Het aftreden van
Dr. Schacht
Franco's opmarsch
in Catalonië
De nieuwe orde
BUITENLAND
Wat is de beteekenis ervan?
ZATERDAG 21 JANUARI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
IGUALADA EN VENDRELL GEVALLEN
Bij het vallen van het duister zijn de
rechtschen gisteren Igualada binnenge
rukt.
In het rechtsche hoofdkwartier te Leri-
da kwam gisteravond telegram na tele
gram binnen, waardoor het steeds duide
lijker werd, dat een der om vangrij teste
veldslagen zoo ongeveer den climax be
reikte. Vijf rechtsche legercorpsen trok
ken gisteren op over de provincie van
Barcelona. De concentratie der rechtsche
artillerie bracht de enkele batterijen der
regeering tot zwijgen en de defensie der
regeeringstroepen schijnt te zijn afgebrok
keld onder der» diuk van het artillerie
vuur en van de oprijdende tanks. De recht
sche opmarsch werd versneld tot een ge
middeld tempo van zeven mijl per dag.
Elkander aflossende bommenwerpers, ge
ëscorteerd door jachtvliegtuigen, onxten
door de lucht om heele secties der fegee-
ringsdefensie weg te vagen.
Gisteravond werden de muren van Igu
alada tot puin geschoten met zesduims-
granaten, waarbij geen antwoordend vuur
van eenige beteekenis door de regeerings
troepen gegeven werd.
Radio-nacional heeft gisteravond de
verovering van Vendrëll gemeld.
Gistermiddag zijn de rechtsche troepen
Calaf binnengerukt.
Calaf is een belangrijk punt in de eer
ste verdedigingslinie van de regeerings
troepen vóór Barcelona.
Companys doet beroep op bevolking.
Companys heeft voor de microfoon een
beroep op de Catalanen gedaan alles op
het spel te zetten om tegenstand te bie
den. Hij bezwoer hun het Catalaansche
vaderland te verdedigen. Hij deed den
ernst van het uur uitkomen en wees op
de noodzakelijkheid het land in een ver
sterking te herscheppen. Hij herinu ie
aan de banden van Catalonië met de
Spaansche republiek en de noodzak ijx-
heid te gehoorzamen aan de centraie re
gering. Verder wees hij op de afschaffing
van het ^utonci' statuut in de
ovei-de gebieden. Hij besloot met een ba-
roep weerstand te bieden tot het uiterste.
Hij riep daarbij uit: „Catalanen, In den
oonoj; staat alles op het spel, ook onze
naam".
INCIDENT TUSSCHEN SPANJAARDEN
EN ITALIANEN BIJ TARRAGONA.
Wie er het eerst in mocht!
Pietri schrijft in „Le Jour": Tusschen
het Spaansche volk en leger en de Ita-
liaansche legioenen botert het niet meer.
Alle inlichtingen daaromtrent stemmen
overeen. Er heerscht geen hartelijkheid
tusschen Italianen en Spanjaarden, doch
voortdurende animositeit. Het stadium der
schimpscheuten is voorbij. Zeker macsch-
lied der Requetes, dat weinig vleiend was
voor de transalpijnen, moest worden ver
boden.
Tenslotte heeft een recent incident de
Spanjaarden diep gegriefd.
Navarraansche kolonnes stonden on het
punt plechtig Tarargona binnen le rek
ken, toen gemotoriseerde Italiaansche
eenheden onverwachts vertrokken en om
een overwinning te exploiteeren, weike
niet de hunne was, en als eersten de stad
binnendrongen. Volgens Pietri blijkt uit
dit voorval duidelijk de Italiaansche men
taliteit.
In dit verband dringt hij er op aan.
spoedig naar Burgos te gaan.
De „Petit Parisien" meldt naar aanlei
ding van dit incident bij Tarragona üit
St. Jean de Luz, dat de Requetes aan deze
aanmatiging met de wapenen in de hand
weerstand boden. Er ontstond een klein
gevecht bij de stadspoorten tusschen Ita
lianen en Spanjaarden. De Requetes, die
intusschen den staf van Franco haddon
gewaarschuwd, trokken tot groote teleur
stelling der Italianen als eersten de stad
binnen.
ARITA VERKLAART JAPANS
POLITIEK.
„Open deur", maar niet voor alle
gebieden.
De Japansche minister van buitenland-
sche zaken, Arita, heeft in het parlement
een redevoering uitgesproken.
Ten aanzien van de Chineesche aangele
genheid verklaarde Arita:
Japan vraagt van China geen gebied of
schadeloosstelling voor de kosten der mi
litaire operaties; de Chineesche souverei-
niteit zal worden geëerbiedigd. Zelfs wil
Japan afschaffing der ex-territorialiteit
overwegen.
