TUNIS OF TUNISIA?
Een nieuw vraagteeken aan
de Noord Afrikaansche kust.
Zuivelpositie
van ons land.
oudejaars
avond
vroor en
dreesmann
VRIJDAG 30 DECEMBER 1938 30ste Jaargang ffo. 9222
S)e £cidócli£0oti/Ya/iTt
Telefoon: Redactie 15. Adv. en Aboim.-tarieven zie p:jfg. S
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. - Postbus 11.
Er zijn problemen, die de wereld reeds
een tiental eeuwen in beroering hebben
gehouden, problemen, die eenvoudig wor
den overgeërfd, omdat de toestanden even
eens worden overgeërfd. Dat zijn b.v. de
problemen op de scheidingslijnen van twee
geheel verschillende volkeren of culturen.
Wij denken hier aan Elzas-Lotharingen, aan
Lithauen, aan Polen. Maar het probleem in
Tunis behoort hier toe niet, al doet Italië
het wel eenigszins zoo voorkomen. Want
toen het Romeinsehe Keizerrijk na de val
van Carthago de macht over het Tunis-ge-
■bied verkreeg, toen waren de Galliërs nog
«barbaren, en zij dachten er niet aan, om de
iMiddellandsche Zee over te steken.
Wat is Tunis?
En toen het Romeinsehe Rijk het loodje
moest leggen, werd het land overstroomd
door Vandalen, Arabieren en Marokkanen.
Er als eeuwen nadien Tunis weer een pro
bleem voor Europa genoemd kon worden,
dan was het, omdat het er wemelde van
eeeroovers, die het varen in de Middel-
landsche Zee niet tot een pretje maakten.
En dat was ook de hoofdreden, dat ver
schillende Europeusche grootheden de
oogen richtten naar Tunis. In 1535 be
vrijdde Karei V hier 20.000 Christensla
ven, in 1573 werd het gebied door Don
Juan van Oostenrijk veroverd, maar een
jaar later was het weer verloren. Tot 1705
bleef het land in handen van de Turken en
in dat jaar kwam weer een eigen Bey uit
Tunis aan de regeering.
Meer bij verrassing dan na een diep
gaand conflict werd Tunis in 1881 door
Frankrijk bezet, wat Italië minder aange-
tnaam aandeed, maar dat uiteindelijk vijf
tien jaar later toch werd erkend. De in Tu
nis woonachtige Italianen kregen bepaal
de rechten en mochten hun nationaliteit
behouden. Maar toen de Franschen zagen,
dat het aantal Italianen ieder jaar groeide
en dat de Italianen "aardig in 'de meerder
heid waren, werd in 1921 een bepaling uit
gevaardigd, die Italië terecht als een slag
in het gezicht opvatte. Voortaan werden
buitenlanders in de tweede generatie een
voudig Fransche staatsburgers. Frankrijk
trachtte de bestaande verhoudingen te ver
bloemen, maar het resultaat was een ver
scherping van de Italiaansche actie in Tu
nis.
Waar het om gaat.
Italië zegt: „Het zijn mijn zonen!" Het
antwoord van Frankrijk is: „Het gaat bij
jullie om de zones!" En het valt niet te ont
kennen, dat de prachtige wijnbergen van
Tunis, de bosschen van olijfboomen, de da
dels van de zuidelüke oasen, de kurk uit
het Noorden, de vele mijnen van fosfaat,
lood, ijzer en koper en dan zóó dicht bij
het moederland wel een kolfje zijn naar
Italiaansche handen. En naast dit alles s'.aat
dan weer een stukje verwezenlijking van
het oude Romensche Rijk en een nieuw
stukje Italiaansch gebied in de ligplaats
rond de begeerenswaardige Middellandsche
Zee. Mussolini heeft Tunis altijd in zijn
memorie gehad. Typeerend zijn zijn woor
den: „Aan Tunisia, hebben wij verzaakt op
een oogenblik van geweldige dwaasheid;
Tunisia hebben wij veroverd, dank zij het
werk der Siciliaansche kolonisten, zij het
dan ook dat zij vandaag onder Fransch be
stuur arbeiden, maar morgen heel waar
schijnlijk onder Italiaansch beheer...."
