Regeering en Comité voor
Joodsche belangen
Geen enkele vluchteling zal in het
economisch leven ingeschakeld worden
Tomaten-afzet in
eigen land.
ZATERDAG 19 NOVEMBER 193c
30ste Jaargang No. 9188
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Adr. en Abomu-Urieven zie pag. I
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit vl|!
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
Weerzinwekkende spot.
Wij willen hier met nadruk verwijzen
naar het hiernaast afgedrukte interview
met een vertegenwoordiger van Neder-
landsche Joodsche zijde, waaruit moet
worden geconcludeerd, dat zij, die het
best en het meest achter de schermen kun
nen zien, in de voorzichtigheid,
waarmede de regeering optreedt inzake
het vluchtelingen-vraagstuk, niet zien
gebrek aan activiteit of aan soepelheid of
aan medelijden.
Wie zou er ook geen medelijden hebben
met de slachtoffers van de gruwelijke
Joden-vervolging in Duitschland.
En, al moeten wij, Katholieken, consta-
teeren, dat voor zooveel gruwelijker ver
volgingen van Katholieken de wereld vaak
koud en onverschillig Is gebleven wij
zouden het beschouwen als een verzaking
aan Christen-plicht, indien wij niet oprecht
en diep zouden mee-voelen het lijden der
Duitsche Joden aangedaan, en niet al het
mogelijke zouden willen doen, om dat leed
te lenigen of te verzachten.
En daarom, omdat wij mede-lijden met
de vervolgde Duitsche Joden, gruwen wij
met afschuw voor een plaat, deze week
in „Volk en Vaderland" geplaatst.
't Is een plaat, waarop men Joden ziet,
met opzet als afschuwelijke caricatuur
geteekend.
Onderschrift:
Ned. arbeider: „Heusch, we
kunnen geen vreemdelingen gebrui
ken, wij hebben niet eens werk voor
onze eigen menschen".
Emigrant: „Maar man, je denkt
toch zeker niet, dat wij naar Neder
land komen om te werken?"
Is 't niet weerzinwekkend harteloos
zulk 'n spot met menschen, die rondzwer
ven, van alles beroofd, verjaagd en ge
hoond en bespot!
Als ons volk zich zou laten inspireeren
door de nationaal-socialistisch pers zou het
cultureel peil heel gauw dalen en met
groote sprongen dalen!
UE WERELD IN
VOGELVLUCHT
WASHINGTON: Nu de ambassadeurs
van Amerika en Duitschland uit de respec
tievelijke hoofdsteden zijn teruggeroepen
is de verkoeling tusschen de beide regee
ringen zoodanig geworden, dat deze wel
eens van langen duur kan blijken. De New
York Herald Tribune schetst de situatie
volkomen duidelijk, als het blad schrijft,
dat het Amerikaansche volk niet den
wensch heeft met Duitschland een oorlog
te beginnendoch dat het duidelijk het
verlangen heeft doen blijken zoo weinig mo
gelijk te maken te willen hebben met 'n be
wind, dat beheerscht wordt door een ge
dragslijn zooals deze bij de jongste gebeur
tenissen tot uiting is gekomen. Als de nazi's
deze houding niet begrijpen mag Amerika
eerlijk toegeven, dat het de houding der
nazi's niet begrijpt, en het vertrek der
beide ambasadeurs is een volkomen juist
symbool van den toestand.
De vraag is nu, wat Amerika voor de
Joodsche vluchtelingen zal doen.
President Roosevelt heeft in een pers
conferentie medegedeeld, dat hij uit over
wegingen van menschelijkheid heeft voor
gesteld, dat de verblijfsvergunningen voor
12.000 tot 15.000 vluchtelingen uit Duitsch
land en Oostenrijk met zes maanden ver
lengd worden. Deze menschen zouden an
ders aan het einde van dit jaar naar
Duitschland moeten terugkeeren. De pre
sident heeft tegenover den minister van
arbeid te kennen gegeven, dat het wreed
en onmenschelijk zou zijn hen terug te
drijven naar Duitschland, waar zij mis
schien het slachtoffer van mishandeling,
concentratiekampen of andere vervolging
zcuden worden.