Er blijven echter misverstanden be
staan in zekere kringen in het buiten
land, die Japan de bedoeling toeschrij
ven de deur van China te sluiten.
Wanneer wij de instelling van een
nieuwe orde in Oost-Azië willen aan
vangen, aldus Arita, zal het natuur
lijk noodig zijn zekere beperkingen
en regelingen op te leggen aan gebie
den, die van vitaal belang zijn voor de
nationale defensie en de economische
onafhankelijkheid van de drie landen.
Deze maatregelen echter zullen be
perkt blijven tot het minimaal noodi-
ge, aangezien zij geen ander doel heb
ben dan om Oost-Azië in staat te stel-
VOLKENBOND
MOREELE STEUN AAN CHINA.
De Volken bondsraad heeft gisteren in
openbare zitting het beroep van China op
den Volkenbond besproken en een resolu
tie aangenomen, waarin wordt verwezen
naar de uitspraak van den Raad van 30
September 1938 en van de Volkenbonds-
yergadering van 6 October 1937, waarbij
China de moreele steun van de leden van
den bond wordt beloofd.
In de resolutie wordt melding gemaakt
van het feit, dat sommige leden maatre
gelen hebben genomen om China indivi
dueel te helpen. De leden van den Bond
worden uitgenoodigd, vooral zij, die on
middellijk belang hebben in het Verre
Oosten, om de voorstellen van der. verte
genwoordiger van China, welke deze 17
Januari 1939 uiteen heeft gezet, te bestu-
deeren.
BELGIË
CRISIS VERMEDEN
SPAAK VORMT NIEUW KABINET.
Eischen der Katholieken ingewilligd.
Even voor middernacht is Spaak gereed
gekomen met de reorganisatie van zijn
kabinet. Het is als volgt samengesteld:
Eerste minister (zonder portefeuille):
Spaak (soc.).
Binnenlandsche Zaken: Merlot (soc.).
Arbeid en Sociale Voorzorg: Delattre
(soc.).
Openbare Werken en Werkverschaffing:
Balthazar (soc.).
Economische Zaken: Barnich (soc.).
Justitie: Van Dievoet (kath.).
Financiën: Janssen (kath.).
Verkeerswezen en P. T. T.: Marck (kath.).
Koloniën: prof. de Vleeschauwer (kath.)
Landbouw: d'Aspremont Lynden (kath.).
Openbaar Onderwijs: Dierckx (lib.).
Buitenlandsche Zaken: Janson (lib.).
Volksgezondheid: Jennissen (lib.).
Technicus van Defensie: generaal Denis.
ging tot moord even streng gestraft kan
worden als moord, twee maal ter dood
veroordeeld.
De beklaagde was er van beschuldigd
in Juli 1937 en Februari 1938 aanvallen
te hebben gedaan op dm leider der plaat
selijke nationaal-socialistische organisatie,
op den plaatselijken S.A.-leider zoowel
als op den dorpspolitie-agent in Tembling
nabij Cham. Een 57-jarige man, die van
medeplichtigheid beschuldigd was, is ver
oordeeld tot drie jaar gevangenisstraf.
FRANKRIJK
RUMOER IN DE FRANSCHE KAMER
„Franco's adres is niet te Burgos, maar
te Rome of Berlijn"
In tegenwoordigheid van Bonnet heeft de
Fransche Kamer gistermiddag de debatten
over de buitenlandsche politiek hervat.
Pierre Cot, radicaal-socialist, ging ac-
coord met het zenden van een ambassadeur
naar Burgos. Wanneer men echter met
Franco wil onderhandelen, moet men zich
niet tot hem, maar tot Rome en Berlijn
wenden.
Duitschland, aldus spr., tracht Frankrijk,
Engeland en Rusland van elkander los te
maken en het streeft naar steunpunten op
de zeeroutes van Frankrijk.
Voorts weidt spr. uit over de zwakke
punten in de Duitsche economie.
Toen Cot door rechtsche afgevaardigden
geinterrumpeerd werd, riep hij uit: „Te
oordeelen naar zekere interrupties, meen ik,
dat de Duitsche propaganda nog machtig is"
De rechtsche afgevaardigden protesteer
den heftig, linksche afgevaardigden applau
disseerden. De uitroepen worden verward.
Het rumoer wordt steeds grooter, zoodat
Herriot de rust niet kan doen weerkeeren
en de vergadering schorst, welke na een
klein half uur heropend wordt.
