STADS
NIEUWS
Het 4e Reg. Inf. bij
zijn 125-jarig
bestaan
ZATERDAG 7 JANUARI 1939 30ste Jaargang No. 9229
Adv. ui AbMW.-tarieven zie peg. t
DAGBLAD VOOR LEIPEN EN OMSTREKEN K
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
V Knoeierijen bij gemeen
telijke bouwpolitlek
Dat is weer kolen op den molen van de
N.S.B. Er wordt in Amsterdam een jus
titioneel onderzoek ingesteld naar aanlei
ding van winst-makerijen, die er bij ge
meentelijke grondtransacties zouden heb
ben plaats gehad ten onrechtmatigen voor-
deele van een of twee gemeentebestuurders
genoemd worden in dit verband een
raadslid en een wethouder der S.D.A.P.
Nu is nog pas een onderzoek aan den
•gang; voorbarig is 't, nu reeds uit nog niet
vastgestelde feiten conclusies te trek
ken.
Maar onredelijker dan voorbarig is
't, wat natuurlijk! het „Nationaal
Dagblad" doet: uit wat er in Amsterdam
zou zijn gechied verondersteld, dat er
inderdaad „bouwzwendel" heeft plaats ge
had een wapen te smeden tegen de par
lementaire democratie, of beter gezegd:
voor de nationaal-socialistische dictatuur!
Uit wat er nu geschiedt moet een ieder
juist het tegenovergestelde van wat de
N.S.B. wil propageeren blijken!
Er blijkt ten duidelijkste uit, dat
onder het huidige politiek regiem een doof
potten-politiek misschien wel 'n tijdje lang
kan smeulen, maar dan toch oplaaait en
zichzelf verbrandt. Een doofpotten-politiek
kan onder het huidige politieke regiem niet
langen tijd worden gevoerd, omdat wij hier
hebben een vrije openbare meening, die
zich vrij kan uiten, omdat wij hier hebben
rechters, die volkomen onafhankelijk een
rechtspraak kunnen uitoefenen over alles,
wat onder rechtspraak valt.
Niemand behoeft hier te zwijgen, als hij
ernstig meent, ernstig te moeten spreken!
Niemand behoeft critiek in te slikken, als
hij redelijke aanleiding heeft, die cri
tiek op redelijke wijze openbaar te maken.
Er is in ons land onder dit opzicht eer
der een te veel dan een tekort aan
vrijheid!
Hoewel wij over die Amsterdamsche af
faire nu nog niet met zekerheid kunnen en
mogen oordeelen, achten wij het niet uitge
sloten om 't zacht uit te drukken
dat er verkeerde, immoreele practijken
hebben plaats gehad. Trouwens, op dit
terrein van overheidsbemoeiing is het ge
vaar van en de verlokking naar verkeerde
practijken wel buitengewoon groot. En ter
loops willen wij hier met klemmende ernst
de opmerking maken, dat de Amsterdam
sche affaire wijd mogen openen ook de
oogen van hen, die elders controle moeten
uitoefenen op de gesties van gemeente
lijke bouw-politiek!
Gelooft men nu werkelijk, dat onder een
regiem, waarin de machthebbers niet
staan onder publieke controle er
geen onrechtmatige behartiging van eigen
belang plaats heeft? Och kom een door-
snee-mensch, een normaal fatsoenlijk
mensch heeft controle n o o d i g, om voort
durend en in alles, óók als de verleiding
erg dringt, eerlijk te zijn en te blijven!
Het is de allerdomste struisvogelpolitiek,
om te beweren: daar gebeuren geen ver
keerde dingen, want wij zien ze niet ver
meld in de pers!.,..
En tóch zijn er, die deze politiek willen
propageeren.
Bij ons moet vast staan en steeds effec
tiever worden een doelbewust stre
ven, om de parlementaire democratie zoo
veel mogelijk te reorganiseer en in dien zin,
dat het gevaar voor corruptieve handelin
gen, voor onrechtmatige behartiging van
eigenbelang door de machthebbers zoo ge
ring mogelijk is.
