Britsche oproep tot
Duitsche leiders
STADS
NIEUWS
ZATERDAG 28 JANUARI 1939
30ste Jaargang No. 9247
Bureaux Papengracht S2. Adr. en AboniL-tarieven de pag. 8
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit vl|l
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
V De naaste toekomst
Het weekblad „De Nieuwe Eeuw" vangt
zijn buitenlandsch overzicht aldus aan:
Vooidat wij opnieuw de gelegenheid
zullen hebben de gebeurtenissen der
weefc aan een onderzoek te onderwer
pen, zal het hoofd van het Derde Rijk,
de heer Hitier, naar menschelijke be
rekening opnieuw tot den Rijksdag en
tot de wereld hebben gesproken. Alle
teekenen wijzen er op, dat deze rede
voering zoo niet de aankondiging in
preciesen vorm van, dan toch toespe
lingen zal bevatten op nieuwe Duit
sche eischen, welke de internationale
verhoudingen wederom aan een zware
belastingproef zouden kunnen onder
werpen.
Inderdaad, men kan mogelijkheden ope
nen en, helaas, gebaseerd op feitelijke
gegevens! die het gevaar voor een we
reldoorlog als dreigend en zeer dreigend
doen zien.
Maar van den anderen kant moeten wij
toch óók met dankbaarheid èn hoopvolle
verwachting erkennen het feit van den
ernstigen vredeswil van een Chamber
lain en een Daladier, die beiden zich her
haaldelijk hebben bereid verklaard, om
onderhandelingen te voeren; die beiden
klaarblijkelijk het uiterste" willen
doen, wat gedaan worden kan, om de af
grijselijke gruwelijkheid van een wereld
oorlog te voorkomen.
En wij willen eveneens onze hoop ge
vestigd houden op de leiders der totalitaire
staten, die tóch ook niet ongevoelig kun
nen zijn voor de verwoesting der bescha
ving, welke een wereldoorlog ongetwijfeld
over heel Europa zou veroorzaken!
Enin geen enkel land wil het volk
oorlog! In geen enkele land; wij zijn er van
overtuigd, ook niet in Italië, al wordt het
volk; daar in den laatsten tijd op onver
antwoordelijke wijze opgejaagd- en opge
hitst tot een oorlogsgeest.
Het adres van achttien Engelsche staats
lieden, op deze pagina medegedeeld, zal
weerklank vinden onder de breede massa
van de volkeren aller landen. Dat óók
overal leiders en leidende organen er naar
mogen luisteren!
DE WERELD IN
'VOGELVLUCHT
ROME: De overwinning van Franco heeft
Rome weer moed gegeven. De Italiaansche
eischen tegen Frankrijk, die een weinig
verstomd waren, herleven door de dreigen
de taal welke Farinaci te München heeft
geuit. Italië rekent op de steun van Duitsch-
land, dat na het succes tegen Tsjecho-Slo-
wakije bij monde van Hitier Italië openlijk
een gelijkwaardigen wederdienst beloofde.
Er wordt reeds gemompeld, dat Italië er op
rekent, dat Hitler in zijn rijksdagrede op
31 Januari dezen steun zal verleenen. Wat
dan?
Men zegt, dat Duitschland tot iederen
steun bereid is, behalve tot oorlog. Maar
Frankrijk, dat zich met Daladier aan het
hoofd, na September meer één en sterker
voelt, zal nu niet meer zoo maar tot ge-
biedsafstand te bewegen zijn. En dan wordt
de toestand opnieuw dreigend, zeer drei
gend.
Zoo schrijft de vroegere Fransche minis
ter-president Blum in „Le Journal":
„De Duitschers vragen zich af, waarheen
Italië voornemens is het Rijk te brengen,
indien men tenslotte niet ingaat op de be
doelingen van den duce en diens raadge
vers, of deze hun tenslotte niet voor een
voldongen feit zullen plaatsen, waarop
niet meer terug kan worden gekomen.
