V*
Jve pil'-
NIEUWS
MAANDAG 5 DECEMBER 1933
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.50 per kwartaal.
Bij onze agenten /O cent per week;
f 2 60 per kwartaal. Franco per post
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
ONSTUIMIG WEER.
De Bilt seint:
De verwachting voor het geheele land:
Krachtige, in den nacht tot matig afne
mende wind tusschen Zuid en West. Mor
gen overdag wellicht weer toenemend on
stuimig weer met regenbuien. Aanvankelijk
ibe trokken, in den nacht opklarend. Morgen
overdag: half tot zwaar bewolkt, in den
avond en nacht zachter, morgen overdag
dezelfde temperatuur.
Den Helder: matige regen, Zuidelijke
stormachtige wind, 4 gr. C.
Vlissingen: lichte motregen, Zuidelijke
stormachtige wind, 6 gr. C.
De Bilt: lichte regen, Zuidelijke krachtige
■wind, 4 gr. C.
Groningen: matige regen, Zuidelijke
krachtige wind, 4 gr C.
Maastricht: matige regen, Zuidelijke ma
tige wind, 5 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
Een diepe Oceaan-depressie, die Zater
dagmorgen nog ver in het Westen lag, was
gistermorgen tot IJsland genaderd en pas
seerde gisteren in Noordoostelijke richting
over dit eiland.
Een langgerekt gebied van lagen lucht
druk strekt zich uit langs de Oostkust van
Groenland (de berichten uit de Poolzee
ontbreken).
Een secundaire depressie lag hedenmor
gen over Engeland en de Noordzee en ver
oorzaakt krachtige winden in het Kanaal
en het Zuidelijke deel van de Noordzee.
Ook langs het Zuidelijke deel van de
Noorsche kust stormt het flink. In Schot
land en op de 'Noorsche Zee bedaarden in
den nacht de stormen, die daar gisteravond
voorkwamen. Het gebied van hoogen lucht
druk, dat zich Zaterdag in Centraal-Europa
begon te vormen, hield stand. Een tweede
kwam tot ontwikkeling boven Portugal. In
ihet Oosten en Zuiden van Centraal Europa
is het weer windstil en was de nacht koud.
In Zuid-Duitshland, Zwitserland en het
Oosten van Frankrijk was de ochtendtem-
oeratuur onder het vriespunt. In Midden-
Zweden komt matige vorst voor. In Enge
land en Noordwest-Frankrijk is de tempe
ratuur zeer zacht, in tegenstelling met
Schotland en Ierland, waar de temperatuur
dicht bij de normaal waarden is.
LUCHTTEMPERATUUR.
9.2 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.:
Van Maandag nam. 4.20 uur tot Dinsdag
ochtend 7.22 uur.
HoOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Dinsdag 6 Dec.
v.m. 1.10 en nam. 1.34 uur.
Maan op Dinsdagmiddag 15.17 uur.
Maan onder Woensdagmorgen 7.36 uur.
BINNENLAND
HET PRINSELIJK PAAR TE
's-GRAVENHAGE.
Het prinselijk paar wordt vandaag in de
residentie verwacht, waar het voor eeni-
gen tijd zijn intrek zal nemen in het pa
leis Noordeinde.
PROF. IR. H. T. ZWIERS.
Benoemd tot hoogleeraar te Delft.
Naar de „Staatscourant meldt, is ir. H.
T. Zwiers te Haarlem tot gewoon hoog
leeraar in de architectuur aan de Tech-
cische Hoogeschool te Delft benoemd.
SINTNICOLAAS
l' N BAARDISVIT.
VEEL WITTER NOG
DAN VLAS.
MAAR WITTER NOG
DAN DEZE BAARD,
IS VEWA'S
WITTE WASCH
BEL
VEREENIGDE-WASSCHERIJEN
WITTE S8NGEL-I5-LEIDEN
TELEFOON4 2 06
HET NEDERLANDSCHE VOLK HEEFT
MILD GEGEVEN.
Voor de vervolgden om geloof en ras.
