MAANDAG 16 JANUARI 1939 30ste Jaargang No. 9236 9e- £eid4ch£0otvtai/nt Telefoon: Redactie 15. Adv. en Adoun.-tarieven zie pag. 2 Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN cixo 103003. - postbo. u. Dit nummer bestaal uil vier bladen. V Eenheid boven verdeeldheid Er is in de wereld van dezen tijd ver deeldheid en vijandschap, als zelden werd aanschouwd, en tegelijkertijd een streven naar eenheid boven verdeeldheid en naar vrede in plaats van strijd, dat meermalen op treffende wijze tot uitdrukking komt. Toen in September van het vorig jaar de oorlog, naar 't scheen, van zoo nabij dreigde, toen kon in geen enkel volk ook maar eenig verlangen naar strijd worden geconstateerd; integendeel. En dat was niet alleen een gevolg van het feit, dat men inzag, hoe onbeschrijfelijk rampzalig, een moderne oorlog is, óók ten slotte voor den overwinnaar; maar dat was ook en o.i. voornamelijk een gevolg van het feit, het verb lij dende feit, dat onder alle volkeren leeft en steeds krachtiger gaat leven het inzicht, dat wij allen zijn, van welk volk dan ook, m e d e-menschen, broeders en zusters. Zeker, er zijn helaas!! leiders van het wereld-gebeuren, die deze gedachte klaarblijkelijk niet bezielt. Maar deze lieden dat is óók duidelijk vertegen woordigen ook niet de geestesgesteldheid van hun volk! Er zijn helaas!! persorganen, die een tegenovergestelde mentaliteit propa- geeren; die propageeren de haat van volk tegen volk, van ras tegen ras, van gods dienstloosheid tegen Godsdienst. Ter illustratie van wat wij hier beweren nemen we het volgende artikeltje over uit de „Avondpost" van Zaterdag: „Tien Italiaansche sc-ldaten zijn nau welijks voldoende om het hoofd te bieden aan één Fransch reservist". Deze blaaskakerij moet een Fransch officier tegen een Fransch professor hebben gezegd, en die professor meen de geen beter werk te kunnen noen, dan het in een Fransch blad te publi- ceeren. Waarop de Italiaansche pers giftig is geworden, en de Franschen te l'jf gaat. Begrijpelijk. Hoe in deze omstandigheden een Fransch blad zulke woorden ;uil een particulier gesprek blijkbaar) kan pvbliceeren, en hoe een hoogleeraa*-, of wie dan ook, het in zijn kersepit kan krijgen daartoe het initiatief te nemen, is een ondoorgrondelijk raad- sei. Het kan niet anders, of zoo moet de verhouding hoe langer hoe slechter worden en tot een tragische ontknoo ping wcffrden toegespitst. De houding van dot Fransche drietal (officier, professor en journalist) is ten eenenmale onverantwoordelijk Willens en wetens worden zoodoen de de gevaren in het leven geroepen en verscherpt. Hiertegen kan worden gesteld een feit uit de laatste dagen; hetwelk illustreert, dal de stemming onder het volk van welk land dan ook geenszins oor logszuchtig is, maar neigt en verlangt en stuwt naar onderlinge beraadslagingen tusschen de volkeren met erkenning van elkanders rechten en belangen. Wij bedoelen de motie, Zaterdag aange nomen op het congres van de radicaal-so cialisten (Daladier) in Frankrijk, waarin wordt uitgesproken de wensch, „dat door het opgeven van vergeefsche polemieken en door een terugkeer tot normale diplo matieke middelen het mogelijk zal zijn in de komende dagen de bestaande moeilijk heden op te lossen en samenwerking te overwegen, zonder bijgedachten, tusschen alle landen met eerbiediging van hun rechten hun belang, hun kracht en hun eigen aard". Zulk een motie zoo ook kunnen zijn het besluit van een vredescongres! Merkwaardig is in dezen tijd het stre ven, bewust en ook onbewust, in vele kringen en overal naar eenheid boven ver deeldheid. Morgen begint de internationale bid week. Dan dringe uit millioenen zielen de bede, dat dit verlangen naar eenheid bo ven verdeeldheid zijn hoogste bekro ning en zijn diepste bron moge vinden in de eenheid van Geloof en