WOENSDAG 1 FEBRUARI 1939
30ste jaargang No. 9250
S)e £eidAcli£(3ou/ïci/tii
Bureaux Papengracht 38. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 8
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
V Geen stemming voor ge
meenteraadsverkiezing
Het denkbeeld is geopperd, om de ge
meenteraadsverkiezingen te laten afloopen
zonder stemmingen!
En wij kunnen ons voorstellen, dat het
voor velen groote bekoorlijkheid heeft!
Voor velen, die het voorrecht hebben, de
gemeenschap in den gemeenteraad te ver
tegenwoordigen, en die aldus er zeker van
zouden zijn, hun zetel te behouden!
En, misschien niet minder, voor velen,
die zitting hebben in besturen van „kies-
vereenigingen" en graag 'n keer zouden
willen overslaan de vaak niet gemakkelijke
leiding bij de stemming voor gemeente
raadsverkiezing en al wat daaraan voor
afgaat!
Maar: men verheuge zich er nog maar
niet over, dat het geopperde denkbeeld ver
wezenlijkt zal worden!
Waar en door wie is dit merkwaardig
denkbeeld geopperd.
Wij vernemen het volgende uit de
„Volkskrant"
„In een van ónze, zooals men die pleegt te
noemen, middelgroote gemeenten een
met meer dan 25.000 inwoners heeft de
voorzitter der katholieke raadsfractie het
initiatief genomen tot ten samenkomst van
voorzitters van alle politieke groepen, in
den gemeenteraad vertegenwoordigd, om
de vraag onder het oog te zien in hoeverre
het mogelijk is, de gedachte der geestelijke
en moreele herbewapening in verband te
brengen met de komende verkiezing van
een nieuwen gemeenteraad.
De bijéénkomst heeft reeds plaats gehad;
er is breedvoerig van gedachten gewisseld,
ook over een basis voor verdere bespreking,
doch tot een definitief besluit is men niet
aanstonds gekomen".
De bedoeling is, naar we lezen, klaarblij
kelijk tot een afspraak te komen omtrent
een verkiezing zonder stemming', op de
grondslag van het aantal zetels, dat elke
partij thans bezit.
De „Volkskrant", die dit bericht brengt,
wijst er op, dat, afgezien nog van de vraag,
of het denkbeeld in practijk kan worden
gebracht (de kiezers blijven toch hun wet-
t el ij k e vrijheid behouden, met alle con
sequenties ervan!), het toch niet op de lijn
van de koninklijke opwekking ligt, stem
ming voor gemeenteraadsverkiezing te ver
mijden!
Zeker, bij een stemming kunnen voor
komen en komen ook feitelij k her
haaldelijk voor wrijvingen en botsingen
zekere propaganda-vormen die niet
bevorderlijk zijn voor een geestelijke en
moreele heibewapening, waartoe de Ko
ningin het Nederlandsche volkt opwekt.
Maar, ons inziens, moet juist het streven,
om te komen tot die geestelijke en moreele
herbewapening, er op gericht zijn, niet om,
feitelijke en gegronde verschil
len te onderdrukken geenszins!
maar om de uiting van die verschillen te
leiden in behoorlijke banen en om boven
die meeningsverschillen uit te aanvaarden
een feitelijke, alleszins redelijke eenheid.
Wie de gemeenteraadsverkiezingen in ver
band wil brengen met het koninklijk woord
inzake geestelijke en moreele herbewape
ning, zal dit verband moeten zoeken in de
wijze van actie zoowel bij candidaatstelling
in eigen partij als bij de verkiezing van de
candidaten door middel van de stembus.
NIEUWE NEDERLANDSCHE
POSTZEGELS.
In de memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer over de Postbegrooting
deelt de minister van binnenlandsche za
ken mede dat in beginsel is besloten tot
de uitgifte van nieuwe Nederlandsche
postzegels.
Het huidige z.g. Koninginnetype zal
daarbij woraen vervangen door een zegel
met een andere beeltenis van de Konin
gin.
DE WERELD Ift
'VOGELVLUCHT
LONDEN: Daar de rede van Hitier Maan
dag in den Rijksdag in zekeren zin een
antwoord was op de rede, welke Chamber
lain Zaterdag te Birmingham had gehou
den, is het hoogst belangwekkend te ver
nemen, wat de Britsche eerste-minister
van Hitiers uitlatingen denkt.
Zooals men zich denken kan, is de in
druk, welke Hitiers woorden op de we
reld hebben gemaakt, verschillend ge
weest al naar de geesteshouding van den
luisteraar. Maar de overheerschende mee
ning was toch niet ongunstig, hoewel men
gaarne wat meer duidelijkheid had gezien.
