Een historische koek-uitdeeling
Elke Lepel
helpt
ABDIJSIROOP
Een ramp op de
Kleine Antillen
LUCHTVAART
WOENSDAG 23 NOVEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
GESCHIEDENIS DER PAROCHIE STOMPWIJK
TWEE VROME DAMES BEGONNEN ERMEDE.
DE KERK MET SIERADEN VERRIJKT.
VIII
door A. N. Duynisveld pr.
Florentius van Beaumont werd als pas
toor der Statie opgevolgd door Fredericu.
Johannes Jacobs Coeqx 1) gewoonlijl
slechts pastoor Jackops genoemd, zooals hi
ook zelf zijn naam schreef in eenige boekei
der parochie-bibliotheek, waarvan hij zet
waarschijnlijk de stichter is.
Deze pastoor werd geboren te Zutpht
omtrent 1701 of 1702. Hij werd geadmit
teerd als pastoor te Stompwijk den 17der
October 1727 en betaalde voor die admissit
aan den dijkgraaf van Rijnland een be
drag van 630 gulden, terwijl hij 60 gulden
aan iecognitie-geld moest betalen aan der
schout van Stompwijk. 2)
Pastoor Jackops bleef te Stompwijk tot
1756; den 5den Juni van dat jaar werd hij
geadmitteerd als pastoor van de Statie in
den Hoek te Haarlem.
Hij overleed daar in 1763, 61 jaar oud
en werd den 12den Augustus in de Groote
kerk begraven. 3)
De traditie wil, dat de uitdeeling van
koeken, welke nog elk jaar te Stompwijk
geschiedt op het feest van Onnoozele kin
deren (Allerkinderen), waarover voor het
eerst in 1770 iets te vinden is in het kas
boek der kerk, 4) afkomstig zou zijn van
twee dames; waarschijnlijk zusters van pas
toor Jackops, Gertrudis en Catharina Alei-
dis, die als geestelijke dochters te Stomp
wijk ïiebben geleefd.
Door genoemde Catharina Aleydis, die
toen te Emmerich woonde, werd later een
fundatie gesticht „zoolang daar een Room-
sche priester in Stompwijk zijn zal", voor
haar zielerust en die van haar familie, met
de bepaling, dat bij elke gezongen H. Mis,
telkens twee pond nieuw waslicht moest
branden. Voor deze fundatie schonk zij
„eene gift van drie duizend gulden aan de
Roomsche armen binnen Stompwijk, zijnde
deze som de opbrengst van een stuk veen-
land, groot twee morgen en eepige roe
den tegenover het pastoorshuis alhier ge
le «n ri
x-ASTOOR JACKOPS.
Door pastoor Jackops werd te Stompwijk
een nieuwe pastorie gebouwd. Dit ge
schiedde omtrent het jaar 1753 of 1754. 6)
Onder zijn pastoraat verleende Paus Cle
mens XII, bij decreet van 2 October 1739, 7)
aan allen geloovigen, die op het feest van
Sint Laurentius de kerk te Stompwijk be
zochten, een volle aflaat.
Het portret van pastoor Jackops hangt in
de pastorie te Stompwijk.
Na het vertrek van pastoor Jackops naar
Haarlem werd Everardus Terswaek zijn
opvolger te Stompwijk.
Pastoor Terswaek werd geboren te Rot
terdam en maakte zijn studies te Leuven.
Hij is niet lang in Stompwijk geweest;
reeds in 1759 overleed hij, den 13den Juli.
Volgens het Missieverslag van Molinari 8)
PASTOOR PERQUIN.
in 1785 telde de Statie in dien tijd 446
communicanten. Zij wordt in dat verslag
genoemd een zeer goede Statie, terwijl pas
toor Terswaek er in wordt geprezen om
zijn studie en ijverige plichtsbetrachting.
Den 19den Maart 1758 sloten de pastoor
er de R.-K. armmeesters van Stompwijk
een overeenkomst met de armmeesters van
Leidschendam, waarbij zij bepaalden, wel
ke armen in Stompwijk, Wilsveen en Te-
dingerbroek door hen zouden bedeeld wor
den. Over de bedeeling der Wilsveensche
armen kwam later een kwestie met de Sta
tie Nootdorp. Wij zullen daarover ter gele
gener tijd nog een en ander vermelden.