daadwerke lijke beleving van het Geloof! DE WERELD lfl VOGELVLUCHT LONDEN. De Britsche premier Cham berlain is gisteren te Londen teruggekeerd. Hij zag er gezond, gebruind en opgewekt uit, melden de Engelsche telegrammen. Wij hooren nu telkens wat meer omtrent de besprekingen, welke te Rome gehouden zijn. Halifax is naar Genève gereisd en heeft daar zijn Franschen collega Eonnet ontmoet, dien hij omtrent den inhoud der besprekingen te Rome heeft ingelicht. In Engelsche linksch-georiënteerde krin gen is men niets tevreden over Chamber lains reis. Hij veronderstelt, zoo zegt men, maar goede trouw daar waar geen goede trouw aanwezig is en dat is niet alleen nut teloos, maar zelfs gevaarlijk. In haar commentaar op de besprekingen te Rome schrijft de „Times", dat het een ernstige fout is, juist omdat haar resultaten niet zichtbaar zijn, deze besprekingen te beschrijven in termen als overwinning of nederlaag. Het bezoek heeft nimmer be oogd een triomf te zijn inde beteekenis van een groote diplomatieke verrichting te beteekenen. Geen van beide zijden is de besprekingen begonnen als verzoeker en geen is winnaar geweest. Wat de resultaten betreft, zij komen beiden toe: Het is van fei telijke zoowel als geestelijke waarde, dat Chamberlain op de volken der wereld op nieuw den indruk maakte van architect van den Europeeschen vrede, aldus het blad. Door opeenvolgende bezoeken aan het vasteland deed hij den wensch naar vrede uitkomen, waar deze tevoren niet duide lijk was uitgesprol en en dat beteekent op zichzelf een daad van beteekenis. Inmiddels is bekend geworden, dat Mus solini heeft toegezegd, dat Spanje door de Italiaansche troepen volkomen ontruimd zal worden, zoodra de burgeroorlog in het voordeel van Franco zal zijn geëindigd. Bourgeois telegrafeert uit Rome aan de „Petit Parisien":, „Het is niet noodig een groot geleerde te zijn om te openbaren, dat de ontruiming der Italiaanschet stellingen in Spanje te Rome wordt beschouwd als wisselgeld, dat moet dienen om van Frank rijk op andere gebieden voldoeningen te krijgen. Het is waarschijnijk, dat de Ita liaansche aanspraken zich tenslotte zullen vastleggen op in de Roode Zee te verkrij gen voordeelen, met name in het Suez-ka- naal, den spoorweg naar Addis Abeba, en het vrije verkeer te Dzjiboeti". BURGOS. In een overrompelend snel tempo hebben de nationalistische strijd krachten Zondagmiddag de steden Reus en Tarragona bezet. De republikeinsche ver dedigingslinie halverwege Tortosa en Bar celona is doorbroken, met het gevolg, dat de troepen van Franco bij Tamarit, op 10 K.M. ten Noorden van Tarrogona, de zee bereikten. In het Noorden van Catalonië hebben de rechtsche troepen, die langs den straatweg van Lerida naai Barcelona oprukken, Tar- rega bezet, een belangrijk spoorwegkruis punt, dat slechts 12 K.M. van de stad Cervera verwijderd ligt. In den tijd van een dag is het Catalaanschc front 125 K.M. corter ge worden. Barcelona wordt thans van de drie zij den door de nationalisten bedreigd: langs de kust vanuit "arragona, voorts vanuit het Zuid-Westen door de troepen, die uit Mont- lanch oprukken en vanuit het Westen door de troepen, die uit Lerida langs den straat weg Cervera naderen. MUSSOLINI DREIGT NIET-INMENGINGS OVEREENKOMST OP TE ZEGGEN. Wanneer Frankrijk in Spanje hulp zou verleenen. ROME, 16 Januari (A. N. P. De el ders in ons blad vermelde, gisteravonr door de „Informabione Diplomatica" gepubliceer de verklaring wordt uitgelegd als een ern stige waarschuwing aan Frankrijk op het laatste oogenblik geen pogingen te doen, de Spaansche regeering te helpen, daar Ita lië zich anders genoopt zou zien, nieuwen steun te verleenen aan Franco en de niet- inmengingsovereenkomst, welke reeds als een mislukking wordt beschouwd, op te zeggen. Dit artikel wordt aan den Duce zelf toe geschreven. DE AUSTRALISCHE HITTEGOLF. Eenige opluchting in Victoria. MELBOURNE, 16 Jan. (A. N. P.). Ten gevolge van regens begint het gevaar voor verdere boschbranden in den staat Vic toria iets te verminderen. Door boschbran den zijn 1500 personen dakloos geraakt. 