Roosevelt deelde verder echter mede, dat
de regeering op het oogenblik niet voor
nemens is de immigratie ten behoeve van
Duitsche vluchtelingen te wijzigen.
TERRORISME IN KARPATHISCH
OEKRAÏNE.
CHUST, 19 November (A.N.P.) Het
persbureau der regeering van de Karpa-
thische Oekraine meldt, dat Hongaarsche
en Poolsche terroristen hun actie in het
grensgebied van de Karpathische Oekraine
voortzetten.
In den nacht hebben zij het plaatsje
Rakosin, gelegen nabij Volove op 20 K.M.
van de Poolsche grens overvallen. Zij wer
den gedwongen, met achterlating van
vieï dooden en veertig gevangenen terug
te trekken. Te Torum zijn twee kinderen
gedood door terroristen, die vanaf een na
bijgelegen heuvel op straat schoten.
Meer dan de schijn zou doen vermoeden,
is de regeering actief inzake het Joodsche-
viuchtelingenvraagstuk.
Een aansporing tot meerdere soepelheid
blijkt nu inderdaad overbodig nu zelfs
het Comité voor bijzondere Joodsche be
langen het met de houding der regeering
volkomen eens is.
In verband met den noodtoestand onder
de Duitsche Joden, van wie groote aantal
len zich thans aanmelden aan de Neder-
landsche Oostgrens om toegelaten te wor
den in het vrije Nederland, heeft de „Maas
bode" zich gistermiddag gewend tot het
Comité voor bijzondere Joodsche belangen,
teneinde te vernemen, hoe het op het
oogenblik met de hulpactie in Nederland
gesteld is.
De voorzitter van het comité, de heer A.
Asscher en de secretaris, prof. dr. D. Cohen,
hebben ons daaromtrent in een onderhoud
0.m. het volgende verteld:
„Toen ons Donderdagmiddag de ontstel
lende berichten bereikten, hebben we ons
terstond tot de Nederlandsche regeering ge
wend, van den aanvang af heeft de regee
ring alles gedaan, wat in haar vermogen
lag, waarbij zij uiteraard, gelijk wij vol
komen begrijpen en billijken, rekening
moest houden met de belangen van Neder
land.
Wij zijn het volkomen met de regeering
eens, dat een ongebreidelde en illegale im
migratie noodlottig zou zijn en dat der
halve maatregelen genomen moesten wor
den om het vluchtelingenvraagstuk in goede
banen te leiden, zoodat zooveel mogelijk
vluchtelingen zouden worden geholpen en
ook in elk geval die categorieën geholpen
zouden worden, voor wie hulp in Neder
land het meest afdoende is. Het comité voor
bijzondere Joodsche belangen deelt dit
standpunt der regeering ten volle en staat
met de regeering voortdurend in contact
om, met behoud van dit beginsel, zoovelen,
als slechts mogelijk is, te helpen.
Het ligt voor de hand, dat wij geen mede-
deelingen kunnen doen over de bijzonder
heden, die bij de uitwerking van dit prin
cipe reeds zijn vastgelegd. Het comité koes
tert echter de hoop, dat de regeering in
1.auw contact met het comité en rekenende
op de hulp, die ook door andere landen
moet worden geboden, haar deel zal kun
nen en willen dragen bij de oplossing van
dit zoo bij uitstek moeilijke vraagstuk.
Daarbij moet het comité vermelden, dat
de Nederlandsche regeering de eerste is
geweest, die aangekondigd heeft, dat zij
een, zij het ook beperkt aantal vluchtelingen
wil opnemen. Wij hopen vurig, dat dit voor
beeld door andere landen, die meer ruimte
hebben dan Nederland, op grootsche wijze
zal worden gevolgd.
