Kabinetscrisis in Selgië vermeden De Noordzee als oorlogsterrein De wilde bussen-aifaire kerknieuws WOENSDAG 9 NOVEMBER 1938 30ste Jaargang No. 9179 S)e Êetcbeh^Sou/Ya/nt Telefoon: Redactie IS. .or.ir.r.»7..»T Adv. en Abonn.-torieven zie pag. 2 Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. - Postbus 11. VOORLOOPIG IS HET KABINET WEER GERED. Katholieken handhaven hun standpunt. De Brusselsche correspondent van de „Tijd" seint: De socialistische vooraanstaanden héb ben bisteren de regeering-Spaak voorloo- pig gered, door aan de katholieken toe te staan, dat er niettegenstaande de resolutie van het socialistisch partijcongres onmid dellijk officieele onderhandelingen met Franco kunnen worden aangeknoopt voor het benoemen van een Belgischen verte genwoordiger te Burgos, terwijl de socia listische ministers zullen trachten hun par tij-instanties te bekeeren tot een milder in zicht in deze zaak. De katholieken hebben zoowel in de ver gadering van het directorium van het Blok der Katholieken van België als in de rech terzijde van Kamer en Senaat eendrachtig besloten met kracht hun standpunt te hand haven en zij hebben opnieuw een onmid dellijke benoeming geëischt van een verte genwoordiger te Burgos. 's Avonds zijn vijf gedelegeerden der ka tholieken dit besluit gaan meedeelen aan den heer Spaak, met wien zij tevens be raadslaagden over de begrootingspolitiek er> over andere aspecten van den politieken toestand. De kabinetsraad, die gistermiddag moest plaats vinden, werd uitgesteld, evenals de interpellatie yan den katholieken senator Nothomb over de kwestie van een verte genwoordiger te Burgos, waardoor de re geering zou verplicht zijn haar standpunt dienaangaande bekend te maken. Deze in terpellatie werd een week uitgesteld, zoo dat de regeering eenigen tijd heeft gewon nen voor een beslissing. Er hebben drukke politieke besprekingen plaats en Dinsdagavond was de toestand zoo, dat de socialisten blijkbaar erg terug schrikken voor de gevolgen van een vallen van het kabinet-Spaak en nu zich willen inspannen om een nieuw partijcongres het besluit omtrent Burgos te laten herzien. Aan katholieke zijde is men van oordeel, dat Spaak een groote fout heeft begaan door de zaak omtrent een vertegenwoordi ger bij Franco voor te leggen aan een par tijcongres voordat de regeering een feite lijke beslissing had getroffen. Hij had ge heel anders moeten handelen, meenen de katholieken en wel eerst een beslissing ne men, waarna een partijcongres had kunnen uitmaken of het al dan niet er mee accoord kon gaan. Door de zaak te brengen op het socialis tisch partijcongres is zij komen te staan op het plan van de ideologie en het sentiment inplaats van het zuiver economisch -be lang, dat België bij deze kwestie had. Minister Spaak heeft twee argumenten aangebracht, de eenige die mochten gelden en wel het eerste: het reëele belang, dat België heeft in het ruilverkeer met 't na tionalistisch Spanje en vervolgens het feit, dat bijna alle landen van Europa een ver tegenwoordiger hadden en België niet als laatste mocht komen. De Katholieken hebben dus geen reden om hun standpunt prijs te geven en laten het aan Spaak en zijn socialistische colle ga's in de regeering over om den politie ken toestand te ontwarren. VERKIEZINGEN IN AMERIKA. NEW YORK, 9 Nov. (A.N.P.). Gisteren hebben in de Ver. Staten verkiezingen plaats gehad. De New Deal heeft meer ter rein verloren dan men verwachtte. De re publikeinen hebben overal in het land zeer aanzienlijke winsten geboekt, ten koste van de democratische partij en de onafhanke lijke linksche partijen. De republikeinsrhe partij komt derhalve in een sterkere po sitie dan zij sedert het begin van den New Deal, zes jaar geleden, ooit ingenomen heeft. NEW YORK, 9 November (A.N.P.). Op giond van de tot dusver bekende uitslagen verwacht men, dat de republikeinen in den Senaat negen of tien zetels zullen