DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Kersttoespraak
H. Vader
Ernstige treinramp
Kerstnacht
BINNENLAND
DINSDAG 27 DECEMBER 1938
30ste Jaargang No. 9219
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonm-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uil
vier bladen.
V Een „Kerstrede"
De heer Albarda, voorzitter der soc.-de-
mocr. Tweede Kamerfractie, heeft, zooals
gebruikelijk, een „Kerstrede" gehouden.
En, zooals eveneens gebruikelijk, bevat
te deze rede geen enkele gedachte, die recht
streeks verband houdt met het Christelijk
Kerstfeest.
Er was in deze rede niets wat wees naar
het licht van de eeuwigheid, waarin wy de
dingen van den tijd zooveel beter kunnen
zien.
Wij geven elders een korte samenvatting
van de rede.
Hier willen wij er even de aandacht op
richten, dat in deze Kerstrede, waarin
mooie worden gesproken werden over vre
de, de heer Albarda een even grof beleedi-
gende als grof onware beschuldiging slin
gerde naar de Katholieken, toen hij zeide,
dat de Katholieken, die zich hebben ver
bonden met de antirevolutionairende
zware schuld van het voortduren der crisis
drager-
Als toch ooit een onwaarheid grof is en
grof beleedigend bovendien, dan is het hier!
Wij hadden het kunnen begrijpen, als de
heer Albarda zou hebben verklaard, dat,
als de Katholieken niet met de anti-revo
lutionairen (Chr.-Hist. staan blijkbaar véél
beter aangeschreven!) zouden samenwer
ken, maar met.de S. D. A. P., er meer
gedaan zou kunnen worden ter oplossing
van de crisis en opheffing van de gevolgen
ervan. Wij zouden dat hebben kunnen be
grijpen, al zouden wy het op o.i. deugdelij-
ke gronden hebben kunnen ontkennen
Maar de bewering, dat de Katholieken de
zware schuld dragen van het voortduren
van de crisis en nog wel omdat zij samen
werken met de anti-revolutionairen! is
toch een wel héél erge uiting van kort
zichtige, zelf-ingenomen, hatelijke partij
politiek!
- Is ër in landen, waar de sociaal-democra
ten regeeren, mede-regeeren, geen voort-
durende crisis meer?En dragen daar
dan de sociaal-democraten daarvan
de zware schuld?....
Neen, de heer Albarda is buitengewoon
ongelukkig geweest in zijn Kerstrede, als
hij wil zoeken wat alle verantwoorde
lijke leiders moeten zoeken naar wat ver
eent in de verschillende partijen, naar wat
de een in den ander kan waardeeren, naar
waarheid in de onderlinge verhoudingen,
naar werkelijkheid in de politiek, om zóó
gezamenlijk te kunnen het hoofd bie-
den aan de ons vrije Nederlandsche volk
bedreigende gevaren!
DE GERUCHTEN OVER WANG
TSJING WEI.
HONGKONG, 27 Dec. (Havas). In een
boodschap, welke volgens welingelichte
kringen direct tot de Chineezen te Hong
kong is gericht, heeft Tsjang Kai Sjek ver
klaard, dat Wang Tsjing Wei alle verkla
ringen kan afleggen, welke hij wil, maar
dat zij niet uit naam van de Chineesche
regeering of den Kwo Min Tang worden
afgelegd.
Deze uitlating wordt als een formeele be
vestiging beschouwd van een breuk tus-
sohen den maarschalk en Wang Tsjing Wei.
Het vertrek van den president van den uit
voerenden Yoean en vice-president van den
Kwo Min Tang van Tsjoeking naar Hanai
zou feitelijk een vlucht zijn geweest, waar
van de regeering niet afwist De geruchten
over onderhandelingen tusschen Chineezen
en Japanneezen worden ongegrond ge
noemd.
VISSCHERSSCHEPEN ONDER VUUR
GENOMEN.