Maar wij willen zeker niet komen van
den wal in de sloot door ons politiek sys
teem te verwisselen voor een dictatoriaal
regiem!
OP HET NIPPERTJE GERED.
Juffrouw redt twee kinderen.
Hedenochtend om kwart voor elf is, na
bij de „Bult" te Zutfen een twaalfjarig
jongetje in den IJssel geraakt. Zijn oudere
broertje probeerde hem te redden, maar
geraakte eveneens te water. Op hun gegil
kwam mejuffrouw J. Holleman aangeloo-
pen, sprong pardoes te water en slaagde
er in de beide kinderen te redden.
PRAAG: Het nieuwe jaar begint wel
goed. Nog vóór hét een week oud is bele
ven wij aan de grens tusschen Tsjecho-
Slowakije en Hongarije een compleet oor
logje in zakformaat. Zelfs tanks zijn er
aan te pas gekomen. Wat er nu eigenlijk
aan de hand is, kunnen wij van hieruit
nier bekijken, zoowel de Tsjechen als de
Hongaren geven elkander de schuld. De
Hongaren stellen het voor, alsof de Tsje
chen een regelrechten aanval op de stad
Munkacz wilden doen, welke stad na de
jongste gebeurtenissen in Tsjecho-Slowa-
kije aan de Hongaren moest worden afge
staan. De Tsjechen beweren, dat Hongaar-
sche terorristen op het gebied van Karpa-
thisch Oekraine waren doorgedrongen en
dat zij dezen moesten terugdrijven. In elk
geval is het wel duidelijk, dat de scheids
rechterlijke uitspraak van von Ribbentrop
en Ciano geen vrede heeft gebracht. Ber
lijn ergert zich daarom groen en geel over
deze „ongehoorzaamheid", van welke kant
deze dan ook komt. Volgens Berlijn be-
hooren zoowel Praag als Boedapest tevre
den te zijn en hun rnond te houden!
PARIJS Thans wordt medegedeeld, dat
de Engelsche ministers Chamberlain en
Halifax op hun reis naar Italië eerst Pa
rijs zullen aandoen. Hierover schrijft de
„Petit Parisien", dat het onderhoud tus
schen de Franschen en Engelschen er
slechts toe kan bijdragen de houding van
Frankrijk in de oogen der Britsche vrien
den nog meer te verduidelijken. Het is in
derdaad zeer belangrijk, dat Chamberlain,
indien hij geplaatst zou worden voor
voorstellen van den Duce inzake een ver
betering der Fransch-Italiaansche betrek
kingen, hem met volledige kennis van za
ken mededeeling kan doen van de on-
schokbare bedoelingen der Fransche re
geering. De besprekingen te Rome zullen
pas werkelijk van nut zijn voor de conso
lideering van den algemeenen vrede, wan
neer iedere dubbelzinnigheid op dit punt
bij voorbaat is weggenomen.
EEN EDELMOEDIGE DAAD VAN
KATHOLIEK NEDERLAND.
INZET VAN ST. WILLIBRORDUS
JUBELJAAR.
Voor de Missie van pater van Egmond
O.FJVL
1939Twaalfde eeuwfeest van St.
Willibrords heilige dood!
De Angelsaksische Missionaris, die in 690
als jeugdig Priester aan he hoofd der 12
Benedictijnen-Apostelen, te Katwijk land
de, is de Apostel de grootste van Ne
derland geworden.
Toen Paus Sergius hem 21 November 695
tot Aartsbisschop der Friezen had gewijd,
stichtte Clemens-Willibrord zijn eerste
kerk m Nederland en werd de eerste bis
schop Van Utrecht.
Nu, na twaalf eeuwen gaat Katholiek
Nederland, dat zich vooral in deze troebele
tijden zoo'n machtige eenheid weet om
den zelfden Aartsbisschoppelijk en zetel,
dankbaar-blijde de groote weldaden her
denken die St Willibrord ons, Katholie
ken, en daarmee geheel Nederland heeft
gebracht.
