De Engelsch- Fransche
besprekingen te Parijs
De Duifsch- Fransche verklaring
besproken
Het verzet tegen de
decreten
Het Palesti na-
probleem
BUITENLAND
De strijd in het
verre Oosten
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Chamberlain uit zijn
voldoening
OOK ANDERE PROBLEMEN DER
EUROPEESCHE POLITIEK BEZIEN
Chamberlain en Halifax hebben zich gis
termorgen om tien uur naar het ministerie
van Buitenlandsche Zaken begeven om de
besprekingen met Daladier en Bonnet te
openen. De beraadslagingen na de lunch
werden voortgezet op het Elysée.
De voornaamste kwestie, die onderwerp
van de besprekingen van gistermorgen
heeft uitgemaakt, was de Fransch-Duitsche
verklaring.
Bonnet gaf een uiteenzetting van de on
derhandelingen, die geleid hadden tot de
uitwerking van het ontwerp der Fransch
Duitsche verklaring, de wederzij dsche er
kenning der grenzen en de onderlinge raad
pleging in geval van een conflict. De Brit-
sche regeering was trouwens van de be
sprekingen op de hoogte gehouden door de
Fransche regeering.
Na de uiteenzetting van Bonnet gaf
Chamberlain uitdrukking aan de leven
dige voldoening der Britsche regeering
over het resultaat der onderhandelin
gen, dat een belangrijke etappe vormt
op den weg der FranschDuitsche toe
nadering.
Vervolgens gingen de besprekingen over
het vraagstuk der FranschBritsche sa
menwerking op militair gebied.
Ook de toestand in het Verre Oosten is
gistermorgen ter sprake gekomen, maar op
grond van den korten tijd, waarover de mi
nisters beschikken, is men nauwelijks op
deze kwestie ingegaan.
Het verluidt, dat ten aanzien van Span
je is overeengekomen, dat de overeenkomst
inzake niet-inmenging nog steeds bestaat.
Aangezien dit het geval is, kunnen oor
logsrechten slechts aan beide partijen wor
den toegekend als integreerend deel der
niet-inmengingsovereenkomst.
Indien één van beide partijen in Spanje
moeilijkheden maakt bij de uitvoering van
het plan van Londen, kunnen natuurlijk
geen oorlogsrechten worden toegekend.
De diplomatieke redacteur van Reuter
meent te weten, dat ook de kwestie der
waarborging van de nieuwe Tsjecho-Slo-
waaksche grenzen een vooraanstaande
plaats in de FranschBritsche besprekin
gen heeft ingenomen. Tsjecho-Slowakije
staat op het standpunt, dat, nu de grenzen
definitief zijn vastgesteld, de waarborging
van kracht moet worden. Polen, aldus ver
klaart men, heeft getoond niet volkomen
tevreden over den tegenwoordigen toestand
te zijn en is niet van plan waarborgen te
geven.
Diners.
In verband met de rouw van het Brit
sche Hof had het diner op de Britsche am
bassade gisteravond een strikt particulier
karakter. Behalve de Britsche ministers en
hun gevolg zaten slechts mede aan de
Fransche minister-president en de overige
Fransche ministers, de voorzitters der Ka
mer en Senaat en enkele andere Fransche
persoonlijkheden.
Op den Quai d'Orsay heeft de echtgenoo-
te van den Franschen minister van buiten
landsche zaken, mevrouw Bonnet, een diner
aangeboden ter eere van mevrouw Cham
berlain en Lady Halifax.
Chamberlain bezoekt den hertog van
Windsor
Chamberlain en Halifax hebben gisteren
avond ook een bezoek gebracht aan den
hertog van Windsor in hotel Meurice. Dit
bezoek duurde 25 minuten. Men verneemt,
dat ook de hertogin van Windsor aanwezig
was.
„W ynieenen te weten, schrijft de „Jour",
dat de hertog met Chamberlain zijn toe
komstplannen heeft besproken en niet den
wensch heeft verheeld, zijn land terug te
zien en het nog nuttig te kunnen zijn".
