9e- Nieuwe ramp voor de K. L. M. bij Schiphol De „Ijsvogel" in het zicht van de haven neergestort DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Zes dooden en dertien gewonden. De gezagvoerder piloot Duimelaar, onder de dooden. DINSDAG 15 NOVEMBER 1938 30ste Jaargang No. 9184 Telefoon: Redactie IS. Telefoon: Administratie 935. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2 Giro 103003. Postbus 11. Dit nummer bestaat nil vier bladen. Eigen instituten „Het valt ook voor den andersdenkende te waardeeren, dat het Roomsch-Katholi- cisme, dat een eigen maatschappij-be schouwing ontwikkelde, ook een eigen in stituut ter beoefening der economische en sociale wetenschappen in het leven riep". Aldus de rector-magnificus van de Ned. Handels Hoogeschool te Rotterdam, prof. dr. Z. W. Sneller, bij gelegenheid van de herdenking van het 25-jarig jubileum dier Hoogeschool, verleden week gevierd. Deze hoogleeraar blijkt de wenschelijk- heid van eigen onderwijsinstellingen voor menschen met een w e f k e 1 ij k eigen, fundamenteel e, principieele levensbeschouwing in te zien en te be grijpen. Katholieke onderwijs-instellingen zijn niet alleen gewenscht voor de katho lieken zelf, maar óók voor de geheele sa menleving, die er indirect van profiteeren kan. Andersdenkenden, die het leven wat dieper en breeder, dan van een zooge naamd neutraliteits-standpunt, kunnen be zien, zullen dit erkennen; zeker die an dersdenkenden, die mèt ons den Gods dienst belijden en beleven als norm voor al het menschel ijk streven en handelen. Maar niet aiiéén voor wat onderwijs instellingen betreft „valt het ook voor den andersdenkende te waardeeren", dat de katholieken, eigen instellingen hebben. Eén voorbeeld willen wij noemen. Dat de katholieken zwakke kinderen tot herstel van hun gezondheid willen uitzen den naar katholieke herstellingsoor den, is vanzelfsprekend moeten óók andersdenkenden begrijpen en waardee ren, toejuichen. Helaas, zien niet alle andersdenkenden deze dingen zoo objectief. Bij personen, van wier ontwikkeling men een breederen, een beteren en juisten kijk op de realitei ten zou mogen verwachten, doet men meermalen in dit opzicht teleurstellende ontdekkingen. Zoo is het voorgekomen, dat in Leiden op de straat de echtgenoote van een hoog leeraar aan een dame, die haar een bloem pje of een speldje aanbood voor het cha ritatieve werk der' katholieke kinderuit zending, toevoegde, dat zij voor zoo'n Roomsche instelling niets wilde geven, en, waarschijnlijk zich nog groot voelend in deze enghartige en vei'standelijk-benepen opvatting, stapte mevrouw verder. Wat prof. Sneller in Rotterdam heeft gezegd mogen velen 'ns ernstig overwe gen! Dat is erg! Er is dezer dagen een Statistiek gepubli ceerd betreffende het aantal gemengde huwelijken in den Haag in 1937. Katholieken met Katholieken 749 hu welijken of 52.3 pet.; katholieken met an deren 684 huwelijken of 47.7 pet. Deze cijfers wijken niet veel af van die over 1936. Met andere woorden: ze zeg gen ons niets nieuws! Maar dat is juist het erge. Nu zullen er onder de katholiek geno teerden wel meerderen zijn, die eigenlijk hun katholiciteit al hadden verloren. Maar, ook als men dit er bij beschouwt, blijven deze cijfers zeer verontrustend, zeer zorg wekkend. EEN AMERIKAANSCHE STAP TE BERLIJN? BERLIJN, 15 November (A.N.P.). Ame- rikaansche kringen te Berlijn meenen te weten, dat de Amerikaansche ambassadeur te Berlijn zich op last zijner regeering van daag of morgen naar de Wilhelmstrasse zal begeven, om met de bevoegde Duitsche autoriteiten een onderhoud te hebben om trent dentegenwoordigen toestand. Men veronderstelt dat de ambassadeur dan de gelegenheid