De opbrengst van de collecte, welke in
bijna geheel ons land is gehouden, heeft in
totaal naar vandaag mocht worden ver
wacht de 400.000 gulden overschreden.
Met geen mogelijkheid kan in de eerstvol
gende dagen het juiste totale bedrag
worden vastgesteld. In elke stad en in elk
gehucht heeft de opbrengst de stoutste ver
wachtingen c-vertroffen.
Tot vanmorgen elf uur waren van 100
gemeenten de opbrengsten bekend. Zij
overschreden een bedrag van 200.000 gul
den en al zijn hierbij ook de resultaten
der collecten in de vijf grootste steden, het
feit, dat van nog 800 gemeenten ae re
sultaten moeten binnenkomen, mag doen
verwachten zoo deelde men ons mede
dat er nog wel 200.000 zal bijkomen. Daar
althans wordt op gerekend.
Enkele cijfers? Amsterdam offerde afge
rend f50.000 (de crisiscollecten in 1931
f38.000), Rotterdam f35.000.den Haag
f 25.000.Utrecht f 12.000.Groningen
f 10.000.—Haarlem f7000.—, Leiden f3300,
Delft f 3500, Arnhem f 5000. Kleinere
plaatsen als b.v. Hoogezand f 1700, Enkhui
zen f 1100, Baarn f 1000, Middelburg f1400,
Zierikzee f 1600, Zeist f 3300, enz. enz. Zoo
zouden we door kunnen gaan, doch reeds
deze cijfers demonstreeren op duidelijke
wijze, dat de collecte in het geheele land
een groot succes is geworden.
VESTIGING KLEINBEDRIJF
KRUIDENIERSBEDRIJF- EN
AUTOMOBIEL- EN GARAGEBEDRIJF
De minister van Economische Zaken
heeft het tijdelijk vestigingsverbod voor het
kruidenersbedrijf en voor het automobiel
en garagebedrijf met ten hoogste een half
jaar verlengd tot 6 Juni 1939.
NEDERL. R.K. MIDDENSTANDSBOND.
Vergadering van het Centraal Bestuur.
Een dezer dagen kwam te Utrecht het
Centraal Bestuur van den Ned. R.K. Mid
denstandsbond in vergadering bijeen.
Ten behoeve van de aangesloten vakbon
den werden mededeelingen gedaan over de
voor hen van belang zijne elementen en
de tot stand gekomen technische herzie
ningen van de wet op de Omzetbelasting.
De financieele jaarstukken werden vast
gesteld. De begrooting 1939 sluit op een
totaal van 43.120.
Ingeleid door den adjunct-directeur van
het Bondsbureau werd een uitvoerige be
spreking gewijd aan de diverse kanten van
het werkloosheidsvraagstuk, welke speciaal
het kleinbedrijf raken.
VEILIGSHEIDSWET 1934
Treeds 1 Januari a.s. gedeeltelijk in
werking.
Verschenen is een K. Besluit van 19
November, waarbij bepaald wordt dat de
Veiligheidswet 1934 met ingang van 1 Ja
nuari 1939 in werking treedt met uitzon
dering van de artikelen 9, 10, 12 tot en
niet 19, 21 tweede en derde lid en 22 en
van artikel, voor zoover dit artikel be
trekking heeft op arbeid in een onderne
ming van landbouw, tuinbouw, bosch-
bouw of veehouderij.
Voorts is verschenen een Algemeene
Maatregel van Bestuur, waarbij de soor-
xen van arbeid worden aangewezen, wel
ke bedoeld zijn in artikel 24 lid 2.
Ook zijn verschenen een „veiligheids
besluit voor veenderijen 1938", een „elec-
trotechnisch veiligheidsbesluit 1938" en
een „veiligheidsbesluit voor fabrieken of
werkplaatsen 1938". Ook deze besluiten,
waarin op grond van de Veiligheidswet
voorschriften ter bevordering van de vei-
l:gheid worden gegeven twee laatstge
noemde zijn boekdeeltjes treden in
werking op 1 Januari 1939.
