Edward Bellamy en de I.V.B.
Ons standpunt in deze
DONDERDAG 10 NOVEMBER 1938 30ste Jaargang No. 9180
S)e ÊcicbeiieSou^aiit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Z
L
Sinds 1932 is in Den Haag gevestigd de
Internationale Vereeniging
Bellamy, Centrale voor Nederland (af
korting I.V.B.) Waarom deze vereeniging
zich internationaal noemt, blijkt uit de sta
tuten niet, of het moest wezen op grond
hiervan, dat zij haar doel tracht te bereiken
„hetzij zelfstandig hetzij in samenwerking
met en door aansluiting bij andere natio
nale vereenigingen of groepen, die hetzelfde
doel beoogen en dit door -dezelfde of ge
lijksoortige middelen trachten te berei
ken.'' (art 3). Maar daarmee is zij zelf toch
geen internationale vereeniging! Wat daaï-
van zij, de uit de statuten aangehaalde
woorden maken in ieder geval wel duide
lijk, dat de I.V.B. niet wil samenwerken
met en zich niet wil aansluiten bij de twee
de socialistische) of bij de derde (commu
nistische) Internationale, daar deze mar
xistische groepeeringen, zeker wat de aan
te wenden middelen betreft, andere
wegen gaan dan de I.V.B. Zij verklaart
immers onomwonden, dat zij haar doel
langs wettigen weg bereiken wil, en be
trekt ook onder de middelen daartoe niet
politieke partijvorming en politieke actie.
Ofschoon het minder juist is om te zeg
gen, dat zij geen politieke strekking heeft,
daar zij toch een algeheele omvorming der
samenleving beoogt, wil zij voor dit doel
alleen ijveren door in te werken op de
overtuiging en de mentaliteit van alle bur
gers zonder onderscheid. Zij staat niet op
het standpunt van den klassenstrijd, kiest
ook geen stelling tegen den godsdienst, en
meent neutraal te wezen.
Niet zonder reden wordt van dit alles in
de statuten melding gemaakt. De vereeni
ging wil zich nu eenmaal met geen enkele
politieke of godsdienstige partij vereen
zelvigen, omdat zij anders vreest de daarbij
niet aangeslotenen reeds van den aanvang
af huiverig te maken voor hetgeen zij na
streeft. De afgrenzing van de socialistische
en atheïstische-communistische organisa
ties en het zich scharen niet achter Marx,
maar achter Bellamy heeft nog te meer
zin, omdat het doel, dat zij eenmaal hoopt
te bet eiken, warm verwant is aan het
doel, dat ook deze partijen beoogen. Zij wil
nl., evenals deze partijen, komen tot een
samenleving, waarin het privaat-bezit van
productie-middelen en de daarmee gepaard
gaande particuliere productie-wijze ver
vangen is door het gemeenschappelijk be
zit (communisme) der productie-middelen
en een door de gemeenschap geleide ge
zamenlijke productie. Zij wil dit echter op
nationalen grondslag, met als eindresultaat
een alle staten of naties overhuivende be
langengemeenschap in coöperatief verband,
en hoopt dit alles zonder geweldmiddelen,
zonder bloedige revoluties, zonder verdruk
king of knechting van welke bevolkings
groepen ook te kunnen verwezenlijken.'
Deze ideeën ontleent de I.V.B. aan de ge
schriften van een voor veertig jaar over
leden Amerikaanschen journalist E d-
ward Bellamy, die zich naam gemaakt
heeft vooral door zijn werk L o o k i n g
Backward, wat in vertaling zou moe
ten heeten: Terugblik, maar op grond van
den inhoud in het Nederlandsch den titel
gekregen heeft: „In 't jaar 2000". Zoowel
in Amerika als daarbuiten heeft dit werk
bij zijn verschijnen zeer grooten opgang
gemaakt, omdat de schrijver daarin de le
zers verplaatst in een samenleving, die zich
van de bestaande samenleving onder
scheidt als het licht van de donkerte, als
de dag van den nacht, als de hemel van
de hel. Onmiddellijk betreft dit groote on
derscheid de voorzienning van het mensch-
dom met de stoffelijke goederen, die wij
allen behoeven om ons leven in stand te
houden, te beschermen en te veraangena
men. Was in de oude samenleving deze
voorziening voor het grootste deel der
menschheid uiterst gebrekkig en voor allen
onzeker, in de nieuwe samenleving is voor
allen de welstand verzekerd en gewaar
borgd. Gevolgelij k daaraan is ook de gees
telijke ontwikkeling en het zedelijk-gods-
dienstig peil der menschheid gestegen, daar
volgens de meening van den schrijver, zoo
als reeds Marx geleerd had, de materieels
levensbasis bepalend is voor al het overige.