winnen, en in het Huis van Afgevaardigden waar schijnlijk 60. Het lijkt waarschijnlijk, dat zij in een dozijn staten het gouverneur schap zullen winnen en dat in slechts twee of drie staten aan de democraten zullen moeten afstaan. Het resultaat is een persoonlijke slag voor Roosevelt. De candidaten, die hij aanbevo len heeft, zijn in een zestal staten versla gen. De conservatieve democraten, die Roosevelt heeft weg trachten te werken, zijn met slechts een enkele uitzondering herkozen. Er zou een Spaansche kaper zijn HEEFT DE „NADIR" EEN VRACHTSCHIP IN DEN GROND GEBOORD? Gisteravond meldde Lloyds uit Cio- mar, dat een vliegtuig van de Royal Air Force voor de Belgische kust bij de Westerschelde ,op vijf mijl van het lichtschip „Wandelaar", een vracht schip in zinkenden toestand had ge zien. Het Spaansche schip „Nadir" be vond zich in de nabijheid. Ook te Vlissingen werden berichten ont vangen, dat op vijf mijl van het lichtschip „Wandelaar" een stoomschip, vermoedelijk van Spaansche nationaliteit, in zinkenden toestand verkeerde en dat de Spaansche hulpkruiser „Nadir" van de zeemacht van Franco zich in de buurt zou bevinden. De Belgische sleepboot „Max", welke te Vlissingen is gestationneerd, is om acht uur ter assistentie uitgevaren. Uit Oostende meldde het Belgische nieuwsagentschap Belga later in den avond dat een onderzoek langs de geheele Bel gische kust niets heeft opgeleverd, waar uit zou kunnen worden opgemaakt, dat een schip zich in nood zou bevinden in de buurt van de „Wandelaar". Alle gewaarschuwde posten verklaarden, dat hun niets van zulk een gebeurtenis be kend was. De nasporingen, door het zeevaartstation te Oostende ondernomen, hebben evenmin eenig resultaat opgeleverd. De „Wandelaar" heeft niets ongewoons bemerkt. De motor- loodsbooten „14" en „7" die dit gedeelte van de zee verkennen, hebben niets ge meld. Een ander Belgisch motorvartuig heeft nog niet geantwoord. Een Nederland- sche loodsboot is teruggekeerd naar Vlis singen zonder iets verdachts te hebben ge zien. De sleepboot „Zeeland" en een ver kenningsvaartuig van de zeepolitie uit Zeebrugge zijn eveneens op onderzoek uit gegaan. Het Britsche stoomschip „Hawkwood" heeft intusschen geseind, dat het op 40 mijl ten Zuid-Oosten van Mablethorpe (graafschap Lincoln) een schip heeft ge zien, dat gelijkenis vertoonde met de „Na dir". De pijpen van het schip vertoonden de kleuren van Noorwegen. WAS HET GEZONKEN SCHIP EEN OUD WRAK? Het ziet er naar uit, dat het gerucht, als zou nabij het lichtschip „Wandelaar" dicht bij de Nederlandsche en Belgische kust, een Spaansch stoomschip door den hulp kruiser „Nadir" van Franco tot zinken zijn gebracht, op een misverstand berust. Het gerucht won waarschijnlijkheid, doordat de „Nadir" in de omgeving was waargenomen, terwijl een Engelsch mili tair vlieger gerapporteerd had, op deze plaats een zinkend schip te hebben ge zien. Een onderzoek hierna heeft echter geen resultaat opgeleverd, terwijl, voor zoover men kon nagaan, zich evenmin een Spaansch stoomschip hier in de buurt zou hebben bevonden. Men meent dan ook als vrijwel zeker te mogen aannemen, dat de Britsche vlieger uit4de lucht het.wrak heeft gezien van het Zweedsche stoomschip „Nippon", dat twee maanden geleden, tengevolge van een aan varing nabij de „Wandelaar" is gezonken, er. dat nog steeds b'j eb boven water uit steekt. VAN HET OORLOGSTERREIN TE LAND. Legerbericht der rechtschen. In het legerbericht der rechtschen wordt medegedeeld, dat de troepen van Franco belangrijke stellingen hebben veroverd in de Sierra del Aguila aan het Ebrofront en 480 krijgsgevangenen hebben gemaakt. In den Oostelijken «ector van het Levant- front bleven de vijandelijke aanvallen vruchteloos. De rechtschen maakten daar 140 krijgsgevangenen. In den sector van de Segre mislukten de aanvallen der link- schen op de rechtsche linies, waarbij de aanvallers zware verliezen