Aanval en
tegenaanval
Rumoer rond
Roethenië
De strijd In het
verre Oosten
BUITENLAND
DINSDAG 10 JANUARI 1939
DE LE'^SCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
In Catalonië en Estremadura
TEGENSTRIJDIGE BERICHTEN OM
TRENT HET VERLOOP VAN DE
OPERATIES
Ook de gisteravond uit Spanje ontvangen
berichten omtrent de krijgsverrichtingen
aan het front van Estremadura zijn zeer
tegenstrijdig. Terwijl van officieele natio
nalistische zijde gemeld wordt, dat het
tegen-offensief van de republikeinen in
Estremadura volkomen mislukt is, meldt
Barcelona, dat zijn troepen een nog sterke
re pressie uitoefenen in den sector van
Fuente Ovejuna en den greep om Penarroya
hebben vernauwd. In de sector van Al-
maden zouden zij den aanval op Monter-
rubio voortzetten.
Volgens later uit Barcelona ontvangen
berichten zou de rechtervleugel van het
linksche leger zich reeds meester gemaakt
hebben van Monterrubio en van de toe
gangswegen naar Castuera, een belangrijk
knooppunt van Straat- en spoorwegen in
de provincie Badajoz. De linkervleugel, die
in Z.W. richting oprukt, heeft niet alleen
Azuaga ingenomen, doch ook de toegangs
wegen tot Valverde en de strategische stad
Llerena bezet,
In alle berichen van republikeinsche zijde
wordt intusschen melding gemaakt van
groote troepen versterkingen, welke hst
nationalistische oppercommando naar
Estremadura heeft gezonden en met behulp
waarvan thans verwoed tegenstand wordt
geboden.
Omtrent de herkomst van deze verster
kingen loopen de berichten echter weer
zeer uiteen. Volgens een Reutertelegram
uit Gibraltar komen zij uit La Linea, Alge-
ciras en Tarifa, volgens andere berichten
uit Marokko, terwijl de Unipress een semi-
officieele mededeeling uit Barcelona brengt
volgens welke de nationalisten hun 150ste
divisie van Balaguer naar het Estremadura-
front gezonden hebben.
Tegelijkertijd meldt een ander Unipress-
telegram uit Burgos, dat Franco's troepen
gisteren aan het Catalaansche front in alle
HET GRENSINCIDENT BU MUNKACS
Een regeling overeengekomen
De Hongaarsche en Tsjecho-Slowaaksche
deskundigen, die te Munkacs in gemengde
commissie vergaderen, om het jongste inci
dent te regelen, zijn tot een overeenstem
ming gekomen over het afpalen van een
nieuwe grenslijn. Deze lijn zal loopen bui
ten de heuvels, welke Munkacs beheer-
schen. Bovendien zal voorloopig een neu
trales zone tusschen beide landen in het le
ven worden geroëpen.
De Hongaarsche zaakgelastigde te Praag
heeft gisteren bij afwezigheid van den ge
zant, die zijn vacantie niet heeft onderbro
ken, een officieel bezoek gebracht aan het
ministerie van buitenlandsche zaken van
Tsjecho-Slowakije.
De Hongaarsche regeering verklaart, dat
zij in de pantserauto papieren in beslag
heeft genomen, welke onbetwistbaai bewij
zen, dat de aenval op Munkacs en Ungvar
was voorbereid en eischt schadeloosstelling
alsmede de verzekering, dat zich dergelijke
gebeurtenissen niet zullen herhalen,
Gisterochtend zijn twee functionarissen
van de regeering van de Karpathen-
Oekraine op het bureau van den Hongaar-
schen minister-president ontvangen. Of
ficieel wordt omtrent dit bezoek niets ge
meld, doch volgens de Hongaarsche bladen
zouden deze afgevaardigden van mgr. Vo-
losin voorstellen hebben gedaan om de ste
den Munkacs en Ungvar af te staan aan
Tsjecho-Slowakije en als compensatie 25
dorpen van de Karpathen Oekraine af te
staan aan Hongarije.