Waarom zouden wij dit jubeljaar van
St. Willibrord niet gaan inzetten met een
daad van groote edelmoedigheid?
Wij willen dan, Hem ter ee're, de eerste
St. Willibrordskerk gaan bouwen in onze
Oost, waar millioenen Nederlandsche on
derdanen, van ons Katholieke Nederlan
ders met meer recht nog de zelfde blijde
boodschap mogen verwachten, die St. Wil
librord ons met zooveel edelmoedige op
offering heeft verkondigd.
De eerste Wilibrorduskerk In Neder-
landsch-Oost-Indie!
Velen hebben ondubbelzinnig adhaesie
betuigd met dit mooie plan!
In Ternate, waar een groot Neder-
landsch Priester, Pater dr. S. van Egmond
O.F.M., na 17-jarige verdienstvollen arbeid
in zijn Vaderland, de hoofdstatie heeft ge
vestigd van zijn zeer moeilijke en zware
Missie onder de koppensnellers van
N.-Guinea, is een kerkje allerdringendst
noodig
„Voor tien duizend gulden" zoo schrijft
hij me op den dag van zijn zilveren kloos-
terfeest, bouw ik hier een kerk St. Willi
brord ter eere, die zelfs de volgelingen van
Mohamed zou imponeeren".
Voor 10.000 gulden een kerk! Maar die
moet er dan toch ook komen!
Wie helpt er mee?
De eerste steentjes werden me bezorgd
door.... werkloozen.die onbekend
wilden blijven; ik mocht misschien hun
gave eens niet willen accepteeren!....
Als alle lezers eens een steentje bijdroe
gen!
Vele Priesters en Religieusen deden het
al uit dankbaarheid.. Uit ieder gezin, uit
iedere Pastorie, ieder Klooster en Gesticht,
uit iedere Katholieke Vereeniging 'n klein
offertje.... en ik ben er!....
Pater van Egmond zal uw naam bewa
ren in het Archief van zijn kerkje in Ter
nate, waar zijn eerste Christenen u steeds
Aanbieding van het geschenk
der Leidsche Burgerij
Zooals wij deze week hebben medege
deeld zal het 125-jarig bestaan van het 4e
Regiment Infanterie a.s. Maandag op fees-
tleijke wijze worden herdacht.
Ter inleiding daarvan had heden reeds
een klein voorproefje plaats. Het eerste
gedeelte daarvan droeg geen officieel ka
rakter.
Dit was n.l. de voordracht over de ge
schiedenis van het 4e Regiment Infanterie,
welke hedenmorgen te half negen door
den kapitein A. J. R. de Vos in de gym
nastiekzaal werd gehouden voor de troe
pen van het regiment.
Daarna had te 11 uur op het Schutters
veld de aanbieding plaats van het ge
schenk dei* Leidsche burgerij aan het 4e
Regiment, bestaande uit vier diepe trom
men.
Het regiment stond op het bestrate ge
deelte aan den ingang van het veld opge
steld onder commando van majoor Ra-
velli, toen de commissie uit de Leidsche
burgerij en de verschillende genoodigden
arriveerden. Onder deze merkten we o.m.
op Overste Lugt namens het Genootschap
voor Uniformkunde en Traditie en namens
„Ons Leger". Verder waren aanwezig de.
majoor A. Goldberg en Kapitein J. C.
Wagtendonk namens de Commissie van
Reserve Officieren, Overste H. M. van
Mens, voorzitter van de Reunie-commissie
van het 4e Reg. Inf., het collegium van
het L.S.C., officieren en onderofficieren
van het Regiment, dames en heeren be
langstellenden en het geheel was omgeven
door een haag van publiek op den Rijns-
burgersingel en de Marislaan.
Toen de commandant van het jubilee-
rende regiment, luit.-kolonel H. D. Buur
man vergezeld van zijn staf het terrein
was opgereden, trad de heer W. v. d.
Laan naar voren.
Namens de Commissie uit de Nationale
Contactcommissie zeide spr., dat de Ver-
eenigingen op Nationalen grondslag had
den gemeend dezen dag, dezen histori-
schen dag, een bescheiden hulde te moe
ten brengen aan het jubileerende regi
ment.