zal aangrijpen om de aandacht der Duitsche autoriteiten te vestigen op de ongunstige reacties, die de anti-Joodsche maatregelen in de Vereenigde Staten heb ben gewekt, en er op te wijzen, dat de be trekkingen tusschen de beide landen er door vertroebeld zouden kunnen worden. Gisteravond Is de Nederlandsche luchtvaart weder door een vreeselijke ramp getroffen. Een van de groote Douglas DC 3-toestellen van de K.LJVL, de PH-ARIJ, „Ijsvogel", die van Berlijn kwam, is in de drassige weilanden van den Rieker- polder, op twee K.M. afstand van Schiphol, verongelukt. Waarschijnlijk door een motorstoring gedwongen, heeft de bestuurder in het zicht van de haven daarbuiten een noodlanding moeten maken. Op het met sloo- ten en greppels doorsneden weiland is deze echter mislukt en de machine werd totaal vernield Van de inzittenden aan boord bevonden zich 14 passagiers, terwijl de be manning vijf koppen telde werden er zes gedood en vier zwaar- en negen licht gewond. Onder de passagiers bevonden zich geen Nederlanders; van de bemanning echter vonden de beide bestuurders, de marconist en de werktuigkundige den dood, terwijl de steward licht werd gewond. 4 DE MACHINE KWAM VAN BERLIJN. In het zicht van de haven, op twee kilo meter afstand van Schiphol is gisteravond te ruim zeven uur een Douglas D.C. 3 van de K.L.M. bestuurd door gezagvoerder Duimelaar verongelukt en tegen den grond geslagen. Het was de „Ijsvogel", een der laatst aangekochte D.C. 3 toestellen van de K. L. M. Gistermorgen was de machine van Schiphol naar Berlijn vertrokken. Kort voor vijf uur keerde het toestel naar Schiphol terug; met veertien passagiers en een vijfkoppige bemanning. De gezagvoerder, Duimelaar, een der oudste en meest ervaren piloten van de K.L.M., luchtmillionair, rustig, onverstoor baar, en behoorend tot het puikje van de oude garde der K.L.M. Naast hem zit als tweede piloot kapitein van Geemeren, geen pasbeginnend verkeersvlieger in óp- leiding, maar een ervaren instructeur, commandant van de vliegschool der lucht- vaart-afdeeling Soesterberg. In de laatste maanden heeft hij herhaaldelijk in de cockpit der K.L.M.-toestellen de lijnvluch- ten meegemaakt, om ervaring op te doen met meer motorige toestellen. De verdere bemanning bestaat uit de marconist Surber en de mecanicien Huut. Zij allen bevinden zich in de cockpit, de commandopost van het vliegtuig waar ook de eerste en hardste klappen vallen als er iets misgaat. Het vijfde lid der bemanning is de ste ward Eys. Zijn plicht houdt hem in de cabine, waar hij achterin alle passagiers kan overzien en deze plaats, waar zijn werk hem roept, heeft hem gespaard voor het lot, dat de anderen in de cockpit be dreigde. Kapitein W. van Gemeren, tweede bestuurder van het verongelukte K.L.M.- viliegtuig .Ijsvogel", vond den dood bij het tragische ongeval HET WAS MISTIG. Wat er precies gebeurd is valt niet* te zeggen. Vast staat slechts, dat het toestel zich te ruim zeven uur boven Schiphol bevond, waar op den verkeerstoren de letters Q.B.I. te lezen waren, het code- wootd dat aanduidt, dat de mistvoorschrif- ten van kracht zijn. Toch lag het vliegveld niet wat men noemt dicht. Zooals dat des avonds in het late najaar zoo dikwijls voorkomt, hing ook nu een lage nevel boven het veld. De „Ijsvogel" had reeds geruimen tijd vóór het naderen van Schiphol contact met den rijksberichtendienst op den ver keerstoren. Een der laatste berichten, die tusschen het vliegtuig en den verkeersto ren werden gewisseld, was de vraag van de „Ijsvogel", of met het oog op de lage bewolking een bakenlanding kon worden uitgevoerd Hierop werd bevestigend ge antwoord. Het vliegtuig verwijderde zich in de