Het rumoer zet echter opnieuw in en
eenige afgevaardigden willen elkander te
lijf gaan. Zij worden door boden geschei
den. Herriot verklaart de incidenten te be
treuren.
Toen de rust hersteld was, zette Cot zijn
rede voort. Hij wees op het belang van de
Duitsche propaganda en verklaarde, dat het
beter zou zijn geweest Beek, een vriend
van Frankrijk, dan Von Ribbentrop uit te
noodigen.
Een overwinning der
extremisten?
GEEN OPLOSSING VAN HET
VRAAGSTUK DER JOODSCHE
EMIGRANTEN.
Van semi-officiele Duitsche zijde wordt
medegedeeld:
„Naar aanleiding van de in het buiten
land loopende geruchten, volgens welke bij
de mutatie in het Rijksbankpresidium mee-
ningsverschillen betreffende de Duitsche
economische en financieele politiek van be
slissende beteekenis zouden zijn geweest,
verneemt men in weingelichte kringen,
dat, wanneer deze geruchten eenigen grond
hadden, dr. Schacht waarschijnlijk uit eigen
beweging zijn ontslag zou hebben aangebo
den.
Dat is echter niet het geval. Veeleer is
dr. Schacht van zijn functie ontheven en de
werkelijke motieven daarvoor zijn reeds
vermeid in het schrijven van Hitier aan
rijksminister en rijksbankpresident Funk".
Verder wijst men er op, dat in den brief
van den Fuehrer aan rijksminister dr.
Schacht al gezegd is, dat men van Schacht's
diensten gebruik zal maken voor de ver
richting van nieuwen arbeid.
Zoals bekend is, was dr Schacht de
laatste weken bezig met zekere kwes
ties, die samenhangen met de oplossing
van het Joodsche vraagstuk in Duitsch
land. Hij heeft niet minder dan drie
besprekingen gehad met Rublee, den
voorzitter van de internationale com
missie voor de vluchtelingen, die op het
DCJITSCHLAND
GOEBBELS
GECOMPROMITTEERD
HIJ ZOU VOOR EEN EERERAAD
WORDEN GEDAAGD.
De „Petit Parisien" meldt uit Zürich
het volgende:
„Uit betrouwbare bron uit Duitschland
ontvangen inlichtingen blijkt, dat Goeb-
bels zich voor de eererechtbank der na
tionaal-socialistische partij zal hebben te
verantwoorden over zekere feiten uit zijn
particuliere leven, welke schandaal heb
ben gewekt.
Te Berlijn denkt men, dat ^oebbels
voor een voldongen feit zal worden ge
plaatst en zijn functie niet langer meer
zal kunnen gehouden.
(Wij laten dit bericht geheel voor re
kening van de bron, waaruit het afkom
stig is. Red. L. C.).
WIEDEMANN WORDT CONSUL-
GENERAAL TE SAN FRANCISCO.
Een delicate taak.
Kapitein Wiedemann, wiens bezoek aan
Chamberlain in Juli van verleden jaar
veel stof heeft doen opwaaien is, naar ver
klaard wordt, tot consul generaal te San
Francisco benoemd.
Officieele kringen verklaren omtrent
deze benoeming niets te weten, doch een
lid van Wiedemanns familie verklaarde
gisterenavond desgevraagd, dat het bericht
juist is.
Zijn taak zal het zin te trachten de be
trekkingen met Amerika, welke den laat-
sten tijd zeer slecht zijn geworden, we
derom te verbeteren
TER DOOD VEROORDEELD.
Wegens aanslag op nationaal-socialistische
functionarissen.
Te Cham in Oost-Beieren is een zestig
jarige man op grond van de nieuwe na
tionaal-socialistische strafwet, waarbij po
len goed te functionneeren als scha
kel in den keten der wereldhuishou
dingen om bij te dragen tot de alge-
meene welvaart der menschheid.
Er zullen bijgevolg groote terreinen
open blijven, waar niet alleen de rechten
en belangen van andere landen en de
commercieele en andere vreedzame onder
nemingen hunner onderdanen volkomen
onberoerd blijven, maar waar buitenland
sche deelneming waarlijk welkom zal zijn,
zoodat met vertrouwen verwacht wordt,
dat de economische activiteit van andere
mogendheden meer dan ooit gestimuleerd
zal worden onder de nieuwe orde.
Hij besloot: „Laten wij onze bondgenoot
schappen handhaven. Laten wij morgen
onze vrienden bijeenbrengen voor een
groote vredescoalitie, hetgeen meer waard
zal zijn dan ze bijeen te brengen voor een
oorlogscoalitie".