En dit heeft Mussolini niet gezegd in deze
spannende dagen, maar op 20 September
1920maar de redevoering werd eerst
igedrukt in 1936 en in Tripoli verspreid
door de Dopolavoro.
Voorbereidingen van
Fransche zijde.
Dat deze woorden weinig geschikt zijn
om de Franschen gerust te stellen, en maar
weer blindeling vertrouwen te hebben op
de erkenning van 1896, behoeft geen be
toog.
En rond de prachtige Romeinsehe ruines
uit lang vervlogen eeuwen, rond zuilen
rijen en grondvesten van tempels, bij de
schilderachtige oases en de eeuwen-oude
putten komt de nieuwe tijd zijn stempel
drukken. Ten Zuiden van Gabes wemelen
de oases van Fransche soldaten. Langs de
kust met Lybië ligt een sterke Maginot-
linie in de woestijn. Dreigend steken de
machine-geweren hun loopen uit naar de
Italiaansche kolonie. En men kan zich voor-
stellen, dat duizenden inlanders reeds bij
den eersten aanval zullen sneuvelen, als zij
door Italië als de voorpost van het groote
leger vooruit worden gezonden om stor
menderhand een doorbraak te forceeren.
Rond de oases steken de betonnen mitrail
leursnesten de ronde kep uit boven het gele
zand. Breede verkeerswegen zijn aange
legd van Tunis door Algiers naar de kust
van Marokko, want Italië heeft zijn vloot
zoo geperfectioneerd, dat Tunis aan de zee
zijde geblokkeerd kan worden door de on
derzeeërs.
De toekomst voor beiden
onzeker.
En bij dat alles voegt zich nog een pro
bleem, dat minder duidelijk tot uiting komt
maar veel grooter en beteekenisvoller is:
het probleem van de inlandsche bevolking
er; van de Arabieren, die glimlachend toe
zien, hoe de twee Europèesche koloniale
mogendheden elkander gaan bespringen.
Want ook de Arabieren hebben hun aspi
raties. Vandaag huldigen zij Mussolini, om
dat zij de Fransche overweldiger haten,
maar als Italië uitgeput door den oorlog
eventueel het land zou binnendringen, dan
zouden zij een weluitgeruste vijand tegen
over zich-vinden-
De Arabier glimlacht en wacht. Hij zegt:
„Wij hebben zooveel eeuwen gewacht, daar
kunnen nog wel enkele jaren bij. „Ik weet
niet, of de Arabieren een eigen spreekwoord
hebben voor het onze: „Als twee honden
vechten om een been, loopt de derde er
ONGUNSTIG VERLOOP DER PRIJZEN
Gevolgen van het mond- en klauwzeer
dit jaar zeer ernstig
In het Jaarbeursrestaurant te Utrecht
hield de Algemeene Nederlandsche Zuivti-
bond (F.N.Z.) Donderdag zijn algemeene
vergadering, onder leiding van den waar-
nemendeh voorzitter, den heer H. K.
Koster.
Aan de door den secretaris, den heer J.
A. Geluk, gedane medede'elingen is het
volgende ontleend:
De boterprijs heeft gedurende het laatste
half jaar een zeer teleurstellend verloop
gehad.
Niet alleen, dat deze van begin Augustus
af lager is geweest dan het vorige jaar,
in verhouding tot andere botersoorten is
onze boter met name op de Engelsche
markt lager geprijst geweest dan overeen
komstig kwaliteit en eigenschappen ver
wacht mocht worden. Prijsverschillen, zoo
als dtn laatsen tijd met de Deensche boter
zijn voorgekomen, worden ook niet ver
klaard uit de gewone marktverhoudingen,
zoodat er andere oorzaken moeten zijn,
welke hierop invloed uitoefenen.