Chamberlain heeft door zijn verklaringen
in het Britsche Lagerhuis die meening be
vestigd.
„Het was een lange rede, zeide de pre
mier, en ik mag niet zeggen, dat ik reeds
den tijd heb gehad om zorgvuldig iedere
zinsnede er van te bestudeeren.
Doch ik kreeg zeer beslist den indruk,
da; dit niet de rede was van een man. die
zich er op voorbereidt, Europa in een
nieuwe crisis te storten. Het schijnt mij
toe, dat de rede vele passages behelsde,
dit duidden op de noodzakelijkheid van
vrede, zoowel voor Duitschland als voor
de andere landen."
„Wat wij wenschen te zien, ging de pre
mier voort, zijn niet alleen woorden, die
den vredeswensch tot uiting brengen. Al
vorens wij ons kunnen zetten tot een uit
eindelijke regeling zullen wij concrete be
wijzen wenschen te zien van hun bereid
willigheid om te komen tot een schikking,
zoo niet voor ontwapening, dan toch voor
een beperking der bewapeningen."
M. a. w. zegt Chamberlain: Alles goed
en wel, maar in plaats van algemeene
vaagheden zou ik nu wel eens concrete din-
•gen willen zien".
ROME: Chamberlain bouwde ook op het
woord van Mussolini, maar hoe de men
taliteit is van de Italiaansche pers blijkt
zeer goed uit hetgeen de officieuse „Gior-
rale d'Italia" schrijft:
„De vijandige en strijdlustige houding
der hebzuchtige en kleinzielige bezitters
roept de solidariteit in het leven van de
doelstellingen en middelen tusschen het
Italië van Mussolini en het Duitschland
van Adolf Hitler. Deze solidariteit is niet
offensief, maar defensief. Deze solidariteit
wil niet veranderd worden in een oorlogs
coalitie. Men moet echter vaststellen, dat
men van den anderen kant op de gewet
tigde eischen antwoordt met een oorlogs
dreiging in plaats van met bereidheid tot
overeenstemming. Hitier heeft juist tegen
de duistere bedreigingen, die ontspringen
aan de tactiek van een kruidenier of aan
een onverantwoordelijke halsstarrigheid,
tc-r verduidelijking der posities de Duitsch
Italiaansche solidariteit bevestigd."
Deze redeneering is wel typisch. Frank
rijk heeft reeds lange jaren bepaalde be
zittingen; Italië komt opeens met de eisch,
dat ze Italiaansch moeten worden. „Ik
denk er niet aan", antwoordt Frankrijk.
..O, zegt Italië, dan ben je een halsstarrige
kruidenier en lok je een oorlog uit. Wij
worden dus aangevallen en moeten ons
verdedigen."
Heelemaal duidelijk is dat niet.
Lagere tarieven voor
telefoon op komst.
Voor rijksnetten met meer dan 10.000
aansluitingen.
Het ligt in de bedoeling van den minis
ter van Binnenlandsche Zaken te bevorde
ren, dat nog in de loop van 1939 het grond-
abonnement in de rijkstelefoonnetten met
meer dan 10.000 aansluitingen, terug
wordt gebracht van 54 gulden tot 48 gul
den per jaar. De P.T.T. zal daardoor
66.000 gulden per jaar minder ontvangen,
aldus deelt minister Van Boeijen mee in
zijn Memorie van Antwoord nopens de
begrooting voor het Staatsbedrijf der
P.T.T. voor 1939.
Voorts zal worden bevorderd, dat de
minimum vergoeding voor eens, verschul
digd voor z.g. tijdelijke aansluitingen,
van vijf en twintig gulden wordt verlaagd
tot vijftien gulden en dat het tarief voor
verhuiskosten inplaats van op twaalf en
een halve gulden op zes gulden wordt ge
steld.
In het radio-telefoonverkeer met Oost-
Indië zullen met ingang van één Februari
a.s. goedkoope familiegesprekken worden
toegelaten. De prijs daarvan zal de helft
der normale gesprekkosten bedragen, dus
zeven en een halve gulden of negen gul
den.
WEER EEN SLAG VOOR
DEN TUINBOUW?
GAAT ENGELAND EEN DEEL VAN
ONZEN TUINBOUWEXPORT
VERBIEDEN?
Vrees voor insleeping van den Colorado
kever. Dag' van inwerking treden
waarschijnlijk 15 Mei a.s.
Kasproducten uitgezonderd.