Door de familie van pastoor Terswaek wer
den na zijn dood de- verschillende kerksie
raden, welke hem hadden toebehoord, aan
de kerk van Stompwijk geschonken. Deze
schenking geschiedde uit naam der fami
lie door zijn broer Christiaan Terswaek, die
president was van het collegie van de H.H.
Willibrordus en Bonifacius of van den Hoo-
gen Heuvel te Leuven. 9)
Pastoor Terswaek werd opgevolgd door
Levin us Franciscus Perquin, een zoon van
Christianus Perquin en Helena Debbora
Koopmans te Rotterdam.
Hij had nog drie broers in de Holland -
sche Missie werkzaam, n.l. Bernardus Jo
seph, in 1751 gestorven als pastoor te Poel
dijk; Hermanus Paschalis, den 3den Maart
1755 overleden eveneens als pastoor te
Poeldijk, en Antonius Franciscus, in 1755
gestorven1 te Haarlem. Verder had hij nog
een broer, pater Marinus, die pastoor is ge
weest te Calcar. 10).
Levinus Perquin werd geboren te Rotter
dam. Hij maakte zijn studies te Leuven en
was van 1747 tot 1753 kapelaan bij zijn
broer, Bernardus, te Poeldijk. 11)
Van 1753 tot 1755 was hij pastoor te
Rhoon 12); daarna tot 1759 te Nieuwkoop.
13)
Den 7den Augustus 1759 werd hij gead
mitteerd als pastoor te Stompwijk. 14)
Daar is hij op 24 Juni 1770 overleden. Zijn
portret hangt in de pastorie te Stompwijk.
1) Bijdr. Bisd. Haarl.: dl. XIV, bl. 85.
2) Bijdr. Bisd. Haarl., dl. XLII, bl. 224-
225.
3) O.c., dl. XXXIV, bl. 289, noot.
4) Parochie-archief van Stompwijk.
5) Fundatie-boek in het parochie-ar
chief van Stompwijk.
6) Liber Memoralis in het parochie-ar
chief van Stompwijk.
7) Parochiearchief van Stompwijk.
8) Arch. Aartsb. Utr., dl. VIII, bl. 340.
9) Parochie-archief van Stompwijk.
10) Fundatie-boek in het parochie-ar
chief van Stompwijk.
11) Bijdr. Bisd." Harl., dl. XII, bl. 11.
12) O.c., dl. X, bl. 77.
13) Arch. Aartsb. Utr., dl. IV, bl. 135.
14) Bijdr. Bisd. Haarl., dl. XXII, bl. 58.
WAT WORDT ER VERTELD IN
VALKENBURG.,..?
Het vliegveld een nieuwe bron van gissingen
VERMOEDELIJK
EEN STROP!
Alhoewel het dorp Valkenburg behoort
tot de oudste plaatsen in ons land, zouden
we niet durven beweren dat ons Valken
burg tot de meest bekende gemeenten kan
gerekend worden. Temeer niet, omdat er
nog een Valkenburg (L.) bestaat, dat groo-
tere vermaardheid geniet om zijn natuur
schoon.
Bij één categorie is ons dorp wel over
bekend, n.l. bij paardenkooplieden en boe
ren en wel om de van ouds bekende paar
denmarkt. Deze markt genoot eertijds een
groote vermaardheid, niet alleen in Holland
doch in geheel Europa. Eenige honderden
paarden werden op een vaste datum, 12
Sept., ter markt gebracht en er was steeds
een levendige handel. De paarden moes
ten echter plaats maken voor de auto's.
Ieder jaar werd de markt van minder be-
teekenis en steeds meer dreigde Valken
burg van zijn toch reeds geringe bekend
heid in te boeten. Totdat onlangs door één
mededeeling Valkenburg zijn vroegere be
kendheid herkreeg, ja zelfs de vorige roem
verre overtrof, n.l. door het bericht over
een te stichten militair vliegveld onder
deze gemeente en voor een gedeelte on
der het aangrenzende Katwijk.