NIEUWBOUW OP „SCHIPHOL".
Vanmiddag werd ten siadhuize namens
B. en W. van Amsterdam aanbesteed de
bovenbouw voor de vliegtuigenloods met
bijgebouwen, op een bestaande beton-
fundeering en het maken van een beton-
platform, een en ander met bijbehoorende
werken op het terrein van de gemeentelij
ke luchthaven „Schiphol".
Ingekomen waren 61 biljetten. Laagste
inschrijfster was de firma A. Voordouw le
Zoeterwoude met 97.500 gulden (be
werking van het te gebruiken ijzer bin
nen de gemeente Amsterdam) en 97.200
gulden (bewerking van het te gebruiken
ijzer buiten de gemeente Amsterdam).
Een schrijven aan de Tweede Kamerleden.
Het Rotterdamsch vliegveldcomité heeft
zich in een schrijven gewend tot de leden
van de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal. Daarin wordt opgemerkt, dat de
„vliegveld-kwestie", welke reeds van vele
zijden in courantenartikelen', brochures én
dergelijke is belicht, naar de meening van
het comité niet voldoende wordt bezien uit
het ruimere nationale standpunt, van waar
uit deze werkelijk nationale kwestie moet
worden onderzocht.
De te nemen beslissing, of Schiphol de
centrale Nederlandsche vlieghaven zal
worden, is niet een aangelegenheid van
klein-chauvinistische concurrentie tusschen
Amsterdam en Rotterdam, maar is nu en
voor de toekomst van het allergrootste ge
wicht voor de ontwikkelingsmogelijkheden
van zeer belangrijke bevolkingsgroepen van
ons vaderland. Het gaat er bij deze beslis
sing niet om, of de eene of de andere stad
zich zal kunnen beroemen op het bezit van
een centrale vlieghaven. Het gaat er even
min om, of hpt eene vliegveld statistisch
bewezen heeft belangrijker te zijn dan
het andere. Te veel factoren plannen tot
verplaatsing en combinatie, tijdroovend
overleg met andere belanghebbenden, aan
tal en aard van de geregelde luchtlijnen
hebben hierbij invloed uitgeoefend. Wel
wordt voor onafzienbaren tijd overwegen
de invloed uitgeoefend op de bestaansmo
gelijkheid en de verdere ontplooiing van
een zeer groot aantal industrieele-, land
bouw-, handels- en financieele onderne
mingen, waarop Nederland terecht
trotsch is.
Voorts zet het comité, dat gevormd
wordt uit alle kringen van de bevolking
van Rotterdam en het daaromheen gegroe
peerde bedrijfsleven in al zijn schakeerin
gen uit Dordrecht, Noord-Brabant, de
Zeeuwsche en Zuid-Hollandsche eilanden,
Delft, het Westland, het gebied langs den
Hollandschen IJssel, Noord en Nieuwen
Waterweg, nog eens zijn standpunt ten de
ze uiteen. In het kort komt dit hierop neer:
öf Rotterdam behoudt een eigen vliegha
ven met even goede, even frequente inter
nationale verbindingen als Amsterdam, öf
het gecentraliseerde luchtverkeer krijgt
een werkelijk centraal gelegen begin- en
eindpunt in Nederland.
RECHTZAKEN
DE „WILDE" AUTOBUSSEN.
HOOGE RAAD ACHT ART. 2 R.A.P.
NIET VERBINDEND.
De Hooge Raad heeft heden bij vervroe
ging arrest gewezen in de zaak betreffen
de de „wilde" autobusdiensten.
Zooals men weet, had de ambtenaar van
het O. M. cassatie aangeteekend tegen het
vonnis van den Haagschen kantonrechter,
die den heer N. Sommeling, terecht staan
de wegens het zonder vergunning onder
houden van een autobusdienst Den Haag
Amtsterdam, van rechtsvervolging heeft
ontslagen.
