STADS
NIEUWS
Ingrijpen der
Justitie tegen het
Nationale Dagblad.
ZATifvnG 14 JANUARI 1939
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
c
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.5J per kwartaal.
Bij onze agenten '0 cent per week;
f 2.60 per kwartaal Franco per post
2.95 per kwartaaL Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
téén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
ZACHTER.
De Bilt seint:
Verwachting:
Voor het geheele land: Zachter weer,
zwaar bewolkt tot betrokken met nu en
dan regen, matige, later toenemende wind,
uit Zuidelijke richtingen.
De weerstoestand van hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder: na mist, Z. W. matige wind,
3 gr. C.
Vlissingen: zwaar bewolkt, Zuidelijke
zwakke wind, 2 gr. C.
De Bilt: nevel, Z. Z. O. zwakke wind,
1 gr. C.
Groningen: mist, Z. W. matige wind,
1 gr. C.
Maastricht: betrokken, Zuidelijke zwakke
wind, 4 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
De depressie, welke gisteren nog op de
Noordzee lag, trekt thans Noordwaarts af.
liet centrum ligt voor de Noorsche kust.
In geheel West-Europa en over den ge-
heelen Atlantischen Oceaan is de lucht
druk thans laag. Hooge luchtdruk wordt
alleen nog op de Balkan, ver in Oost-
Europa en over Groenland aangetroffen.
De depressie-activiteit op den Atlantischen
Oceaan is zeer toegenomen. Verschillende
centra worden er aangetroffen, ook in de
omgeving van de Azoren is de luchtdruk
laag geworden. Er waait daar een Zuid
wester storm. Over de Britsche Eilanden
en over onze omgeving ligt een rug van
hoogere luchtdruk en als gevolg van den
rustigen helderen nacht kwam hier van
nacht plaatselijk lichte vorst voor. Ook
in Midden-Europa lag vanmorgen een ge
bied van lichte vorst, in Oost-Europa, Fin
land en Scandinavië is de vorst echter aan
zienlijk afgenomen, terwijl in Frankrijk het
weer zacht geworden is als gevolg van
door de versterkte depressie-activiteit aan
gevoerde warme lucht uit het Zuid-Wes
ten.
LUCHTTEMPERATUUR.
1.9 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.:
Van Zaterdagnamidag 4.41 uur tot
Zondagmorgen 7.35 uur; van Zondagna
middag 4.43 uur tot Maandagmorgen 7.34
uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op' Zondag 15 Jan.
voorm. 10.35 en nam. 11 uur; op Maandag
16 Jan. voorm. 11.45 uur.
Maan op 3.35 uur Zondagnacht.
Maan onder 12.25 uur Zondagmiddag.
Maan op 4.35 uur Maandagnacht.
Maan onder 13.06 uur Maandagmiddag.
Van onze Adverteerders
HEROPENING RIJWIELHANDEL
MERCURIUS".
Vandaag heeft de heropening plaats ge
had van den rijwielhandel „Mercurius",
Pieterskerkgracht 2a2b. De heer v. Hee-
ringen en meer speciaal zijn zoon heeft
weer bezit genomen van de oude zaak, wel
ke tegelijkertijd een grondige restauratie
heeft ondergaan. Een 25-jarige ervaring op
rijwielgebied staat hier den klant ten dien
ste. Een fraaie cullectie rijwielen, in duur
dere en goedkoopere prijzen, maar alle in
goede kwaliteiten is voorradig met aller
lei benoodigde onderdeelen. Door de aan
de zaak verbonden reparatie-inrichting wor
den de klanten bovendien ten zeerste ge
baat.
'n Tiental dagen geleden kreeg de Leid-
sche recherche opdracht een onderzoek in
te stehen naar aanleiding van de opname
van enige artikelen in het National? Dag
blad.
Hieruit bleek reeds, dat een vervolging
aanhangig was gemaakt tegen het Natio
nale Dagblad c.q. tegen de(n) schrijver(s)
van de gewraakte artikelen.
Het betrof hier de reeds eerder door
ons gesignaleerde artikelen in de num
mers van Vrijdag 23 eu Donderdag 29
December.