VALENCIA, 27 Dec. (A.N.P.) Vanoch
tend heeft een watervliegtuig van de
luchtmacht van Franco een aantal vis-
schersschepen, nabij Kaap Ipach met mi
trailleurs bestookt. Twee personen werden
gedood en vijf gewond.
GASVERGIFTIGING IN EEN
ZIEKENHUIS IN TSJECHO-SLOWAKIJE
PPAAG, 27Dec. (A.N.P.) In het zieken
huis van de Barmhartige Broeders te
Praag zijn drie verpleegden tengevolge
van vergiftiging door lichtgas om het le
ven gekomen, 23 andere zieken en twee
leden van het verplegend personeel ver-
keeren in levensgevaar.
van den
Weinig eerbied voor zijn grijze haren.
Z. H. de Paus heeft Zaterdag de te Rome
aanwezige kardinalen en andere prelaten
ontvangen, die hem hun beste wenschen
ter gelegenheid van het Kerstfeest kwa
men aanbieden. De Heilige Vader heeft
een toespraak gehouden, waarin hij herin
nerde aan den tienden verjaardag van het
Verdrag van Lateranen met Italië. Hij
wees op het belang van dit verdrag en
bracht hulde aan den koning van Italië en
den Duce. Toch gaf hij ook uiting aan zijn
bezorgdheid voor de toekomst van het
katholieke leven in verband met de stroo
mingen, welke merkbaar worden in de
fascistische partij in Italië.
De stem van Z. H. klonk krachtig en be
slist, maar bij sommige gewichtige passa
ges in Zijn toespraak kon hij Zijn innerlij
ke ontroering ternauwernood verbergen.
We ontleenen het volgende verslag van
de pauselijke toespraak aan de „Msbd.":
De H. Vader herinnerde aan de ophanden
zijnde viering van den tienden verjaardag
der verzoening tusschen Quirinaal en Va-
ticaan.
Wij zfjn, aldus de H. Vader, aan de vigi
lie van die herdenking en het lijkt Ons
passend in dit milieu en op dit uur enkele
woorden te wijden aan die groote verzoe
ning.
Wij haasten Ons van dezen zetel af te ver
klaren, dat Wij dien tienden verjaardag
willen herdenken in een geest van dank
baarheid aan de Goddelijke Voorzienigheid
en voorts in een geest van dankbaarheid
en erkentelijkheid jegens den souverein
van Italië en zijn onvergelijkelijken minis
ter, aan wier medewerking men dit belang
rijke en zoo. gelukkige accoord te danken
heeft.
De H. Vader herinnerde ook aan den
overleden kardinaal Gasparri en aan mar
kies Pacelli, die hun krachten en wellicht
ook hun leven gaven voor deze verzoening.
Maar, zoo vervolgde Zijne Heiligheid,
na deze dankbetuiging moeten Wij helaas
zeggen, dat de aanstaande tiende verjaar
dag' van het Concordaat Ons niet die groote
vreugde brengt die Wij er van verwacht
hebben: integendeel brengt deze verjaar
dag Ons zeer ernstige zorgen en droefheid,
bittere droefheid, omdat Wij getuige zijn
van plagerijen tegen de Katholieke Actie,
die wel niet in geheel Italië, maar in ieder
geval veelvuldig en in diverse streken van
het land voorkomen.
De Katholieke Actie, die 's Pausen oog
appel is, doet niet aan politiek en beoogt
geen enkele concurrentie; zjj wil alleen
goede christenen vormen, d.w.z. voortref
felijke elementen voor de maatschappij en
voor het katholieke Italië.
Op dit moment van Zijn toespraak rustte
de Paus een oogenblik, omdat met krachtige
stem woordelijk te vervolgen:
„Wanneer Wij den ijver zien, waarmee
men optreedt op ander en veel onbeduiden
der gebied, dan is het overduidelijk, dat
wat de door het concordaat beschermde
Katholieke Actie betreft van hoog er hand
toegelaten, ja zelfs aangemoedigd wordt,
zoodat deze plagerijen in dë meest ver
scheiden streken van Italië voortduren.
