Amerika verontwaardigd over Jodenvervolging Gezant te Berlijn naar Washington teruggeroepen. Aan den honger prijsgegeven De strijd in het verre Oosten BUITENLAND \T KREYMBORG DINSDAG 15 NOVEMBER 1938 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 NA DE JODEN DE KATHOLIEKE AAN DE BEURTI Zooals reeds gemeld, heeft Jury, gouw leider voor Beneden-Oostenrijk, ip een tede te Gaenserdorf verklaard: „Wij zul len het vraagstuk van het politieke Katho licisme oplossen op dezelfde wijze als het Joodsche vraagstuk". Een voorproef van deze anti-kerkelijke houding hebben we iedere week in de nazi-partij-pers. In verband hiermee pu bliceer en we een afschrift van een schrij ven, hetwelk we van vertrouwbare zijde ontvingen en dat onlangs door het Aarts bisschoppelijk Vicariaat van Fieiburg i. Br. gericht werd aan gouwleider, en rijks stadhouder Robert Wagner alsmede aan dr. Fritsch, districtsleider van Freiburg. „Aartsbisschoppelijk Ordinariaat'' Nr. 12082 Freiburg i. Br. 31 Aug. 1938. Aan den Districtsleider dr. Fritsch, Freiburg en aan den Gouwleider van Baden, Karlsruhe. Voor een vergadering van ongeveer 1000 politieke leiders van het district Freiburg te Fieiburg werd door den districtsleider dr. Fritsch op 28 deze o.m. het volgende betoogd: „Dr. Fritsch vroeg, of een katholiek „na- tionaal-socialist" kon zijn". Hij wilde hem dan deze vragen stellen: 1. Hoe staat U tegenover het Oude Tes tament, het Joodsche geestesproduct, en wel het eenige. 2. Is U aanhanger van de rassenleer; dan heeft het gebod „Gaat en onderwijst alle volkeren" afgedaan. Dat heeft ook de „oude heer" in Rome erkend. Wij kunnen niet met Zoeloekaf fers en dergelijk gespuis dezelfde wereld beschouwing hebben. De invoering van de rassenleer in Italië is een geweldige over winning van de nationaal-socialistische wereldbeschouwing. Dat de strijd voor de wereldbeschouwing in Freiburg zoo ernstig gevoerd wordt, is alleen te danken aan de discipline van de nationaal-socialisti sche partij. Hieraan heeft de Aartsbis schop het ook te danken, dat hij nog in zijn paleis kan wonen en nog niet het ver diende loon voor zijn gedoe heeft gekre gen. Deze schooiet" (Lett. „Lumpenbub") verschaft leugenberichten aan de buiten- landsche pers. Dit is lands- en hoogver raad" Voorts verklaarde de redenaar met lui dere stem: „Ik noem hem hier openlijk een schurk, een leugenaar en een lands verrader. Hij moet mij maar eens aankla gen, opdat wij de gelegenheid hebben vooï de rechtbank te zeggen, wat wij hem wil len voorhouden. Wij zouden dat al lang uit eigen beweging gedaan hebben, maar wij wilden geen martelaarbisschop ma ken". Dan besprak dr. Fritsch enkele persmel dingen uit de „Freiburger Zeitung" en uit het blad „Alemannen", waaruit bleek dat mgr. Sproll sinds eenige dagen zich in Freiburg bevond. De kringleider merkte hierbij op: „Freiburg is geen asyl voor landverraders. Als deze heer niet binnen enkele dagen vertrokken is, dan zullen wij ervoor zorgen, dat het hier net zoo gaat als in Rottenburg. Aan de noodige manschappen zal geen gebrek zijn. Maar dan gaat de tweede ook gelijk mee. Als wij dat tot nu toe nog niet gedaan heb ben, dan is dat niet omdat het ons aan moed ontbreekt, maar omdat wij onze handen niet vuil willen maken aan zulke zwijnen". De redenaar sprak over de aanstaande Partijdag als over de „Jaarlijksche bede vaart der partij genöoten", en de „unieke religieuse gevoelens bij het zien van den Fuehrer". Hij spoorde de leiders aan, óm niet te verzwakken, en zich niet door teleurstel lingen te laten ontmoedigen. Een ding heeft de Paus goed gezien, n.l. toen hij verklaarde, dat er tusschen Hakenkruis en Christuskruis de Roomsch Katholieke Kerk geen compromis mogelijk is. Men moet strijden zonder naar succes om te