Op Vrijdag 23 December werd onder den
titel „Het hemeltergend vonnis. Aan de
marechaussee!'' o.m. geschreven deze af
schuwelijke, beleedigende laster:
Gij, Marechaussee, hebt gestreden te
gen .iidchtige misdadigers. Een ervan
is verdacht van verduistering, oplich
ting, valschheid in geschrifte. Hij was
te machtig in dezen staat! De boeien
die gij aanlegdet ter beveiliging van
het Nederlandsche volk werden ver
broken.
Velen wildet gij vervolgen wegens
verduistering ten koste der allerarm
sten van ons volk: jeugdwerkloozen!
Twee daders hebt gy de boeien aan
gelegd: hun boeien werden verbro
ken.
Twee geestelijken wildet gij vervol
gen. Zij misbruikten vijf kinderen.
Men ontzette u uit uw ambt. Gij werd
overgeplaatst, niet ter beveiliging van
ons volk.
Neen, de onverlaten zijn vrij!
Onder de opschriften: „De eer der na
tionale jeugd, Vijf minderjarigen zijn in
Oss straffeloos misbruikt", werd in het
nummer van 29 December o.m. deze
schandelijke ophitsing tegen de Katholie
ken en tegen de priesters geschreven:
De ware anti-papisten in Nederland
zijn niet zij, die de waarheid willen
blootleggen, maar zij, die de waarheid
willen onderdrukken en dat zijn mi
nister Goseling en de Roomsch-Ka-
tholieke Staatspartij, die met een pries
terkleed en nog wel met een dat niet
vlekkeloos is, die schandalen, die bin
nen de interessesfeer der Staatspar
tij gebeurd zijn, willen bedekken.
Voor beide artikelen heeft mr. M. M.
Rost van Tonningen, hoofdredacteur van
het Nationale Dagblad, zich verantwoor
delijk gesteld.
Mede is een onderzoek ingesteld naar
een artikel in het nummer van 4 Januari,
waarin geschreven weïd over: „De zeden-
misdrr'ven in Oss. Methoden van het po
litieke Katholicisme". Of naar aanleiding
hiervan justitioneel optreden gewenscht
is, kon nog niet worden gezegd. Het on-
derz'ek daarcmtrent is nog gaande.
Als gevolg van bovengenoemde vuil
schrijverij, welke door de Justitie in hooge
mate beleedigend wordt geacht voor den
Minister van Justitie en de R. K. geeste
lijkheid, is de Justitie thans krachtiger te
gen dit dagblad opgetreden door n.l. de
rotatiepers, waarop de krant werd ge-
druk', onklaar te maken.
Dit is gistermiddag geschied.
Omstreeks 4 uur n.l. hebben de rech-
ter-commissaris bij de Haagsche Recht
bank, jhr. mr. P. G. M. van Meeuwen en
de substituut-officier van Justitie bij de
Haagsche Rechtbank mr. N. S. Hoekstra
een bezoek gebracht aan de drukkerij van
de Stichting., Nationale Pers", gevestigd
in de voormalige drukkerij v/h. v. Nifte-
rik aar. de Kaiserstraat alhier.
De Justitie was vergezeld door de in
specteurs der Leidsche recherche en eenige
recheurcheurs van dezen dienst, alsmede
van een deskundige uit den Haag voor het
onklaar maken der rotatiepers, waarop
het „Nationale Dagblad" en „Volk en
Vaderland" worden gedrukt.
Zonder eenige moeilijkheden te onder
vinden ging de Justitie over tot het weg
nemen van de inktbakken uit de eenig
aanwezige rotatiepers, welke vitale on
derdeelen der machine wel heel moeilijk
te vervangen zijn door andere.
Toen het bezoek der Justitie plaats
vond, draaide de pers juist het Nationale
Dagblad van gisteren. Er was reeds een
groot deel afgedraaid, doch de ners werd
onmiddellijk stopgezet, zoodat de editie
niet geheel kon afgedraaid worden.
De mogelijkheid blijft intusschen open,
dat het Nationale Dagblad en Volk en
Vaderland vandaag ergens anders ver
schijnen. En daartegen treedt de Justitie
ook niet op, omdat onze wetgeving niet
het verbod van verschijnen van een blad
kert
In dezen zin zou het onklaar maken
zelfs niet te beschouwen zijn als een straf
maatregel, doch slechts als het in beslag
nemen van het corpus delicti.