Reeds thans kan men zeggen, dat de Hon
gaarsche openbare meening moelijk kan in
stemmen' met een dergelijke oplossing, wel
ke door de wapenen is opgedwongen, min of
sectoren vorderingen hebben gemaakt. O.a.
bezetten zij het knooppunt van wegen en
spoorlijnen Mollerusa, dat vijf en twintig
kilometer ten Oosten van Lerida, aan de
spoorlijn LeridaCerveraBarcelona is
gelegen.
Bovendien heeft Franco's luchtmacht
gisteren een groote activiteit ontplooid. O.a.
werden de havenwijken van Barcelona.
Tarragona en Cartagena alsmede de mili
taire werken van Reus gebombardeerd.
DE STERKTE DER ITALIAANSCHE
TROEPEN
Van ,.zeer bevoegde" zijde wordt mede
gedeeld, dat de sterkte der Italiaansche
troepen, die deelnemen aan het offensief in
Catalonië niet grooter is dan 16.315 man op
een totaal van 352.000 man. Het onder be
vel van den Italiaanschen generaal Gam-
bara staande legerkorps der „Pijlen" om
vat vier divisies: de Zwarte, de Blauwe en
de Groene pijlen en de divisie Littorio. De
Spanjaarden zijn in al deze vier divisies in
de meerderheid.
Het aantal Italiaansche jacht- of bom
bardementsvliegers bedraagt 90 tot 110 op
meer dan 700 Spaansche vliegers, waar
nemers en werktuigkundigen.
De verliezen der Italiaansche luchtmacht
in Spanje
In een officieel communiqué wordt me
degedeeld. dat de verliezen der Italiaansche
luchtmacht in Spanje op 1 Januari 1939 72
jagers, 9 bommenwerpers en 2 verken
ners bedroegen.
Op denzelfden datum had de luchtmacht
der legionnaires volgens het communiqué
834 vijandelijke vliegtuigen, benevens 2
luchtschepen en een kabelballon neerge
haald.
Tegen spraak van Salamanca.
In een bericht uit het rechtsche hoofd
kwartier te Salamanca worden alle De-
richten uit republikeinsche brQn over de
aanwezigheid van buitenlandsche troepen
in het rechtsche leger en met name de 62ste
divisie tegengesproken.
In de rijen van het rechtsche leger be
vinden zich geen andere vrijwilligers dan
die openlijk bekend zijn, verminderd met
de 10.000, die op gracieuze" wijze zijn ge
repatrieerd.
meer met steun van een buitenlandsche
mogendheid. Men beschouwde hier het af
staan van de beide steden aan Hongarije
als een groote overwinning van de Hongaar
sche diplomatie.
NIEUW INCIDENT MET DE POLEN
Ruiten van Poolsch consulaat door
Roethenen ingeworpen
Het Poolsch Telegraaf-agentschap Pat
meldt uit Praag, dat gistermiddag een af-
deeling miliciens der Karpatho-Oekrainsche
regeering steenen hebben geworpen door
de ruiten van het Poolsche consulaat te
Sevljus in Roethenië. De gendarmerie, die
van het incident in kennis werd gesteld,
weigerde op te treden, met de verklaring,
dat het personeel het te druk had met den
dienst. Naar aanleiding van dit incident
heeft de Poolsche zaakgelastigde te Praag
krachtig geprotesteerd en volledige genoeg
doening geëischt van de zijde der Tsjecho-
Slowaaksche regeering en de oRetheen-
sche regeering. De zaakgelastigde heeft, al
dus Pat, verklaard, dat een gedeeltelijke
genoegdoening door de Poolsche regeering
niet aanvaard zal worden.
Tevens meldt Pat uit Boedapest, dat de
Hongaarsche regeering haar zaakgelastigde
te Praag opdracht heeft gegeven, volledige
genoegdoening te eischen voor de schen
ding van Hongaarsch grondgebied door
Tsjechische troepen en Oekrainsche mili
ciens. Volgens hetzelfde bericht zal de
Hongaarsche gezant te Praag pas naar
zijn post terugkeeren als de jongste inci
denten volkomen geregeld zijn.