Als voorzitter der daartoe gevormde
commissie wilde spr. den commandant
namens de Leidsche bevolking, gaarne
een geschenk aanbieden. Voor een belang
rijk deel der bevolking zijn de tijden
zwaar, van een ander deel wordt zeer veel
gevraagd om den heerschenden nood te
lenigen. Toch is de commissie erin ge
slaagd een behoorlijk bedrag bijeen te
brengen en daarvoor aan te koopen vier
diepe trommen.
Spr. herinnert hierna aan de geschiede
nis van het paukenpaard en uit den
wensch, dat de trommen een langer ge
bruik zullen mogen vinden dan het pau
kenpaard. Spr. hoopt, dat hij den com
mandant meermalen aan het hoofd van
het regiment moge zien trekken, fier op
het geschenk dezer trommen.
Kapt. J. C. Wagtendonk trad vervolgens
naar voren om namens de Reserve-offi
cieren een viertal klaroenen aan te bie
den, te gebruiken bij het défilé.
Trommen en klaroenen zijn geleverd
door de fa. Guldemond aan de Haarlem
merstraat.
Overste Buurman nam hierna het woord
en zeide dat het hem een groot voorrecht
was het geschenk der Leidsche burgerij
te aanvaarden.
Het 4e Reg. Infanterie ligt thans iets
meer dan 70 jaar te Leiden in garnizoen
na eerst het geheele land doorgezworven
te hebben en gelegerd te zijn geweest te
Leeuwarden, Breskens, Terneuzen, Rot
terdam, Hellevoetsluis en Den Briel.
Van al onze steden is wellicht geen en
kele zoo beroemd in de geschiedenis als
Leiden. Het 3 Octoberfeest ter herdenking
van Leiden's Ontzet is het bewijs, dat de
oude geschiedenis nog voortleeft. De bur
gerij heeft daarbij groote moed en vol
harding- aan den dag gelegd. Maar wan
neer we daarbij bedenken, dat 45 pet. der
bevolking ten grave werd gedragen tijdens
dankbaar zullen gedenken in hun gebed,
en St. Willibrord zal u en de uwen, uw
arbeid en onderneming zegenen in zijn Ju
beljaar, voor uw edelmoedige daad, te heb
ben meegeofferd aan de eerste St. Willi
brordskerk door geheel Katholiek Neder
land gebouwd in onzen Oost.
U doet wel mee? Gelieve dan uw offer
tje te storten onder motto „St. Willibrords
kerk" op Giro No. 218698 ten name van
Pater fr. MAX VAN DER SCHOOT O.F.M.
Z.O. Buitensingel 138, Den Haag.
dit beleg als gevolg van een onvoldoende
voorbereiding, dan blijkt wel duidelijk de
beteekenis van een goed leger.
We beleven thans weer bange dagen.
Andermaal is de-Ned. regeering genood
zaakt te zorgen, dat het leger paraat is.
Maar het leger weet ook, dat de burgerij
meeleeft.
De aanbieding van dit geschenk is daar
tevens een bewijs van en gaarne brengt
spr. commissie en burgerij dank voor den
betoonden offerzin.
Namens het regiment zegt spr. ook
Kapt. Wagtendonk dank voor de aan
bieding der klaroenen.
Spr. wijst erop, dat het leger te velde
voor een groot deel steunt op de reserve.
Spr. vertrouwt, dat wanneer de nood aan
den man komt, de reserve haar deel zal
bijdragen in de verdediging des lands en
de aanbieding van dit geschenk ziet spr.
als een symbool daarvan.
Nadat spr. vervolgens ook overste Lugt
dank had gezegd voor zyn aanwezigheid
en hem verzocht had het bestuur van het
Genootschap dank te willen zeggen noo-
digde spr. dames en heeren genoodigden
uit het défilé van het regiment te willen
gadeslaan voor den molen „d^ Valk",
waaraan gevolg werd gegeven. En met
de nieuwe trommen voorop trok het re
giment voorbij.