VON RIBBENTROP NAAR PARIJS
Van welingelichte zijde wordt vernomen,
dai de Duitsche minister van buitenlandsche
zaken, von Ribbentrop, 28 November a.s.
naar Parijs zal komen. Zijn verblijf in de
Fransche hoofdstad zal slechts van korten
duur zijn. Hij zal onmiddelijk naar Mün-
chen terugkeer en om rapport uit te bren
gen 'aan den Führer.
De onderteekening van de gemeenschap
pelijke verklaring kan verwacht worden
ter gelegenheid van dit bezoek van Von
Ribbentrop aan Parijs.
Over den inhoud der verklaring zyn nog
geen mededeelingen ontvangen, doch de
verklaring schijnt drie punten te bevatten.
Ir. het eerste deel wordt waarschijnlijk
als opvatting der beide staten vastgesteld,
dat de vriendschappelijke buurbetrekkin-
ger een belangrijk element voor de conso
lidatie van Europa en de handhaving van
den vrede vormen. Naar de algemeene op
vatting zou Duitschland in het tweede deel
nogmaals bevestigen, dat er geen territo
riale twistvragen meer tusschen Duitsch
land en Frankrijk bestaan. Bovendien zou
de de wederzij dsche grenzen plechtig er
ken worden. In het derde deel zouden de
beide staten overeenkomen bij internatio
nale moeilijkheden, waarbij beide belang
hebben, in overleg te treden.
in Frankrijk
EEN OMVANGRIJKE STAKINGS
BEWEGING.
De agitatie tegen de wetsdecreten neemt
nog steeds toe en het verzet tegen de her
stelplannen der regeering uit zich meer en
meer in een omvangrijke stakingsbewe
ging.
Gisterochtend is ook in het Seine-depar-
tement de stakingsbeweging met bezetting
der werkplaatsen begonnen. Ze werd in
de fabrieken van Renault te Boulogne Bil-
lancourt, in de vliegtuigfebrieken van Cou-
dron in Issy les Moulinaux en de motoren-
fabriek van Bloch.
Te half acht gisteravond is de politie be
gonnen met het verdrijven van de stakers
uit de fabrieken van Renault en te acht
uur was het hoogtepunt van de moeilijkhe
den bereikt. Verscheidene personen wer
den gewond, voornamelijk onder de po
litie. Tien politiemannen werden gekwetst,
waarvan een ernstig. Tegen tien uur was
de ontruiming gereed en waren 200 arres
taties verricht. Vermoedelijk zullen de ar
restanten niet vastgehouden worden.
De Bond van arbeiders in de metaalin
dustrie in het gebied Parijs heeft een op
roep gericht tót de arbeiders in de metaal-
fabrieken om geen voortijdige actie te ont
ketenen in afwachting van de beslissing
van de C. G. T.
De bond van 'arbeiders in de vliegtuig-in
dustrie heeft verklaard zich strikt te zul
len houden aan de voorschriften van de
C. G. T.
De Algemeene Bond van Fransche werk
gevers heeft medegedeeld, dat het bestuur
van den bond van werkgevers den toestand
welke is geschapen door de stakingen en
de propaganda om deze beweging uit te
breiden, heeft besproken en heeft vastge
steld, dat de conflicten niet zijn ontstaan
door arbeidsconflicten, doch uitsluitend een
geconcentreerde actie tegen de toepassing
van de decreten beteekenen.
De bond heeft alle maatregelen genomen,
welke noodig zijn om de orde en het goede
functioneeren van de bedrijven te handha
ven.
De bond van mijnwerkers van Anzin
heeft besloten hedenochtend in algemee
ne staking te gaan.
Opwinding te Denain.
Te Denain is het gisteren zeer rumoerig
geweest. Gistermiddag omstreeks drie uur
heeft de mobiele garde een fabriek, waar
zich drieduizend stakers bevonden, ont
ruimd. De stakers lieten de banden van
de auto's der ordebewakers leegloopen en
zij versperden den spoorwegoverganf bij
Villars, waardoor het verkeer werd ge
stremd, zoodat versterking van de mobiele
garde een omweg moest maken om de fa
briek te bereiken. In vechtpartijen wer
den drie personen gewond.