Gezien de belangrijkheid van dit
vraagstuk, heeft het bestuur besloten
in het begin van het nieuwe jaar een
onderzoek te doen instellen naar de
wijze, waarop andere boter-exportee-
rende landen thans hun product op de
Engelsche markt plaatsen.
De boterproductie ligt van half October
af vrij belangrijk beneden die van het
vorige jaar, hetgeen waarschijnlijk vcr-
banat houdt met de érnstige mate, waarin
het mond- en klauwzeer m verschillende
deelen des lands in de laatste maanden ge-
heerscht heeft.
Ook het verloop der kaasprijzen is geens
zins gunstig geweest; over de geheele lijn
liggen de kaasprijzen beneden die van het
vorige jaar in ue overeenkomstige periode.
Hetzelfde is het geval met de meikpoe-
derprijzen, terwijl de prijzen van de ge
condenseerde meik naar Engeland in een
overeenkomst met de Engelsche fabrikan
ten zijn vastgelegd, zoodat daarin althans in
korten termijn geen marktschommelingen
tot uiting komen.
Spr. wees vervolgens op de vele moeilijk
heden, die den export der zuivelproducten
belemmeren en eerder toe- dan afnemen.
De Amerikaansche regeering heeft de z.g.
countervailing duties op zuivelproducten
uit ons land van toepassing verklaard in
verband met de steunmaatregelen ten bate
van onze veehouderij. Dit extra invoer
recht moet beschouwd worden ais een straf
maatregel in verband met de maatregelen,
getroffen tot het in stand houden der vee
houderij en waarbij men aanneemt, dat
daardoor uit een zoodanig land tegen lage-
ren prijs geëxporteerd kan worden dan
anders het geval zou zijn. Afgezien van de
vraag of deze opvatting juist is, moet het
verwondering wekken, dat deze sanctie
maatregelen dan niet tevens worden toe
gepast op andere.naar Amerika exportee-
rende landen, die een soortgelijk steun
stelsel hebben als het onze.
Ten gevolge van de van Nederland
sche zijde geopperde bezwaren is de
toepassing van het extra invoerrecht
voorloopig opgeschort. Het is te hopen,
dat men door overleg tusschen de beide
mee heen!", maar ik weet we! dat zij dit
spreekwoord wondergoed in practijk kun
nen brengen.
Wel heeft Frankrijk slechts het „protec
toraat" aanvaard over Tunis, in tegenstel
ling met Algiers, dat een rechtstreeksche
kolonie is geworden, maar meermalen is
aan het daglicht getreden, dat dr Fran
schen geenszins van plan zijn aan dit land
de onafhankelijkheid terug te geven. De
Arabieren blijven droomen van een groot-
Arabisch Rijk, en hét zijn de ouderen die
de jongeren willen matigen, omdat hij, die
achter het machinegeweer zit, altijd gelijk
heeftMaar van de Duitschers en de
Italianen leeren zjj de perfectie van het
rassensysteem, en zij weten, dat de tijd ko
men zal, dat zij hun ras tot het beste kun
nen promoveeren, en dat de Europeanen
dan de dwaasheid van hun eigen stelsel aan
den lijve zullen ondervinden. Deze rassen
haat gaat gepaard met godsdiensthaat, en
alleen hij, die het fanatisme onder de Ara
bieren kent, 'wèet wat dit beteekent.
Hun devies is: winnen of sterven. En een
dergelijk fanatisme kan alleen dan voor
uitwassen gevrijwaard blijven, wanneer de
Italianen en de Franschen in samenwer
king met elkander de gemoederen kalmee-
ren, aan de bevolking de welvaart en een
grootere mate van vrijheid geven. Op de
puinhoopen van twee Europeesche legers
in Noord-Afrika kan de Arabier zijn hoop
vestigen, en het is te hopen, dat de gevol
gen onder het oog worden gezien, alvorens
het te laat is.
regee ringen tot intrekking van dezen
voor ons land onbillijken maatregel
kan komen.