Incident te Sevljus was uitgelokt
In een officieel communiqué der Karpa
tho-Oekrainsche regeering, waarin melding
wordt gemaakt van het incident van giste
ren te Sevljus, wordt gezegd, dat het inci
dent is uitgelokt door „betaalde agents
provocateurs".
DE MEENING VAN WANG TSJING WEI.
De tijd is gunstig voor vredes
onderhandelingen.
Wang Tsjing Wei heeft in een brief uit
eengezet, dat volgens zijn meening China
thans in een gunstige positie is om te on
derhandelen, nu de steun van Groot Brit-
tannië, de Vereenigde Staten en Frankrijk
merkbaar wordt.
Na verklaard te hebben, dat de vrede
in zicht zou zijn, wanneer Japan zich zou
realiseeren, dat China niet door de kracht
van wapenen onderworpen kan worden en
dat het Verre Oosten niet onder de hege
monie van Japan kan worden gebracht,
schrijft Wang, dat uit de Japansche regee-
ringsverklaring van 22 December 1938
blijkt, dat Japan tot een juist inzicht is ge
komen ten aanzien van China.
DU1TSCHLAND
HET TIJDSCHRIFT „KOMMENDE
KIRCHE" VERBODEN.
Het tijdschrift „Kommende Kirche" is
door de Gestapo verboden. Dit tijdschrift
stond gunstig tegenover een vereeniging
van alle Christelijke belijdenissen in
Duitschland in een Nationale Kerk. Het
tijdschrift stond onder leiding van den
Evangelischen bisschop van Bremen,
Weidemann, en verklaarde anti-semietisch
te zijn en vijandig aan den geest der
Roomsch Katholieke Kerk die als „strij
dig met den Duitschen geest" geoordeeld
werd.
Het laatste nummer echter bevatte een
klacht, dat „Duitschland thans geen Lu
ther heeft en vei plicht is zijn God te ver
dedigen zonder een werkelijken Fuehrer
te hebben op reliegieus gebied".
Het gevaar, zoo voegde de schrijver van
dit artikel er aan toe, is dat luidruchtige
formules van kleine godsdienstapostelen
en avonturiers ieder Duitscher beletten,
zich bewust te zijn van de grootheid van
den religieuzen strijd".
Verder keerde het tijdschrift zich tegen
sommige heidensche tendenties van het
nationaal-socialisme, en verklaarde: „Men
kan den strijd voor de inwendige weder
geboorte van Duitschland niet van den
Christus scheiden".
Ongetwijfeld moet men in deze houding
het motief zien voor het uitgevaardigde
verbod.
TEKORT AAN KOFFIE.
In vele gevalen waren de winkels te
Berlijn gisteren zonder koffie en moest
den huisvrouwen meegedeeld worden, dat
vóór Woensdag geen nieuwe voorraden
zouden aankomen. De officieele verklaring
voor het tekort is, dat dit veroorzaakt is
door moeilijkheden in de ruilovereenkomst
met Brazilië. Bijgevolg zal voor het eerste
kwartaal van 1939 slechts drievierde van
de normale hoeveelheid koffie voor ver
koop aan het publiek gebrand worden.
ENGELAND
CHAMBERLAIN NAAR ROME.
Inlichtingen of onderhandelingen?
Vandaag is de Britsche premier Cham
berlain i:aar Rome vertrokken.
Tijdens de afwezigheid van Chamber
lain zal ->ii John Simon als premi op
treden Men verwacht echter, dat geen
kabinetsvergadering bijeen zal komen
voor 18 Januari, na den terugkeer van
Chambe^iain
Ten aanzien van de 'eis van Ch .mber-
lain en dcoifax naar Rump schrijft de di
plomatieke correspondent van Reuter o.m.
het volgende:
Het zal meer gaan om een exploratie
dan om onderhandelingen. De m:m.-ters
gaan zonder vooroogizette denkbeelden
naar Rome en hebben geen formeele
agenda.