De kantonrechter had zich namelijk
vereenigd met de zienswijze van mr. G.
de Grooth, den raadsman van den heer
Sommeling, dat art. 2 van het reglement
autovervoer personen waarin verboden
wordt herhaaldelijk^ met een motorrijtuig
tegen vergoeding personen te vervoeren of
te doen vervoeren onverbindend is,
omdat dit artikel niet overeenkomt met de
machtigingswet van 29 November 1935.
De advocaat-generaal, mr. Rombach,
heeft op 14 November j.l. tot vernietiging
van het vonnis van den kantonrechter ge
concludeerd.
De Hooge Raad heeft thans beslist,
dat de kantonrechter terecht artikel 2
niet verbindend heeft verklaard en
heeft het cassatieberoep verworpen.
ZIJN ECHTGENOOTE VERMOORD.
Tegen den dader twintig jaar
gevangenisstraf geëischt.
Het O. M. bij de rechtbank te Maastricht
eischte heden tegen den 26-jarigen mijn
werker. W. J. G., die in den nacht van 27
op 28 September zijn vrouw heeft ver
moord, twintig jaar gevangenisstraf.
HAAGSCHE RECHTBANK.
De gevonden haas.
In hooger beroep heeft terecht gestaan
A .v. d. K. uit N o o d w ij k e r h o u t, die
door de politie was aangetroffen met een
wildstrik iu het „Langeveld" te Noordwijk.
Er was ook nog een doode haas bijgekomen,
maar die had verdachte dood naast een
strik zien liggen en er zich toen maar over
ontfermd, na echter eerst den eigenaar van
het perceel waarop het „gestorven" beest
lag, te hebben gewaarschuwd, die er ech
ter geen belang in stelde volgens verdachte.
De officier nam deze vondst van ver-
drchte niet zoo erg serieus en eischte een
geldboete van 15 subs. 5 dagen met ver
beurdverklaring van een en ander.
Uitspraak 15 December
Dronken wielrijder.
L. L. C., koopman te Leiden, was door
agent Hoogkamer op den Morschweg te Lei
den aangetroffen, terwijl hij probeerde
dronken een rijwiel te besturen. Volgens
den agent was verdachte dronken, maar
de laatste meende, dat er van dronkenschap
absoluut geen sprake was.
En zoo botsten de meeningen al of niet
dronken tegen elkaar.
De officier vond, dat verdachte dron
ken was geweest, gehoord de pertinente
verklaring van den agent, en eischte dan
ook bevestiging van het vonnis van den
Leidschen kantonrechter, zijnde een geld
boete van 10 subs. 4 dagen. Uitspraak 15
December.
HAAGSCHE POLITIERECHTER.
Als tuindersknechts ruzie
hebben.
In de sombere omgeving van de zitting
zaal van den Haagschen Politierechter
werd de sfeer eventjes onderbroken door
de binnenkomst van een drietal bruin ge
brande tuindersknechts uit Leidschen-
d a m. Onder dit drietal was er een, die den
klap had uitgedeeld, een die hem had ge
ïncasseerd en een, die toeschouwer was ge
weest.
De uitdeeler was de tuindersknecht A,
M. v. d. H. uit Leidschendam, die hét geen
klap noemde maar een duw, welke een
beetje hard aan was gekomen. De gesla
gene vond het een harden mep, terwijl de
toeschouwer plotseling vertelde, dat hij het
zich niet meer kon herinneren.
De Officier vond, dat het bewijs niet ge
leverd was en vroeg vrijspraak.
De Politierechter vond evenwel, dat ver
dachte wel schuldig was want hij had de
klap zelf een duw genoemd, en erkend,
dat deze duw pijn veroorzaakt had. Daar
om werd het vonnis een geldboete van 3
subs. 6 dagen.
Met een bierglas geslagen.