Gisteren signaleerde ftien Ons gevallen in
Venetië, Turijn en Bergamo, vandaag iz het
Milaan, waar men den kardinaal-aartsbis
schop aanvalt wegens een predikatie, die
niet anders dan Onze goedkeuring weg kan
dragen".
Overgaande tot een andere reden tot
droefheid, wees'de H. Vader op de inbreuk
op het concordaat, Ons concordaat, zooals
Pius XI woordelijk zeide, betreffer.de het
huwelijk.
De Paus wilde geen woord toevoegen aan
die opmerking, want deze wonde heeft
hem recht in het hart getroffen.
Discussies ovei deze kwestie wil dt H,
Vader vermijden want zij is zoo klaar als
mogelijk is: een bilateraal verdrag kan
men niet wederrechtelijk van één zijde uit
interpreteeren.
Terugdenkend aan die aotheose, die men,
zoo zeide de Paus, dit jaai in het Heilige
Rcme aain een kruis wijdde, dat vijandig is
aan het Kruis van Christus, en terugden
kend aan die schending van het concordaat
en aan de andere zaken, die Hij reeds ver
meldde, moest Hij toch minstens verwach
ten, dat men eerbied koesterde voor Zijn
grfjze hare... Maar evenals met Zijn Voor
ganger Leo XIII heeft men verkozen, ruw
voorwaarts te gaan! Met Leo XIII, die te
vergeven wist, wil ook Pius XI vergeven
rr-t de vurige bede, dat de goede God zich
verwaardige het verstand en het hart der
regeerders r-_ den weg der waarheid en
rechtvaardigheid ie leiden, want in het
-io^k staat geschreven: „Mise-
ros facit populos peccatum"( De zonde
maakt de volkeren ellendig).
De H. Vader eindigde Zijn toespraak let
terlijk aldus: Wij hebben Ons thans reeds
oude leven geofferd voor den vrede en den
voorspoed der volken; Wij offeren het op
nieuw opdat de binnenlandsche vrede, de
vrede der zielen en der gewetens bewaard
in den
BOTSING IN ROEMENTë
VEROORZAAKT 85 DOODEN.
In den Kerstnacht Is een personentrein,
die van Galatz op weg was naar Chisinau,
nabij het station Vaicaitzei in Zuid-
Bassarabië in botsing gekomen met een
van den tegenovergestelden kant komen
den personentrein
Uit de puinhoopen heeft men reeds 85
dooden geborgen, alsmede 325 gewonden,
waarvan er vele in zorgwekkenden toe
stand verkeeren.
Het reddingswerk werd ernstig bemoei
lijkt, doordat tengevolge van het slechte
weer het verkeer groote vertraging on
dervond en de telefoonleidingen waren
verbroken.
De twee locomotieven waren volkomen
vernield. Zeven wagens waren totaal ver
brijzeld en alle overige min of meer be
schadigd. In den loop van den nacht heb
ben de Roemeensche ministers van ver
keer en van volksgezondheid zich naar de
plaats van de ramp begeven.
Uit het voorloopig onderzoek is geble
ken, dat de van Galatz komende trein te
Vaicaitzei op den van den tegenoverge
stelden kant komenden trein had moeten
wachten, doch door tot nu toe nog niet op
gehelderde oorzaak 'is doorgereden.
De ramp had plaats op de lijn Galatz
Chisinau (Kisjinef), die nog dateert uit
den tijd, dat Bessarabië Russisch was en
slechts enkel spoor heeft. De trein, die uit
Galatz was vertrokken, had onmiddellijk
groote vertraging en kwam pas om 1 uur
in den nacht te Erikazia aan, waar gestopt
werd. De stationschef aldaar was van jnee-
ning, dat de trein uit de tegenovergestelde
richting, dus van Chisinau naar Galatz,
zich nog in het op 20 K.M. afstand gele
gen station van Etulea bevond. Hij kon
zich daarvan echter niet vergewissen,
daar hy met zijn collega aldaar geen ver
binding kon krijgen. De chef van Etulea
verkeerde zijnerzijds eveneens in de ver
onderstelling, dat de lijn vrij was en liet
dus de trein uit Chisinau in de richting
van Erikazia vertrekken.
