Flanellen Lakens
U HEEFT ZE N00D1G
Adverteert in dit blad
ARNOLD H. BERGERS
BOUWGROND
Ons Heer werd aanbeden in de
koeienstal
OOSöS VSGSit 32SNSSN VSLVAAtff
IV
3.95, 4.30
Laken Flanel, 0y|1
Het Hollandsch
Kleedinghuis
CHIQUE HOEDJES M.A.M.VAN NOORT
v. AMERONGEN'S
Ja zeker, Moeder!
VRIJDAG 28 OCTOBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 7
GESCHIEDENIS DER PAROCHIE STOMPWIJK
Pastoor Vermeulen verbannen Een vloed van
dominees op de Statie afgezonden Stomp-
wijkers bleven trouw aan het geloof
BIOSCOPEN TE LEIDEN
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
Trianon:
Jij en ik (Sylvia
Sydney, George
Raph).
De school des levens
(Kathe von Nagy,
Theo Lingen).
Dramatisch
Humoristisch
lederen avond 8 uur.
Zondag van 2—7 uur
Zaterdag, Woensdag
en Donderdag 2 uur
matinée.
Goedgekeurd
v. volwassenen
Casino:
Malle gevallen (Jo-
han Kaart, Jopie
Koopman).
Gekruicte paden
(Ken Maynard).
Komisch
Avontuurlijk
lederen avond 8 uur
Zondag ook van 47
uur. Zaterdag en
Woensdag 2.30 uur
matinée.
Goedgekeurd
v. volwassenen
Luxor:
Vervaagde sporen
(Frits van Dongen,
Kristiria Söderbann)
Diplomatieke zen
ding (Merle Oberon,
Brian Aherne).
Spanning
Dramatisch
lederen avond 8.15 u.
Zondag van 2—7 uur
Zaterdag en Woens
dag half drie mati-
Goedgekeurd
v. volwassenen
Rex:
Lido:
De raadselachtige
Mr. Moto. (Peter
Lorre).
't Begon in Parys
(Gaudette Colbert,
Melvyn Douglas).
Sensationeel
Komisch
lederen avond 8 uur.
Zondag var. 2—7 uur
Eiken werkdag 2 uur
matinée.
Toelaatbaar
V. volwassenen
Afgekeurd
door A. N. Duynisveld pr.
Het dispuut met ds. Cabbeljau kostte
aan Pastoor Vermeulen zijn verblijf in zijn
Statie. De door Vermeulen tot zwijgen ge
brachte Cabbeljau bewoog hemel en aarde,
zooals Vermeulen schreef aan Schadé, 27
Juni 1655, om hem uit het land te doen
verbannen 1). En hij had succes. De clas
sis, waarvan Cabbeljau president was,
stuurde verschillende beschuldigingen in
tegen den Stomp wij kschen pastoor bij den
baljuw van Rijnland, welke beschuldigin
gen door Vermeulen genoemd, ,,oft' groo
ve, on-christelijcke, onverdragelijcke leu-
génen, of priesterlijcke en pastoorlijcke
deughden, sonder de welcke een vroom
priester niet waerdigh en is 't pastoor
lijcke ampt te bekleeden".
Bij deze beschuldigingen, door Vermeu
len als een formeele leugen gequalificeerd,
was ook weer het verhaal van den kleer
maker Pieter Jansz., die door toedoen van
den pastoor zijn broodwinning had verlo
ren, zijn huis had moeten verkoopen en
met vrouw en kinderen tot armoede was
vervallen.
Toen men den man scherper in verhoor
nam, verklaarde hij, dat „alle voormelte
beschuldigingen, van de eerste tot de leste,
loutere leughenen waren en alles in con
trarie waer".
Daarop kwam de substituut baljuw naar
de pastorie, en na hem afgevaardigden der
Staten.
Ten slotte kwam de advocaat-fiscaal
met zijn dienaren naar Stompwijk, verze
gelden „niet alleen een kist (die sy sey-
den een kerckelijkcke kist te wesen) maar
oock het kleyne autaer-loose huyscapelle-
tje" „van pastoor Vermeulen.
Rijnland was den pastoor reeds ontzegd
door den baljuw; op 21 Aug. werd hem
door het Hof van Holland aangezegd, dat
hij binnen acht dagen uit „Holland ende
West-Vrieslandt moet vertrecken soi der
daer weder in te mogen komen op peyne
van arbitrale correctie". Pastoor Vermeu
len ging in ballingschap, met de bede van
S. Stephanus: „Heer' en reeckent haer
dese zonde niet toe".
Pastoor Vermeulen was een van de vei-
nige priesters der Hollandsche Missie in
die dagen, die bij het zware werk der
practische zielzorg, nog tijd konden in
den, om boeken te schrijven.
Onder den schuilnaam Molina schreef
hij zijn „Roomsch Catholyken MondsKp
per", waarvan in 1739 bij Van Soes* te
Antwerpen reeds de veertiende druk was
verschenen.