De tuindersknechts te Leidschendam
zijn blijkbaar nogal kort aangebonden,
want de volgende verdachte was de tuin
dersknecht C. P. v. d. K. uit Leidschen
dam. Deze had eerst tien biertjes naar bin
nen geslagen in een café en vertelde per
tinent, dat hij absoluut niet dronken was
geweest van deze tien glazen bier. Inte
gendeel als er van dronkenschap gespro
ken moest worden, dan waren de ande
ren in het café dronken .geweest want die
hadden „maar" 25 glazen bier leeg ge
maakt volgens verdachte.
Hij was dus volkomen bij zijn positie
ven geweest toen hij zijn tegenpartij een
klap had gegeven met een ledig bierglas.
De geslagene had een zware hoofdwondev,
opgedaan waarbij het bloed over zijn jas
en zijn costuum was gedruppeld, waardoor
de geslagene zich gerechtigd voelde om
104 voor een nieuw costuum en een jas
te eischen buiten de andere kosten.
De Politierechter vond 104 veel te veel
en vond, dat verdachte maar eens moet pro-
beeren om de bloedvlekken met koud wa
ter weg te wasschen, want dat is de beste
methode.
De geslagene vertelde toen, dat hij van
den Politierechter niets wilde hebben,
maar dat hij wel een civiel proces zal be
ginnen tegen verdachte.
De Officier vond, dat deze slaanderij met
bierglazen niet te pas kwam en achtte het
feit zeer ernstig en wel zoo erg, dat hij 14
dagen gevangenisstraf eischte.
De Politierechter wilde verdachte nog
wel een kans geven omdat de politie gun
stig over hem oordeelde. De uitspraak werd
een geldboete van 40 subs. 40 dagen.
Een raar heerschap.
Zekere T. uit Wassenaar, die ver
stek liet gaan, was de woning van den in
specteur der posterijen, Nauta, te Wasse
naar binnengedrongen door verbreking van
een ruit en wilde, toen hij eenmaal bin
nen was, niet vertrekken. Waarom hij zulks
gedaan had bleef in het duister. Verdach
te had echter nog een gevalletje aan de
hand en wel wegens het steken met een
mes waardoor de tuinarchitect H. C. K. te
Wassenaar gewond was. Ook hier was het
motief onduidelijk, omdat verdachte er zelf
niet was.
De Officier zou, gezien de ernst van het
feit, verdachte een hoogere gevangenis
straf opgelegd willen zien dan zes maan
den, het maximum, dat een Politierechter
op kan leggen en vroeg verwijzing van de
zaak naar de Volle Kamer der Haagsche
Rechtbank.
De Politierechter was het hiermede eens.
Duindoorns weggenomen.
De koopman J. S. te Leiden moest te
recht staan, omdat hij te Katwijk en Was?
senaar düindoorns had weggenomen om
deze te verkoopen.
Verdachte zeide uit armoede gehandeld
te hebben, want hij kreeg geen steun.
De Officier en de Politierechter wilden
wel eens wat meer van verdachte weten en
zoo werd de zaak aangehouden om een
rapport in te winnen.
Vrijgesproken.
De expediteur M. D. uit A1 p h e n a. d.
R ij n had terecht moeten staan, omdat hij
als werkgever een loonbriefje voor iemand,
die voor hem gewerkt had, had ingevuld,
dat deze 3 bij hem verdiénd had, terwijl
dit in werkelijkheid meer was geweest.
De verdediger, mr. Schaper uit Leiden,
had betoogd, dat het geschrift geen offi
cieel stuk was, hetgeen kan dienen als
eenig wettelijk bewijs.
De Officier had veroordeeling van ver
dachte gevraagd en wel een geldboete en
een voorwaardelijke gevangenisstraf.
De Politierechter hedenmorgen uitspraak
doende, sprak verdachte vrij.
>E FILM ALS ARTISTIEKE
VERBEELDINGSUITING:
„Een lied van de Aarde".
van SVEND NOLDAN.
Met bijzondere dankbaarheid jegens de
redactie van de „Leidsche Courant",
maak ik gaarne van de mij geboden gele
genheid gebruik -om de aandacht te ves
tigen op bovengenoemde film, welke op
Vrijdag 9 December a.s. zal worden ver
toond voor de leden van „Gloof en We
tenschap".