Het is echter ontzaglijk moeilijk uit te
maken, welke slachtoffers het eerst gehol
pen moet enworden. Het aantal mannen,
vrouwen en kinderen, die in hopeloozen
toestand verkeeren, is zoo groot, dat de re
geering, bezield met de beste menschelijke
gevoelens en hoe gaarne zij ook zou willen,
niet anders kan, dan een selectie toepassen.
Ei zijn berichten geweest over te streng
optreden van enkele grensambtenaren. Van
hieruit kan dit niet worden beoordeeld.
Helaas eischt het onderzoek naar wie
in Nederland opgenomen moeten worden,
tijd. Wij hebben echter bijzondere waar
deering voor het werk van de hooge amb
tenaren, die tot diep in den nacht hebben
doorgewerkt om spoedgevallen af te doen.
Dat in sommige gevallen, ondanks de haast
de afhandeling toch nog te lang duurt, ligt
buiten de macht van ons comité en van de
regeering. Voortdurend blijft het comité
e- bij de regeering op aandringen, toch zoo
snel als doenlijk is, doorgang te verleenen.
Zulks te meer, omdat het comité de strikte
verplichting op zich heeft genomen, dat
geen enkel toegelaten slachtoffer eenig
werk in handel of nijverheid zal verrichten
ol op de arbeidsmarkt drukken zal.
Vandaar dan ook, dat het comité bij de
regeering heeft aangedrongen op de inrich
ting van vluchtelingenkampen. De kosten
van een en ander, een bedrag, dat in de
millioenen loopt, heeft het comité voor bij
zondere Joodsche belangen volledig op zich
genomen. Wel wetende, dat het daarbij in
buitengewone mate kan rekenen op steun
an Joodsche zijde, maar niet minder, en
dat is reeds gebleken, op steun van alle mo
gelijke niet-Joodsche kringen.
Deze steun uit niet-Joodsche kringen
heeft ons bijzonder verheugd, omdat daar
uit duidelijk de -ziele-adel van het over-
groote deel der Nederlandsche bevolking
blijkt".
Tenslotte kon het comité nog mededeelen,
dat omtrent de toelating van Joodsche kin
deren uit Duitschland samenwerking is ver
kregen tusschen de regeering en een daar
toe opgericht comité.
Een petitie van de Groningsche
universiteit.
Aan den minister-president is gisteren
het volgend petitionnement verzonden:
Ondergeteekenden, hoogleeraren, lecto
ren, privaat-docenten en studenten aan de
rijks-universiteit te Groningen, diep onder
den indruk der jongste gebeurtenissen en
maatregelen in Duitschland, dringen er met
nadruk bij Uwe Exc. op aan tijdelijk asyl
te verleenen aan hen, die dientengevolge
een toevlucht in Nederland zoeken en de
hulpverleening door particuliere organisa
ties aan deze vluchtelingen mogelijk te
maken.
Het petitionnement is onderteekend door
60 hoogleeraren, lectoren en privaat-docen
ten en circa 150 assistenten en studenten.
Een petitie uit de Rotterdam-
sche burgerij.
Een aantal vooraanstaande Rotterdam
mers zond het volgende adres aan den mi
nister van Justitie.
Eenige burgers van Rotterdam, diep be
wogen door het lot van medemenschen, die
bloot staan aan vervolging door hun eigen
landgenooten, gevoelen behoefte, tegenover
uw Excellentie te getuigen van hun instem
ming met het verzoek van professor dr.
Ariens Kappers en anderen, dat dezer
dagen tot u is gericht.
Het adres is onderteekend door: dr. H.
Burgerhout, H. H. van Dam A. C.zn., H.
Dekking, mr. J. Drost, mej. I. van Dug-
teren, mevr. J. M. FehmersStevens, mr.
J. R. Goddard, ds. S. H. N. Gorter, dr. A.
C. Holwerda, ir. D. de Jongh, dr. C. M.
Kleinpool, dr. B. Kruitwagen O.F.M mr. J.
Leopold, mr. R Mees, A. Plate, H. Ringers,
prof. A. R. Rugers, prof. Z. W. Snellen, dr.