Toen de inval der Justitie plaats vond,
was de heer Rost van Tonningen niet aan
wezig. Hij vertoefde te Utrecht, werd te
lefonisch door de kameraden gewaar
schuwd en was nog op de drukkerij voor
dat de Justitie vertrok.
Per auto werden de uit de rotatieoers
weggenomen inktbakken naar het politie
bureau overgebracht, vanwaar ze heden
naar Den Haag zijn vervoerd.
Naar wij verder vernemen zou het Na
tionale Dagblad, voorbereid op 'n derge
lijk te verwachten gebeuren, reeds maat
regelen hebben genomen, om het blad
elders te doen drukken. Daartoe zou reeds
elders in de stad een rotatiepers zijn opge
steld.
Inmiddels was ook reeds een Hinderwet-
De gaatjes in de ruiten
der Duitsche gebouwen
MEDEDEELING VAN DEN
REGEERINGSPERSDIENST.
Waarschijnlijk vormden kiezelsteentjes uit
katapult één der „schoten".
De regeeringspersdienst meldt:
In verband met overdreven berich
ten over aanslagen, welke tegen Duit
sche diplomatieke en consulaire ge
bouwen hier te lande zouden zijn ge
pleegd, wordt hier het voorloopig re
sultaat medegedeeld van het onder
zoek, dat door de justite naar de ge
melde feiten wordt ingesteld.
Er is niet geschoten door een ruit van het
Duitsche gezantschapsgebouw te Den
Haag, doch van een belendend perceel, ge
deeltelijk bij het gezantschap in gebruik
en van buiten als zoodanig niet herken
baar
Er bevond zich tijdens het schieten, dat
laat in den avond of des nachts moet heb
ben plaats gehad, niemand in bedoeld ge
deelte van het huis, waarin de kogel ge
vonden is en deze zou, ware er wel iemand
in geweest, geen doel getroffen kunnen
hebben, daar hij, een baan van onder naar
boven volgende, door het allerbovenste
gedeelte van het raam (3.65 M. boven den
vloer) is gegaan en na blijkbaar afgestuit
te zijn tegen een houten beschot, hetwelk
het bovenraam afdekt, omlaag is gevallen.
Het projectiel had zoo weinig kracht, dat
het nauwelijks sporen op het beschot
heeft achtergelaten.
Ten aanzien van het in Amsterdam ge
beurde kan worden medegedeeld, dat niet
het Duitsche consulaatsgebouw, doch de
elders gelegen particuliere woning van den
kanselier getroffen is.
Na deskundig onderzoek is gebleken, dat
noch een kogel noch eenig metaalspoor op
de ruit te ontdekken viel en dat, mede in
verband met de richting van inslag die
neerwaarts, niet opwaarts wasnaar met
aan zekerheid grenzende waarschijnlijk
heid moet worden aangenomen, het gat
veroorzaakt is door een met kracht tegen
de ruit geslingerd kiezelsteentje, afgescho-
een uit een jongenscatapult.
In dit verband kan nog worden medege
deeld, dat de politie den laatsten tijd
klachten ontving over baldadigheid van
jongens, die in dat stadsgedeelte met ka
tapulten ruiten vernielden.
ENGELSCH COMMENTAAR OP
DUITSCHE CAMPAGNE.
In een commentaar op de Duitsche cam
pagne, die thans tegen Nederland geveerd
wordt, schrijft de diplomatieke correspon
dent van Reuter, dat officieele kringen in
Londen niet verontrust zijn. Ofschoon ge
ruchten over „de volgende beweging van
Hitier" wijd verspreid zijn, waarbij afwis
selend Roemenië, Polen, het Memelgebied,
Danzig, Nederland en België worden ge
noemd, keurt de Britsche meening het af,
wanneer de zenuwspanning vergroot
wordt door officieele bekendheid te geven
aan ieder schrikaanjagend bericht. De po
litiek, die ten gevolge heeft, dat geheel
Europa op heete kolen wordt gehouden,
wordt betreurd, of nu het resultaat is een
in het geheim voorbereide militaire actie
in de eene richting, dan wel een openlijke
economische druk in een andere richting.