richting van de stad om op de lijn van het radiobaken het vliegveld aan te vliegen. Het radiobaken bevindt zich in deze richting boven in den Marathontoren van het Olympisch Stadion. Even buiten de bakenlijn, wat bij de groote afmetingen van Schiphol geen bezwaar is, koerste de „Ijsvogel" op het vliegveld aan. Het is ongeveer op deze lijn, tusschen Marathon toren en Schiphol, dat het toestel voordat het op het vliegterrein was aangekomen, den grond raakte. TWEE HARDE KLAPPEN. Het was te ruim zeven uur dat de be woners van den Riekerpolder en omgeving twee hevige klappen hoorden, tegelijker tijd zweeg het gedreun van de motoren, dat men op dat oogenblik had waargeno- De bekende piloot J. J. Duimelaar, die bij het ongeluk van het K.LM.-vliegtu.g „Ijsvogel" nabij Schiphol om het leven is gekomen men. Ondanks de duisternis bestond er geen zweem van twijfel: er was een vlieg tuig tegen den grond geslagen. Onmiddellijk werd Schiphol gealar meerd, waar men evenwel reeds bespeurd had, dat er met het landende toestel iets niet in orde was. Het was niet gemakke lijk in de donkere weilanden terstond de plaats waar de machine was neergekomen, te vinden. Toen men daarin echter met behulp van schijnwerpers van auto's was geslaagd, stond men voor een vreeselijk schouwspel. EEN WRAK OP HET WEILAND. Het wrak van de machtige Douglas- machine, waarvan het voorste gedeelte vrijwel geheel was weggeslagen, lag te gen den kant van een breeden treksloot, die dwars door de Riekerpolder loopt. Het gedeelte van den polder waarin de machi ne was neergekomen, bevindt zich tus schen den Schinkel en den Rijksweg van Amsterdam naar den Haag, dicht bij de plaats waar deze bij den ouden Sloterweg begint. Ten Zuiden wordt het begrensd door de Ceintuurspoorbaan. Tusschen deze spoorbaan en de breede sloot, waar het wrak tegenaan ligt, bevindt zich een smallere sloot. Het schijnt dat de machine het eerst bij deze smalle sloot den grond heeft geraakt. Hier althans vond men een der motoren en een gedeelte van den afgeknapten rech tervleugel. Het rechterwiel vond men tweehonderd meter verder, zoodat men kan aannemen, wat ook te verwachten was, dat het landingsgestel reeds uit was. Na deze botsing is de machine doorgeschoven tot voor de breede sloot, waar de romp practisch in tweeën werd gevouwen. Zij maakte een halven slag om en cockpit en voorste deel van de cabine kwamen on der bet achterstuk van het wrak terecht. Het was alsof met een groot mes de ca bine achter de vleugels door was gesne den. Alleen het staartstuk was nog intact. De linkervleugel en andere wrakstukken waren naar den overkant van de breede sloot evenals, zooals later bleek, een aan tal slachtoffers. Terstond werden ook de gemeentein stanties van Amsterdam gewaarschuwd en weldra suisden de ambulance-auto's van den gemeentelijken geneeskundigen en gezondheidsdienst en de overvalwagen van de politie over den weg. Dank zij twee breede vlonders konden de auto van de G.G. en G.D. van den grooten weg af over twee weilanden de plaats van de ramp, op ruim achthonderd meter van den weg verwijderd, bereiken. Ook de brandweer was spoedig ter plaatse, doch behoefde geen dienst te doen, aangezien het wtak niet in brand is gevlogen, ver moedelijk doordat Duimelaar tijdig alle benzine heeft afgesloten. DE EERSTE GEWONDEN. Gisteravond om kwart over negen had oe G.G.D. dertien gewonden van de vlieg ramp met de „Ijsvogel" in het Wilhelmina- gasthuis te Amsterdam binnengebracht. Ongeveer half tien werd het weilanden complex, waarop het vliegtuig is neerge stort, ontruimd. De belangstellenden, wier aanwezigheid op dat moment niet meer noodig was, werden van het terrein ver wijderd. Alleen leden van het K.L.M.