J. J. Stam, jhr. mr. G. W. van Vierssen
Trip.
Een protestvergadering te Gouda
Gisteravond heeft Gouda op krachtige
wijze geprotesteerd tegen de Jodenvervol
gingen en haar medelijden betuigd met de
slachtoffers.
Reeds geruimen tijd voor het aanvangs-
uur was er een groote toeloop naar de
zaal „Kunstmin", die spoedig geheel bezet
was, zoodat honderden personen in den
tuin van Sociëteit „Ons Genoegen" moes
ten blijven wachten. Het bestuur van
„Eenheid door democratie" besloot dan
ook een neven-vergadering te organisee-
ren in „Concordia", welke ook weldra ge
heel vol liep. Naar schatting zijn er onge
veer 1500 personen geweest, die met be
langstelling de redevoeringen gevolgd
hebben.
In zijn openingswoord noemde de voor
zitter, mr. S. H. Smit, het een gewetens
plicht om openlijk getuigenis af te leggen
van de gevoelens, die ons bezielen tegen
over de laatste gebeurtenissen in Duitsch
land. Het gemeentebestuur, zeide spreker,
juicht onze actie toe en zal in de volgen
de vergadering het plan bespreken om een
gedeelte van het Burgerweeshuis beschik
baar te stellen voor de gevluchte Jood
sche kinderen. Ook zijn er plannen tot op
richting van een comité, waarvan de vol
gende week de samenstelling zal ge
schieden.
Achtereenvolgens voerden de sprekers
het woord; het waren deken J. F. A. Bots,
ds. J. P. C. ten Brink, Geref. predikant,
wethouder W. Sanders, dr. A. Montagne
Izn., en dr. mr. J. Smit. Ds. ten Brink deel
de in zijn rede mede, dat het personeel
van de Goudsche stoombleekerij heeft be
sloten gedurende de eerste drie maanden
van hun salaris 1 pet. af te staan voor de
slachtoffers der vervolgingen in Duitsch
land.
De talrijke aanwezigen in beide verga
deringen hebben op geestdriftige wijze
adhaesie betuigd aan het bestuursvoorstel
om het volgend telegram te verzenden:
„Anderhalf duizend inwoners van Gou
da, in protestvergadering bijeen met spre
kers van volkomen uiteenloopende rich
tingen, verzoeken den Ministerraad met
grooten aandrang maatregelen te treffen
tot ruimere openstelling van de landsgren
zen voor de vervolgde Duitsche Joden"
Kinderen dwalen langs de
NederlandschDuitsche grens
De Joodsche Perscommissie deelt mede:
Van de J^ederlandschDuitsche grens
werd Vrijdagochtend om half elf van zeer
betrouwbare zijde het volgende medege
deeld: Sinds eenige dagen dwalen in de
bosschen langs de NederlandschDuitsche
grens en ook verder in de omgeving Jood
sche kinderen rond, die waarschijnlijk va
der- en moederloos uit onbekende steden
Katholieke Film Actie
Een modern en noodzakelijk apostolaat
Gehoor gevend aan den dringenden wek
roep van Z.H. Paus Pius XI en van het
Hoogwaardig Nederlandsch Episcopaat, is
in ons land een gelukkige eenheid in lei
ding en voorlichting op het terrein van de
Katholieke Film Actie tot stand gekomen.
Eerste voorwaarde voor het verdere wel
slagen van deze allernoodzakelijkste actie
is: dat alle katholieken zich in het „Werk
voor de goede film" vereenigen. Immers,
aldus vereenigd, zullen we eerst nationaal,
straks internationaal, de groote macht vor
men, die de Paus bedoelt in Zijn Film
encycliek, waarin Z.H. een beroep doet op
ons allen om „dit allergewichtigste en
krachtdadigste middel', de Film, aan te
wenden tot verheffing en veredeling, in
plaats van tot vervlakking en verderf der
menschheid. Ook en vooral op de filih-
markt geldt de waarheid, dat het aanbod
de vraag volgt. Wanneer de producenten
en importeurs van films weten, dat 'n be
paald soort films wordt verlangd: dan zul
len deze er komen! De eerste taak dus 'van
de door het Nederlandsch Episcopaat inge
stelde Katholieke Film Actie is: de Katho
lieken te leeren, hun houding tegenover
film en bioscoop te bepalen.