Wat de Fransch-Italiaansche betrekkin
gen aangaat, er is geen sprake van een
Britsche bemiddeling. Een verbetering der
atmosfeer tusschen Parijs en Rome zou
verwelkomd worden te Londen, doch dit
brengt niet mede, dat er op het oogenblik
eemg voornemen bij Chamberlain bestaat
om tusschenbeide te komen. Er is volko
men overeenstemming in deze aangele
genheid tusschen Parijs en Londen.
Wat Spanje betreft zullen de Britsche
ministers waarschijnlijk duidelijk maken,
dat Groot-Bnttannië aanzienlijk belang
hecht aan een uitvoering van de Italiaan
sche belofte om de Spaansche integriteit
volledig te eerbiedigen. Rechten van oor
logvoerende zullen niet toegekend worden
zonder uitvoering van het plan betreffen
de terugtrekking der buitenlandsche vrij
willigers. In hoofdzaak echter zullen de
besprekingen gaan over de zaken, die
Mussolini zelf te berde zal brengen.
Communisten betoogden.
Vierhonderd Londensche communisten
zijn gisteravond in optocht naar White
hall getrokken, om bij de ambtswoning
van den minister-president een brief af
te geven, waarin geprotesteerd wordt te
gen Chamberlains reis naar Rome. De po
litie belette den betoogers den toegang
tot Downingstreet, doch aan een deputa
tie werd toegestaan, aan de ambtswoning
van Chamberlain een brief af te geven,
waarin geëischt wordt, dat aan Franco
geen belligerentenrechten zullen worden
toegekend en aan de Spaansche regeering
het recht zal worden verleend om wapens
te koopen. Er deden zich geen wanorde
lijkheden voor.
DENEMARKEN
DE ACTIVITEIT VAN NATIONAAL-
SOCIALISTISCHE SPIONNEN.
De „Daily Herald" van gisteren meldt
uit Kopenhagen over de onthullingen,
welke het blad verleden week heeft ge
daan over spionnage door nationaal-socia-
listen, dat de gearresteerde advocaat Pon-
toppidan door middel van microfoons, de
gesprekken van Duitsche vluchtelingen
afluisterde. Eenige jaren geleden had een
commissie gelden bijeen gebracht voor de
inrichting van een lokaal, waar de Duit
sche emigranten elkander konden ont
moeten.
Toevallig was een verdieping vry van
een gebouw aan het raadhuisplein, waar
ook de advocaat zijn kantoor had. Deze
werd gehuurd. De vluchtelingen kwamen
er bij elkaar om hun vraagstukken te be
spreken en te praten over de familieleden,
die zij in Duitschland hadden achtergela
ten en de behandeling, die zij er van de
nationaal-socialisten ondervonden.
Terwijl zij spraken, luisterden de advo
caat en zijn vrienden, naar thans wordt
beweerd, door middel van een luidspre
ker.
Het instrument was verbonden met ge
heime microfoons, welke de advocaat in
de groote zaal van de club had geplaatst.
Op deze wijze moet volgens de „Daily
Herald" veel bekend zijn geworden.
LITAUEN
DUTTSCH EN LITHAUSCH GELIJK
WAARDIG IN MEMELLAND.
Gouverneur Gailius heeft het Memel-
directorium medegedeeld, dat in het ver
volg de Duitsche en de Lithausche taal
gelijke rechten zullen hebben in de re-
geeringsorganen, welke in het Memelge-
bied gepubliceerd worden.
PALESTINA
DE BESTRIJDING VAN HET
TERRORISME.
Weerlegging van valsche beschuldigingen
over de Britsche troepen.
Het Britsche departement van oorlog
heeft gisteravond een officieele verklaring
uitgegeven over den toestand in Palestina,
met het oog op de ongegronde beschuldi
gingen, die door personen en organisaties,
v/elke onvriendschappelijk gezind zijn je
gens Engeland, per radio uitgezonden wor
den betreffende wreedheden der Britsche
troepen in Palestina.
De verklaring geeft een uiteenzetting
van den Palestijnschen toestand, waarbij er
op gewezen wordt, dat daar geen rebellen
leger in den gewonen zin van het woord
opereert, maar dat isbellen en vreedzame
bevolking onontwarbaar vermengd zijn.