Blum voegt hieraan toe, dat, daar de Ita
liaansche eischen hoofdzakelijk betrekking
hebben op „verplichtingen uit 1915", voort
vloeiende uit de toetreding van Italië tot
het drievoudig verbond in vollen oorlog,
het aantal Duitschers, dat van meening is,
dat het buitensporig zou zijn met Duitsch
bloed den prijs te willen betalen van een
daad, welke zij blijven beschouwen als
verraad, talloos is.
Volgens veten wil Hitier voor het
oogenblik Italië geen enkele aanmoediging
geven. Duitschland zou zich geenszins be
zig houden met de kwestie der Middelland-
sche Zee, doch veeleer met zijn penetratie
in Oost- en Zuidoost Europa.
„Het spook van den oorlog
moet verdwijnen".
Achttien bekende personen uit alle krin
gen van het Britsche leven hebben een
oproep gericht tot de leiders van het volk
in het Groot-Duitsche rijk, om met hen
samente werken „in een laatste poging
om het spook van den oorlog te doen ver
dwijnen". Deze oproep is geteekend door
Lord Willingdon, Lord Derby, Montague
Normant John Masefield, Lord Dawson of
Penn, Sir Edward Luteyens, Lord Horder,
Lord MacMillan, Lord Eustacy, Sir Michael
Sadler, Vaughan Williams, Sir William
Bragg, Sih Arthur Eddington Sir Ken
neth-Clark en Lord Burghley.
In dezen oproep wordt onder meer ge
zegd: „Er hangt een sfeer van onbehaag
lijkheid over de geheele wereld. Mannen
en vrouwen in alle landen weten niet,
wat de volgende weken en maanden zul
len brengen; zij zien hoe enorme bewape
ningen georganiseerd worden, zij zien,
hoe plannen voor de burgelijke ver
dediging gemaakt worden en zij beseffen
maar al te goed, dat een oorlog tusschen
de zeer georganiseerde staten onder de
bestaande omstandigheden slechts dood en
verderf kan brengen.
Indien wij niet te laat willen zijn, moe
ten thans de menschen van goeden wil,
die waardeering hebben voor de vruch
ten der beschaving, die geen haat of
wraakgevoelens in hun hart koesteren
en die in vriendschap met hun mede-
menschen in alle landen willen leven, het
woord richten tot de menschen over de
grenzen, opdat die hun gaven van hart en
hoofd mogen gebruiken om mede te. wer
ken aan het voorkomen van de grootste
ramp en het slechten van de kunstmatige
muren van haat, waardoor wij dreigen ver
deeld te worden'.
Wij Eng eischen verlangen niet
over anderen te heerschen. Terwijl
wij vastbesloten zijn onze vrijheid
te verdedigen, staan wij op de bres
vcor een vrede van gelijkheid en
gerechtigheid voor allen.
Geen land kan een duurzame
oplossing voor zijn probleem vin
den dan in een geest van samen
werking met de andere volken.
Bovenal doen wij een beroep op'
leiders en volk van het Groot-
Duitsche rijk, opdat zij op dit
oogenblik van macht en invloed
in hun geschiedenis de groote
gaven, waardoor zij geduren
de eeuwen ons. gemeenschap
pelijk goed op alle terreinen
van menschelijke kennis en be
drijvigheid, gebruiken en met ons
samenwerken in een laatste poging
om het spook van den oorlog en
-van vijandschap tusschen de vol
ken te doen verdwijnen, en in een
geest van vrije samenwerking, de
eenige geest, waardoor onze en him
behoeften kunnen worden voldaan
met ons bouwen aan een be
tere toekomst, zoodat wij niet al
leen onze beschaving kunnen be
houden, maar ook aan onze kinde
ren kunnen nalaten".
Uit de Vastenbrieven
der
Duitsche Bisschoppen.
Achtereenvolgens zullen wü uit
treksels publiceeren uit vastenbrie
ven van de Duitsche Bisschoppen
(die reeds eenigen tijd vóór de
Vasten verschijnen).
HERDERLIJK SCHRIJVEN VAN DEN
BISSCHOP VAN REGENSBURG.
In den Vastenbrief van Dr. W. Buchber-
ger, bisschop van Regensburg, wordt de
aandacht gevestigd op het feit, dat het dit
jaar 1200 jaar geleden is, dat de H. Bonifa-
tius in opdracht van Paus Gregorius III en
op verzoek van den Beiprschen Hertog Ca-
tilo het bisdom Regensfrurg gesticht heeft.