Daarmede was de plechtigheid ten
einde.
In verband met het défilé a.s. Maan
dag ter gelegenheid van het 125-jarig be
staan van het 4e Reg. Inf. voor de Laken
hal alhier zal de Buurtcommissie Oude
VestOude Singel met de haar nog be
schikkende vlaggen aan beide zijden de
feestversiering doen aanbrengen. Ook de
beide bruggen Turfmarktsbrug en Mare-
brug zullen bevlagd worden.
De buurtbewoners worden verzocht
door het uitsteken der vlag den feestelij
ken aanblik mede te verhoogen.
WINTERPROGRAMMA VAN
„KATHOLIEK LEIDEN"
De tweede avond met de film
„Maria Chapdelaine"
Zooals een advertentie in dit nummer
mededeelt, wordt voor den tweeden avond
van het Katholiek Winterprogramma op
Zondag 15 Januari a.s. de boeiende Fransche
film van Julien Duvivier „Maria Chapde
laine" vertoond.
Deze film en de vertooning ervan is be
langrijk genoeg om hier nu reeds een der
beoordeelingen te laten volgen, welke na
de première van deze film in de Nederland
sche pers verschenen.
„Maria Chapdelaine", aldus schreef de
filmrecensent van „Het Vaderland", is
een van die „exotische" films, die de func
tie van de cinematografie (dezelfde als die
van de exotische literatuur, waartoe ook
Louis Hémon's roman behoort), de weet
gierigheid van den mensch naar het verre
en vreemde te bevredigen, op voortreffe
lijke wijze vervult. Het verhaal verplaatst
ons naar het milieu der Fransch-spreken-
de boeren in Quebec, afstammelingen van
de in het begin der 17e eeuw naar Canada
getrokken Fransche kolonisten, die ver van
de groote steden in de landontginning een
hard, maar een vrij bestaan gevonden heb
ben. Vooral voor een zeer afgelegen wo
nend gezin als dat van Chapdelaine is de
strijd tegen de machtige natuur, in het bij
zonder in den barren winter, wanneer de
wegen volkomen onbegaanbaar zijn, soms
uiterst zwaar, en het is begrijpelijk dat de
verleiding van de stad, als die voor de oud
ste dochter Maria komt in de gedaante
van den jongen Franschman Lorenzo, groot
is. Maar naast Lore.izo is er Eutrope
Gagnon, een boerenzoon uit de omgeving,
analfabeet als haar vader, en verlegen en
onhandig, maar krachtig en trouw en goed,
en er is vooral de „trapper" Francois Pa
radis, die Maria beloofd heeft na nog één
zomer en één winter hard te hebben ge
werkt, bij haar terug te zullen komen.
Francois Paradis heeft zy lief, met een
verzwegen, maar vurige liefde; bij de her
innering aan hem verbleeken de schimmen
van de beide andere mannen, die indruk
op haar gemaakt hebben. Op een ontzetten-
den tocht in bittere kou en sneeuwstorm
door een totaal dichtgesneeuwd gebied om
het huis van Maria te bereiken, komt Fran
cois Paradis, om. Ook moeder Laura sterft,
Maar in Maria spreekt de stem van het ver
leden, opgeroepen door den pastoor in de
kerk, die den boeren op het hart drukt niet
te versagen en het grootsche werk van de
voorouders voort te zetten, en zij verkiest
boven Lorenzo en de schittering van de stad
het harde, eenzame kolonistenbestaan aan
de zijde van Eutrope. Ziehier in korte trek
ken het gegeven. Julien Duvivier, de veel-
zijdigste der Fransche filmregisseurs, heeft
het op indrukwekkende wijze gerealiseerd.
De film is over het geheel meer episch
dan dramatisch, maar in 't epische bereikt
zij hier en daar een buitengewone intensi
teit. De schildering van het milieu is over
al voortreffelijk: het sterkst spreekt echter
de magistrale weergave van den natuur
lijken achtergrond van de handeling. Er
Dit nummer beslaat alt vijf
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bnltenland
Het incident aan de Tsjechisch-Hongaar-
sche grens. (2de blad).