leden, o.a. 500 gevangenen. De rechtsche luchtmacht voerde talrijke bombardementen uil, o.a. op de haven van Cartagena, waar de kruiser „Cervantes" werd getroffen. Het afleidingsofefnsief der linkschen. De eerste faze van het offensief der re- geeringstroepen aan de Rio Segre is vol komen geslaagd, meldt men van linksche zijde. Op verschillende plaatsen zijn de troepen de rivier overgetrokken; zij zijn tien kilometer opgerukt over een front van 15 Kilometer. Seros, Soses en Aytona zijn bezet, terwijl de weg LeridaSaragossa op twee plaatsen is doorgesneden. De aandacht van den vijand is van het Ebrofoont afge leid. DE WERELD IN VOGELVLUCHT BRUSSEL: De crisis, welke in de Belgi sche regeering dreigde uit te breken, schijnt voorloopig te zijn bezworen. Het ging, zooals men zich herinneren zal om de aanstelling van een agent bij de regee ring te Burgos. De Katholieken eischten dit, uitsluitend om economische motieven, zooals trouwens bijna alle landen reeds gedaan hebben. Spaak, de socialistische- minister-president had dien eisch eveneens verdedigd, maar toegegeven aan de oppo sitie op het socialistisch congres en de zaak op de lange baan laten schuiven. Thans hebben de socialistische voorman nen echter de concessie gedaan, dat inmid dels reeds onderhandelingen met Burgos mogen worden aangeknoopt. Daarmede is dus voorloopig de spanning verminderd. BERLIJN: De onberedeneerde en dwaze aanslag van een Joodschen knaap op een der secretarissen van de Duitsche legatie te Parijs, heeft wij wezen er reeds gis teren op een reactie in Duitschland ge wekt, welke alle perken te buiten gaat. Men kan een zekere verontwaardiging be grijpen, maar de grenzen der redelijkheid dienen toch niet overschreden te worden. Wat moet men echter denken van de „An- griff", die schrijft, dat het geenszins een toeval is, dat de door Hitier ontmaskerde Churchill-kliek bedriegelijke manoeuvres volbrengt op hetzelfde oogenblik, dat een Joodsche bengel in Parijs een moordaan slag pleegt. Dit weerlegt, aldus het blad, de legende, als zou er nooit een oorlog en moordstokerij tegen het Derde Rijk op touw zijn gezet. De moordenaar heeft zich ook als wreker en wereldverbeteraar uit gegeven, evenals Churchill, Eden en Duff Cooper. Dit bewijst, dat deze kliek, zonder dat de leden elkaar onderling kennen, het zelfde wil, nl. haat zaaien tegen het Der de Rijk, omdat dit door den Fuehrer zoo groot, eervol en onoverwinnelijk is gemaakt als nooit te voren. Daarom heeft de An- griff zoo schrijft het blad verder een gemeenschappelijke bladzijde gereser veerd voor dezen kliek van Joodsche moordenaars en hun opstokers. Op een groote fotomontage ziet men dan ook naast elkaar de portretten van Gryn- span, Frankfurter (de moordenaar van Gustloff), Churchill, Attlee, Duff Cooper, Henri de Kerillis, Mandel, Georg Bern hardt, Toller en Emil Ludwig. De Berlijnsche correspondent van de N. R Crt. teekent hierbij aan: „Nu ook de Führer in zijn redevoering te - München, welke hij zelf kenschetste als een hernieuw de vermaning tot waakzaamheid aan het Duitsche volk, zijn polemiek tegen Chur chill heeft voortgezet, mag men benieuwd zijn hoe lang deze ongewone gedachten- wisseling nog zal duren en welk effect voor de internationale betrekkingen deze methode zal hebben, als zij ook. in het ver volg wordt gebruikt." VLUCHT ZONDER TUSSCHENLANDING VAN SINGAPORE NAAR ENGELAND. PORT DARWIN, 9 November (A. N. P.) De drie Britsche bommenwerpers, die een recordvlucht naar Australië hebben gemaakt, zullen volgens het plan, dat de leider der expeditie, escadrille-leider Kei- let, hedenochtend bekend heeft gemaakt, op de thuisvlucht zonder tusschenlanding van Singapore naar Engeland vliegen. Eerst zullen zij echter nog een rond reis door Australië maken. ONTIJDIG EINDE VAN ITALIAANSCHE RECORDVLUCHT. ROME, 9 Nov. (A. N. P.). Vannacht is het Italiaansche vliegtuig .Santo Frances co" van