeveer negentig jaar
oud, en dus zeer weinig in getal zijn. Dit
is wel goed, want meer dan tweehonderd
jaar is door deze sterrenwacht het gebouw
geheel ontsierd geweest, leelijke dingen
zijn er niet om ons te ergeren, maar" om te
vergeten.
Verder ziet men op de tentoonstelling
nog de bekende aquarel van R. Raar uit
1880, en de iets oudere, voor haar tyd uit
stekende olieverf-schildering van J. C.
Greive, beide bruikleenen van het Stede
lijk Museum de Lakenhal. Beter dan op
foto's kan men hier zien, hoezeer het Ra
penburg geleden heeft door de noodzake
lijke rooiing der boomen, eenige jaren ge-
leden. Het moge dan waar zijn, dat het al
dus ook dichter bij zijn oorspronkelijken
toestand is teruggekomen en dat de ge
vels beter uitkomen, het staat nog te be
zien of dit laatste een voordeel is, men
denke aan het ontzettende Rijksmuseum
van Oudheden.
Het nieuwe gebouw zelf werd in zeer
korten tijd verbouwd en aangesloten. De
verbinding met het oude gedeelte is in
ieder geval beter dan de vroegere Hortus
poort, deze was eigenlijk niets anders dan
een blinde muur met een poortvormig gat
waardoor men in den Hortus kan komen,
en een cirkelvormig erboven, waarop men
kon zien hoe laat het was. Nu is er een
goed geproportioneerde poort en een gang
met ramen erboven.
Van binnen is de nieuwe vleugel, zooals
te verwachten was, in de bekende Rijks
stijl, die ook in de nieuwè kazernes weel
derig tiert, opgetrokken, met een eenigs-
zins béte aandoende luxe in verlichtings-
apparatuur en nikkel. Zoo is er een pro
jectielantaarn, die ver over de vijftien
honderd gulden gekost heeft, wat dus ver
over de duizend gulden te duur is voor»het
gebruik dat er van gemaakt wordt.
Opvallend is ook het flinke aantal
„Rijksparapluiebakken", die een capaciteit
hebben van naar schatting vijftig maal het
aantal aanwezige paraplu's men fluistert
dat er onder de heeren studenten slechts
twee zijn, die momenteel een regenscherm
bezitten, en slechts één, die het mee naar
college neemt, maar misschien verandert
op den duur de mode of het klimaat, mis
schien krijgt de heer Veraart een verkwis
tende opvolger later, men moet met allgs
rekening houden. L v
MILITARIA.
Gedurende de afwezigheid uit het gar
nizoen van 6 tot en met 9 Februari van
den luitenant-kolonel H. D. Buurman van
het 4e Regiment Infanterie, zal de luite
nant-kolonel Drijfhout van Hooff, com
mandant van 6 R. V. A., het garnizoens
commando waarnemen.
De reserve le luitenant J. de Rijk
van het 4e Regiment Infanterie is aange
wezen voor het volgen van een cursus
voor officier van wapening, aan de artil
lerie-inrichtingen aan de Hembrug.
De lichting 1938 II ploeg vertrekt op
24 Februari e.k. met groot verlof in ver
band waarmede de lichting 1939 I op dien
datum wordt overgeplaatst naar de He
bataljons der regimenten infanterie.
De sergeant le kl., hoofdgymnastiek-
onderwijzer in het garnizoen Leiden L. J.
L. M. Haerden, is met ingang van 16 Fe
bruari e.k. bevorderd tot sergeant-majoor
instr. by II 9 R. I. te Steenwijk.
Bij beschikking van den commandant
I Divisie wordt met ingang van 15 Fe
bruari a.s. de zilveren medaille voor 24
jaren dienst toegekend aan den fourier
der le klasse L. G. Stolk van het 6e Regi
ment Veldartillerie.
Het onderscheidingsteeken zal hem
16 Februari a.s. worden uitgereikt.