Ongeveer halverwegen deze beide sta
tions liepen de treinen met groote snelheid
op elkaar. De twee locomotieven en zeven
houten wagons, werden vernield, alle an
dere wagons beschadigd. Onder de reizi
gers, hoofdzakelijk scholieren en militai
ren, ontstond een paniek. Aan hulpverlee
ning viel in den sneeuwstorm en de duis
ternis niet te denken, zonder assistentie
van deskundigen. Eenige overlevenden
hadden den moed, door de sneeuw naar
het op 13 K.M. afstand gelegen Reni te
lcopen, waar zij melding van de ramp
maakten.
DE GROOTE KOUDE VAN DECEMBER.
Mededeeling van het Kon. Ned. Met.
instituut te de Bilt.
Ter vergelijking van de koude-periode
in deze maand met die van Februari 1929
kan het volgende worden medegedeeld be
treffende de tempartuur te de Bilt.
De temperatuur van 18 December 16 uur
tot 21 December 9 uur is niet boven min tien
giaden Celsius geweest. In Februari 1929
was, doordat de zon toen hooger stond, op
alle dagen de maximum-temperatuur bo
ven min tien graden Celsius (laagste maxi
mum min 9.7 op 15 Febrauri). Overigens
was de koude-periode van 1929 strenger.
Met minimum is toen tot min 18.9 gedaald,
tegen 153 graden Celsius in de afgeloo-
pen periode. De laagste temperatuur over
het geheele etmaal was in 1929 min. 13.9
graden Celsius op 14 Februari, nu min 13.3
graden Celsius op 19 en 20 December, ter
wijl de gemiddelde temperatuur van de
koudste vijf dagen (11 tot 15 Februari
vroeger) min 12.4 graden Celsius was en nu
(18 tot 22 December) min 11.3 graden.
blijve alsmede de heerlijke bloei van dit
Italiaansche volk, dat Ons onder alle dier
bare volken het dierbaast is, zooals aan
Jesus Zijn vaderland boven alles dierbaar
was.
Daarna verleende de H. Vader Zijn apos-
tolischen zegen.
De Italiaansche bladen publiceeren behal
ve uitvoerige bijzonderheden over de
Kerstontvangst zelf, ook bijna den concre-
ten inhoud van de pauselijke rede.
In Vaticaaïsche kringen ziet men hierin
een goed voorteeken van wat men hier „de
tweede verzoening" pleegt te noemen.
GESCHENK VAN HJVL DE KONINGIN
AAN KONING LEOPOLD
Aquarel wordt in particuliere werkkamer
van Z.M. geplaatst
Tijdens zijn officieel bezoek aan Neder
land heeft koning Leopold van H.M. Ko
ningin Wiihelmina een aquarel van den
Nederlandschen schilder H. van Masten
broek ten geschenke ontvangen.
Naar onze Brusselsche correspondent
thans meldt, heeft de koning aan zijn hof
personeel order gegeven, deze aquarel in
zijn particuliere werkkamer te plaasten.
„Msbd."
MEERDERE UITGAVEN VOOR
VLEESCH IN BLIK.
Bij de samenstelling der oorspronkelijke
begrooting voor het dienstjaar 1938 is geen
bedrag geraamd voor de distributie van
vleesch in blik, daar gezien de gemid
delde afname de toen aanwezige voor
raad genakt in blik, afkomstig van de pro
ductie 1936, toereikend werd geacht voor
distributie ook gedurende het geheele jaar
1938,.