De gevolgen van het mond- eu klauwzeer
zijn zeer. ernstig en berokkenen de veehou
derij dit jaar groote schade, niet alleen
door gestorven dieren, maar ook door
aclueruitgang' in- kwaliteit en het onbruik
baar worden voor de productie.
In verband met de kalvertecltbeperking
staat het bestuur op het standpunt, dat de
boeren, die deze verliezen lijden, zoo spoe
dig mogelijk in de gelegenheid moeten
werden gesteld, door toekenning van extra
kalve rscnetsen hun veestapel weer op
peil te brengen. Een bespreking met de
dagelijksche oesturen der C.L.O. heeft tot
resultaat gehad, dat er bij de regeering
bij nerhaling is aangedrongen op een zoo
spoedig mogelijke verruiming dtr kalver-
toewijzing, waarbij voor elk gestorven of
voor ae melkproductie ongeschikt gewor
den dier van een zekeren datum af extra
schets wordt toegewezen.
In Mei van het afgeloopen jaar werd aan
de ministers van Economische Zaken en
van Sociale Zaken een door de C.L.O. en
den E.N.Z. opgesteld rapport over de
standaardisatie van consuinpaemelk aan-
geoouen met een begeleidenden brief,
waarin verzocht wordt, een zoodanige wij
ziging in het mèlkbesiuit aan te brengen,
aat op een bepaald vetgenalte brengen
en aiieveren van consumptiemelk niet
langer vtrooden zou zijn. De C.L.O. en de
F.N.Z. hebben er kort geleden opnieuw
by de genoemde ministers op aangedrongen,
dat gevolg zal worden gegeven aan hun
eerder gedaan verzoex om tot opneffing van
het standaardisatieverbod over te gaan.
Overeenkomstig de destijds door het be
stuur met de bonus besturen genouden be
sprekingen over de deelneming aan de
sucnting eener proet-aonek voor meikwol
is in de najaarsvergadering van de aange
stoten bonden een bespreking over dit.
onderwerp gehouden, met het gevolg, dat
vrijwel in alle bonden zich een groote
meeraerneid voor dit voorstel heeft ver
klaard. Er zal dan een bedrag van rond
2oU.(J0U beschikbaar komen voor deel
neming in het kapitaal der te stienten
proetiaoriek, waarooor deze met de C.C.F.
het gemeenschappelijk bezit der georgani
seerde coöperatieve zuivelbereiding wordt.
Van het resultaat van deze proefneming
kan nog niets met zekerheid worden ver
meld, terwijl ook omtrent de vooruit
zichten der meikwol als zoodanig nog niets
positiefs vaststaat.
BINNENLAND
BOTER NAAR BELGIë.
Invoercontingent voor Januari vastgesteld.
Wy vernemen van bevoegde zijde, dat
de Belgische regeering voor invoer van
boter gedurende de maand Januari 1939
een globaal contingent van in totaal
550.000 K.G. heeft vastgesteld. Het aan
deel van Nederland bedraagt hierin 27
pet. De betreffende hoeveelheid moet
uiterlijk 31 Januari 1939 in België worden
ingevoerd.
om 8 nnr
gesloten
Leiden
WARD-INSTITUUT JUBILEERT
Tienjarig bestaan gevierd
Onder groote belangstelling is gisteren te
Haarlem op plechtige wijze het feit her
dacht, dat het Ward-instituut vóór tien jaar
zijn werk tot verbetering van den school-
zang in Nederland tegon.
Des morgens half negen werd in de ka
thedraal St. Bavo door Z. H. Exc. Mgr. J.
P Huibers een pontificale Hoogmis opge
dragen.