Toen de toestand ernstiger werd en de
menigte een dreigende houding ging aan
nemen, werden onderhandelingen geopend
tusschen den prefect, den burgemeester en
het bestuur van den bond van arbeiders
in de mbetaalindustrie, overeengekomen
werd, dat de mobiele garde zich zou te
rugtrekken, op voorwaarde, dat de sta
kers vrijwillig de fabriek zouden verlaten,
hetgeen geschiedde.
In den avond trok een betooging van
3500 personen naar het gemeentehuis van
Denain, waar sprekers de menigte aan
spoorden vol te houden. Te negen uur ging
de menigte zonder incidenten uiteen.
MAATREGELEN DER REGEERING.
Gisteravond te acht uur heeft de Fran
sche minister-president een communiqué
gepubliceerd over de stakingen, dat als
volgt luidt:
„In de departementen van de Seine, het
Noorden en Seine-inferieure zijn stakingen
met bezetting van de werkplaatsen uitge
broken. De regeering heeft onmiddellijk
maatregelen genomen om de orde te doen
handhaven. In het departement van het
Noorden zijn 25 fabrieken, waar 12.000 ar
beiders werk vinden, ontruimd en in het
departement Seine Inferieure negentien
fabrieken.
In dit laatste departement is thans geen
enkele fabriek of werkplaats meer bezet.
Ir het departement van de Seine zijn tien
fabrieken met 5000 werklieden ontruimd.
Met de ontruiming van de Renault-fabrie-
ken is de politie nog bezig.
Verder deelt het ministerie van openba
re werken mede, dat ten gevolge van de
staking, welke is uitgebroken in het ge
bied van Anzin, de mijnspoorweg van Se-
main naar de Belgische grens geblokkeerd
was voor goederentransporten. Aangezien
hierdoor de exploitatie van de mijnen werd
lamgelegd, omdat de steenkool niet kon
worden afgevoerd, heeft de mnister een
requisitie-decreet onderteekend.
DEBATTEN IN HET LAGERHUIS.
„Onze troepen kunnen de orde herstellen,
doch niet den vrede".
Minister MacDonald heeft gistermiddag
Li het Lagerhuis de debatten geopend over
de Palestijnsche kwestie.
Wij weten, aldus de Britsche minister,
oat zekere belanghebbende propagandisten
tal van onbehoorlijke beschuldigingen over
het gedrag onzer troepen hebben gelan
ceerd. Er is geen enkele grond voor deze
beschuldigingen. Integendeel, aldus Mac
Donald, de herbezetting van de oude stad
van Jeruzalem was een voorbeeld voor de
tactvolle en humane wijze, waarop Brit
sche troepen een delicate militaire operatie
kunnen uitvoeren te midden van een bur
gerlijke bevolking.
Onze troepen kunnen echter slechts de
orde herstellen, den vrede moeten de Brit
sche regeering en dit huis herstellen.
Twee duizend jaar geleden was Pales
tina het tehuis van de Joden en in de af-
geloopen twintig jaren hebben vele Jo
den zich, onder het regime van het man
daat naar dit land teruggespoed. Denkt
r.iet, dat iemand met recht kan zeggen,
dat Groot-Brittannië gedurende deze ja
ren niet de verplichting is nagekomen, de
immigratie van Joden te vergemakkelijken.
Sedert 1922 zijn meer dan 250.000 Joden
Palestina binnengekomen, om er zich te
vestigen.
De Joden zijn niet in Palestina, omdat
hun dat als gunst wordt toegestaan, doch
omdat het hun recht is (applaus). Door de
vervolging in midden-Europa is hun terug
keer naar het oude vaderland honderd
maal vergroot. De tragiek van het volk,
dat geen vaderland heeft, is nimmer zóó
erg geweest als deze week (instemming).
Ik hoop, dat wij niet aan onze gevoelens
van afschuw over de wijze, waarop dit
volk wordt mishandeld, zullen toegeven, om
onze kalme en juiste beoordeeling van het
moeilijke probleem Palestina te vertroebe
len (toejuichingen).
Ik moet een waarschuwing laten hoo-
ren. Toen wij beloofden de vestiging van
een nationaal tehuis voor de Joden te ver
gemakkelijken, hebben wij nimmer gedacht
aan deze verschrikkelijke vervolging.