Aangezien echter die voorraad, tegen de
oorspronkelijke verwachting in, tenge-
gevolge van grootere afname van dit pro
duct, welke mede haar oorzaak vindt in de
stijging der prijzen van het vleesch in den
vrijen nandel, reeds in Juli 1938 was uit
geput, moest, ten einde de distributie van
vleesch in blik te kunnen voortzetten, reeds
in 1938 tot het doen vervaardigen van een
nieuwen voorraad worden overgegaan.
De noodige gelden ter bestrijding van de
daaraan verbonden kosten worden der
halve thans aangevraagd. Deze verhoo
ging van uitgaven zal nagenoeg geheel
worden worden gedekt door hoogere ont
vangsten van ten bate van de de middelen.
Zoo zullen, naar het zich laat aanzien,
de uitgaven wegens bijdragen in de kosten
der warenkeuringsdiensten voor 1938 niet
meer bedragen dan 270.900. Het artikel
kan nu met 27.000 worden verminderd.
In verband met de resultaten van de
exploitatie der werkloozen kassen óver
1937 konden de subsidiepercentages voor
de zgn. extra subsidiën (bedragende meer
dan 100 pet.) van de bijdragen der leden
60.000 lager worden gesteld, dan aanvan
kelijk mogelijk scheen.
Het voor dit artikel uitgetrokken bedrag
is nu 2.940.00 geworden.
Aangezien de daadwerkelijke emigratie
ir. 1938 beneden de verwachting is geble
ven, dat het voor financieele hulp bij deze
emingratie uitgetrokken bedrag van
80.000 slechts voor een gedeelte voor dat
doel noodig zijn. Het is thans tot 59.000
teruggebracht.
TOMATENSOEP IN BLIK
Kan ook op onthoudingsdagen gebruikt
worden
Naar ons op onze informatie dienaangaan
de is verzekerd, bevat de tomatensoep in
blik, welke door het Centraal Bureau voor
de Tuinbouwveilingen in Nederland in den
handel wordt gebracht, geen vleesch of
vleeschnat, maar alleen een zekere hoeveel
heid gesmolten rundvet, zoodat deze toma
tensoep door de Katholieken ook op onthou
dingsdagen mag worden gebruikt.
„Msbd."
GREGORIUSDAG TE DELFT.
Over den Gregoriusdag op Donderdag
2 Februari te Delft kunnen wij het vol
gende mededeelen.
Des morgens zullen de Lichtprocessie en
de Plechtige H. Mis plaats hebben in de
monumentale St. Hippolytuskerk aan de
Voorstraat. Het koor dezer kerk, versterkt
met zangers van de andere vier stadskoren,
zal uitvoeren een Mis in klassiek-polypho-
nischen stijl van Vittoria, n.l. de Missa
0 quam gloriosum", onder leiding van zijn
Directeur Nico Verhoeff.
De Gregoriaansche zangen van processie
en H. Mis worden gezongen door de ge
zamenlijke Westlandsche zangers, onder
leiding van Kapelaan Jac. Duijves uit Den
Haag.
Des namiddags zullen in de St. Joseph-
kerk aan den Burgwal de plechtige Ves
pers worden gezongen, waaronder de zan
gers van Delft, verstiekt met zangers uit
de dekenaten Delft en Poeldijk, een vier
stemmig Magnificat en Tantum ergo uit
de klassieke periode, onder leiding van den
Directeur-organist, Adr. G. Venderbos,
zullen uitvoeren.
Tusschen den beide kerkelijke oefenin
gen in, zal een groote vergadering worden
gehouden, waarin zal worden gesproken
over den kerkelijken zang bij de pro
cessies, opgeluisterd door muzikale illu
stratie.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Kersttoespraak van den H. Vader geeft
uiting aan bezorgdheid. (1ste blad).
De Belgische socialistenleider Vanfler*
velde overleden. (2de blad).