Het is de film op zijn best, een verbeel
ding van fantastische kracht, een groot-
sche openbaring van Gods schoone Schep
ping, instructief, sprookjesachtig en
het klinkt als een wonder: een film wel
ke den mensch tot diep en ernstig naden
ken brengt. Gedachte en lijn, opzet en
opbouw voor deze film groeiden en kwa
men tot rijpheid in de fantasie van den
kunstschilder Svend Noldan; toen hij voor
de verwezelijking van zijn gevoelens en
gedachten greep naar het levende uit
drukkingsmiddel: de film. Zijn doel was
een beeld te geven van de wording der
aarde, van den mensch in zijn verhouding
lot mikro en mikrokosmos. De nietig
heid van ons zelf, van ons streven hier
op aarde in verhouding tot de geweldige
dingen om ons heen worden zóó belicht,
dat dit ons niet beangstigt of benauwt,
doch ons juist gelukkig en vrij maakt te
midden onzer dagelijksche zorgen en be
kommeringen.
Het is ongetwijfeld een goed geslaagde
poging om betrekkelijke geringheid
van het grootsche, de betrekkelijke groot
heid van het geringe in de Schepping te
doen gevoelen. De mensch heeft nu een
maal de neiging om bij alles de maten van
het dagelijksch leven aan te leggen, ook in
orze tijdrekening. En wat is onze geheele
historische periode in vergelijking met de
ontwikkelingsduur van aarde en heelal?
een menschenleven niet een bijna on
merkbare zucht in den schakel van
eeuwen en eeuwen?
Ook dit is een gedachte, die zich bij den
toeschouwer onweerstaanbaar opdringt.
De film is ook een betoog en de bewer-
ker betrekt in een artistiek doceerende
redeneering de wondere dingen uit de in
sectenwereld en vooral bij de mierenvol
ken houdt hij zich op. Hij slaagt er in op
zeer knappe wijze allerlei duidelijk te
maken, zooals veranderingen der kustlij
nen, niveau-veranderingen, atmosferische
verschijnselen en gedaanteveranderingen
van onze aardkost. We krijgen begrip van
periode van warmte en vruchtbaarheid,
gexolgd door ijstijden, waarin het leven
tij na verstarde. Tot negen maal toe zijn
fauna en flora in Europa bijna door het
ijvernietigd,.... tot negenmaal toe her
overden zij het land.
Het komt me voor, dat deze korte uit
eenzetting voldoende is om den lezer te
overtuigen, dat de leden van „G. en W."
op een avond kunnen rekenen, waarop
ons H. Geloof verinnigd en verstevigd
zal worden door de eerbied voor de
grootschheid van de Schepping en deri
Maker van het heelal, een eerbied, welke
deze film ongetwijfeld zal opwekken. An
derzijds wordt de wetenschap gediend
door het verhelderen van onze begrippen
over vorming en gedaante-veranderingen
der aarde.
De film zal worden ingeleid en toege
licht door den heer S. P. van 't Hof, se
cretaris van K. F. A.
De exploitaitie in Nederland is van
Edoard Pels ter, die de fi'm brengt met
ao' r Ben Royaards gesproken, Nederland-
schen tekst en begeleidende muziek en
zang.
Ik eindig met een aanhaling uit den
Tekst, der liederen::
.Rausche, eile, ungebandigt Element!
Rausche, brande, zerreisse den Fels,
das Gestein.
Gross ist deine Kraft
Gross is deine Macht
Doch g "sser ist Gott.
Der dis Weite All erschaffc'
„Die Himmel rühmen des Ewigen Ehre"
J. B. WILMINK.
Secr. van „G. en W."
Introducties voor deze filmvertooning
op Vrijdag 9 December 's avonds 8.15 u.
in de R.K. H.B.S., Mariënpoelstraat zijn
a 0.50 verkrijgbaar bij J. Rübenkamp,
Geverstraat 63 te Oegstgeest en bij J. B
Wilmink, Cobetstraat 32, Leiden.