De Franco-troepen hebben Vinaixa be
zet. (2de blad).
Engeland overweegt economische re
presaille-maatregelen tegen de Japansche
politiek in Azië. (2de blad).
Jodendecreten in Polen. (2de blad).
Binnenland
Te Utrecht is een oude vrouw doodge-
vonden. Men vermoedt, dat zij slachtoffer
van een roofdmord werd. (4de en 1ste
blad).
Monopolieheffing op versche appels ver
laagd. (2de blad).
Lelden
Het 125-jarig bestaan van het 4e Deg. Inf.
Aanbieding geschenken burgerij en Res.-
officieren. (1ste blad).
Sport en Wedstrijden
Szabo wint het tournooi te Hastings.
Euwe tweede, Landau derde met Pirc. (4de
blad).
zijn prachtige visueele opgeloste episoden,
die juist door de volmaakte harmonie tus
schen menschelijk gebeuren en natuur, on
vergelijkelijk zijn; zoo het moment, waarop
op een wijde sneeuwvlakte de sleden van
de familie Chapdelaine de hondenslee van
een Indiaan ontmoeten, die het lijk van
Francois Paradis met zich voert. Over het
geheel is de fotografie van de Canadeesche
wiriternatuur wel datgene, dat uit de film
„Maria Chapdelaine" het langst in herinne
ring zal blijven. Toch zijn er ook spelmo
menten die diep treffen. Madeleine Renaud
als Maria, Jean Gabin als Francois Paradis,
André Bacqué als Chapdelaine, Alexandre
Rignault als Euterpe Gagnon zijn stuk voor
stuk uitmuntende spelers. En Julien Duvi
vier vond herhaaldelijk zeer persoonlijke
en waarlijk filmische vormen, om het litte
raire gegeven in filmtaal te herscheppen.
„H. FAMILIE"
Afd. Leiden.
Zondag a.s. viert de H. Kerk het feest
van de H. Familie. Bij de meesten onzer is
de tafel, waarop de kerststal stond, leeg.
Het sprekend beeld van liefde, nederig
heid, geduld, vrede en gebed is uit de huis
kamer verdwenen Het troostrijke voor
beeld van Jezus, Maria en Joseph mag ech
ter onzen geest niet verdwijnen. Denkt,
spreekt en handelt in uw huisgezinnen, zoo
als het H. Familie-voorbeeld U leert. Dan
bent U een degelijk Christen en een goed
lid van onze afdeling.
Viert daarom ook het H. Familie feest
in eigen kring en in de kerk, waar onze
Aartsbroederschap haar Zetel heeft.
In de eenvoudig versierde kerk wordt U
allen uitgenoodigd des morgens kwartier
voor zeven aanwezig te zijn om Jezus
Christus te ontvangen. Om tien uur bren
gen wij onze eeer aan de Allerheiligste
Drieëenheid door het H. Misoffer mede op
te dragen.
Om twaalf uur, na het biden van de
„Angelus", thuis een „Wees Gegroet" voor
de directeuren, die in de afgeloopen 75
jaren, onze af deeling heben geleid.
Des avonds 7 uur plechtig lof, waaronder
de weleerw. heer E. Paap de feestpredi
katie zal houden.
De Directeuren van de H. Familie
Afd. Leiden.
Handelsregister K. v. K.
W ij z i n g e n: 5450. Naamlooze Ven
nootschap Maatschappij tot exploitatie van
onroerend goed De Sleutels. Leiden, Hooge
Rijndijk 94. Overl. Comm.: W. J. Hart-
mann, 's-Gravenhage.
3880. N.V. Nationale Aannemings Maat
schappij v/h van der Velden en de Jong.
Oegstgest, van Assendelftstraat 12. N. Dir.:
P, G. de Jong, Oegstgeest.
Het tentje van de Kath. Actie „Voor God"
Het tentje van cjï Katholieke Actie
„Voor God" op de Zaterdagsche markt is
verplaatst en staat nu tegenover de Koren
beurs.