het Romeinsche vliegveld Monte Celio opgestegen voor een vlucht naar To kio. Het toestel werd bestuurd door den „vliegenden journalist" Lualdi van het biad „Stampa", die door nog twee journa listen, een marconist en een werktuigkun dige vergezeld werd. Lualdi wilde trach ten met zijn tweemotorige Fita-machine, die een snelheid van 455 K.M. kan bereiken, het record te breken van het Japansche vliegtuig „Goddelijke Wind", dat den af stand TokioRome in April van dit jaar in 90 uur heeft afgelegd. Een Havasbericht uit Beiroet meldt, dat de Italiaansche vliegers hedenochtend op het strand van Birhassen nabij Beiroet zijn geland. Daar de toestand van het strand het opstijgen onmogelijk maakt, wordt de vlucht voorloopig onderbroken. BEIROET, 9 Nov. (A. N. P.). Nader wordt gemeld, dat de Italiaansche vlie gers van voortzetting hunner vlucht heb ben moeten afzien, daar bij de landing na bij Beiroet de beide aillerons zijn gebroken. De marconist is door een electrische ont lading gewond. Echter hebben de vliegers nog wel het snelheidsrecord over den afstand Rome Beiroet gebroken, door het traject af te leggen in 5 uur, met een gemiddelde snel heid van 474 K.M. DE N.V. SOMMELING TEGEN STAAT EN MINISTER. Onrechtmatige overheidsdaad? Hedenochtend is voor den president van de Haagsche Rechtbank Mr. A. S. Rueb in kort geding de eerste van een reeks procedures behandeld van zgn. „wilde" autobusondernemingen tegen den Staat der Nederlanden op grond dat de minister van Justitie bus diensten heeft belet, welke niet door een rechterlijk vonnis zijn verboden. Voor den Staat en den Minister van Justi tie stelde zich mr. D. J. Veegens en voor Sommeling mr. G. de Grooth. Voordat de president aan mr. de Grooth het woord verleende verzocht hij de tal rijke aanwezigen zich van elke goed- en afkeuring te onthouden opdat deze zaak rustig behandeld zou kunnen worden. Mr. G. de Grooth voerde hierna voor de N.V. Sommeling het woord. Uitvoerig betoogde pleiter, dat de pre sident in dezen bevoegd is van het geschil kennis te nemen en weerlegde alle be zwaren, welke daartegen zouden kunnen v/orden aangevoerd. Ook is de actie ont vankelijk, waar het hier betreft een opzet telijke aantasting van rechten. Waarop, zoo vervolgde mr. de Grooth, zou nu de overheid zich kunnen beroepen ter rechtvaardiging van haar gedrag? Zelfs na lezing van de conclusie van ant woord was dit pleiter niet recht duidelijk. Al die twee jaar, dat het R. A. P. bestaat, heeft de staat rustig de autobussen laten rijden en nu plotseling, nu de wet Auto vervoer Personen in zicht is, gaat de staat de diensten verbieden. De politiedwang, waarmee dit gepaard gaat, is z. i. zeker onrechtmatig. Met een enkel woord deelde pleiter me de, waarom hij ook den minister persoon lijk heeft gedagvaard. Volgens den Hoogen Raad is een orgaan van een openbaar lichaam ook zelf verant woordelijk voor zijn handelingen, wanneer dat orgaan onvoorzichtig heeft gehandeld. En is dit hier niet het geval? Daarom was pleiter van meening, dat beide vorderingen kunnen worden toegewezen. Pleidooi mr. Veegens. Mr. D. J. Veegens zeide in zijn pleidooi voor den Staat en voor den Minister, dat men de handelingen van den Minister in zijn geheel moet bezien. Hij heeft onlangs den strijd tegen de wilde autobusdiensten begonnen. Het ving aan met de processen voor de Amsterdamsche Rechtbank en haar president. De bussen zijn daarop ver oordeeld. Wat zij daarna hebben gedaan is een openlijke tarting van de overheid. Met allerlei middelen hebben de wilde diensten getracht aan de beslissingen van de rech terlijke macht te ontkomen. De minister van justitie zou zijn plicht schromelijk verzaken, als hij bij een der- gelijken toestand lijdelijk zou blijven toe zien. Bij zijn maatregelen heeft het belang van de spoorwegen geen rol gespeeld. De minister is van meening geweest, dat de bus-ondernemers deelnamen aan verboden