Verder is ook het leed, voorzoover het door
menschelijke verkeerdheid veroorzaakt
wordt, minder en zelfs nagenoeg verdwe
nen.
Deze gelukkige ommekeer heeft geen an
dere oorzaak dan deze, dat het menschdom
ter plaatse, waar het verhaalde zich af
speelt, verzaakt heeft aan den individueelen
eigendom der productie-middelen en aan
het daarmee gepaard gaande produceeren
enkel en alleen uit egoistisch winstbejag.
De op het winststelsel gebaseerde samenle
ving is er vervangen door een coöperatieve.
Allen, die tot arbeiden in staat zijn en bin
nen de termen vallen, dat zij reeds of nog
aan den productie-arbeid moeten deelne
men (d.i. van 21 tot 45 (of hoogstens 55)
jaar), kunnen naar eigen wensch en aan
leg zich een beroep kiezen en werken in
dienst der gemeenschap en voor de ge
meenschap. De baten van hun arbeid val
len ten deel aan alle leden der gemeen
schap en wel op grondslag van gelijkheid,
zoodat alleen het mensch-zijn reeds vol
doende titel is om dit gelijke aandeel te
ontvangen, en het wat dit betreft geen ver
schil meet uitmaakt of iemand kind, man
of vrouw is, werken kan of niet werken
kan, binnen de termen valt om reeds of
nog te arbeiden dan wel daarbuiten valt.
Dit aandeel bestaat niet in het onpersoon
lijke geld, want geld is er afgeschaft, maar
in een strikt-persoonlijk te-goed, welks
hoogte bepaald wordt door het aantal ar
beidsuren, vereischt voor een ruime jaat-
lijksche voorziening in de verschillende
behoeften, te deelen door het aantal ge
meenschapsleven. Ieder heeft dan recht
om zich aan te schaffen, wat naar dat aan
tal arbeidsuren te vervaardigen is, maar
blijft vrij in de keuze van wat er aan goe
deren voor neemt. Elke transactie gaat in
mindering van zijn te-goed, waarmee hij,
een jaar moet toekomen, en wat er niet
van verbruikt is verliest na het jaar voor
dien persoon zijn waarde en vervalt weer
aan de gemeenschap. Individueel sparen
in den zin van het niet-geheel besteden
van ieders te-goed heeft dus geen zin meer.
Bellamy is onuitputtelijk in het uitstal
len van alle voordeelen en zegeningen, die
aan zulk een gemeenschapsregeling vast
zitten, en voor alle bezwaren en moeilijk
heden, die men ertegen opwerpt,-heeft hij
een antwoord klaar. Dat het hem bij dit
alles hooge ernst is, en dat de romanvorm
maar een inkleeding is voor zijn ideeën,
lijkt mij aan geen twijfel onderhevig. Dit
komt ook tot uitdrukking in de verdere
door hem ontwikkelde activiteit. Niet al
leen gaf hij later nog een vervolg op zijn
Looking Backward, dat Equality heet en
in het Nederlandsch tot titel voert: „Ge
lijkheid voor alle", maar tusschen het ver
schijnen dezer beide werken in ligt een
hoog opgevoerde propagandistische werk
zaamheid. Ondanks zijn zwakke gezond
heid ontzag hij zich niet, maar werkte in
woord en geschrift aan de verbreiding van
zijn ideeën. Er vormden zich door heel
Noord-Amerika groepeeringen van men-
schen, die aan de totstandkoming dezer
Nieuwe Natie wilden meewerken. Ten
dienste dier beweging stichtte hij meerde
re bladen, die hijzelf redigeerde en waarin
hij een groot aantal artikelen schreef. Nog
onlangs is men in Amerika overgegaan tot
de her-uitgave dezer artikelen en rede
voeringen, en twee banden zijn er reeds
van verschenen, die ook in het Neder
landsch zullen uitkomen onder de titels:
„Gesprekken over nationalisme" en „Bel
lamy spreekt opnieuw". De door hem ge-
inspireerde beweging heeft ook deelgeno-
me naan den politieken strijd, maar na een
aanvankelijk succes, is zij al spoedig op
gelost in de socialistische volkspartij. Hij
zelf is op 48 jarigen leeftijd gestorven in
1898. Dat men na 40 jaren weer naar hem
teruggrijpt vindt zijn oorzaak wel in de
groote crisis, waaronder het menschdom in
zijn geheel en vooral ook de volksklasse
gebukt gaat.