Verder schreef hij nog eèn boekje over
de H. Mis: „Misse, korte uytlegginge en
gpdtvruchtige oeffeninge". 2) Ook werden
door hem de geestelijke liederen van Stal-
paert van der Wielen omgewerkt en 13t
gemeengoed gemaakt der vaderlandsche
Kerk De teksten zette hij op meer beken
de wijzen en bracht ze aldus onder ieders
bereik 3).
Nadat pastoor Vermeulen verbannen
was, besloot de regeering een vloed van
predikanten op de verlaten Statie af te
sturen. Eenige maanden na het vertrek
van de pastoor werden, bij plakkaat van 3
Dec. 1655, de inwoners van Stompwijk en
omgeving tot grooten eerbied jegens de
geloofsverkondigers aangemaand 4). Uit
dit stuk, het volgt hieronder, blijkt, dat
de gezonden predikanten niet bijster wel
willend waren ontvangen door Stomp-
wijk's katholieken.
„De President ende Raden over Hol-
lant doen te weten: Alsoo tot onse ken-
nisse gekomen is, dat predikanten uyt de
respective classis van Delft ende Leyden
zijn gecommitteert ende gelast, omme de
inwoonders ende huysen van de dorpen
van Stompwijck, Soetermeer, Nieuweveen
te gaen besoecken ende deselve te onder
richten in de ware gereformeerde religie-
soodanigh niet en werden bejegent, als
de waerdigheyt van haer ampt ende het
respect wel vereyschen, maetr dat, soo
wanneer de voorgeschreven predicanten
tot Stompwijck zijn gekomen, omme al-
daer de goede luyden in den minne aen
te spreecken, alle klopbroederen ende
susteren, mitsgaders andere persoonen te
samen rottende, ende een groot geraes en
getier maeckende, deselve hebben uytge-
guycht ende door haer gebaer soodanigh
verhinderd, dat sij daerinne niet geruste-
lijck en konnen voortgaen, hetwelck eene
saeck zijnde, die gansch onbehoorlijck is,
streckende tot disrespect en kleynigheyt
van de orders van de gemelde haer Edele
Groot Mogendheden ende bevel van desen
Hove; soo ist, dat wij daerinne willende
voorsien, geinterdiceerd ende verboden
hebben, interdiceren ende verbieden de
voorschreven predicanten in het doen van
haere aenspraecken ende betrachten van
hare commissie eenighe de minste verhin-
deringhe ende beletsel te doen, maar te
contrarie" 5).
De katholieken van Stompwijk ontvin
gen intusschen geestelijke hulp van een of
anderen priester, o.a. van pater Vincent
Stalpaert van der Wielen, een karmeliet,
die te Leiden woonde ten huize van zijn
oom.
Deze pater Stalpaert van der Wielen
was den lsten Mei 1601 geboren te Kam
pen uit niet-katholieke ouders, en werd
op 14-jarigen leeftijd, terwijl hij te Leiden
was by zijn oom, katholiek. Daarna stu
deerde hij philosophie te Douay en werd
in 1618 te Brussel karmeliet. Daarna
kwam hij meermalen te Leiden bij zyn fa
milie en deed telkens dienst als uitloo
pend missionaris, totdat hij sinds 7 Dcc.
1647 voor goed zich te Leiden vestigde en
aan het Utrechtsche veer zijn Statie had.
Hij overleed 6 Oct. 1655 aan de pest. wel
ke hij had opgedaan bij zijn bediening van
de pestlijders, en werd te Katwijk aan
den Rijn begraven 6). Kort voor zijn dood
heeft hij op verzoek van zijn Overste, een
verslag opgesteld van zijn werkzaamhe
den. Daaruit weten wij, dat hij ook te
Stompwijk heeft gewerkt. Hy schrijft
daarin: „terstond was ik van plan eenige
dorpen te bedienen, Katwijk n.l. en
Stompwijk, omdat zij verlaten waren, zon
der herder, zonder priester of wien ook,
die de Sacramenten der Katholieke Kerk
kon toedienen, of door het verkondigen
van God's woord de lauwen in het geloof
kon opwekken en de zwakken verster
ken. Elke week las ik de H. Mis bij die
arme boeren; ik preekte bijna altijd daar
na, nu eens in een stal tusschen de koeien
en paarden en honden, zooals te Bethle
hem, dan weer op de zolders, om niet te
worden gestoord dcor den schout en zijn
dienaren. Dit volk luisterde naar my met
groote aanhankelykheid, en het aantal ge-
loovigen groeide met den dag door de op
wekkingen, gemoedelijke leeringen en
heilzame gesprekken. Zoo, dat zy mij tot
hun pastoor wilden hebben 7).
1) Outh. en Gest. In Rynland, bl. 894.
2) Gedrukt by Jan Mommaert tot Brus
sel 1658. Een exemplaar berust in de bi
bliotheek der parochie Stompwyk.
3) Historisch Tydschrift, 1938, bl. 19.
4) Bydr. Bisd. Haarl.: dl. XXVII, bl. 150.
5) Bydr. Bisd. Haarl.: dl. XLVII, bl. 4,
noot.