zien". Een dergelijke beleediging van twee ge ziene katholieke Bisschoppen, zooals de kringleider van Freiburg hier heeft ge daan, is tot op heden van de zijde van een hoogere partij beambte niet voorgekomen. Het behoeft geen betoog, dat door zulke uitlatingen, die smart wekken in vele kringen van het volk, aan de ware volks gemeenschap in het Duitsche volk een slechte dienst wordt bewezen. Wij protesteeren heftig tegen de schan delijke schimpwoorden, in deze rede tegen onzen Aartsbisschop mgr. Gröber geuit. Het verwijt van dr. Fritsch, dat dr. Grö ber leugenberichten in de buitenlandsche pers heeft verspreid, is lasterpraat. Noch de Aartsbisschop van Freiburg, noch een lid van zijn Ordinariaat hebben ooit be richten aan de buitenlandsche pers ver strekt! Wij moeten verder ons leedwezen uiten over de beschimpingen en dreige menten tegen den Hoogwaardigen Bis schop van Rottenburg, wien men na zijn verbanning uit zijn Diocees zelfs met mid delen van revolutionair geweld het opont houd in deze stad onmogelijk wil maken. Wij verzoeken om daadwerkelijke be scherming van de eer en de veiligheid van onze bisschoppen tegen dergelijke aan vallen van partijleden. De Vicaris-Generaal, get. RöSCH. GEEN BREUK, MAAR WAARSCHUWING. De Amerikaansche minister van buiten landsche zaken, Cordell Huil, heeft den Amerikaanschen ambassadeur te Berlijn, Hugh Wilson, naar Washington ontboden om rapport uit te brengen en geraadpleegd te worden. Dit beteekent geen verbreking van de diplomatieke betrekkingen tusschen de Vereenigde Staten en Duitschland, doch in welingelichte kringen wijst men er op, dat dit een ongewoon gebaar is in zeer ongewone omstandigheden. In officïeele kringen te Washington wordt gezegd, dat dit terugroepen van Wilson in verband staat met de ontwikkeling der ge beurtenissen in Duitschland: men doelde hierbij op de hevige Jodenvervolging. Men is van oordeel, dat het feit, dat de Amerikaansche ambassadeur te Berlijn naar Washington ontboden is, gelijk staat niet een waarschuwing die ten doel heeft Duitschland te doen begrijpen, dat de be handeling der Duitsche Joden de betrek kingen tusschen de beide landen in gevaar dreigt te brengen. In een hoofdartikel naa. aanleiding van het besluit den Amerikaanschen ambassa deur te Berlijn, Wilson, naar Washington te ontbieden, verklaart de „New York Herald Tribune", dat deze maatregel „over al in het land toegejuicht za] worden". In naam, zoo schrijft het blad, zal Wilson terugkeeren „voor consultatie", in feite echter is zijn ontbieding zóó ongebruikelijk, dat het alleen maar kan worden uitgelegd ais een terechtwijzing van de Duitsche re geering. Het beteekent natuurlijk niet, al dus het blad, dat de diplomatieke betrek kingen met Duitschland worden afgebroken, hetgeen normaal zou worden beschouwd als de voorbode van een oorlog. Doch het tijdstip en de wijze waarop Wilson ontboden is, laten er geen twijfel over bestaan, dat het hier niet een normale thuisreis van een ambassadeur betreft, aldus meent het blad. De correspondent van de „New York Times" te Washington zegt, dat technisch niet van een terugroepen van den ambas sadeur te Berlijn kan worden gesproken doch dat het in feit wel zoo moet worden gezien. Het is evenwel duidelijk dat, als de tegenwoordige toestand zou voortduren, zeer wel zou kunnen worden overwogen, Wilson voor on bepaalden tijd hier te hou den, hetgeen, zoovoegt het blad er aan toe, gelijk zou staan met een terugroepen van den ambassadeur als een teeken van mis noegdheid. De correspondent van de „Herald Tri bune" te Washington maakt melding van een bericht, dat zulk een voorstel (het terugroepen van Wilson) door een hoogge plaatste autoriteit is gedaan. Het is, naar het blad verklaart, mogelijk, dat na be studeering van den