Warmond. J. H. NIEKEL.
Amsterdamsche
millionairs
Het aantal millionnairs te Amster-
sterdam is weer toenemende. Blijkens
de jongste publicatie van het gemeen
telijk bureau van statistiek inzake de
inkomsten- en vermogensbelasting be
droeg het aantal op 1 Mei j.l. 97 met
een gezamenlijk vermogen van 219 mil-
lio en.
Vergeleken bij het vorige belasting
jaar, toen er 68 waren met een totaal
bezit van 151 millioen gulden, beteeke-
nen deze cijfers dus een aanzienlijken
vooruitgang. Het peil van 1930, toen er
nog 154 millionnairs woonden in de
hoofdstad des lands, is nog lang niet
weer bereikt. Het gezamenlijk vermo
gen bedroeg toen 371 millioen.
Nederlaag of overwin
ning te München
GEEN VAN BEIDE, ZEGT
CHAMBERLAIN
„Naar rustiger tijden"
De Engelsche Minister-President Cham
berlain heeft gisteravond op het jaarlijk-
sche banket van den Lord Mayor van Lon
den het woord gevoerd.
Ten aanzien van de conferentie van Mün
chen, merkte Chamberlain op: „Ik zou
graag zien, dat er een einde kwam aan het
denkbeeld, dat er te München een botsing
was tusschen twee verschillende systemen
en dat het gevolg daarvan de overwinning
van een van beide zijden was. Ik kan u zeg
gen, dat er geen botsing was en dat er geen
sprake was van overwinning of nederlaag".
Chamberlain besprak vervolgens de
Tsjecho-Slowaaksche kwestie en herinnerde
aan de stappen, welke gedaan zijn, om deze
kwestie te regelen.
„Ik wensch er met den meesten nadruk
op te wijzen, aldus spreker, dat de vrede
niet gered werd door woorden, zelfs niet
met nota's, doch dat hij gered werd door
daden. Nu de crisis voarbij is, is het heel
gemakkelijk om fouten in de oplossing te
vinden, doch feit is, dat het gezien den toe
stand, waaraan ik het hoofd had te bieden,
niet mogelijk was, een ideale oplossing aan
te bieden als het alternatief van het geweld.
Ik twijfel er geen oogenblik aan, of dat
wat ik deed, was goed". (Luide toejuichin
gen).
Chamberlain zeide vervolgens, dat er
geen vrees behoeft te bestaan, dat de ver
klaring, welke hij met Hitier tezamen heeft
onderteekend, gevaren zal opleveren voor
de goede betrekkingen met Frankrijk,
waarbij hij er op wees, dat Lord Halifax en
hij met het grootste genoegen de uitnoodi-
ging der Fransche regeeringe om met hun
dames een bezoek aan Parijs te brengen,
hebben aanvaard.
Ten aanzien van het Britsch-Italiaansche
accoord zeide Chamberlain ervan overtuigd
te zijn, dat het een nieuwe stap zal zijn in
de richting van de algemeene bevrediging
van Europa.
„Kerstmis, aldus besloot Chamberlain
zijn rede, nadert en ik zie geen reden, waar
om wij ons niet zouden voorbereiden op dit
feest in een geest van opgewektheid en
vertrouwen. Naar mijn meening wijzen de
politieke voorwaarden in Europa, na de
spanningen in September thans in de rich
ting van rustiger tijden".