-per- soneel, politie en G.G.D. bleven ter plaatse VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Uit verontwaardiging over de Jodenver volging in Duitschland roept Washington den Amerikaanschen gezant te Berlijn terug. (2de blad). De Fransche socialisten en communisten in verzet tegen de decreten. (2de blad). Protest van het Vaticaan tegen de Ita- liaansche „rassenwet".' (2de blad). Binnenland Een Ward-herdenking te Haarlem. (2de blad). De Ver. Staten van Amerika hebben het embargo op narcissen opgeheven. (3de blad). Officieel programma van het bezoek van den koning van België. (1ste blad). Omgeving Installatie van den burgemeester van Lisse. (3de blad). EEN FOOI VOOR DE VENEN Slechts 1 54.000 steun Men meldt ons uit de Veenstreken omvattende de veilingen van Roelofs- arendsveen, Langeraar en Vinkeveen, dat bij de derde voorschot-uitkeering over de maanden van het hoofdsei- zoen Maart tot October van deze bijna 4.000.000.circa 54.000 aan deze drie veilingen worden toegestopt om te verdeelen onder ruim 1000 tuin- dersbedrijven. Het is alleszins begrijpelijk, dat het bericht hiervan een groote desillusie beteekent voor de vele tuindersgezin nen, die alle hoop gevestigd hielden op deze steunuitkeering, omdat ver wachtingen over een gunstige rege ling der slechte boonen- en augurken- uitkomsten van dit jaar nug steeds zwe vende zijn. Tot goed begrip van niet ingewijden vooral wordt deze vermelding gedaan, speciaal van hen, die rechtstreeks in contact staan met het wel en wee van deze tuindersstreek. De werktuigkundige W. J. van Huut, die bij de ramp van het K.L.M.-vlieg tuig „Ijsvogel" om het leven is ge komen achter om nog een nader onderzoek in de vernielde wrakstukken in te stellen. Zoeken in donkeren nacht. Er waren verschillende omstandigheden, die dit onderzoek zeer bemoeilijkten. In de eerste plaats was het de pikdonkere avond, waar nog bij kwam een vochtige, dichte mist en in de tweede plaats de onmogelijk heid acetyleenlampen te gebruiken in ver band met het gevaar van brand. Want over al op het weiland lag benzine verspreid. Daarom kon alleen gewerkt worden bij het licht van electrische lamipen en autolan taarns. Dit was een groote handicap. Eenige honderden houten balken werden op vrachtauto's naar de plaats van de ramp gebracht. Deze werden op de vele drassige gedeelte van 't weilandencomplex gelegd, en speciaal op de plekken, die de verbinding vormden tusschen twee weilanden en die door de dichte nabijheid der slooten zeer drassig waren. De auto's der politie, van aen G.G.D. en van de brandweer konden er met de grootste moeite door komen, maar toen de balken eenmaal waren neer gelegd, ging het tamelijk vlot. WAAR IS DUIMELAAR? De verongelukte „Ijsvogel" bood in den laten avond een zeer droevig beeld. Het onderzoek tusschenen in de verspreide wrakstukken werd met kracht voortgezet, want in den loop van den avond kwam vast te staan, dat nog één der inzittenden werd vermist. Er waren negentien inzittenden. Aan dooden en gewonden, die waren weg gebracht, telde men in totaal achttien. Waar was nu het laatste slachtoffer? Wie was het? Men mompelde, dat het Duime laar was, die nog werd vermist, maar zeker heid daaromtrent had men om half tien nog niet. Politie en brandweer gingen dreg gen in de omringende sloot. De forsche ge stalte van politie-agenten beklommen de wrakstukken. Het eenige dat zij vonden, was een rantal brieven. Strakke, ernstige gezichten tuurden bij het schamele licht van een electrische lantaarn in de diepe duisternis, tuurden in den dichten natten mist en hoopten ergens het

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1