Een kort overzicht ovefc.de 1200-jarige his
torie van het bisdom toont aan, dat er tij
den van onzegbaar lijdia waren, maar ook
van waar geluk en verheffende grootheid.
Uitmuntende bisschoppen, zooals de H.
Wolfgang, wekten nieuw leven en frissche
stroomingen. Tal van kloosters werden cen
tra van cultuur, kunst en allerlei gebied.
„Wel wordt de mensch overal begeleid
DE ANTI-GOD-ACTIE.
Lezing van Pater A. Dolle voor
„Dr. Schaepman".
In het St. Antonius&ubhuis hield Pater
A. Dolle O.F.M. gisterenavond een lezing
voor leden van „Dr. Schaepman" en an
dere belangstellenden.! De opkomst was
niet bijster groot hetgeen zeer jammer te
noemen is, want het onderwerp was zeer
actueel en moet in de belangstelling staan
van alle Katholieken. De wegblijvers heb
ben veel gemist en als zij dit verslag ge
lezen hebben, zullen zij moeten erkennen,
dat ook zij' nog veel van deze lezing had
den kunnen leeren. Wegens ongesteldheid
van den voorzitter, den heer Donders,
sprak de heer van Dijk het openings- en
welkomstwoord om vervolgens dadelijk het
woord te geven aan den spreker.
Pater Dolle begon met te zeggen, dat een
zoo ingewikkelde en diepgaande materie
als deze: hoe strijden menschen tegen God,
in welke verwarring leven menschen zon
der God, hoe kunnen wij werken voor
God?, studie en bezinning vergt.
De actie voor God wil zeggen: Gods eer
herstellen op aarde en zoo begon het eerste
gedeelte van deze lezing met lichtbeelden
met het schilderij van Albert Dürer, het
welk het groote moment weergeeft zooals
St. Jan het zag en in het boek der Open
baringen beschreef. „Het nieuw Jeruza
lem daalt in de pracht van zijn geestelijke
heerlijkheid van den hemel naar de
aarde af".
Christus heeft zoo duidelijk gezegd: „Gij
zult den Heer uwen God beminnen met ge
heel uw hart" en „Gij zult uwen naaste
beminnen gelijk u zelve". Maar hoe wei
nig wordt er naar Goas woord geluisterd
en hoevelen volgen de valsc'he Christussen,
die het volk naar den afgrond voeren. Op
de twee reeds genoemde geboden is de
dooy zijn zwakheden en verkeerde neigin
gen, en als hij deze niet bestrijdt, wordt hij
een slaaf van zijn hartstochten. Ook perso
nen zonder roeping daartoe zetten den voet
over den drempel van het klooster. Ook in
kloosters kwamen mistoestanden voor en
waren er tijden van verval. Maar wie de
werken der congregaties en kloosters niet
naar de uitzonderingen, maar naar den
regel beoordeelt, kan niet zonder erkente
lijkheid en bewondering blijven. Wat zou
Beieren zijn zonder de actie der Kerk en
der kloosters, waarmede de geheele ge;-
schiedenis en cultuur van Beieren zeer
nauw verbonden is?"
Na de stormen werd steeds weer met fris
sche moed en Godsvertrouwen gewerkt aan
den heropbouw. Ook aan de heropstanding
van het geloofsleven in de 19e eeuw heeft
Regensburg een groot aandeel gehad door
zijn groote bisschoppen Sailer en Wittmann.
Zelfs de wereldoorlog en de daaropvolgen
de onheilzame revolutie konden het geloof,
het vertrouwen en de liefde tot de Kerk
in het volk niet doen wankelen. Uit een
terugblik op de 1200-jarige historie van het
bisdom kan de geloovige christen groot ver
trouwen putten voor de toekomst. Het jubi
leumjaar zal derhalve alle katholieken met
vernieuwde trouw rhechter binden aan de
Kerk. „De trouw jegens de Kerk heeft nog
geen enkelen mensch ongelukkig gemaakt,
de ontrouw daarentegen zeer velen".
heele christelijke samenleving gebouwd, de
ideale samenleving. De eerste verbrokke
ling stamt uit den tijd der Hervorming in
de 16de eeuw, waarna de groote breuk
kwam aan het eind der 18de eeuw toen de
Encyclopedisten openlijk over gingen tot
een verheerlijking van de rede, de men
schelijke rede als hoogste goed. Uit die
leer volgde een revolutie, de bekende Fran
sche revolutie. Dit werd doorgevoerd in
maatschappelijk en economisch opzicht en
groeide uit tot een volledige en alzijdige
geestergesteldheid en zoo ontstond het li
beralisme.