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
LONDEN: Wat wij officieus reeds wis
ten, is thans officieel bekend, n.l. dat de
Engelsche regeering het plan, om Palestina
te verdeelen in een Joddschen en Arabi-
schen staat, heeft laten varen als onuit
voerbaar. Men wil thans een ronde-tafel
conferentie met de Joden en Arabieren,
teneinde te komen tot een gemeenschap
pelijk bestuur over het land onder opper
toezicht van Egeland. Wij kunnen niet zeg
gen, dat het nieuwe plan met veel enhou-
siasme is ontvangen. De Joden zijn boos,
dat ook de Arabieren zullen worden uit-
genoodigd om te regeeren over het eigen
Joodsche land en de Arabieren zijn boos,
omdat de Joden zullen moeten regeeren
over hun Arabisch geboorteland. Zoo komt
men niet veel verder. „In geval niet spoe
dig een oplossing wordt gevonden, blijft
Palestina onder Britsch bewind", zegt Lon
den. Dat zal wel de eenige oplossing blij
ken.
PARIJS: De secretaris der Duitsche lega
tie te Parijs von Rath is gisternamiddag
aan de gevolgen van den op hem gepleeg-
den aanslag overleden. Het was moeilijk
anders te verwachten, dan dat als reactie
hierop in Duitschland een nieuwe storm
tegen de Joden zou opsteken. Dat is dan
ook gebeurd, hoewel op minder disciplinaire
wijze als bevorderlijk is voor den goeden
naam van Duitschland. In verschillende
plaatsen is het gepeupel tot de ergste ban
deloosheden overgegaan. De ruiten van
Joodsche winkels het is zoo makkelijk:
de Joodsche winkels moeten goed kenbaar
zijn werden in massa's kapotgeslagen;
huisraad en inboedel werd vernield en in
tal van steden zijn de synagogen in brand
gestoken. In München heeft men alle man
nelijke Joden maar tegelijk gearresteerd.
Wij zullen de laatsten zijn om de daad van
den jongen Joodschen dwaas te Parijs te
verheerlijken of zelfs maar te vergoelijken,
doch wanneer een dergelijke wraakoefe
ning in ons eigen land zou plaats vinden,
tegenover welke groep dan ook, zouden
wij ons diep schamen.
Istanboel: In de voormalige hoofdstad van
Turkije is de eerste president van de Turk-
sche republiek, Kemal Ataturk, hedenmor
gen na een sleepende ziekte overleden. Hij
was de modernisator van de Turken.
Jodenhaat breekt
los
OVERAL STAAN SYNAGOGEN IN
BRAND
De verontwaardiging der nazis over den
dood van von Rath wordt vandaag over
al in Duitschland gelucht door het in brand
steken van synagogen, het inslaan van rui
ten en het arrestëeren van Joden.
Te Berlijn zijn over de ingeslagen ruiten
opschriften geplakt, zooals „Fuehrer ver
los ons van de Joodsche pest".
Te Hamburg is de vernieling wel zeer
grordig. Niet slechts de winkelruiten zijn
ingeslagen, doch ook de vensters op de
eerste en tweede verdieping van aan Jo
den behoorende kantoren.
De eenige synagoge, welke nog te Muen-
chen was overgebleven, stond hedenochtend
in brand. Het vuur sloeg over naar een ach
ter de synagoge gelegen school en van bei
de gebouwen is niet veel overgebleven.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Bultenïand
Het Britsche regeering geeft het dee-
lingsplan van Palestina op (2e blad).
De legatie-secretaris von Rath overleden.
Als reactie allerlei anti-Joodsche uitspat-
tingën in Duitschland. Ie en 2e blaid).
De eerste president van Turkije, Kemal
Ataturk, is heden overleden. (2e blad).
Alle mannelijke inwoners zijn vanochtend
vroeg door de geheime politie van hun bed
gelicht en naar politie-baraken overge
bracht. Omtrent hun lot is niets bekend.
Ook te Weenen zijn hedenochtend twee
synagogen door brand verwoest.
De Reutercorrespondent te Weenen meldt,
dat een menigte van 500 personen, die be
toogingen tegen de Joden hield, vanochtend
de synagoge te Linz in brand heeft gesto
ken. Het gebouw brandde volkomen af.
Havas meldt, dat behalve die in de
Prinzpegentenstrasse ook de synagoge in de
Fasanenstrasse in brand is gestoken. De
eerste brand heeft belangrijke schade aan
gericht. Drie andere synagogen zouden
eveneens in brand staan.