6) L.c.: dl. IH, bl. 180.
7) L.c.: dl. XLVH, bl. 4 en 5.
Een groot complex bouwgrond op den besten stand van Leiden
TE KOOP GEBODEN V09R UITERST BILLIJKEN PRIJS
DESNOODS TE RU.LEN MET HUIZEN
Brieven No. 81530 BOLREK, Amsterdam C. 2116
onze heerlijk warme
om Uwe gezondheid te beschermen
tegen de nadeelen van VOCHT
en KOUDE.
Koopt ze nu, de prijs is geen bezwaar
Flanellen Lakens
zware kwaliteit, "7£?
1.17, 89 D
Flanellen Lakens
met jour zoom, 4 j-
twee-pers.
Flanellen Lakens, extra mooie kwal. OR
met k jour zoom, groote twee-pers. maat 2 25
Rheumalana Lakens, het kw.nteit.-i.ken,
met jour zoom, wit en gekleurd, O 1 ft
2,75, 2.30 Z.lU
PeP garnituur, 2 stuks, verpakt in cellophan
per el 57, 45, 34, 24
MIDZft
HAARL.STRAAT 137 hoek D0NKERSTEEG 2-4-6
Bij ai Uwe aankoopen
ontvangt U bij ons de
waardevolle MlDZA-Bons
ER IS MAAREEN
Vleeschwarenbedrijf
Sinds 1893 gevestigd
Haarlemmerstr. 216 - Telel. 392
ALTIJD BETER NOOIT DUURDER
Vanaf heden weer verkrijgbaar:
onze bekende Rauwe Rookworst
zonder mooi zakje - goedkooper EN
wat je noemt lekker.
Voor direct gevraagd NETTE JOKGEh. 14 jaar(
goed kunnende fietsen.
MARE 23 (gesloten huis) i pir\PM
bij de Lammermarkt Lu«ULIi
levert U het BESTE tegen PRIJZEN welke
VER BENEDEN elke CONCURRENTIE gaan.
PRIJZEN alleen zeggen echter niets 11Komt
dus binnen en bekykt kwaliteit en modellen
U VERPLICHT U TOT NIETS.
DE PRIJZEN zullen U verbazen I
De Duurste Heeren Ulster
zware velours, geheel op zyde, kameelhaar be
werking, in de modernste dessins 118-
De Duurste Heeren Sportulster
met groote opgestikte zakken, en ceintuur,
zelfde bewerking I 15.50
Kinderjasjes vanaf 3.10
Kinderjekkers blauw en bruin 1.75
KINDERPAKJES - KINDERULSTERS
PLUS FOURS - GABARDINE REGENJASSEN
voor Dames, Heeren en Kinderen.
Ons duurste Heerencostuum f 22—
U slaagt bij ons beter en voordeeliger
ENORME SORTEERING
VOOR LAGE PRIJZEN I
Bij ons heeft U de service van
een Speciaalzaak, alles wordt
gratis precies passend gemaakt
Dames Hoedenmagazijn
Haarlemmerstr. 145-147
De laagste prijzen,
De grootste keuze,
Is reeds 40 jaar onze leuze
NOORDEN
Abonnementen en
Advertentiën worden
aangenomen door
HERM. KNAAP
DOEZASTRAAT 19
KEMPENAERSTR. 14
TELEF. 579
TEL. 3735
FIJN GEKRUID SPECULAAS
BANKETSTAVEN
WEDEROM VOORHANDEN DE BEKENDE
CHOCOLADE-LETTERS
(MUISJESLETTERS) awr
WAT UW SCHAVUITEN
VOOR DEN WINTER NODIG HEBBEN
DAT VERKOPEN WIJ.
Een flanellen Blouse
groen - beige - grijs - blauw
Series vanaf 1.35 en vanaf 65 ets.
Een Jaspé Tricot Blouse
Series vanaf 1.05 en vanaf 75 ets.
een warme Pullover vanaf 50 ets.
gevoerd, met borstzak en treksluiting
een wollen Pullover vanaf 1.35
met treksluiting - beige en bruin
een mooie Slipover vanaf 60 ets.
in groen - grijs - beige
een Wollen Slipover vanaf 90 ets.
IJzersterke jongens Rijbroeken
in Engels wollen stof
in velvet - bruin - blauw - zwart
in bedrukte manchester vanaf 2.50
Korte sterke Schoolbroeken,
in effen manchester, series vanaf 69 ets.
in peau de pêche, serie vanaf 42 ets.
in fantasiestof vanaf 50 en 45 ets.
Wollen Plus Fours in tweed - effen en ruiten
in series vanaf 2.50 - 1.95 - 1.75 - 1.45
Jongens Sport- en Plus Four Kousen
in prachtige moderne blokdessins
in series vanaf 39 - 37 K -32 y2 - 30 - 27 y, ets.
in zuiver wol vanaf90 - 80 - 75 - 65 ets.
HAARLEMMERSTRAAT 228—230
Ook bij ONS krijgt U MIDZA-BONS
Adverteert in De Leidsche Courant