toestand, krachtige pro testen tot Berlijn zullen worden gericht. OP BOYCOTT AANGEDRONGEN. In sommige Amerikaansche kringen be studeert men op het oogenblik de moge lijkheid tot verscherping van den boycott van Duitsche goederen, die thans op kracht dadige wijze wordt toegepast Het is zeer waarschijnlijk, dat de maat- régelen, die overwogen worden, de Ameri kaansche markt zullen sluiten voor die pro ducten, die er nog in zouden slagen aldaar door te dringen. Zoo heeft de burgemees ter van New York verklaard maatregelen te bestudeeren, teneinde zoo noodig den aankoop van Duitsche producten te kunnen verbieden. Verder hebben zoowel Laguardia, de bur gemeester van New York, als de financieele commissie van den New Yorkschen ge meenteraad president Roosevelt verzocht zijn veroordeeling en afschuw uit te spre ken over de anti-semitische aanvallen in Duitschland. Groote hoeveelheden petitionnementen en brieven worden op het Witte Huis en ook op het ministerie van buitenlandsche zaken ontvangen. In sommige wordt verbreking der diplomatieke betrekkingen met Duitsch land verlangd, andere vragen zelfs nog ra dicalere maatregelen. In zekere kringen, aldus Havas, sluit men de mogelijkheid in, dat de Amerikaansche regeering in een of andere vorm haar meening doet kennen, r.iet uit, doch er schijnt ten dien opzichte iiog niets besloten te zijn. Bij de aankomst van het mailschip Bremen" hebben zich volgens Havas anti- nationaal-socialistische betoogingen te New York voorgedaan. Betoogers liepen met spandoeken met teksten als „Houdt de Duit sche mailschepen buiten de haven van New York" of „Een embargo op den handel met Hitier". VOEDSELGEBREK ONDER VROUWEN EN KINDEREN. De Jooclsche perscommissie verstrekt via bet A.N.P. het volgende communiqué: Volgens een uit Frankfort a. d. Main ont vangen bericht, bestaat gevaar voor hon gersnood onder de duizenden Joodsche vrouwen en kinderen, wier mannen bijna allen zijn gearresteerd. Reeds thans wordt in een groot aantal gevallen noch voor de zuigelingen noch voor de moeders melk verstrekt. Daarom is, aldus de perscommis sie, dringend hulp noodig. De Beriijnsche correspondent van de „Telegraaf" teekent hierbij aan, dat boven staand bericht helaas als juist beschouwd moet worden. Gelijkluidende berichten be reikten hem uit Weenen en München. Te Weenen is de ievensmiddelenvoorziening van het Joodsche deel der bevolking vrij wel onmogelijk geworden. Te München heb ben alle winkels, die in Arische handen zijn, plakkaten op de vensters moeten aan brengen waarop gedrukt staat, dat Joden ongewenscht zijn. Hieronder vallen niet alleen café's en restaurants, doch ook alle levensmiddelenzaken. Aangezien de Jood sche levensmiddelenwinkels vernield zijn oi zich in likwidatie bevinden, bestaat ook te München voor de Joodsche bevolking geen of haast geeïï gelegenheid levensmid delen te koopen. De Joodsche perscommissie deelt verder mede, dat in verband met de excessen van de laatste dagen thans melding wordt ge maakt van een groot aantal ernstige mis handelingen, o.a. uit Berlijn, Dusseldorp en Neurenberg. Deze berichten zijn door de commissie van de meest betrouwbare zijde ontvangen. Te Polzin (Pommeren) is dr. Leo Levy, eigenaar van een meelfabriek doodgeschoten. Hij was vader van drie kin deren. Uit Frankfort worden nieuwe ge vallen van zelfmoord gemeld. Van deze berichten is te Berlijn uiteraard geen bevestiging te verkrijgen. Inmiddels duren de maatregelen tegen de Joden voort. Het D.N.B. bericht, dat in af wachting van een verdere wettelijke rege ling rijksminister Rust een onmiddellijk van kracht wordende verordening heeft af gekondigd, waarbij het Joden niet veroor loofd is Duitsche scholen te bezoeken. Zij mogen slechts Joodsche scholen bezoeken. Voor