Waarschijnlijk zijn er niet meer dan 1000
tot 1500 actieve rebellen, in kleine groepen
onder verschillende leiders over het gehee-
le land. De algemeehe politiek der rebellen
wordt min of meer geleid door den moefti
en het Arabische Hooge Comité, maar
in Palestina zijn de vechtende leiders prac-
tisch onafhankelijk in eigen streek.
De verklaring geeft vervolgens een ka
rakteristiek van de twee voornaamste lei
ders, Abdoel Rahim Ellaj Mahomed, titulair
opperbevelhebber die in Savaria opereert,
er Aref, die het bevel voert over in aan
tal bijna even groote benden in hetzelfde
gebied. Zij staan op slechten voet met el
kander en herhaaldelijk zijn bijna open
lijke vijandelijkheden tusschen hen ont
staan.
Wat het optreden der troepen betreft,
wordt uiteengezet, dat het voornaamste
probleem is, de rebellen te identificeeren
in de dorpen en steden, waar zij ongewa
pend onder de bevolking vermengd zijn.
Gewoonlijk wordt daarom een cordon ge
trokken rondom een streek. De bewoners
worden gewaarschuwd, dat ieder die door
het cordon breekt gevaar loopt neerge
schoten te worden. Honderden dorpen zijn
in de laatste zes maanden zoo doorzocht en
veilig kan worden aangenomen, dat wie
door het cordon heenbreekt daar goede re
denen voor heeft. Waarschijnlijk echter
vormen de gevallen, waarin „cordonbre
kers" neergeschoten werden, de basis voor
de propagandaverhalen, volgens welke Ara
bische gevangenen in koelen bloede wor
den neergeschoten, waarna gemeld zou
worden, dat zij op de vlucht neergeschoten
zijn.
Na het vestigen van het cordon, wordt
de streek systematisch doorzocht naar ver
borgen wapens enz. waarbij alle maatre
gelen genomen worden tegen plundering of
moedwillige vernieling. De dorpspolitie en
de dorpsmoekhtar begeleiden de troepen
gewoonlijk bij dit werk en teekenen daarna
een verklaring, dat geen onnoodige scha
de is aangebracht Vrouwen worden niet
gemolesteerd, en alleen gefouilleerd wan
neer een vrouw dit verrichten kan.
De verklaring weerlegt voorts de bewe
ringen, dat huizen van onschuldige Ara
bieren afgebroken worden. In de meerder
heid der gevallen zijn de afgebroken wo
ningen eigendom van actieve rebellenlei
ders, is er uit de afgebroken huizen ge
vuurd of is er andere weerstand geboden
of wel er waren munitie of uitrustingstuk
ken verborgen.
In sommige gevallen is collectieve be
straffing de eenige methode om een vreed
zame, doch geterroriseerde meerderheid er
van te overtuigen, dat op den langen duur
het in gebreke blijven om wet en orde te
steunen onaangenamer is dan toe te geven
aan intimidatie. Collectief afbreken van hui
zen geschiedt slechts na overleg met en met
toestemming van het hoofdkwartier van
het leger.
Geen andere dan de toegepaste middelen
konden gebruikt worden om de orde in
Palestina te' herstellen.
AMERIKA
DE NEUTRALITEITSWET.
Tegengestelde moties ingediend in Huis van
Afgevaardigden.
Vóór- en tegenstanders van de neutrali-
teitswet hebben bij het presidium van het
Huis van Afgevaardigden moties ingediend,
welke van tegengestelde strekking zijn.
De democraat Faddis en de republikein
All vragen opheffing der wet, terwijl de
democraat Ludlow en de republikein Knut-
son vragen een embargo op wapenen af te
kondigen, niet alleen met betrekking tot
oorlogvoerenden, doch ook in vredestijd.
Er worden verschillende bijeenkomsten
gehouden, waarin het vóór en tegen van
een embargo worden uiteengezet.