DE ANTISEMITISCHE UITWASSEN
De voornaamste winkelstraten van Ber
lijn liggen bezaaid met alle soorten étalage-
materiaal, afkomstig uit Joodsche winkels.
Een aantal Joodsche winkeliers hebben be
sloten, hun zaken te sluiten en de ontwik
keling af te wachten. Het aantal Joden, dat
te Weenen gearresteerd is, wordt op 5.000
geschat.
Volgens Havas zouden in de Westelijke
wijken van Beiiijn niet minder dan vijf
synagogen in brand gestoken zijn, doch
Reuter meldt, dat men het vuur overal on
der de knie, of reeds gebluscht heeft.
Van de hoofdsynagoge in het hartje van
Berlijn zijn alle ruiten ingeslagen en de
ijzeren leuningen vernield. De politie be
lette een groote menigte Joden het gebouw
binnen te gaan. Een sterke politiemacht be
waakt de omgeving. Personen die foto's
trachten te nemen, worden gearresteerd.
DE VERWOESTING AAN DE
KURFÜRSTENDAMM.
BERLIJN, 10 Nov. (A. N. P.). In het
deftige Westen van Berlijn zijn de rui
ten van honderden Joodsche winkels vol
komen vergruizeld, en het schijnt, dat geen
enkel winkelraam gespaard is. De Kurfür-
stendam ziet er uit, alsof zich een lucht
aanval of een groote ontploffing heeft voor
gedaan.
Groote groepen menschen komen een
kijkje nemen in de wijken, waar de ver
woestingen zijn aangericht. Velen komen
met ontelbare autobussen, die overal ern
stige. verkeersopstoppingen veroorzaken.
De vernieling is niet alleen beperkt geble
ven tot de hoofdstraten. Ook de Joodsche
winkels in de zijstraten hebben het moeten
ontgelden. In enkele gevallen zijn de eige
naars der winkels in preventieve hechte
nis genomen om hun veiligheid te waarbor
gen.
Daar te Berlijn nog twee synagogen in
brand zijn gestoken, zijn in totaal negen
van de elf synanogen in de hoofdstad aan
de anti-semitische actie ten offer gevallen.
In een gesprek met een buitenlandsche
journalist voorspelde een bruinhemd voor
vanavond en morgen zelfs nog ergere din
gen. Hij gaf toe, dat de actie tegen de Jo
den voorbereid is, doch zeide: „De hooge-
ren weten het natuurlijk niet, en wij dra
gen, zooals vanzelf spreekt, niet onze uni
form, wanneer wij het doen".
Volgens een bericht uit Hamburg is ook
daar de voornaamste synagoge verwoest.
In sommige straten in het Westen zoo
meldt Havas nog zijn zelfs meubelen en
piano's uit de etalages gehaald en op straat
geworpen. Verder zijn ook de ruiten inge
slagen van den showroom van de Fransche
automobielfabriek Citroen aan den Kur-
fuerstendamm, waarvan de directeur een
Duitscher is. Ook zijn groote verwoestin
gen aangericht in een Hongaarsch restau
rant aan den Kurfuerstendamm, welks
eigenaar een Hongaar is.
DE JODEN MOESTEN ZELF DE PUINEN
OPRUIMEN.
WEENEN, 10 Nov. (ANP). Alle Joden,
die vanochtend voor het Britsche consul-
laat stonden te wachten op visa om te emi-
greeren, zijn gearresteerd. In het zestiende
district van Weenen zijn twee synagogen
opgeblazen en verscheidene andere in
brand gestoken.
Aan de gearresteerde Joden zijn schop
pen uitgereikt, waarna zij naar de ver
woeste synagogen zijn gebracht, waar hun
opgedragen werd de puinhoopen op te rui
men. Naar gemeld wordt hebben zich he
denochtend sedert het begin der betoogin
gen 22 Joden van leven beroofd.
Na de opvoering van „Cavalleria Rusticana" door d^ Italiaansche Opera, onder persoonlijke leiding van
den componist, Pietro Mascagni in theater Carré te Amsterdam, werd Mascagni (temidden der artisten)
Woensdagavond geestdriftig gehuldigd!