De positie va nEngeland ten opzichte
van Nederland is niet gedefinieerd in
formeele verdragen, gelijk dat met
België het geval is. Aan den anderen
kant brengen de historische banden
tusschen Engeland en Nederland, te
zamen met de aardrijkskundige lig
ging van Nederland, de belangen van
de beide landen nauw tot elkander.
In officieele kringen heeft men geen be
vestiging gekregen van den gemelden he-
vigen Duitschen economischen druk op
Nederland, terwijl men het in hooge mate
onwaarschijnlijk acht, dat eenigerlei actie
aan dit front geriskeerd zou worden.
(Noch voor het een noch voor het ander
bestaat trouwens eenige redelijke aanlei
ding!).
Reeds in November gaatje in consulaats-
raam te Rotterdam.
Naar eerst thans wordt medegedeeld is
ook m het Duitsche consulaatgebouw te
Rotterdam ongeveer half November een
gaatje in een der ramen aangetroffen. Het
gat is gevonden in de bovenruit van een
der vensters pp de eerste verdieping aan
de achterzijde.
Vermoedelijk is het veroorzaakt door
een schot uit een flobertgeweer.
Nader meldt men: De aangifte van de
vernieling van een ruit in de achterzijde
van het gebouw van het Duitsche consu
laat is geschied op 15 November. Bij het
onderzoek, door de politie ingesteld, is ge
bleken, dat de ramen van Nederlandsche
omwonenden beschadigingen van denzelf
den aard vertoonen.
Daar de gaten, die moeten gemaakt zyn
door kogels uit een windbuks, overal voor
kwamen in ramen aan de achterzijde, moet
uit de zich daar bevindende tuinen gemikt
zijn.
De politie, die een onderzoek heeft in
gesteld, heeft niemand kunnen ontdekken
en denkt aan kwajongens. Jongens operee-
ren heel veel met windbuksen en zonder
dat er opzet in het spel is, raken zij ge
makkelijk een anders eigendom.
vergunning voor de inrichting van een
nieuwe drukkerij zijn aangevraagd voor
een perceel in de Koppenhinksteeg. De
verbouw hiervan is echter nog niet ge
reed.
DE BEVOLKINGSCIJFERS OVER 1938.
EEN TOENAME VAN BIJNA
DUIZEND INWONERS.
De loop der bevolking over het jaar
1938 geeft het volgend beeld:
Bevolking op 31 December 1937: 37.114
m., 38.936 vr., totaal 76.050.
Vermeerdering door: a. geboorte 767 m.,
720 vr., totaal 1487; b. door vestiging 1949
m., 2370 vr., totaal 43.19. Totale vermeer
dering 2716 m., 3090 vr., totaal 5806.
Vermindering door: a. overlijden 270
m., 302 vr., totaal 572; b. door vertrek
2026 m., 2246 vr., totaal 4272. Totale ver
mindering 2296 m., 2548 vr., totaal 4844.
Verschil tusschen de geheele vermeer
dering en de geheele vermindering: 420
m., 542 vr., totaal 962.
Totaal aantal inwoners: 37.534 m.. 39.478
vr., totaal 77.012.
Aantal voltrokken huwelyken 628 (v. j.
620); aantal ingeschreven echtscheidin
gen 35 (v. j. 38).
MIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Voor de eerste maal kwamen de leden
van de Maatschappij der Nederlandsche
Letterkunde gisteravond in de plechtig
hooge kamers bijeen van het Snouck Hur-
gronjehuis aan het Rapenburg, den nieu
wen zetel van de instelling.
De voorzitter, prof. dr. Jan de Vries, her
innerde in zijn openingswoord er aan, dat
men in 1850 voor het eerst in het Nut van
't Algemeen vergaderde, waar men 88 jaar
zou gevestigd blijven. Wel was deze be
huizing niet in overeenstemming met de
waardigheid van de vereeniging, maar het
was loch met een gevoel van weemoed,
dat men afscheid nam. Spreker hoopte dat
de Maatschappij in dit nieuwe gebouw tot
nog grooter bloei zou komen.