zoover zulks tot dusverre nog niet mocht zijn geschied, worden alle Joodsche leerlingen, die op het oogenblik nog een Duitsche school bezoeken, ontslagen. Voorts heeft minister Rust telegrafisch aan de rectoren der universiteiten bevel ge geven te verbieden, dat Joden colleges be zoeken of de universiteitsgebouwen binnen komen. Er wordt een wetsontwerp voorbe reid, dat zal bepalen, dat geen enkele Jood meer aan studie op de universiteiten zal mogen deelnemen. DE „ANGRIFF" IS ZOETSAPPIG. De Joden hebben het zoo goed. Onder het opschrift: „Hoe leven de Joden in Duitschland"., houdt de „Angriff" zich bezig met de maatregelen tegen de Jood sche bevolking. Het blad schrijft onder meer: „Het bedrag der boete, die den Joden is opgelegd, maakt op het eerste gezicht den indruk een groot bedrag te zijn. Daarbij moet echter worden opgemerkt, dat in Duitschland ongeveer 700.000 Joden in den zm van de wetten van Neurenberg leven. Daarbij komen nog anderhalf millioen menschen van gemengd ras. Als men het vermogen dezer personen op acht milliard Mark begroot, is dat niet te hoog geschat. Sedert 1933 zijn ongeveer 180.000 Joden geëmigreerd, in de groote steden is het percentage Joden echter nauwelijks ver anderd. Weenen staat aan de spits met 10 pet, dan volgen Frankfort aan de Main rnet 4.7 en Berlijn met 3.7 procent. Voor de Joden in Duitschland bestaat geen gedwongen organisatie. De Joden zijn veeleer lid van ontelbare vereenigingen, die vereenigd zijn in de rijks vertegenwoor diging der Joden. Er zijn z.g. Mozaische gemeenten, Zionistische vereenigingen, Joodsche Cultuurvereenigingen enz. De nationaal-socialistische staat heeft de voor waarden voor een eigen cultureel leven der Joden geschapen. De cultuurbond te Ber- i lijn heeft een eigen theater. In Hamburg zijn een tooneelgroep voor West- en een voor Zuid-Duitschland, die op tournee gaan om voor Joden op te treden. In drie steden bezitten de Joden een eigen sympho nic orkest. De Joodsche vereenigingen beschikken over zalen, waarin films over de emigratie, films over Palestina en sedert 1938 ook an dere film vertoond worden. Deze voorstel lingen kunnen ook thans nog, na de afkon diging der nieuwe Joden wetten, ongehin derd voortgang vinden." Voor het gevoel van het Duitsche volk, aldus vervolgt het blad, is natuurlijk slechts een oplossing van het Joodsche vraagstuk mogelijk: de emigratie. Het is waar, dat de emigratie-mogelijkheden aanzienlijk ver minderd zijn, doordat de andere staten de Joden niet wenschen op te nemen. De Jo den kunnen ongestoord in Duitschland le ven, als hun rasgenooten in het buitenland geen Duitsche vergeldingsmaatregelen noodig maken. DE STRIJD IN HOENAN. De Chineesche troepen hebben Jotsjau, de toegangspoort tot Hoenan, aan den spoorweg KantonHankau ontruimd en zich teruggetrokken op een nieuwe verde digingslinie in de nabijheid van Matang, dat 15 kilometer Zuidelijker ligt. Deze terugtocht was noodig geworden door den Japanschen druk van twee zijden. De Ja- pansche troepen, die uit Taulin zijn opge rukt, trekken in Zuid-Wetselijke richting naar Joentsjiawan op, in de hoop de ach terhoede der Chineesche troepen te Matang te kunnen afsnijden. De Chineesche hoofdmacht heeft zich ge concentreerd te Polo, 60 kilometer ten Zui den van Matang: zij bereidt zich er op voor den verderen Japanschen opmarsch langs den spoorweg te verhinderen. Te Tsjangtsja zijn op verschillende pun ten branden uitgebroken door onbekende oorzaak. Doordat de meeste huizen van bout zijn, breidde het vuur zich snel uit, ondanks de blusschingspogingen der brand weer. Ook in de buitenwijken werden ver scheidene gebouwen in de asch gelegd. Er zijn gelukkig weinig slachtoffers, doordat het grootste deel der bevolking de vorige week de stad reeds