Geheel Nederland las en sprak over Val
kenburg en zooals gebruikelijk is, bracht
men het eene met het andere in verband.
„Men zei.
Zoo wilde het toeval, dat juist in deze
dagen Burgemeester Lotsy eervol ontslag
vroeg als Burgemeester dezer gemeente.
Dit werd, ten onrechte, in verband gebracht
met het aan te leggen vliegveld. Waarom?
Dat weet „men" niet. Ook het opheffen
van de tol bij de Haagsche Schouw en de
kans tot het verbeteren var. de beruchte
straatweg grens Katwijk aan den Rijn
ValkenburgHaagsche Schouw stond, vol
gens dezelfde „men", in verband met het
aan te leggen vliegveld.
En een nog belangrijker bericht deed al
spoedig de ronde en achtte men geloofwaar
dig, omdat juist thans de Burgemeester ont
slag had verzocht tegen 21 Nov., n.l. het
bericht dat Valkenburg niet meer zelf
standig zou blijven doch zou worden -inge
lijfd bij één der naburige gemeenten. En
dan komt de groote vraag bij welke ge
meente zal dit zijn.
Wordt Valkenburg geannexeerd?
Valkenburg met zijn kleine aantal inwo
ners, doch naar verhouding groote opper
vlakte grond, grenst aan diverse gemeenten
n.l. Katwijk, Wassenaar, Voorschoten en
Oegstgeest. (Ten onrechte meent men soms,
dat Valkenburg ook aan Rijnsburg grenst).
Een vraag van beteekenis is dan: waar
hoort Valkenburg geographisch bij?
Ieder, die met de ligging bekend is, zal toe
geven dat dit Katwijk is. Het bebouwde
gedeelte grenst zoodanig aan dat van laatst
genoemde gemeente, dat degene, die de
grens van beide gemeenten niet kent, deze
ook niet zou ontdekken indien de toestand
van den straatweg niet verried, dat men
hier waarschijnlijk in een andere gemeente
komt. Doch ook dat zal vermoedelijk bin
nen enkele jaren anders worden. Zooals
bekend, bestaan hiervoor de plannen reeds
en de tol wordt, als eerste verbetering, op
geheven.
De grens ValkenburgWassenaar ligt
ten Zuid-Westen nabij de bekende „Broek
polder", de polder waar het vliegveld zal
komen, en gaat verder naar de richting
„Maaldrift" het bekende oefenterrein voor
militairen en soms ook wel voor zweef
vliegtuigen.
Vergissen we ons niet, dan is de grens
ValkenburgVoorschoten, ten oosten van
Valkenburg, van zeer weinig beteekenis.
In het Concertgebouw woonden Z. M. Koning Leopold en H. M. de Koningin Dinsdagavond het gala-concert bij, dat door
de gemeente Amsterdam aan haar hooge gasten werd aangeboden. - In het midden de vorstelijke personen
Van Oestgeest is Valkenburg gescheiden
door een natuurlijke grens, de Rijn, die
rnder V. vrij breed,is en welke grens zich
uitstrekt van Katwijk aan den Rijn tot de
Haagsche Schouw. De grens KatwijkVal
kenburg is gelegen aan den Valkenburg-
seheweg en strekt zich ten Zuid-Westen uit
ongeveer langs de Groote Watering.
Op Katwijk aangewezen.
Nog meerdere redenen zijn er waarom
een annexatie bij Katwijk gemotiveerd zou
zijn. Een groot aantal Valkenburgsche in
woners staat immers in geregeld contact
met Katwijk. We noemen b.v. de Geref or-
ri eerden, die ingeschreven staan bij de
Geref. Kerk te Katwijk a.d. Rijn, 20 minu
ten gaans. De kinderen van Gereformeer
de ouders gaan ter school te Katwijk a. d.
Rijn. Ook de Katholieken zijn, wat kerk
on school betreft, op laatstgenoemde plaats
aangewezen.