Aan dezen avond had men gemeend een
eenigszins feestelijk karakter te moeten
geven. Onmiddellijk na de mededeelingen
van het bestuur ving mej. O. J. van Eek
aan met een voordracht van gedichten van
Nederlandsche letterkundigen en leden
van de Maatschappij. Hierna bezichtigde
men de nieuwe bestuurskamer die in te
genstelling met de andere vertrekken mo
dern is ingericht.
Vervolgens werd het woord verleend
aan prof. dr. C. H. van den Heever. Ook
thans sprak prof. Van den Heever over de
Afrikaansche taal en letterkunde. Op hel-
deie wyze gaf hij een kort overzicht van
het ontstaan van de taal. De strijd was
moeilijk. Het Afrikaansch moest zich be
wegen tusschen de Engelsche hooghartig
heid en de pedante onverschilligheid van
schoolvossen, die zelf het Nederlandsch
niet goed meer konden spreken.
Aanvankelijk lag het zwaartepunt op
het platteland, later meer in de steden. De
taal, in de velden gegroeid, diende zich
aan die steden aan te passen. De woorden,
die in het tekort moesten voorzien, wer
den aan het Nederlandsch ontleend; aan
den anderen kant lette men op dat geen
Anglicismen in de taal slopen.
Prof Van den Heever schetste hierna
hoe de letterkunde langzaam tot ontwik
keling was gekomen. Na 1920 groeide de
belangstelling voor de persoonlijke erva
ring en voor de problemen van den tijd
en het individu. Er is nu in de Zuidafri-
kaansche jeugd een geest van voortva
rendheid, een bereidheid om aan te pak
ken.
De voorzitter bracht den spreker dank
en sprak er zijn vreugde over uit, dat het
Afrikaansch het Nederlandsch noodig
heeft. Het bestuur zal een commissie in
stellen, die zich voorstelt denAfrikaan-
ders raad te geven en voorts zelf gebruik
te maken van de gegevens die in het Afri
kaansch aanwezig zijn.
Voor een zeer belangrijk punt vroeg
spreker nog de aandacht. In de bloemle
zingen voor de schooljeugd zijn enkele
en altijd dezelfde Zuidafrikaansche ge
dichten opgenomen en er bestaat geen
kans om ooit eens iets anders te lezen. Het
ware wenschelijk dat men een Centrale
Bibliotheek stichtte voor de Zuidafrikaan
sche literatuur, te beheeren door de Maat
schappij der Letterkunde.
Spr. verzocht prof. Van den Heever de
vraag te willen overbrengen of het niet
mogelijk zou zijn tot uitwisseling van Ne
derlandsche en Zuidafrikaansche boeken
te komen. Dan eerst zal het mogelijk zijn
meer belangstelling te wekken. Prof. De
Vries besloot, den wensch uitsprekende,
dat het Zuidafrikaansche beek spoedig
even gemakkelijk zijn weg in Nederland
zou vinden als de Vlaamsche geschriften.
Tenslotte droeg mej. Van Eek nog eenige
gedichten voor, waarna de zitting werd
opgeheven.
MOEDERCURSUS.
De Moedercursus voor moeders en voor
jonge meisjes van 18 jaar en daarboven
begint a.s. Dinsdagavond te 8 uur. Hij
omvat 7 lessen op 7 achtereenvolgende
Dinsdagen. De cursus wordt niet gegeven
in het jeugdhuis, aan de Haagweg, maar
in de Gymnastiekzaal van de R. K. School
Potgieterlaan 7 recht tegenover het
kerkje aan den Haagweg.
Degenen, die de kleine bijdrage van 10
cent per les niet kunnen beta .en. zijn toch
welkom. Men kan zich nog aanmelden
aan het klooster Haagweg 13.
VER. „KATHOLIEK LEIDEN"
Tweede avond R.K. Winterprogram
morgenavond 15 Januari
Een dringend verzoek doen wij bij voor
baat op alle bezoekers, eri dit is: komt op
tijd!!!!
Vóórbespreken der plaatsen bij fa. Hui-
bers. Verder in de vestibule Gehoorzaal
Zondagmiddag van 12 uur.