Het „Handelsblad verneemt i van een
Engelsohe relatie, die nauw betrokken is
bij den invoer van Ned. tuinbouwproduc
ten, dat de Britsche regeering in principe
heeft besloten, om den invoer van Ned.
versclie groenten, niet geteeld in kassen,
benevens van aardappelen, met ingang van
15 Mei a.s. te verbieden, voor zoover deze
producten zijn geteeld ten Zuiden van een
lijn, welke loopt langs het Noordzeekanaal,
via Hilversuri( .t.i Arnhem naar de Duitsche
grens. Deze-ty astische maatregel wordt ge
motiveerd met de vrees voor insleeping van
den Coloradokever of eieren en larven
daarvan.
Door dit verbod zullen vooral worden
getroffen de export van aardappelen, sla,
bloemkool en peen. Wat laatstgenoemde
twee producten betreft, bestaat de moge
lijkheid, dat zij alsnog zullen mogen wor
den ingevoerd, maar dan ontdaan van
blad. Hierover wordt te Londen nog
onderhandeld door ir. Gerritzen, rijkstuin-
bouwconsulent., verbonden aan ons gezant
schap aldaar.
Het „Handelsblad" wijst er terecht op,
dat deze voornemens der Engelsche regee
ring wel zeer teleurstellend moeten zijn
voor de tuinbouworganisaties en den Plaix-
tenziektenkundigen Dienst die niets onbe
proefd hebben gelaten, om de door den
gestadigen Zuidenwind uit België en
Frankrijk overgewaaide kevers te vernie
tigen en de vindplaatsen in wijden omtrek
rigoureus te ontsmetten. Een bedrag van
een half millioen is er aan besteed! Enge
land had de resultaten der bestrijding van
deze verdoolde insecten kunnen afwachten,
in plaats van direct met een ingrijpend in-
voer-verbod te ko»i».Tr.v want dat ons land
reecis besmet is, kan niemand in ernst vol
houden.
GERUSTELLENDE VERKLARING.
Naar aanleiding van bovenstaand bei'icht
deelt de regeeringspersdienst ons heden
middag mede, dat het in den gegeven vorm
overdreven en voorbarig is.
Zooals bekend mag worden veronder
steld, heeft de Britsche reegering reeds
sinds eenige jaren den invoer van sommi
ge land- en tuinbouwproducten uit Fran
krijk, Zwitserland, België en Luxemburg
verboden gedurende het geheele jaar of
een deel van het jaar op grond van het
veelvuldig voorkomen van den colorado
kever in genoemde landen.
Nu die kever in den loop van 1938 ook
in het Zuiden van ons land op meerdere
plaatsen is aangetroffen, heeft de Britsche
regeering aan de Nederlandsche regeering
doen weten dat zij zich genoodzaakt ziet,
ook ten aanzien van den invoer van soort
gelijke producten uit Nederland maatre
gelen te nemen.
Omtrent deze maatregelen zijn be
sprekingen tusschen Nederlandsche en
Britsche officieelc instanties gaande.
Een beslissing is nog niet genomen.
ROOSEVELT EN DE
OORLOGSMOGELIJKHEID.
NEW YORK, 1 Febr. (A. N. P.). De
,.New York Tribune" geeft nog nadere me-
dedeelingen over de vergadering van de
senaatscommissie van legeraangelegenhe-
den. Het blad verklaart: De president zou,
met het oog op de huidige internationale
situatie overwogen hebben, wat het gevolg
zou kunnen zijn van een oorlog, indien de
democx-atieën door de dictaturen zouden
worden overwonnen.
In dat geval, aldus zou Roosevelt heb
ben opgemerkt, zouden Zuid- en Nooi'd-
Amei'ika het eei'st in het program dér
dictaturen worden opgenomen. In dat ver
band kwam Roosevelt er toen, met een va
riant op het gezegde van Baldwin, te ver-
klaren, dat de gi'enzen der Vereenigde Sta
ten in Frankrijk liggen.
De verklaringen van Roosevelt zouden
door het volgende zijn ingegeven:
1 De inlichtingen over de plannen der
totalitaii'e staten en hun bewapeningen,
waarover de presidexxt sinds lang beschikt.
2. De i'edevoering van Hitler, die, hoe
wel de toon gematigd is, niet minder de
bedoeling van hel Rijk onthult, den strijd
tusschen de totalitaire en democratische
ideologie op de geheele wereld met meer
kracht te voeren.
2 De overtuiging van Roosevelt, dat de
Amerikaansche openbare meening het eens
is met zijn politiek van positieven steun
aan de democratieën, welke politiek hij
h->eft aanbevolen.