vereenigingen, vereenigin- gen, die ten doel hadden wetsontdui king en aantasting van de rechten van anderen. De maatregelen van den Minister waren reeds genomen vóórdat de vonnissen in kort geding door de presidenten te Den Haag, Rotterdam en Arnhem waren uitge sproken. De- latere rechtspraak deed niets af aan het feit, dat de minister de beslis sing van den Amsterdamschen president heeft willen beschermen. De Spoorwegen kunnen bovendien Som meling ook wel voor den Amsterdamschen president dagvaarden. Wat de bevoegdheden van de politie betreft, hierover is reeds een bibliotheek vol geschreven. Het Rijkspolitiebesluit van 1935 is hier de bron. De politie heeft een algemeene taak om de orde en rust te handhaven. Dat was hier gerechtvaardigd, omdat men probeerde zich te verzetten tegen de vonnissen van den Amsterdamschen pre sident. Voorts zijn er bepaalde gevallen, dat men niet bij voorbaat een verbod tegen de overheid kan krijgen om zich van politie dwang te onthouden, ongeacht de schade vergoeding achteraf. Een 40-jarige juris prudentie bestaat over dit onderwerp en in alle berechte gevallen, hadden ook de eischers, wier vorderingen werden afge wezen, goede juridische verweeren. Het oordeel van den Hoogen Raad over de strafzaak Sommeling is aanstaande. Wil Sommeling nu een verbod voor onbepaal- den tijd, ook na een ongunstig oordeel van den Hoogen Raad? Ten slotte achtte pleiter het nu gevoer de kort geding ondoelmatig, nu de beslis sing van den Hoogen Raad in zicht is. De l Staat zal zich aan deze beslissing houden. Dit nummer bestaat uit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De reactie in Duitschland tegen de Jo den naar aanleiding van de moordaanslag op de Duitsche ambassade te Parijs. (2de blad). Een crisis in België voorloopig vermeden. (lste blad). Is er op de Noordzee een schip door een Spaanschen oorlogsbodem in den grond geboord? Waarschijnlijk was het een oud wrak. (lste blad). Hitier blijft fulmineeren tegen Churchill. (2de blad). De herdenking van het eeuwfeest van den grooten trek. (2de blad). JHR. MR. F. J. C. M. VAN RIJCKEVORSEL de nieuwe Burgemeester van Lisse. TWEEDE KAMER. MR. OUD BEDANKT ALS LID. Bij de Tweede Kamer is heden ingekomen een schrijven van mr. P. J. Oud, houdende mededeeling dat hij bedankt heeft als lid der Kamer wegens zijn benoeming tot bur gemeester van Rotterdam. Wat de dagvaarding van den Minister in privé betreft, dit achtte mr. Veegens on juist. Hoogstens zou men schadevergoe ding van den Minister kunnen vorderen, geen dwangsom. Maar de Minister heeft in dezen geheel als ambtenaar van den Staat gehandeld. De vraag over de verbin dendheid van het R. A. P. is van voorbij- gaanden aard, zoo besloot pleiter, de hand having van rechterlijke beslissingen is een duurzame eisch in een rechtstaat. Repliek van mr. de Grooth. Bij repliek antwoordde mr. de Grooth, dat Sommeling nooit getracht heeft rech terlijke beslissingen te ontduiken en over hen, die dit wel deden, steeds zijn afkeu ring heeft betuigd. „Wanneer mr. Veegens handhaving van het vonnis van den Amsterdamschen. pre sident eischt, dan eisch ik dat voor het vonnis van den Haagschen president", zoo vervolgde mr. de Grooth. Indien de tegenpartij het niet doelma tig acht, nu de beslissing van den Hoogen Raad in zicht is, een proces in kort geding te beginnen, dan is Sommeling daartoe ge dwongen doordat de staat, met deze be slissing van den' Hoogen Raad in zicht, zeer ondoelmatige maatregelen heeft geno men door de busdiensten te beletten. Na dupliek van mr. Veegens werd de uitspraak bepaald op Maandag 14 Novem ber a.s. PASTOOR H. BLOEMEN In het St. Theresiagesticht te Meterik (gem. Horst) waar hij zich als rustend geestelijke had gevestigd, is in den nacht van Zondag op Maandag overleden de zeereerw. heer H. C. H. Bloemen, pastoor van Stamproy (L.).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1