1000 huizen en veertig houtzaagmolens zijn ver woest of ernstig beschadigd. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN TWEE KLEINE GAATJES Onder het opschrift „Proporties" schrijft het Algemeen Handelsblad: „Er zijn twee kleine gaatjes in twee rui ten, en er is één klein kogeltje gevonden. Dat is alles; Maar 't is blijkbaar al meer dan genoeg voor sommige Duitsche bladen om daaraan alle mogelijke ernstige conclusies te verbinden van Joodsche kuiperijen in ons land, dat asyl bood aan Joodsche vluch telingen. De „aanslagen" (welker niet bewe zen aard of bedoeling als zoodanig dus maar vast als een feit wordt aangenomen) zouden erop gericht zijn afbreuk te doen aan de Nederlandsche neutraliteit en de NederlandschDuitsche betrekkingen in gevaar kunnen brengen. Wij hebben gister avond enkele dezer Duitsche persstemmen geresumeerd. Wat wij sedert dien ontvan gen, ademt denzelfden geest. Toen burge meester Oud wanordelijkheden wilde voorkomen, was het niet goed. Nu er eénige onordelijkheden (die te eenenmale afkeurenswaardig en ontoelaatbaar zijn, door wien en met welke motieven zij ook zijn bedreven) door de waakzaamheid der politie misschien zijn heengeglipt, wordt opnieuw Joodsche terreur erbij gesleept. In het Rotterdamsche geval werd eenvou dig klakkeloos of opzettelijk aangenomen, dat burgemeester Oud voor Joodsche in vloeden was gezwicht. En thans wordt, zon der het resultaat van het onderzoek van po litie of recherche af te wachten, eveneens maar aangenomen wat men om de een of andere reden gaarne wil doen gelooven. Mocht blijken, dat er inderdaad sprake is van al dan niet symbolische „aanslagen" op de vertegenwoordigers van een bevrien de regeering, dan zal het Nederlandsche gezag zeker niet nalaten tegen de schuldi gen ten strengste op te treden. Politiek» ac tie of agitatie van vreemdelingen in Ne derland is hier om zeer gezonde redenen verboden, en het spreekt vanzelf, dat ook onbehoorlijk optreden (of erger) tegen ver tegenwoordigers van vreemde mogendhe den onmiddellijk de kop zou worden inge drukt. Maar wij mogen verwachten, dat men in Duitschland het geval in zijn juiste proporties zal willen zien, in plaats van met losse onderstellingen een argumen tatie op te bouwen. Er wordt op het oogen blik in de wereld om ons heen al meer gefantaseerd en „ondersteld" over de Duitsch-Nederlanliche betrekkingen dan bevorderlijk is voor een rustigen en op bouwende gang van zaken. Er is geen en kele reden om aan deze collectie bedenk sels nog kunstmatig een nieuwe serie toe te voegen. Men beware zijn conclusies tot de feiten onomstootelijk zijn vastgesteld". BENOEMINGEN IN HET BISDOM HAARLEM. Z. H Exc. de Bisschop van Haarlem heeft benoemd: tot Pastoor te Noorden den weleerw. heer W. C Buren; tot Pastoor te Rotterdam (H. Barbara) den weleerw. heer H. J. C. van der Burg; tot Pastoor te Nieuwerkerk a. d. IJssel den weleerw. heer G. Keijzer; tot Pastoor te Oude Tonge den weleerw. heer K. F. Eisen broek; tot Rector te Nooidwijkerhout (St. Bavogesticnt) den weleerw. heer J. F. van de Gent, die Kapelaan was aldaar; tot Rector te Bodegraven (St. Jo seph's Huis) den weleerw. heer J. Konijn, thans Rector te Amsterdam (St. Joannes- school); tot Kapelaan te Noordwijkerhout (St Mariagesticht) den weleerw. heer Th. W. Klepper. KATHOLICISME IN AUSTRALIë Een jubileum voor de kloosterzusters in Australië De Katholieken in Australië hebben dezer dagen het feit herdacht, dat 100 jaar gele den de eerste kloosterzusters in Australië voet aan wal te zetten. Het waren destijds enkele