Reeds vroeg in den morgen arriveerden
de kinderen in groote autobussen uit ver
schillende plaatsen des lands. In totaal wa-
rer er negenhonderd, waaronder een twee
honderd Volendammertjes. Het proprium
van de Mis werd gezongen door de St. Jo
zefzangertjes uit Helmond, onder leiding
van den heer Driessen; het ordinarium
door de aanwezige schoolkinderen, onder
leiding van den heer Jos. Lennards, direc
teur van het Ward-Instituut. De zang vol
deed in alle opzichten en was voor de leer-
methode-Ward een groot succes. Mevrouw
Ward, die persoonlijk in de kathedraal aan
wezig was, verklaarde in den loop van den
dag, dat zij nog nimmer zoo'n voorbeeldige
uitvoering had bijgewoond.
Als presbyter-assisteps van Z.H. Exc. den
bisschop fungeerde de hoogeerw. heer de
ken van der Wiel, uit Hoorn, voorzitter
vrn de St. Gregoriusvereeniging; als troon-
diakens pastoor Brügeman en rector H.
Vullinghs, oprichter en oud-directeur van
het Ward-Instituut, diaken was dr. Rob. Sa-
lomons; subdiaken dr. L. Kat.
Na de Hoogmis zongen de kinderen ge
zamenlijk „Nu syt wellekome".
Des middags om half twee werd in den
foyer van den Stadsschouwburg een druk
bezochte recepte gehouden. De hoogeerw.
heer v. d. Wiel, mevr. Ward en de heer
Jos. Lennards, recipieerden. Namens den
minister van Onderwijs, K. en W., felici
teerde de heer Verbeeten, uit Breda, hoofd
inspecteur van het L.^O. in de eerste in
spectie.
Namens de tweede inspectie feliciteerde de
heer v. d. Weijer, inspecteur van het L. O.
te Haarlem. Deze zeide o.m., dat allen had
den ervaren, welk een pracht-instituut het
Ward-instituut is door de schitterende re
sultaten, welke door deze methode wor
den behaald. Hij sprak ook mevrouw Ward
toe in de Fransche taal. Deze antwoordde,
dat het mooie succes uitsluitend te danken
waf aan de voo. treffelijke leerkrachten,
die zich in Nederland op het doceeren en
propageeren van de methode toeleggen.
Na de recepti 1 ad een uitvoering plaats
in den Stadsschouwburg, die tot bij zes uur
duurde.
De leerlingen van de R.K. meisjesschool
te Kloosterzande gaven een demonstratie
van de methodt-Ward voor het eerste leer
jaar; het tweede leerjaar werd gedemon
streerd door de leerlingen van de St. Fran-
ciscusschool te IJmuiden-Oost; Advents- en
Kerstliederen werden gezongen door het
schoolkoor der Willem de Zwijgerschool te
Rotterdam, enkele grepen uit de leerstof
van het derde leerjaar der methode wer
den gedaan door een groepje leerlingen der
St. Stanislaus- en St. Martinusschool te
Eindhoven; een demonstratie van het vier
de leerjaar der methode (Gregoriaansch)
werd gegeven door de leerlingen der St.
Jozefschool te Helmond.
Na de pauze werd „De vermoording der
onr.oozele kinderen" uitgevoerd door de
leerlingen der St. Luciaschool te Haarlem.
De regie berusite in handen van Anton
Sweers. Tot slot werd door allen het Te
Deum gezongen.
Deken van der Wiel dankte ten laatste
allen, die aan het welslagen van den dag
hadden meegewerkt. „Msbd."
MOREELE EN GEESTELIJKE
HERBEWAPENING.
Instemming uit Indië met den oproep van
H. 1VL de Koningin.
Het moderamen der Christelijke Staat
kundige Partij in Indië heeft aan H. M.
de Koningin een adres gericht, waarin
hartelijke instemming wordt betuigd met
den oproep van H. M. tot moreele en gees
telijke herbewapening.
Uit Soekaboemi en omstreken zijn niet
minder dan zeshonderd adhaesie-betuigm-
gen met den oproep van de Koningin ont
vangen.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Het Kerstoffensief van Franco (2e blad).
Een pers-reorganisatie In Duitschland
(2e blad).
Iran verbreekt de diplomatieke betrek
kingen met Frankrijk (2e blad).