De commissie, welke vóór de opheffing
van een embargo op wapens is, heeft ver
klaard, dat „een embargo op voor de Spaan
sche republiek bestemde wapens tekort
doet aan het doel der neutraliteit, daar
Franco er door wordt bevoordeeld.
Baitenlanrtsche Berichten
DE BOSCHBRANDEN IN AUSTRALIë
De inwoners van de mijnstad Erica, die
door de rimboebranden, welke, zooals ge
meld, hun oorzaak vinden in den hittegolf
in den staat Victoria, omringd is, blijken
thans veilig te zijn.
Zij hadden beschutting gevonden in uit
gegraven onderkomens. De fabrieken dei-
stad zijn vernield.
BRITSCH SCHIP IN BRAND
Volgens draadlooze berichten is aan
boord van het Britsche schip „Rimutaka"
groot 16.600 ton in het Zuidelijk deel van
den Stillen Oceaan, vier dagreizen van
Nieuw Zeeland verwijderd, brand uitge
broken.
Aan boord van het schip bevinden zich
286 passagiers. Het Amerikaansche schip
„Yom Schischi", dat nog driehonderd zee
mijlen van de „Rimutaka" is verwijderd,
stoomt in de richting van het brandende
schip.
CHILTS HOOFDSTAD HEEFT
VROUWELIJKE BURGEMEESTER
De socialiste Graciela Shanke, de eerste
vrouw, die tot burgemeester van' de Chi-
leensche hoofdstad is benoemd, heeft giste
ren officieel haar ambt aanvaard.
DE VERJAARDAG VAN GUSTAAF DORé
Op 10 Januari 1835 werd te Straatsburg
geboren Paul Gustaaf Doré, de bekende
kunstenaar, die zoovele Bijbelsche voor
stellingen in beeld heeft gebracht. Reeds
op zesjarigen leeftijd, toen hij nog slechts
voor het eerst op de schoolbanken zat,
openbaarde zich zijn groote talenten als
teekenaar, waarvoor zoowel zijn medeleer
lingen als onderwijzers in bewondering
stonden.
Toen Gustaaf Doré elf jaar oud was
werden reeds zijn eerste steengravures uit
gegeven. Er zou een heel boekwerk noodig
zijn om alle kunstwerken op te sommen die
door dezen buitengewoonbegaafden kunste
naar zijn voorgebracht.
We noemen slechts de grootste meester
werken der wereldlitteratuur die door hem
werden geillustreerd: Dante, Don Quichot-
te, De Wandelende Jood, en zijn Bijbelscha
voorstellingen.
Niet alleen als teekenaar ook als schil
der heeft Gustaaf Doré een groote ver
maardheid gekregen; het meest bekend zijn
wel: „De val van het Heidendom" „Mozes
voor Pharao" en een „Ecce Homo".
Tenslotte zij nog vermeld, dat Gustaaf
Doré, zoo veelzijdig begaafd was, dat hij
ook als beeldhouwer zeer verdienstelijk
werk heeft geleverd.
Wellicht ontbrak het hem aan een zoo
noodzakelijke artistieke opleiding en da
koortsachtige haast waarmee hij werkte,
waren wellicht oorzaak dat hij soms op
pervlakkig was, toch getuigen al zijn wer
ken van een groot kunstenaarstalent en
dwingt de wijze waarmede hij licht en scha
duw over zijn werken wist te verdeelen
'n groote bewondering af.
DE ONTWIKKELING VAN DE
TELEFOON-TELEVISIE
De telefoon-televisie-dienst, die sinds
Maart tusschen Berlijn en Leipzig function-
neerde, is onlangs uitgebreid tot Neuren
berg en loopt nu over een lengte van 500
kilometer. Men beu J rt in Duitschland,
dat voor de nieuwe installatie de langste
kabel ter wereld noodig was, althans op het
gebied der televisie.
De correspondent van de Times had ver
schillende keeren gelegenheid, van de
nieuwe lijn gebruik te maken en heeft
verklaard, dat hij de personen, met wie hij
sprak, heel duidelijk kon herkennen. De
kabel, die nu Berlijn met Neurenberg ver
bindt, zal nog tot München verlengd wor
den.