Zusters van Liefde, wier Congrega tie in Australië nu 28 kloosters met 459 zus ters telt. In het afgeloopen jaar zijn er in Austra lië 56 kerken bijgebouwd, het aantal pries ters is vermeerderd met 114 en het aantal Zusters met 180 Het aantal katholieke scho len is in 1938 gestegen van 1.458 tot 1.483. Het aantal seminaristen bedraagt 496, waar van er 80 zich in Europa op het H. Priester schap voorbereiden. Van het aantal bekeeringen in Australië zijn geen juiste gegevens te verkrijgen, maar hun aantal wordt geacht op ongeveer 6000. Hr. Ms. „TROMP" TE LISSABON IN AANVARING De Nederl. oorlogsbodem zou ernstig beschadigd zijn Uit Lissabon wordt gemeld: Het Duitsche s.s. Orinoco is gisteren bij het verlaten van de haven in aanvaring ge komen met den Nederlandschen flottielje- leider Hr. Ms. Tromp. De „Tromp" zou ern stig beschadigd zijn. De „Orinoco" verliet tijdens stormweer dc haven, geassisteerd door twee sreepboo- ten. Bij het passeeren van de „Tromp" liep het schip als gevolg van een hevigen wind stoot uit de koers en kwam het met den oorlogsbodem in aanvaring, welke aan stuurboordzijde werd getroffen. Een aantal stalen platen van de „Tromp" werd inge drukt. Het verluidt, dat de flottieijeleiaer ook een gat beneden de waterlijn heeft ge kregen. De sleepbooten hebben tevergeefs getracht de aanvaring te voorkomen, waar bij het weinig scheelde of een van beide vaartuigen was gekapseisd. Na de bot sing heeft de „Orinoco", die niet beschadigd is de reis voortgezet. De havenautoriteiten hebben een onder zoek naar de „Tromp" ingesteld. Zij waren van meening, dat het schip ter reparatie in een droogdok zal moeten worden opge nomen. In verband hiermede is het vertrek van de „Tromp", dat op a.s. Woensdag was vastgesteld, tot onbepaaiden tijd uitgesteld. De commandant van de „Tromp", kapi tein-ter-zee Doorman, bleef den geheelen dag aan boord om persoonlijk alle veilig heidsmaatregelen te nemen. De „Tromp", welke op zijn e.erste voor- ja arsreis Lissabon heeft aangedaan, zou volgens het routeschema op Woensdag 18 Januari vandaar vertrekken. (De „Orinoco" is een .schip van de Ham burg—Amerika-lijn met een inhoud van 9860 bruto ton). Blijkens een bij het departement van De fensie ingekomen telegram omtrent de aan varing van H. Ms. flottielje-leider „Tromp", door het stoomschip „Orinoco" heeft de aanvaring plaats gehad terwijl de „Tromp" gemeerd lag. De schade onder de water lijn is oogenschijnlijk meegevallen, doch het schip zal moeten dokken, waartoe het dok a.s. Donderdag beschikbaar is. Met de herstelling zal vermoedelijk ongeveer vier dagen gemoeid zijn. Persoonlijke ongevallen deden zich niet Op het nippertje ontsnapt aan een vreeselijken dood AUTO DOOR GESLOTEN SPOORBOOMEN GEREDEN. Zaterdagavond om kwart over tien is een vrachtauto, bestuurd door en eigendom van den bloemenkoopman van Wijk uit Arnhem, op weg van Winterswijk naar Zutphen door de gesloten spoorboomen, op 300 meter afstand van het station Ruurlo gereden. Een tweede inzittende zag kans voor de auto Je boomen gepasseerd was uit den rijdenden wagen te springen, ter wijl de bestuurder op het laatste moment, nadat de auto al dooi de boomen was heen gereden, en juist voordat een goederen trein op weg van Winterswijk naar Jutphen naderde, uit de nog steeds rijdende auto kon springen. De auto werd door den trein gegrepen en totaal vernield. De overwegwachter, die het ongeval zag aankomen, heeft nog getracht den trein tegemoet te loopen en deze te laten stop pen, hetgeen echter niet door den machinist werd opgemerkt. NOG EEN AUTO DOOR TREIN GEGREPEN. Ook hier geen persoonlijke ongelukken. Op den onbewaakten overweg te Eexta is gisterenavond een personen apto door den trein, die te 18.15 uur uit Winschoten naar Groningen vertrekt, gegrepen. De auto werd van achteren aangereden, sloeg enkele malen over den kop en kwam zwaar beschadigd ir. een sloot terecht. De bestuurder, de heer Edens uit Blijham, liep slechts een lichte wonde aan het hoofd op. De beide kinderen van den heer E., die achter in den wagen zaten, bleven onge deerd. De trein had slechts een oogenblik oponthoud. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Een overrompelende opmarsch van Fran co in Catalonië. Tarragene en Reus bezet (2e blad). Wat Chamberlain en Mussolini te Rome bespraken (2de blad). Het Belgische socialistische Congres wensch aanblijven der huidige regeering (2de blad). Niemöllers moed zou gebroken zijn (2de blad). Drie soorten burgers in Hongarije (2de blad). Binnenland Benoemingen in het Bisdom Haarlem. (lste blad). De „Koningin Emma" te water gelaten. (2de blad). Teelt- en steunregelingen voor den oogst 1939 van akkerbouwgewassen, (lste blad). H.Ms. flottieljejager „Tromp" in de haven van Lissabon aangevaren en beschadigd - (lste blad). Te Vlissingen is de bemanning van een in het Kanaal gezonken Engelsch schip aan land gebracht (2de blad). Verschillende verkeersongelukken en branden (2de blad). Sport en Wedstrifden VOETBAL: Gisteren werd te Leiden een uitstekend geslaagde bijeenkomst gehouden voor de junioren van het Leidsch District. De voetbalcompetitie werd hier en daar weer hervat (3de blad). WINTERSPORT: De Ned. ski-kampioen schappen te Arosa gehouden (3de blad). HET DAGBLAD VAN DE N. S. B. DE LEIDSCHE INVAL. Onze wetgeving kent geen speciale be palingen om de verschijning van een blad te beletten (of zulk een verschijning te schorsen). En daarom kon worden "veron dersteld, dat het „Nationale Dagblad", hoewel Vrijdag de i-otatiepérs, waarop het werd gedrukt, door de justitie onklaar is gemaakt, den volgenden dag toch zou ver schijnen op een andere pers. Zoo is ook geschied. Den volgenden dag is het blad gedrukt op een als voor zorgsmaatregel! reeds elders opgestelde pers. Naar de „Maasbode" uit goede brond verneemt is de justitie niet opgetre den op bevel van den minister. Het parket heeft hier op eigen initiatief gehandeld. Als verdediger van mr. M. M. Rost van Tonningen, hoofdredacteur van het Na tionale Dagblad, die zich voor het schrij ven van twee der beleedigend geaeftte ar-' tikelen aansprakelijk heeft gesteld, zal optreden mr. W. J. C. A. Nijgh. Een blad als de „Avondpost" kan. he laas, naar aanleiding van dit justitioneel optreden niet nalaten, de opmerking te maken, dat er nü radicaal wordt opgetre den „om het roomsche volksdeel te be schermen", terwijl tegenover „de beleedi- gingen, waaraan de Joden als 't ware van dag tot dag blootstaan"', Regeering en Justitie niets hebben gedaan! Daarop zij geantwoord: Eerstens: 't is toch zoo klaar als de dag, dat de Joden in ons land niet hebben te klagen, dat zij minder worden beschermd, dan „het Roomsche volksdeel"!Dat is in het algemeen zoo; en dat wordt niet weersproken, zooals ook voor ieder dui delijk moét zijn, door het- justitioneel op treden tegen het „Nationale Dagblad". Vervolgens: het optreden tegen het „Na tionale Dagblad" is geschied door de Jus titie; en de Regeering staat er, zooals de „Maasbode" meldt, buiten. Op de derde plaats: Naar het „Nationale Dagblad" zélf verzekert, zijn alle bladen verkeerd ingelicht en wordt het blad ver volgd op grond van beleedigingen van den Minister van Justitie, en zeker niet op grond van beleediging van katholieke geestelijken. Of deze mededeeling in het „Nationale Dagblad" juist is, betwijfelen wij op goeden grond. Maar, al zou ze juist zijn, al zou het „Nationale Dagblad" (ook) worden vervolgd op grond van beleedigmg van katholieke geestelijken dan was nog de opmerking van de „Avondpost" over meten met twee maten ongegrond en zéér misplaatst.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1