De in ons land ver
blijvende vluchtelingen
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer over de Begrooting van
Justitie lezen wij:
De minister heeft thans toestemming
verleent voor binnenkomst in ons land
van ongeveer 6400 volwassen vluchtelin
gen, van wie ongeveer 1200 ter opneming
in kampementen. In de kampementen zijn
tot nu toe 450 vluchtelingen aangekomen;
nauwkeurige gegevens omtrent het aan
tal vluchtelingen, dat in gezinnen is op
genomen, staan vooi'alsnog niet ter be
schikking.
Verder zijn verscheidene hondei'dtallen
mannelijke vluchtelingen, die na onregel-
matige binnenkomst binnenlands met na
me in Amsterdam zijn aangetroffen, in
kampen moeten worden geplaast. Voorts
is vergunning verleend voor toelating van
ongeveer 1000 kinderen; van hen zijn er
ongeveer 500 gearriveerd die behou
dens uitzonderingen in koloniehuizen
woi'den verzoi'gd. Overigens zijn enkele
honderdtallen kinderen, die vooral in den
eersten tijd na 10 November 1938 onregel
matig ons land zijn binnengekomen, of
aan de grens zwervehd zijn aangeti'offen,
in tehuizen ondergebracht.
Uit dit laatste blijkt wel duidelijk, dat
in het bijzonder ten aanzien van kinde-
ren groote welwillendheid is betracht.
Het behoeft geen betoog, dat nu een be
hoorlijke oi'ganisatie betreffende de hulp
verleening aan kindei'en is tot stand ge
komen, onregelmatige binnenkomst, spe
ciaal in groepen, moet worden tegenge
gaan.
De verblijven, waarin de volwassen
vluchtelingen, die niet voor opneming in
gezinnen zijn toegelaten, en de kinderen
thans zijn ondergebracht, zijn ten deele
van tijdelijken aard.
De wenschelijkheid van inrichting
van definitieve verblijfplaatsen voor
de daarvoor in aanmerking komende
vluchtelingen (zoowel volwassenen
als kinderen) wordt overwogen.
Aan de oprichting van barakken aan
grensstations tot tijdelijk verblijf voor
emigranten en transmigranten, wier pa
pieren niet geheel in orde zijn, kan niet
worden gedacht.
KERKNIEUWS
EM. PASTOOR B. P. AALBERSE.
Na een langdurige ziekte is in St. Anto-
niushove te Voorburg overleden de zeer-
eerw. heer B. P. Aalberse.
De thans ontslapene werd geboren te
Leiden 14 December 1865 en priester
gewijd in 1890. Achtereenvolgens was hij
kapelaan te Noordwijkerhout tot
1894 en te 's Gravenhage, leeraar aan net
Klein-Seminarie „Hageveld", van 1896 tot
1907, pastoor te Zwaag tot 1911, vanwaar
hij werd overgeplaatst naar Amsterdam,
parochie van de H. Magdalena. Hier bleef
hij pastoor tot 1913, waai'na hij te Voor
burg werd benoemd als opvolger van wij
len mgi\ W. van Stee. Op 1 October 1932
werd hem op zijn verzoek eervol ontslag
verleend.
In de verschillende functies, die de over
ledene heeft bekleed, heeft hij een groote
wei'kkracht ontplooid. Hartelijk in den
omgang en eenvoudig, genoot hij in alle
kringen, waarin hij zich bewoog, veel sym
pathie en waardeering.
Een kwaal, de jicht, is reeds tijdens zijn
pastoraat in Amsterdam zijn gestel be
ginnen te ondermijnen en heeft hem zeer
veel lijden gebracht.
Over zijn leeraarschap op Hageveld
schrijft de „Maasbode":
„Elf jaren heeft hij zich met liefde en
toewijding aan dit zoo verantwooxdelijk
werk gegeven. De belangstelling voor het
sociale vraagstuk, welke hij reeds in zijn
Haagschen tijd had getoond en die hij ge
meen had met zijn broei', den lateren mi
nister, kwam hier tevens tot vei'dere ont
wikkeling. Naar buiten bleek zij vooral in
de talrijke artikelen, welke hij vooi'al in
tijdschriften publiceerde en ook in ver
scheidene brochures, welke bij Futura in
Leiden het licht zagen".
De plechtige uitvaart zal Vrijdagmor
gen in Voorburg plaats hebben in de St.
Martinuskerk, daarna de begrafenis op het
Kath. kerkhof aldaar.
OPVOLGER VAN MGR. SCHRAVEN C.M.
Mgr. Job Ch'en een Chineesch Lazarist
benoemd.
Den 9den Januari 1.1. ontving de Apost.