Wij hebben niet de belofte gedaan, dat
het het tehuis voor iedereen zou worden,
die tracht te ontsnappen kan de geweldige
ramp, die het Jodendom thans teistert.
Zelfs indien er geen ander volk in Palesti
na woonde, zou de schrale Palestijnsche
giond feitelijk niet meer dan een deel der
Joden, die Europa wenschen te ontvluch
ten, kunnen onderhouden.
MacDonald wees in dit verband op de
sr.elle toeneming der Arabische bevolking,
welke, naar schatting, over 20 jaar
1 500.000 zielen zal bedragen. Deze toene
ming is echter deels te danken aan het feit,
dat.de Joden naar Palestina zijn gekomen
met moderne gezondheidsdiensten, enz.,
zoodat er thans vele Arabische mannen en
vrouwen leven, die anders dood zouden
zijn.
Ik weet, aldus vervolgde MacDonald, dat
het nutteloos is, dit argument aan de mees
te Arabieren voor te leggen. Zy zijn er
doof voor. Zij zijn blind voor het schouw
spel van een geleidelijk verbeterenden le
vensstandaard voor hun volk, omdat zij aan
iets anders denken. Zij denken aan hun
vrijheid en denken, dat, wanneer dit pro
ces voortgaat, zij ten slotte zich zullen
moeten bukken voor de politieke overheer-
sching van de ondérnemende, hard wer
kende en steeds in aantal toenemende bur
gers van het Joodsche nationale tehuis.
Wij, Britten, behooren het laatste volk
ter wereld te zijn, om de gevoelens der Ara
bieren in deze zaak niet te begrijpen, omdat
wij ook onze materieele voordeelen zouden
opofferen, wanneer wij zouden denken, dat
onze vrijheid op het spel stond. (Applaus).
Wij kunnen de Joden niet onder de over-
heersching der Arabieren plaatsen, doch
ook, tenzij wij de vrees der Arabieren kun*
nen wegnemen, dat zij onder de over-
heersching van de Joden komen, zullen wij
rekening moeten houden me teen argwa
nend en vijandig volk in een groot gebied
van het nabye Oosten en wij zullen een
groot deel van ons leger voor onbepaalden
tijd in Palestint moeten houden."
Het is voor de gewone Joodsche en Ara
bische bevolking niet onmogelijk, tevreden
zij aan zij in Palestina te leven, noch is het
onmogelijk voor de Joodsche en Arabische
leiders, overeensteming met elkander te
verkrijgen. En daarom heeft de regeering
voorgesteld, dat te Londen beraadslagingen
zullen worden gehouden.
Wanneer ik aan dit probleem denk ge
voel ik een zeker ontzag, een zekeren eer
bied. Ik kan mij geen tijd in mijn leven her
inneren, dat ik niet hoorde spreken over
TSJECHO SLOWAKIJE
HET LOT VAN ROETHENIË
POOLSCHE TROEPEN AAN DE GRENS?
Een alarmeerend bericht.
„In de Europeesche aangelegenheden
dreigt een nieuwe crisis", aldus schrijft de
diplomatieke medewerker van de „Evening
Standard."
Volgens bedoelden medewerker zou Polen
zeven divisies aan de grens van de Karpa-
ten-Oekraine hebben samengetrokken en
4G.000 man aan de Poolsch-Roemeensche
grens, teneinde te verhinderen, dat Roeme
nië Tsjecho-Slowakije te hulp snelt.
Polen en Hongarije zouden hebben beslo
ten. een einde te maken aan het bestaan
van de smalle strook Tsjecho-Slowaaksch
grondgebied, welke de eenige directe ver
binding vormt van Roemenië met midden-
Europa. Zelfs de dag der actie zou reeds
zyn vastgesteld n.l. Zondag 27 Nov. a.s.
Tot dusver verzette Duitschland zich te-
ger. het vormen van een Hongaarsch-Pool-
sche grens, zoo heet het verder in de „Eve
ning Standard", maar hedenmorgen heeft
de Duitsche regeering te Warschau en te
Boedapest medegedeeld, dat Duitschland
zijn bezwaren zou laten vallen op de vol
gende voorwaarden:
1. Danzig wordt onttrokken aan de con
trole van den Volkenbond en wordt de
facto een Duitsche stad.