Is het dan te verwonderen, dat de meest
verwoeden dier klasse zich uiterst gemak
kelijk lieten begeesteren door een leer, die
ieder persoonlijk bezit loochent en tot ge
meenschapsgoed verklaart. Dat was de leer
van Marx en Engels, die het motto huldig
den en predikten „de proletariërs hebben
niets te verliezen dan hun ketenen". Na
Marx en Engels kwam Lenin en na Le-nin,
Stalin.
Maar het gaat volgens het communisme
nog niet naar wensch en Dimitrov, (be
kend uit het proces van den brand in den
Rijksdag te Duitschland) vond een om
weg uit een zoogenaamd eenheidsfront, een
meer bedekte vorm van communisme, niet
voor het communisme, maar tegen het fas
cisme. Maar door dit eenheidsfront wil men
komen tot een volksfront, dat onder den
mantel van anti-fascisme arbeiders, boeren,
intellectueel en en kunstenaars wil samen
brengen onder communistischen invloed
om ze aldus rechtstreeks te winnen voor
het communisme. Woordelijk sprak Dimi
trov over het volksfront over een paard
van Troje. Maar trots den schijn blijft het
communisme godloos. Heeft Marx zelf niet
gezegd: „Godsdienst is opium voor het
volk"? En is het dan een wonder, dat het
Kruis in de spotplaten wordt voorgesteld
als een ontzettende last waaronder men
zich vandaan moet werken om niet verplet
terd te worden.
Spr. toonde vervolgens een aantal spot
prenten van Russische bladen, die alle per
ken te buiten gaan, om vervolgens langen
tijd stil te staan bij de vele middelen, die
het communisme heeft om de menschen te
bewerken voor hun idealen. Steeds bren
gen zij nieuwe lectuur in omloop, telken
male op een bepaalde groep afgestemd. Ook
Nederland wordt door de Komintern be
werkt, zoowel vrouwen als mannen, ter
wijl ook de jeugd een groote aandacht heeft.
Spr. wees op het groote gevaar van zulke
lectuur en noemde nagenoeg alle bladen,
brochures en periodieken op.
Na de lectuur komt de georganiseerde
Godloosheid en de bond van strijdende
Godloozen en ook de vrijdenkersbewoging
wordt ingeschakeld. Een ieder zal zich nog
.wel herinneren het wereldgodloozencon-
gres te Londen en hoe daar tegen gea
geerd is. Spr. geeft eenige treffende voor
beelden van het Godloozendom, dat er zelfs
„heiligenkalenders" op na houdt en na ver
volgens eenige cijfers genoemd te hebben
komt spr. aan nog een verderfelijk middel,
den Neo-Malfchusiaanschen Bond. Spr. zette
uitvoerig uiteen waarom de Kath. Kerk
hier zoo fel tegenover staat. Na vervolgens
het bijgeloof en de ziellooze helden ver
eering onder de loupe genomen te hebben,
kwam na een korte pauze het tweede ge
deelte.
Wat ons te doen staat.
Spreker wilde toonen, hoe de Katho
lieken, na het inzicht gekregen te hebben
in wat anderen doen en laten, zelf kunnen
gaan werken: „Voor God".
Wij moeten daadwerkelijk doen en too-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Het Noordelijke front In Spanje wordt
opgerold. Bodalona reeds veroverd.
(2de blad).
Voorloopi geen conferentie van Vier.
(2de blad).
De tegen Frankrijk gerichte Italiaansche
eischen. (2de blad).
Praag erkent de regeering-Franco. (2de
blad).