TSJECHO SLOWAKIJE
GRENSINCIDENT AAN TSJECHISCHE
GRENS
De Poolsche lezing
In het district Teschen hebben Tsjechi
sche miliciens op 18 Januari nabij Lyznica
een patrouille van de douane aangevallen
en twee politiebeambten gewond. Op 20
Januari hebben zij te Ligota Gorna een
handgranaat geworpen naar een in het
bosch gelegen huis en een van de daar
gelegerde soldaten gewond.
In verband met deze daden van terreur,
aldus het Poolsche Telegraafagentschap,
hebben de Poolsche autoriteiten 500 onge-
wenschte Tsjechische burgers uit de dis
tricten Frysztat. en Teschen uitgewezen.
50.01
I Tsjecho-Slowaken naar
Nicaragua
Vijftigduizend Tsjecho-Slowaken zullen,
volgens een tusschen de regeeringen van
Tsjecho-Slowakije en Nicaragua gesloten
overeenkomst, naar Nicaragua kunnen emi-
greeren. De overeenkomst heeft alleen op
niet-Joden betrekking.
HET BEZOEK VAN GRAAF CIANO
AAN ZUID-SLAVlë
Wat is de bedoeling?
Uit de besprekingen tusschen Stoyadino-
witsj en Ciano blijkt, dat Italië als voor
naamste doel bij de Donaupolitiek schijnt
te hebben, de expansie van Duitschland
naar het Zuid-Oostelijk deel van Europa
te bedwingen. Italië, stelt alles in het werk
om een toenadering tusschen Belgrade en
Boekarest te bewerkstelligen. Het schijnt,
dat Belgrado bereid is toe te stemmen in
concessies van cultureelen aard voor de
Hongaarsche minderheid in Zuid-Slavië.
Belgrado wijst echter iedere gedachte aan
grensherziening ten gunste van Hongarije
af. Men krijgt den indruk, dat de Zuid-
Slavische regeering neigt naar een afwach
tende houding, ten aanzien van de groote
Europeesche vraagstukken. Zuid-Slavië
wenscht goede betrekkingen te behouden
met de, beide groote democratieën in het
Westen en hechter dan ooit te steunen op
het Balkanblok. Welingelichte kringen
hechten geenszins' geloof aan de geruchten
over een mogelijke toetreding van Belgra
do tot het anti-Kominterpact.
oogenblik te Berlijn vertoeft. Het is
niet onmogelijk, dat uit deze bespre
kingen gebleken is, dat nog zeer vele
detailkwesties bij het vraagstuk van
financiering der Joodsche emigratie uit
Duitschland uitvoerig bestudeerd moe
ten worden.
Rublee heeft, zooals wij reeds in een
deel onzer vorige oplage berichtten offi
cieel mededeeling ontvangen, dat de be
sprekingen te Berlijn niet zullen worden
voortgezet. Deze mededeeling werd gedaan
door" een vertegenwoordiger van dr.
Schacht.
SCHACHT WAS NIET ALTIJD
MEEGAANDE.
De eerste aanwijzing, dat Schacht niet
steeds welwillend stond tegenover de
eischen, welke de regeering aan de Rijks
bank stelde, en dat deze houding wel eens
verband zou kunnen houden met het plot
selinge besluit van Hitier,*kan men zien
in een artikel, dat vandaag verschijnt in de
„Natilonalzejtung", die vaak als spreekbuis
van Goering wordt beschouwd.
Het blad schrijft, dat door de benoeming
van Funk de onvoorwaardelijke steun van
ae Rijksbank bij de uitvoering van de eco
nomische taak der regeering voor de toe
komst verzekerd is.
De nationaal-socialistische economische
politiek staat het kapitaal slechts toe, de
rol te vervullen van dienaar van handel
en industrie, en dit nationaal-socailistische
beginsel zal voortaan het richtsnoer zijn
voor de Rijksbank.
EGYPTE
EEN BELANGRIJKE GESTE VAN
KONING FAROEK
Leider van den vereenigden Islam?
Koning Faroek heeft gisteren sensatie
veroorzaakt door in de Quosoem moskee de
plaats van den Imam in te nemen en voor
te gaan in gebed. Na afloop werd hij door de
menigte toegejuicht als Khalief van den Is
lam
Naar Reuter nader meldt, wordt deze
daad van koning Faroek in het bijzijn van
belangrijke Arabische leiders, zooals de
Emir van Jemen en koning Feisoel van
Saoedisch Arabië in Arabische kringen zeer
toegejuicht.