2. Duitschland krijgt in het eventueel
alsnog door Tsjecho-Slowakije af te staan
gebied concessies voor den aanleg van
ten spoorweg en van een grooten autoweg
naar de Roemeensche grens.
Boedapest zwijgt.
In welingelichte Hongaarsche kringen
zwijgt men geheel ovei het vraagstuk der
Subkarpathische Oekraine. Maandag jl. is
een gemeenschappelijke Duitsch-Italiaan-
sche nota overhandigd aan de Hongaar
sche regiering, waarin met nadruk wordt
gewezen op het feit, dat Hongarije voor de
conferentie van München, evenals de re
geering van Tsjecho-Slowakije, heeft ver
klaard de uitspraak over de nieuwe grenzen
als bindend te aanvaarden.
Gisteren heeft de Hongaarsche minister
president gezegd, da) hij niets had toe te
voegen, aan de verklaringen van den mi-
ris ter van buitenlandscvhe zaken, van
Kanya, op 12 November, dat Hongarije de
nieuwe grenzen van Tsjecho-Slowakije zal
garandeeren, zoodra de nationaliteiten, wel
ke dit land vormen, dus ook de Roethe-
nen, over hun lot zullen hebben beslist in
een volksstemming onder internationaal
toezicht.
ITALIË
PIROW OOK NAAR MUSSOLINI?
Men acht het te Rome vrijwel zeker, dat
de Zuid-Afrikaansche minister van defen
sie, Pirow, een bezoek aan Mussolini zal
brengen.
ROEMENIË
ROMEENSCH—BULGAAARSCH
INCIDENT.
Aan de Roemeensch-Bulgaarsche grens
bij Lom heeft zich gisteren een incident
voorgedaan. Roemeensche grenswachten
hebben geschoten op twee Bulgaarsche sol
daten en een douanebeambte, welke in een
boot op de Donau voeren. De douane-be
ambte werd gedood.
De bevolking van Lom heeft vervolgens
een betooging tegen Roemenië gehouden.
Te Boekarest is men van meening, dat
net incident van geen groote beteekenis is,
er. bij de gemengde grenscommissie thuis
behoort.
POLEN
DE VERDEDIGING VAN DEM STAAT.
Decreten uitgevaardigd.
Gisteren is in de Poolsche staatscourant
een decreet opgenomen tot bescherming
van den staat. Hierbij wordt het aanspo
ren tot algemeene staking bedreigd met
straffen tot vijf jaar gevangenisstraf, het
verspreiden van valsche geruchten scha
delijk voor aen staat wordt gestraft met
twee jaar gevangenisstraf. Zij, die ge
ruchten verspreiden, welke de stabiliteit
van de munt in gevaar brengen, kunnen
worden gestraft met drie jaar gevangenis,
evenals zij, die slechte goederen aan het
buitenland leveren. Ook is verboden te
luisteren naar zekere buitenlandsche ra
diozenders.
Verder heeft de staatscourant een de
creet gepubliceerd, waarbij alle vrijriiet-
selaarsloges zijn ontbonden en hun bezit
tingen in beslag genomen en zullen worden
verkocht. De opbrengst wordt voor liefda
dige doeleinden bestemd.
Palestina, over Nazareth, Galilea, Jeru
zalem en over Bethiehem, waar de Vorst
van den vrede geboren werd.
Dit huis, zoo besloot MacDonald, heeft
in de lange jaren van zijn bestaan menige
belangwekkende kwestie moeten oplossen,
nooit werd het een taak opgedragen, zóó
heilig, als het herstel van vrede en goe
den wil in het Heilige land (toejuichingen).
NOORWEGEN
HET STOFFELIJK OVERSCHOT VAN
KONINGIN MAUD.
De „Roal Oak", met aan boord het'stof
felijk overschot van Koningin Maud, is gis
termiddag om één uur uit Portsmouth naar
Noorwegen uitgevaren. Het was schitte
rend, zonnig weer.
JAPAN
CULTUREEL ACCOORD MET
DUITSCHLAND.