Duitsche deviezen wetgeving verscherpt»
(2de blad).
De Fransche socialisten verdeeld over
buiten!andsche politiek. (2de -blad).
Een „verklaring van Lima". (2de blad).
Franco's offensief in Catalonië. (2dq
blad).
Binnenland
Benoemingen in het Bisdom Haarlem*
(le blad.).
Kolendampvergiftiging te Roosteren
eischt een doode. (1ste blad).
Geval van gasverstikking te Laren, d,T
goed afliep. (1ste blad).
AANBESTEDINGEN.
De rijkswaterstaat heeft heden aanbe-
steed het maken van een brug van gewa-
pen beton over den Leidschen Rijn in weg
No. 2 van het Rijkswegenplan 1938, onder
de gemeenten Utrecht en Oudenrijn, met
bijkomende werken.
Laagste inschrijver was G. Wolfs te
Eibergen voor 87200.
Voorts hebben Ged. Staten van Zuid-Hol
land het.maken van de opritten voor de
brug over de Drecht en de aarden baan.
vxan het nieuw aan te leggen weggedeelte
RijnsaterwoudeHaarlemmermeerpolder,
gelegen in de gemeente Leimuiden.
Laagste inschrijver was D. Versloot te
Bodegraven voor 95500.
VRIJWILLIGE BURGERWACHT
AMSTERDAM TREEDT UIT DEN BOND
VAN BURGERWACHTEN.
Twee hoofdbestuursleden treden af.
Naar wij vernemen heeft het hoofdbe
stuur van de vrijwillige burgerwacht Am
sterdam dezer dagen besloten om uit den
Bond van Nederlandsche Burgerwachten te
treden.
De heeren E. Fuld en J. Rahussen zijn
eenige dagen geleden per 1 Januari afge
treden als hofdbestuursleden te AniSter-
dam.
Aanleiding tot deze gewichtige stappen
zijn interne moeilijkheden, welke zich con-
centreeren om de reeds geruimen tijd door
een drietal leden van de Amsterdamsche
burgerw. gevoerde oppositie tegen 't Amster
damsche hoofdbestuur. Deze drie leden
hebben indertijd hun hoofdbestuur beschul
digd van verduisteringen en van onorgani
satorisch optreden, o.a. het wegwerken van
eenige leden, die den commandant van de
V. B. A., kolonel b.d. Boeree, niet welgeval
lig zouden zijn. Een commissie uit de wer
kende leden vah de burgerwacht heeft een
onderzoek ingesteld en is in haar rapport
tot de conclusie gekomen, dat deze beschul
digingen geheel ongegrond zijn. Voor zoo
verre het de beweerde verduisteringen be
treft is deze conclusie conform aan het re
sultaat van de onderzoekingen, welke de
rijkscommissie Froger eenigen tijd geleden
instelde naar aanleiding van die beschul
digingen inzake verduisteringen.
Het is nu het hoofdbestuur van de V. B.
A. gebleken, aldus deelde het ons in een
persconferentie mede, dat het hoofdbestuur
van den bond van burgerwachtenachter
den rug van het hoofdbestuur van de V. B.
A om contact heeft met de drie leden, die
indertijd hun beschuldigingen tegen het
hoofdbestuur van de V. B. A. hebben inge
bracht Deze drie leden zijn thans na het
rapport van bovengenoemde burgerwacht
commissie, waarin het Amsterdamsche
hoofdbestuur geheel onschuldig werd be
vonden, als leden der V. B. A. gescholst.
Hiervoor was des te gereeder aanleiding
nu het hoofdbestuur van de V. B. A. ster
ke vermoedens koestert dat deze drie le
den contact met de N. S. B. onderhouden,
met een voor burgerwachters verboden ver-
eeniging derhalve. Op 17 Januari a.s. zal
in een algemeene vergadering van de V.
B. A. een beslissing van de leden vallen,
over dit door het hoofdbestuur genomen
schorsingsbesluit.