Binnenland
Nederlandsche boter naar België, (lstfl
blad).
De toestand in de zuivelproductie. (1ste
blad).
Echtpaar te Ilpendam tengevolge van
kolendampvergiftiging overleden, (3de
blad).
HET VERPACHTEN VAN
BLOEMBOLLENLAND.
Het pachtbureau voor Zuid-Holland
vestigt er de aandacht op, dat het ver
pachten van land voor de teelt van bloem
bollen, ook valt onder de pachtwet.
Dit houdt dus in, dat het verpachten van
bollenland ook schriftelijk moet geschie
den en dat de overeenkomst moet worden
ingezonden bij het pachtbureau of de
pachtkames.
Het heffingsreglement van het pachtbu
reau is thans door den minister van Eco
nomische Zaken goedgekeurd.
ONDERWIJZERESSEN
VOORBEREIDEND ONDERWIJS.
Jaarvergadering R. K. Diocesane Bond,
te Amsterdam.
In hotel „Krasnapolsky" te Amsterdam
is Donderdag de zesde algemeene verga
dering gehouden van den R. K. diocesanen
bond van onderwijzeressen bij het voor
bereidend onderwijs „St. Theresia van
Avila". Vooraf werd in de kerk op het
Begijnhof een H. Mis opgedragen door
den bc i.dsadviseur, pastoor C. Mol te Rot
terdam.
Om kwart over 10 werd de vergadering
in „Krasnapolsky" door de voorzitster,
mej. S. de Wit geopend met een wel
komstwoord aan de afgevaardigden en in
het bijzonder aan den heer Frans Wissen
van de St. Augustinusvereeniging, soeur
Angela, directrice van de R. K. vorm
school en de beide geestelijke adviseurs.
Vervolgens bracht de penningmeesteresse,
mej. A. Righart van Gelder, het finan-
cleele jaarverslag uit, waarbij de rekenmg
met een batig saldo bleek te sluiten. Mej.
H. S. Rogier de secretaresse deed hierna
verslag over het afgeloopen vereenigings-
jaar, dat zeer gunstig genoemd mag wor
den. De bond telt thans zes afdeelingen
en 333 leden. Nadat mej. R. Tijsmans het
jaarverslag van de redactie-commissie had
uitgebracht, sprak de bondsadviseur pas
toor C. Mol woorden van waardeering
voor het werk van den bond en de af
deelingen.
Hierna kwamen enkele voorstellen in
behandeling. Na langdurige bespreking
besloot de vergadering de „Roomsche kleu
ter" iedere maand te doen verschijnen,
terwij: men zich eveneens accoord ver
klaarde met het voorstel van de afdeeling
Amsterdam, dat de bond er bij de school
besturen erop aan zal dringen vacatures
te publiceeren in de „Roomsche kleuter".
Een wijziging in de statuten werd even
eens door de vergadering goedgekeurd.
In de vacatures ontstaan door het aftre
den van zuster Odopha en mej. C. Tap
werd voorzien door de. verkiezing van zus
ter Ermelintis en mej. J. Schoonhagen.
Bij de rondvraag drong de geestelijke
adviseur van de afdeeling Amsterdam pas
toor Nieuwenhuizen er op aan, naar het
voorbeeld van Amsterdam in de afdeelin
gen kassen te stichten uit vrijwillige hij-
dragen voor steun aan collega's in moei
lijke omstandigheden.
Aan het eind van de vergadering voer
de ook de heer F. Wissen het woord na
mens de St. Augustinus-vereeniging, waar
bij bij wees op de belangrijkheid van het
voorbereidend onderwijs en de samenwer
king tusschen de St. Augustinus-vereeni
ging en de vereeniging „St. Theresia van
Avila" nog eens dringend aanbeval.
In den middag hield pater H. Helmer
C.ss.R. een inleiding over „Er is nog veel
te doen".
Het Hollandsche jeugdkoor onder leiding
van den heer Schwiertz luisterde weer
I deze bijeenkomst op. „Msbd."