Ondenrgeteekenden, leiders der secreta
riaten van de vijf groote Godsdienstige
Vereenigingen in Nederland, overtuigd van
den geweldigen invloed van de Film ten
goede of ten kwade, doen een dringend be
roep op de leden der meer dan 3000 Gods
dienstige Vereenigingen, om gehoor te
geven aan den roepstem uit Rome, die de
medewerking van alle Katholieken en
de oplossing van het film-vraagstuk een
gewetensplicht heeft genoemd. Juist de
leden in de Godsdienstige Vereenigingen
zijn de eerst aangewezenen om aan dien
oproep en aansporingen van de hoogste
Kerkelijke Overheid gehoor te geven. En
juist onder hen komt nog te veelvuldig het
misverstand voor, dat Film-actie niet be
doeld is voor hen. Ook al zou men persoon
lijk nooit naar een bioscoop of film-ver
tooning gaan, toch kan men den plicht
hebben om zich bewust aan te sluiten bij
hen, die in de Katholieke Film Actie strij
den vóór de goede en tegen de slechte
film. Meer dan ooit beteekent eendracht
hier macht!
Alleen door het vormen van een machtig
leger van strijders vóór de goede en tegen
de slechte film zullen wij, Katholieken,
ook op dit terrein den noodzakelijken in
vloed bereiken, dien wij op het terrein
van onderwijs, pers en radio zoo prachtig
verwonnen hebben. Daarom: een algeheele
aansluiting van allen in het „werk voor de
Goede Film"!
Teneinde onzerzijds al het mogelijke te
doen tot welslagen van dit moderne en zoo
noodzakelijke apostolaat, zullen wij zulke
maatregelen nemen, dat binnenkort deze
actie in al onze plaatselijke afdeelingen in
tensief kan worden gevoerd; welk voor
beeld, naar wij vertrouwen, ook door an
dere Katholieke Organisaties gevolgd zal
worden.
De Nationale Contact Commissie
der Godsdienstige Vereenigingen in
Nederland:
C. PIELS O.P., Commssaris der
Derde Orde van den H. Dominicus,
EUSEBIUS KEMP O.F.M., Com
missaris der Franciscaansche Derde
Orde, voorzitter,
P. PASCHALIS O.M. Cap., Com
missaris der Derde Orde (Capu-
cijnen),
N. GOVERS C.ss.R„ Alg. Secre
taris der H. Familie,
JAC. MULDERS S.J., Alg. Secre
taris der Mariacongregaties, S e-
cretaris.
Het bovenstaande geeft ons nog een ge
legenheid. om er aan te herinneren, dat
Zondag en Maandag in de Stadsgehoor
zaal te Leiden een film zal worden ver
toond „De Zwarte Zuster", die als film op
zeer hoog artistiek peil staat en waarvan
de strekking buitengewoon goed is: een
Katholieke film.
De groote lof, aan deze film gebracht, is
geenszins overdreven.
Wij willen dan ook onzen lezers nog
maals van harte aanbevelen, deze film te
gaan zien.
VOORNAAMSTE NIEUWS
s
Buitenland
De Jodenhaat in Duitschland. (2de blad).
Koning Carol van Roemenië te Brussel.
2de blad).
Treedt België uit de niet-inmengings-
commissie? (2de blad).
Binnenland
Grooter afzet voor tomaten in tegen
land. (2de blad).
en dorpen hierheen zijn geloop n. Wan
neer zij aan de Nederlandsche grens ko
men, worden zij door Nederlandsche grens
bewaking in veiligheid gebracht.
Voor de betrouwbaarheid van dit be
richt, aldus de Joodsche perscommissie,
staan wij volkomen in.