verlaten had. De scha de is echter buitengewoon groot. In het Noorden van Hoepeh is de toestand niet veranderd. Tsjeho werd deze dagen door de Japanneezen bezet, doch het is door de Chineezen heroverd. Meer naar het Zuiden, bij Tsausjih, zijn de Japansche troepen op de vlucht gedreven. De Japan sche luchtmacht blijft aanvallen doen op de steden in Noord-Hoenan. De burgerbevolking van Nantsjang zal worden geëvacueerd, daar de autoriteiten onnoodig bloedvergieten willen voorko men. DE SPAANSCHE BURGEROORLOG DE KWESTIE DER TERUGTREKKING DER VRIJWILLIGERS. Moeilijkheden met Franco. De moeilijkheden, welke de rechtsche autoriteiten het Britsche plan voor de te rugtrekking van buitenlandsche vrijwillig gers in Spanje in den weg leggen, zijn, naar verklaard wordt, tijdens het bezoek van Hemming, ter kennis van de autori teiten te Londen gebracht. Hemming is in- tusschen naar Burgos teruggekeerd. Hoewel geen officieele mededeelingen over deze kwestie zijn verstrekt, verneemt Reuter, dat Franco ver strekkende oor logsrechten eischt in ruil voor de van kracht verklaring van het Britsche plan. Er wordt aan herinnerd, dat volgens het Britsche plan beperkte oorlogsrechten aan beide partijen zouden worden verleend, doch slechts nadat de niet-inmengingscom- missie tevreden zou zijn over de substan- tieele terugtrekking van buitenlandsche vrijwilligers. FRONTBERICHTEN. In het legerbericht van de linksche re geering wordt medegedeeld, dat alle aan vallen van den vijand aan den Ebro zijn afgeslagen. Twee aanvallen van de hoofd macht van de troepen van Franco aan de Segre werden eveneens afgeslagen, hoofdkwartier der rechtsen wordt o.a. me- In het communiqué van het groote degedeeld, dat de troepen van Franco in den sector van Ebro Fatarella hebben be zet en belangrijke stellingen in de Sierra van denzelfden naam. Aan de linkerzijde bereikten zij de Ebro over een afstand van het punt, waar hij met de Rio Matarranos samenvloeit tot een punt op 2 K.M. ten Westen van het dorp Ribaroja. Aan de rechterzijde werd het front van den vijand op verscheidene plaatsen doorbroken en bij het opstellen van het commiqué duurde de opmarsch nog voort. Een gebied van meer dan honderd vierkante kilometer werd bezet en gezuiverd. Britsch schip gebombardeerd. Het Britsche s.s. „Stratford" dat 4753 ton meet, is bij een luchtbombardement op de haven van Valencia ernstig beschadigd. Schepen achtervolgd. Twee koopvaardijschepen van de Spaan- sche regeering de „Josina" en de „Baur- do", op weg van de Sovjet Unie naar Spanje, met een lading scheikundige stof fen, zijn te Bergen (Noorwegen) binnen- geloopen. Zij deelden mede, dat zij buiten de Noorsche territoriale wateren werden achtervolgd door een gewapenden treiler van de vloot van Franco. Lloyds te Londen heeft vernomen, dat het Amerikaansche schip „Eiricareed", op weg van New Orleans en New York naar Valencia, ongeveer vier mijlen ten westen van Gibraltar werd aangehouden door een gewapenden Treiler van de vloot van Franco. Op de zijden van het schip stond met groote letters „Amerikaansch schip tot leniging van den nood in Spanje". De gezagvoerder stoorde zich niet aan de sig nalen van den treiler en is thans Gibraltar gepasseerd. BELGIË EERSTE H. COMMUNIE VAN PRINS BOUDEWIJN. Een geschenk van kardniaal van Roey. Kroonprins Boudewijn van België, die op 7 September 1930 werd geboren, heeft Zon dag in de kapel van het Koninklijk Paleis te Laeken, zijn eerste H. Communie ge daan. Deze plechtigheid droeg een zeer eenvou dig karakter, zooals dat hier overigens ge woonte is voor alle kinderen, die voor de eerste maal van hun leven tot de H. Tafel naderen. De groote kapel van het Koninklijk Pa leis van Laeken, waar de plechtigheid zich afspeelde en die in den linkervleugel