Programmaboek voor 2 avonden ver
krijgbaar bij fa. Huibers, fa. Geijer, bij het
plaatbespreken en zoo noodiè 's avonds aam
de zaal.
HET DIACONESSENHUIS IN 1937
Voorshands geen tarief verhooging 3e kl.
Van de zijde van het Diaconessenhuis al
hier vernemen wij, dat het aantal verpleeg-
dagen in het afgeloopen jaar bedroeg 40754.
Het aantal patiënten dat werd opgenomen
beliep 1976, terwijl 1216 operaties werden
vrrricht.
Voorts werd ons medegedeeld, dat het be
stuur besloo de voorgenomen tariefsver-
hooging voor de 3e klasse van 2.50 op 3
per dag, in verband met gerezen moeilijk
heden, voorshands geen ingang te doen vin
den.
APOTHEEK „TOT HULP DER
MENSCHHEID".
Naar wij vernemen, is de apotheek „Tot
Hulp der Menschheid", Hooigracht 48 al
hier, overgenomen dooi de N.V. Vereenig-
de Nederlandsche Apotheken.
De apotheek zal onder de nieuwe leiding
op denzelfden voet worden voortgezet.
AUTÓBELASTING-TAXATIE.
In het begin van elk jaar dient men, ten
behoeve van den aanslag in de Personeele
Belasting, de waarde van zijn auto op te
geven.
Bij de schatting dezer waarde doen zich
voor den ondeskundigen particulier vele
moeilijkheden voor; te hooge aangifte kost
hem onnoodig hooge belasting, te lage aan
gifte wordt gestraft met boete en boven
dien komt er nog de moeilijkheid bij, dat
de prijzen van de wagens onzeker zijn, het
geen de taxatie voor een niet-deskundige
nog lastiger maakt.
Om aan deze bezwaren tegemoet te
komen, laat de A.N.W.B. ook dit jaar weer,
te beginnen met 21 November a.s. tot einde
Januari 1939, voor zijn leden in vele plaat
sen van ons land zitting houden door een
expert, wiens waardeschatting, naar de er
varing geleerd heeft, practisch door de be
lastingautoriteiten aanvaard wordt. A.N.
W.B.-leden kunnen, na voorafgaande aan
melding, tegen betaling van een geringe
taxatie-vergoeding, daar hun wagen laten
taxeeren.
Voorafgaande aanmelding is noodzake
lijk. Aadres: Parkstraat 1820 Den Haag.
Bovenbedoelde zitdag zal o.m. gehouden
worden te Leiden, op Dinsdag 24 Jan.
1939, van 912 uur, Café-Rest. „Zomerzorg"
Stationsweg 57.
Leidsche Officiers Jachtvereeniging.
Op Vrijdag 27 en Zaterdag 28 Januari a.s.
zullen door de LOJV wedstrijden worden
georganiseerd en wel op den eersten dag
dressuurproeven en op den volgenden een
snelheidswedstrijd in het terrein.
Handelsregister EL v. K.
Nieuwe inschr. 7286. C. P. Barend-
se, Leiden, Witte Singel 104, assurantiën.
E.: C. P. Barendse, Leiden.
Op veler verzoek, vooral'van belangstel
lenden buiten Leiden, zal de tentoonstelling
van schilderijen uit de collectie H. P. Brem-
mer met een week worden verlengd en ge
sloten worden op 22 Jan. a.s.
Hedenmorgen is dë 70-jarige G. v. E.
uit de Lopsenstraat op den Morschweg
tengevolge van de gladheid van den weg
gevallen, waardoor hij het rechteronder-
been brak. Door den E.H.D. werd hij naar
het Acad. Ziekenhuis vervoerd.
Vanmorgen te 7 uur is de 29-jarige M.
v. d. H. met zijn motorcarrier, op den
Rijnsburgerweg tegen een lichtzuil op den
vluchtheuvel naby halte „Tuinlust" ge
botst. Hij sloeg met het hoofd door de
voorruit, doch liep niet ernstige kwetsuren
op. Door den E.H.D. werd hij ter plaatse
verbonden, waarna hij naar huis kon te-
rugkeeren.