Een oproep van achttien vooraanstaan
de Engelschen aan de leiders van Duitsch
land. (1ste blad)
De aardbevingsramp in Chili. (2de blad)
Binnenland
Tramconducteur te Utrecht onder den
trein geraakt en overleden. (3de blad).
Aanslag op directeur M.H. te Wormer-
veer. (3de blad).
De belangstelling op den verjaardag van
den Duitschen ex-Keizer. (2de blad).
De stand der werkloosheid. (2de blad).
nen wat Godsgeloof en Christendom betee-
kenen nl. dat zij de grondslagen zyn van 'n
algeheele levensbeschouwing en van een
allesomvattende levenshouding. Slechts hij,
die zelf overeenkomstig zijn christelijke
beginselen leeft, heeft recht van spreken,
wanneer hij anderen wil bewerken even
eens overeenkomstig die beginselen te gaan
leven.
Hier behoeft niet altijd gevochten te
worden, hier helpt geen machtsvertoon,
hier baat slechts de daadwerkelijke liefde,
zooals Christus die had.
Terug naar God: dat is het ideaal der
„Actie voor God".
Geen vereeniging kan hier helpen, alleen
een machtige beweging, die alles en allen
omvat en die werkt door alle vereenigin-
gen.
Daarom, zoo schreven de Nederlandsche
Bisschoppen in hun gemeenschappelijk
schrijven van 10 September 1936: „Daarom
moeten ook wij al onze krachten vereeni
gen tot een vast aaneengesloten groep, die
een krachtig eenheidsfront vormt tegen de
misdadige slagorden, die vijandig staan,
tegenover God en het geheele menschelijke
geslacht".
De verdieping en de zelfcontrole van de
Christenen, juist in den strijd voor God,
moeten het voornaamste blijven.
Niet blijven stilzitten, maar allen helpen
op allerlei manieren. Hoe een ieder helpen
kan toont spr. duidelijk aan.
Leven als Katholiek, laten zien hoe een
Katholiek er over denkt, niet door praten
alLeen, maar door het simpele voorbeeld.
Principieel niet gaan naar voorstellingen
en films, welke een Katholiek niet behoort
te zien. Niet komen op plaatsen waar men
niet thuis hoort in het hoogseizoen der zo-
mergenoegens, ook al zou men er ons niet
kennen. Een reeks handelingen op alfle
mogelijk terrein moet hier groeien tot een
werkelijke, levenshouding, waaruit een
ander iets leert.
Herhaaldelijk roept de Paus ons op „Bé-
grijp uw eigen tijd". Wij moeten optrekken
gelijk een kruisleger. Wij strijden niet voor
ons zelf, maar wij strijden voor God.
Spr. wees er op, dat wij in korte trek
ken gezien hebben wat onze taak is om de
beletselen te helpen wegnemen om te be
sluiten met te wijzen op het ideaal, dat 'heel
ons doen en laten doordringt: allen voor
God, de geheele schepping voor God: in
Hem moeten wjj allen leven, voor Hem
alleen moeten we allen bestaan.
De waarnemend voorzitter was de tolk
van allen, toen hij Pater Dolle dank bracht
voor zijn prachtige en leerzame rede
en hij hoopte, dat alle aa nwezigen zullen
worden: strijders voor God! Dan is deze
avond niet tevergeefs geweest.
ZILVEREN JUBILEUM
LAND ARBEIDERSBOND
Ter herinnering herhalen wij het pro
gramma der feestelijkheedn op Zondag a.s.,
ter viering van het zilveren jubileum van
den Landarbeidersbond „St. Laurentius".
Des morgens te 9 uur wordt in de Harte-
brugskerk een H. Mis van dankbaarheid
opgedragen met algemeene H. Communie
derh leden. Des middags te 2 uur is er kin
derfeest in het St. Antonius Clubhuis (half
12 de zaal open) en des avonds 8 uur feeste
lijke bijeenkomst voor de leden met hun
huisgenooten (zaal open te half 8).
H. M. de Koningin bij aankomst aan het gebouw der P.T.T. te Den Haag voor het uit
spreken van Haar rede over .Onze taak in deze dagen jn verband met de moreele en
geestelijke herbewapening"