Delegatie van Peking, door een Radio-be-
bericht van het Vaticaan. de benoeming
van den zeereerw. heer Job Ch'en, C.M.,
pastoor van Hingantsun in het Ap st. Vi
cariaat van Chentingfu, als opvolger van
Olt nummer bestaal uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Chamberlain over Hitiers rede. (2de
biad).
Rumoer in België rond de benoeming
van Martens tot lid der Vlaamsche Aca
demie. (2de blad).
Roosevelt zou alarmeerende mededee-
lingen gedaan hebben over oorlogsgevaar.
(2de blad).
Binnenland
Overleden is em. pastoor B. P. Aalberse.
(lste blad).
Belemmering van den invoer van Neder
landsche groenten in Engeland? lste blad)
Vergadering van het bestuur van het
Katholiek Onderwijzersverbond. (2de blad)
wijlen Mgr. Frans Schi'aven, C.M. die in
Oct. 1937 met zijn gezellen zoo tragisch om
het leven kwam.
Mgr. Ch'en werd geboren 8 Nov. 1891 en
is dus 48 jaar oud. Hij studeex'de te Cheng-
tingfu en vervolgens aan het Gi'oot-Semi-
narie van Chala bij Peking. In 1911 trad hij
in de Congregatie der Lazaristen en werd
priester gewijd op 6 Januari 1916. Met groo-
tcn ijver legde hij zich aanstonds toe op
alle werkzaamheden van het H. Ministerie,
en toonde bizondere belangstelling voor
het geestelijk heil van de jeugd. Zijn Bis
schop Mgr. Schi'aven zond hem in 1935 als
afgevaardigde naar het Katholieke Actie-
Congi'es hetwelk dat jaar te Shanghai
werd gehouden.
Het Vicariaat telt 4.000.000 inwoners
waaronder ongeveer 50.500 katholieken. De
uitgestrektheid is 18.000 K.M.2.
Het aantal pi'iesters bedraagt 57. Hier
onder zijn nog slechts 11 Europeanen (4
Nedeii. Lazaristen: eerw. heeren Jan Ra
makers uit Echt, Overste van het Klein-
Seminarie; Felix Olivers uit Sustei'en; Hen
ri Vonken uit Budel en Hubert Schlooz,
uit Venlö).
Van de 46 Chineesche priesters (Mgr.
Ch'en meegerekend) zijn er 25 van den se-
culieren clerus, en 21 van de Congreg. der
Lazaristen.
Te Chengtingfu is bovendien nog geves
tigd een Ti'appistenklooster waar ongeveer
8 Patei's zijn, plus eenige Fraters schola
stieken en 15 Broeders.
„Gelderlandei*".
EEN PASTOOR IN POLEN VERMOORD.
Naar uit Wai'schau gemeld wordt, is en
kele dagen geleden in het Poolsche plaatsje
Zagloba in het district Pulawa de pastoor
W. Walencik vermoord. De pastoor kwam
des avonds laat naar 'huis. Toen hij zijn
pastorie wilde binnengaan werd hij neer
geschoten en was op slag dood. Men ver
moedt, dat de laffe moordaanslag door
communistische sluipmoordenaars gepleegd
werd.
Pastoor Walencik had namelijk meei'dere
malen zeer schei'p Let Communisme open
lijk veroordeeld en in zijn gemeente had
hij de verderfelijke invloeden van deze
dwaalleer bestreden.
Volgens andere bronnen zou hier sprake
zijn van een roofdmoord, die door vier ban
dieten gepleegd zou zijn.
ALGIERS WEIGERT SPAANSCHE
VLUCHTELINGEN.
PARIJS, 1 Febr. (A. N. P.). De burge
meester van Algiers heeft in een telegram
aan Daladier en Bonnet medegedeeld, dat
Algiers geen Spaansche vluchtelingen kan
opnemen wegens de onder de inlanders
heerschende werkloosheid en het gevaar
voor het verspreiden van extremistische
lcei'stellingen.
Het is beter, zoo zegt het telegram ver
der, dat zij in Spanje blijven om het land
te helpen opbouwen, dan dat zij uitwij
ken en in Algiers de leerstellingen verkon
digen, welke in Spanje d.en burgerooi'log
hebben veroorzaakt
1
DE ZAAK OSS.
NOTA VAN MINISTER GOSELING
KOMT UIT.
Naar wij vernemen zal de nota van
minister Goseling aan de Tweede Ka
mer aangaande de zaak Oss vanavond
de Landsdi'ukkerij verlaten.
Het stuk zal buitengewoon uitvoe
rig zijn en een groote hoeveelheid do
cumentatiemateriaal bevatten.