TOMATEN-SOEP MOET VOLKS-
VOEDSEL WORDEN
De economische crisis heeft in hevige
mate den Nederlandschen tuinbouw in het
algemeen en de tomatencultuur in het bij
zonder getroffen. De Nederlandsche tomaat
had in de jaren voor en na den wereldoor
log zeer groote afzetgebieden gevonden in
Duitschland en Engeland. Hoewel de vraag
naar tomaten op de buitenlandsche mark
ten niet verminderde, deed het autarkisch
streven, dat zich openbaarde in hooge in
voerrechten, contingonteeringen en andere
belemmeringen, onzen tuinbouwexport en
daarmede den tomatenexport tot een on
gekend laag peil dalen.
Het bleek daarom noodig meer dan tot
dusver afzet te zoeken op de eigen bin-
nenlandsche markt. Het centraal bureau
van de tuinbouwveilingen heeft enkele
jaren intensieve reclame gevoerd, welke tot
resultaat had, dat de binnenlandsche con
sumptie van tomaten in 5 jaar meer dan
verdubbelde.
Niettegenstaande deze vooruitgang van
den afzet in eigen land, bleef jaarlijks een
aanzienlijke hoeveelheid der op onze vei
lingen aangevoerde tomaten onverkocht.
Om toch zooveel mogelijk dit product
aan zijn bestemming te doen komen, wer
den van 1935 af ook tomaten beschikbaar
gesteld ter distributie onder de werk-
loozen. Dit blijft echter bij een deel.
De vraag lag voor de hand of niet met
vernieuwde kracht moet worden getracht
dit overschot op doeltreffende wijze een
bestemming te doen vinden.
He centraal bureau van de tuinbouw
veilingen meent thans daarvoor een ge
legenheid te hebben gevonden.
De tomatencampagne 1938 begon onder
zeer zorgwekkende internationale omstan
digheden. De politieke spanningen in Eu
ropa namen van dag tot dag oe. De regee
ring meende bij wijze van voorzorg ten
aanzien van onze voedselvoorziening een
veel grooter kwantum tomaten tot soep te
moeten doen verwerken dan in vorige ja
ren geschiedde ten behoeve van de levens
middelen-distributie. Het zal evenwel in
de toekomst niet noodig zijn, dezen voor
raad te gebruiken voor het doel, waardoor
de regeering vreesde, deze noodig te heb
ben. Indien rekening gehouden wordt met
de hoeveelheid, welke het departement van
sociale zaken noodig zal hebben voor de
distributie, dan blijft er nog extra-hoeveel-
heid van ongeveer 4.5 millioen literblikken
over. Het centraal bureau van de tuin
bouwveilingen heeft nu aan de regeering
aangeboden deze voorraad in den komenden
winter onder het publiek te brengen. De
regeering is op dit voorstel ingegaan.
Er staan thans dus 4.5 millioen
litterbussen tomatensoep klaar om
tegen lagen prijs hun weg naar de
consumenten te vinden.
De afzet zal plaats hebben met inschake
ling van den binnenlandschen handel.
DE VERKOOPPRIJS AAN DEN CON
SUMENT BEDRAAGT 18 CENT PER BLIK
Van Maandag 28 November af zal de
levering aan het publiek kunnen plaats
hebben.
Aan het Nederlandsche publiek
wordt een zeer gezond voedings
middel geboden, dat als algemeen
volksvoedsel nog al te zeer onbe
kend is. Het mag niet meer voor
komen, dat groote hoeveelheden
tomaten, welke bij de instandhou
ding en bevordering der volksge
zondheid van buitengewone be-
teekenis kunnen zijn, aan vernie
tiging worden prijsgegeven. Dit
zou ook in het belang van het Ne
derlandsche volk niet verantwoord
ztfn.
De bedoeling van deze campagne is ons
volk in al zijn geledingen te maken tot
een vasten gebruiker van een der meest
gezonde voortbrengselen van on:| n bó-
dem:
„Tomatensoep moet volksvoedsel w—4