Verder staan 'n 40-tal tuinders als lid
ingeschreven bij de groentenveiling te Kat
wijk a. d. Rijn en bevinden zich daar
wél bij.
Valkenburg behoort tot de weinige ge
meenten in Nederland waar in 't geheel
geen vervoermiddel is. Voor vervoer naar
Leiden gaat men naar Katwijk aan den
Rijn. Een enkeling laat zich over den Rijn
per veerpont overzetten (een brug is er
r.iet) om naar Rijnsburg te loopen en dan
verder te reizen per tram.
Het hulpkantoor der Posterijen is sinds
enkele jaren opgeheven en vanuit Katwijk
a. d. Rijn komt Tante Pos aan de Valken
burgsche inwoners het blijde en soms
droeve nieuws bezorgen. Voor aansluitin
gen bij de telefoondienst zoeke men voor
Valkenburg ook onder Katwijk. Voor den
Telegraafdienst vervoege men zich te Kat
wijk.
Maar wat wenschen de Valken
burgers?
Allemaal redenen, om indien er gean
nexeerd zal worden, Valkenbrug in te lijven
bij Katwijk.
Maar ondanks dat zeer vele Valkenbur
gers zich om deze redenen tot Katwijk
aangetrokken gevoelen, zal toch van hen
niet verwacht kunnen worden, dat men an-
rexatie maar zoo zonder bezwaren accep
teeren zal.
De liefde tot z'n land resp. dorp, is ieder
aangeboren. Dat zal ook wel blijken als
men Valkenburgers in Kat wij kers zal wil
len gaan hervormen, en er zal o.i. nog heel
wat water door den Rijn vloeien eer
Valkenburg van de kaart is weggevaagd,
al lijkt het heel natuurlijk dat een ge
meente met zulk een gering zielental van
1C57 niet langer op zich zelve staat. Ver
meld zij nog, dat de Gemeente-secretaris
ook secretaris van Rijnsburg is, en behou
dens enkele zittingsuren in Valkenburg, in
Rijnsburg zetelt. Met de Gemeente-ontvan
ger is het idem.
Doch niettegenstaande deze primitieve
toestand blijft het voor zulk een kleine ge
meente een dure gemeentehuishouding. De
belasting is er vrij hoog en uitzicht op ver
laging is er niet. Integendeel. De toename
der bevolking gaat zeer langzaam. Hier
volgen eenige cijfers: aantal inwoners in
1909 693, in 1919 710, een zeer geringe toe
name dus; in 1929 963, terwijl de bevolking
cp 31 Dec. 1937 bedroeg: 537 m. en 520 vr.
totaal 1057 personen.
De politieke verhouding was als volgt:
In 1933 uitgebracht 398 geldige st. In 1935
uitgebracht 433 geldige st. In 1937 uitge
bracht 488 geldige stemmen, verdeeld over
de volgende partijen: R K. Staatspartij 22,
SD.A.P. 13, A.R. 144, C. Hist. 159, Lib. 3,
Vrijz. Dem. 15, St. Geref. 21, R.S.A.P. 1,
Chr. Dem. 6, N.S.B. 24, Herv. Geref. 80.
Het aantal Katholieke inwoners was in
1909 59 of 8.51%. In 1929 waren deze cijfers
58 of 6.02%, een achteruitgang dus.
Zal het vliegveld voor Valkenburg
een strop worden?
Moch de aanleg van het vliegveld door
gang hebben, en naar we vernemen staat
dit zoo ongeveer vast, dan zal Valkenburg
een andere toekomst tegemoet gaan.
Welke? Dat is moeilijk te zeggen. Door
dat een 400 H.A. bouwgrond aan de be
drijven, voor een zeer groot deel van Val
kenburgers, zal worden onttrokken, zal het
bestaan moeilijk, zoo niet onmogelijk ge
maakt worden. Ander weiland is in V. of
in naaste omgeving niet beschikbaar. Dat
Valkenburg op andere wijze zal schadeloos
gesteld worden doordat een vliegveld de
mogelijkheid schept voor vestiging van bij
bet vliegveld betrokkenen, is voorhands
nog niet aan te nemen omreden de groote
toegangsweg te Katwijk op den Provin
cialen weg WassenaarKatwijk, in „De
Mient", uitkomt.