der paleis-gebouwen ligt, was schitterend met v/itte bloemen en palmen versierd. De plechtigheid werd bijgewoond door koning Leopold, koningin-moeder Eliza beth, prins Karei, Prinses Josephine-Char lotte en den jongen prins Albert van Luik. De kroonprins, die geheel in het wit was gekleed, bleek diep onder den indruk van deze belangrijke gebeurtenis in zijn leven en was zichtbaar ontroerd. Als herinnering aan dezen dag, ontving de kroonprins talrijke geschenken, o.a. van den koning, van de koningin-moeder, van prins Karei en natuurlijk van zijn broertje en van zijn zuster. Een zeer bijzonder ge schenk werd gezonden door den kardinaal aartsbisschop van Mechelen, Z. H. Em., kardinaal van Roey die aan den toekomsti- gen Belgischen souverein voor den verde ren duur van zijn leven een kostbare reli kwie heeft geschonken, van het H. Kruis van den Zaligmaker. DUITSCHLAND BRITSCH PROTEST TE BERLIJN. Tegen beleediging van Britsche staatslieden. De Britsche zaakgelastigde te Berlijn heeft op het Duitsche departement van bui tenlandsche zaken een protest ingediend te gen de beschuldiging van twee Duitsche dagbladen, die Britsche staatslieden in ver band hadden gebracht met den moord op von Rath. Naar verluidt werd de zaakgelastigde ver wezen naar het antwoord, dat door rijks minister Goebbels 12 November j.l. gege ven is aan den correspondent van Reuter, tijdens een interview, waarin hij zeide: „Wanneer dit werkelijk gebeurd is, het geen ik niet weet, dan keur ik dat niet goed en dan zal ik deze vergissing onmid dellijk doen ophelderen." DE POOLSCH-DUITSCHE BESPREKINGEN. Opnieuw opgeschort. Naar vernomen wordt zijn de besprekin gen tusschen Polen en Duitschland inzake het uitwijzen van de Poolsche staatsbur gers door Duitschland, opnieuw opgeschort. De Poolsche delegatie is naar Warschau teruggekeerd en wacht thans op het ant woord op de Poolsche voorstellen. In de komende dagen zal het antwoord van Duitschland aan Warschau worden ge geven. IS GRYNSPAN GEEN POOL? De Poolsche bladen wenden zich krach tig tegen de beweringen in de buitenland sche pers, dat de Jood Grynspan, de ple ger van den aanslag te Parijs, van Pool sche nationaliteit zou 'zijn. De bladen stellen vast, dat Grynspan geen Poolsch staatsburger is, daar zijn naam, zooals een onderzoek heeft uitgewe zen, in geen enkel register van Poolsche staatsburgers voorkomt. ENGELAND DE ENGELSCH-ITALIAANSCHE OVEREENKOMST. In werking treding op 16 November. In een schriftelijk antwoord op een des betreffende vraag verklaart Chamberlain, dat de inwerkingtreding van de Britsch- Italiaansche overeenkomst is vastgesteld op 16 November. EEN REDE VAN EDEN. Een programma van drie punten. Gisteravond heeft oud-minister Eden te Londen gesproken over de buitenlandsche politiek. Hij heeft een programma van drie punten uiteengezet: op de eerste plaats herstel van den eerbied voor internationale overeenkomsten; ten tweede versterking van de Britsche bewapening, opdat het land in staat zal zijn zijn verantwoorde lijkheid te dragen in een wereld, waar ge weld een beslissende factor is; en op de derde plaats, het belangrijkste, het her stel van het volk. Spreker wees er verder op, dat het gevaar duidelijk zichtbaar is, niemand kan over de toekomst denken zonder angst. Iedere dag en bijna ieder uur brengt nieuwe geval len van wetteloosheid of bruut geweld er gens ter wereld. Eden stelde verder voor dat de politieke partijen elkaar zouden raadplegen met het doel een overeenkomst te bereiken in zake de groote politiek van het land, niet alleen ten aanzien van de buitenlandsche politiek, doch ook tot verbetering van de levensomstandigheden en de gezondheid van het volk. WAARBORG-KLEEDIIVG alléén bij

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 5