Heden, den tweeden verjaardag van het
ar.ti-Kominternpact, is in Tokio het
Duitsch-Japansche cultureele accoord ge-
teekend, fcrachtens hetwelk beide staten
er naar zullen streven, hun cultureele be
trekkingen op een vasten grondslag te
plaatsen en te bevorderen en wel in we
tenschap en kunst, muziek en letterkunde,
film en radio, jeugdbeweging en sport. De
overeenkomst treedt met den dag van on
derteekening in werking en is met een ter
mijn van 12 maanden opzegbaar.
In het kader van het accoord zullen de
autoriteiten van beide landen thans de
volgende punten wederzijds regelen:
1. De benoeming van cultureele werk-
commissies. 2. Het behoud en de uitbrei
ding der cultureele organisaties. 3., De aan
beveling van leerkrachten. 4. Faciliteiten
voor officieele studiereizen. 5. Uitwisseling
van studenten en professoren. 6. Bevorde-
rinf van het vriendschappelijke verkeer
tusschen de jeugdorganisaties van beide
landen. 7. Welwillende behandeling der
scholen. 8. Uitwisseling op kunstgebied.
9. Uitwisseling op filmgebied. 10. Uitwis
seling op radiogebied. 11. Uitwisseling op
gebied van sport en volksgezondheid. 12.
Uitwisseling van boeken en tijdschriften.
Japan wenscht dergelijke overeenkomsten
ook met andere landen te sluiten.
GEEN ANTI-JOODSCHE MAATREGELEN
IN JAPAN.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft
krachtig tegengesproken, dat het heden
ochtend ondeiteekende cultureele accoord
tusschen Duitschland en Japan de voorloo-
per is van anti-Joodsche maatregelen in
Japan.
CHINEEZEN MELDEN SUCCESSEN.
Van Chineesche militaire zijde wordt
medegedeeld, dat eenige dagen geleden in
de provincie Honan een tegenoffensief is
ontketend. De Chineesche troepen zouden
het belangrijke centrum Kaifeng heroverd
hebben en den opmarsch langs den Loeng-
hai-spoorweg in Oostelijke richting voort
zetten.
Ook in Zuid-Honan zouden de Ohinee-
zei aanzienlijke successen hebben be
haald. Verder zou de activiteit der Chi
neesche troepen in de provincie Hoepan
de Japanneezen hebben gedwongen, tot
he. defensief over te gaan.
Moorddadige luchtbombardementen.
Naar het Chineesche persbureau meldt,
hebben gisteren twintig Japansche vlieg
tuigen een aanval gedaan op Sian, de
hoofdstad van Sjensi. Meer dan 200 men-
schen zijn daarbij omgekomen of gewond.
De bommen kwamen meerendeels in de
woonwijken terecht.
Rnltenlandsche Berichten
DE BOSCHBRANDEN IN CALIFORNIë.
Thans ingedamd.
De reusachtige boschbranden in de na-
Lyheid van de filmkolonie te Hollywood
heeft men gisteren kunnen indammen. De
totale schade wordt op 4 millioen dollar ge
schat. Ongeveer 300 groote en kleinere
huizen werden in de asch gelegd. Ongeveer
honderd perso.nen zijn met brandwonden
naar de ziekenhuizen gebracht.
KOUDE GOLF IN AMERIKA.
Vijf-en-twintig personen gedood.
Boven het N.O. deel van de Vereenigde
Staten heeft een sneeuwstorm gewoed, ten
gevolge waarvan 25 personen om het leven
zijn gekomen. Te New York ligt er sneeuw
n eer dan zeven c.m. hoog. De temperatuur
daalde tol 23 graden F. Zulk een lage tem
peratuur is sedert 1898 «Pp dezen dag nog
nooit geregistreerd.
AMOKMAKENDE SEPOY.
Te Peshawar, heeft zich een geval van
amok in het legerkamp bij Nowshera
Britsch-Indië) voorgedaan. Een sepoy
drong het voor officieren bestemde gedeelte
van het kamp binnen kort na middernacht
en doodde vier Britsche en drie inlandsche
officieren. Twee andere Br' sche officieren
werden ernstig gewond. De amokmaker zelf
werd eveneens neergeschoten.