De te stichten gebouwen (behalve dan
de hangars) zullen, naar we uit betrouw
bare bron vernemen, gebouwd worden aan
oe westzijde van de Groote-watering, in de
nabijheid dus van den grooten toegangs
weg, hierboven genoemd. Allemaal feiten,
die er op wijzen, dat er voor Valkenburg
in het vliegveld geen toekomst ligt.
Op 'n drogen weg moet uw auto
bij 40 km per uur binnen 16
meter kunnen stoppen. Maar bij
80 km per uur is die remweg
niet 32, maar 64 meter!
Zoodra U een lepel Abdijsiroop hebt
ingenomen voelt U al direct de ver
zachtende. slijmoplossende werking.
Na elke lepel bemerkt U dat de slijm
loskomt, dat Uw hoest minder scherp
en minder veelvuldig wordt. Ge zult
U prettiger voelen, minder afgemat.
Binnen enkele dagen zal Abdijsiroop
dien naren hoest verdreven hebben.
Deze werking dankt AKKER's Ab
dijsiroop aan haar samenstelling p~n
uit oude beproefde geneeskruiden, Cen/ge
waaraan nu nog is toegevoegd de O/l
krachtig hoeststillende stof codeïne. ÜC'
Terecht zegt men thans dan ookaenees/cr.
..'s-Werelds beste Hoestsiroop" is
AKKER 'S v&tstènkte
Bultenlandsche berichten
Aardverschuiving
op Santa Lucea
MINSTENS 150 DOODEN.
Tengevolge van een aardverschuiving in
de bergen van het eiland Santa Lucia
(behoorende tot de Britsche Bovenwind-
sche eilanden) zijn honderden personen
bedolven.
Reddingscolonnes hadden nauwelijks 45
lijken geborgen en zestig gewonden ver
zorgd, slachtoffers van de eerste aardstor
ting, toen een tweede verschuiving allen
bedolf, dooden zoowel als gewonden en
vele redders.
Vijftig boerenarbeiders scholen in een
huis tegen den regen, toen dit in de rivier
afgleed. Slechts weinigen konden zich red
den, - - --
Honderden familieleden wachtten den
gehëelen nacht in den stroomenden regen,
om de lijken, die in lange rijen langs den
kant van den weg waren gelegd, te iden-
tificeeren.
De ramp geschiedde na drie weken van
aanhoudenden regen. Zij geschiedde langs
den hoofdweg, die over het eiland loopt.
Het is op het oogenblik, tengevolge van
de paniekstemming, welke er heerscht, niet
mogelijk een juist aantal slachtoffers op
te geven.
Men gelooft evenwel, dat minstens 150
personen den dood hebben gevonden.
De reddingscolonnes verrichten hun
werk, terwijl zij midden in den modder
en het water staan.
SPOORWEGONGELUK IN ITALIë.
Dooden en gewonden.
Tengevolge van de was der rivieren is
nabij Udine (Italië) een spoorbrug in
gestort terwijl een personentrein passeer
de. Twee wagons zijn in de rivier gestort.
Tot nu toe zijn drie lijken geborgen, ter
wijl vijftien personen werden gewond.
Men vreest evenwel, dat in de wagons,
welke onder water liggen, nog meer
slachtoffers liggen.
Verzilveren van
coupons
ITALIAANSCH VLIEGTUIG
VERONGELUKT.
Vier dooden, één gewonde.
In de nabijheid van Klagenfurt (Oosten
rijk) is een Italiaansch vliegtuig, dat op
weg was van Muenchen naar Rome, ver
ongelukt. Vier leden der bemanning zijn
om het leven gekomen, de vijfde werd
zwaar gewond.
Kapitein Robinson, die in September het
vliegtuig heeft bestuurd, waarmede Cham
berlain zich naar München heeft begeven,
is gisteravond bij een vliegtuigongeluk bij
Bristol om het leven gekomen.