Algemeen voelt men te Cairo, dat Egypte
de leiding behoort te nemen van een ver-
eenigd Arabisch front en Faroeks daad
wordt beschouwd als een teeken dat hij
deze leiding zal aanvaarden. Dit te meer,
daar uit de houding der Arabische leiders
bij de gebeurtenis in de Moskee bleek, dat
zij koning Faroek als populair leider erken
nen.
De eerste maatregelen na het vertrek van
Schacht.
Reuter verneemt, dat een der eerste
maatregelen na het vertrek van Schacht
van de Rijksband schijnt te zyn te werken
aan een versterking van den Duitschen
nandel en dustrie.
Reuter verneemt, dat het in het voorne
men der regeering ligt de Duitsche indus
trie financieel zoo krachtig te maken, dat
zij op de wereldmarkt vrijer zal kunnen
concurreeren.
Het is nog niet bekend, welke stappen de
regeering waarschijnlijk zal nemen. In
sommige kringen gelooft men, dat de in
dustrie zal worden gemachtigd leeningen te
nemen tot een bedrag dat de twee mil
liard niet te boven gaat en dat banken,
spaarbanken en verzekeringsmaatschap
pijen te dien einde hun aandeel zullen moe
ten bijdragen.
De meening van de „New York Times".
De „New York Times" schrijft: Wanneer
Hitler met Schacht breekt, snijdt hij het
laatste dunne touw door, dat hem verbindt
met de denkbeelden der orthodoxe oecono-
mie. Naar welk doel het Derde Rijk ten
slotte zal worden geleid, deze stap zal den
weg versnellen.
WAT LONDEN ER VAN DENKT.
Het aftreden van dr. Schacht als presi
dent van de Rijksbank wordt volgens den
diplomatieken corespondent van Reuter in
buitenlandsche diplomatieke kringen te
Londen breedvoerig besproken. Men is ge
neigd dit aftreden in nauw verband te bren
gen met een botsing tusschen de gematigde
en extremistische nationaal-socialistische
opvattingen.
In sommige kringen wordt het aftre
den beschouwd als een zet van Hitier
op de Londensche city er van te over
tuigen, dat de gematigde kringen ter
rein verliezen.
Het is niet opopgemerkt voorbijgegaan,
dat een der voornaamste argumenten van
Schacht bij zijn pogen concessies te ver
krijgen, was te suggereeren, dat de beste
kans om een overwinning der gematigden
te verzekeren zou bestaan in het inwilli
gen van zijn economische eischen.
De daarbij ontwikkelde lijn was dat, in
dien hij gedwongen zou zijn naar Duitsch
land met leege handen terug te keeren, het
zou uitloopen op een overwinning der meer
extreme nationaal-socialistische elqmenten.
Welingelichte kringen verklaren, dat
Schacht in de laatste paar jaar voortdu
rend aan prestige heeft ingeboet. Sommige
kringen zijn geneigd te gelooven, dat de
extremisten nu voelen, dat zijn positie in
het buitenland zoo verzwakt is, dat thans
veilig zijn positie in Duitschland kan wor
den beknot. In deze kringen is men van ge
voelen, dat zijn vertrek waarschijnlijk in
Britsche financieele kringen een ongelukki-
gen indruk zal maken.
DR. WALTHER FUNK.
Funk, de Rijksminister van Economische
Zaken en nieuwe president der Rijksbank,
heeft reeds in 1931 zijn intrede in de rijks-
leiding der N. S. D. A. P. gedaan als per
soonlijk gevolmachtigde van den Fuehrer
ir economische vraagstukken. Na werk
zaam te zijn gefeest als perschef der re
geering en daarna als staatssecretaris in
het ministerie van Volksvoorlichting en
Propaganda, werd hij in November 1937
benoemd tot Rijks- en Pruisische minister
van Economische Zaken. In Februari 1938
werd hij door den gevolmachtigde voor
het vierjarenplan Goering, plechtig in zijn
ambt geinstalleerd. Zijn herhaalde princi-
pieele verklaringen over de Duitsche eco
nomische en handelspoliitek en zijn buiten
landsche reizen, die zoowel voor Duitsch-
lónd als voor de andere contracteerende
partijen steeds een bevredigend verloop
hadden, hebben ook in het buitenland sterk
de aandacht getrokken.
In Goering's verordening van 20 Decem
ber 1938 was Funk reeds opgedragen alle
maatregelen, die noodig blijken voor een
verdere vergrooting der capaciteit van het
Duitsche economische leven, in één richting
te leiden.
Je geld öf je leven!!
Aardig Is anders!
Maar hij laat
tenminste nog
kiezen, terwijl
Iemand, die met
slechte remmen
rijdt, z'n mede
weggebruikers
rechtstreeks naar
het leven staat!
