Frankrijk zwichtte niet
voor dwang
Beter vrede van Münctien, dan oorlog
Minister-president Daiadier spreekt
te Marseille
De strijd in tiet
verre Oosten
BUITENLAND
Het accoord van
Rome
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
VRIJDAG 28 OCTOBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Heftige verwijten tegen
de communisten
HUN ONVERZETTELIJKHEID HEEFT
MIJN ACTIE VERLAMD.
Op het Congres der radicaal-socialisten
te Marseille heeft de Fransche Minister
president gisteren een groote rede gehou
den, waarin hij o. a. zeide: „Het is thans
voor den leider van een regeering niet
meer mogelijk zich alleen tot zijn partij te
richten. Tot geheel Frankrijk moet worden
gesproken."
Daiadier begon hierna direct te spreken
over den internationalen toestand.
„Wanneer wij den toestand op de wereld
en in Europa op dit oogenblik bezien is
het allesoverheerschende feit, dat de vrede,
welke verloren scheen, gered werd en dat
v/ij de vraagstukken in vrede zullen moeten
oplossen."
Na herinnerd te hebben aan de zware
opofferingen, welke men zich getroost heeft
om de crisis op te lossen, verklaarde hij:
Ik wensch eens te meer voor u allen met
alle\ kracht, waarover ik beschik, te be-
toogen, dat voor ons vrijheidsideaal, voor
ons land en voor Tsjecho-Slowakije zelf
de toestand, welke is voortgevloeid uit de
overeenkomst van München, de voorkeur
vérdient boven den toestand, welke van
daag zou heerschen, indien de oorlog niet
voorkomen zou zijn.
Ik heb voor het parlement uitgelegd, dat
ik zeer goed begreep, wat zich -in het ge
weten van iederen Franschman heeft af
gespeeld tijdens deze crisis, daar ik het
zelf ook heb beleefd.
Maar thans kan ik toch niet toe
staan, dat men spreekt over capitula
tie van Frankrijk. Ik ken de mate der
gevolgen dezer overeenkomst, maar ik
weet, dat wij niet onder dwang ge
zwicht zijn en dat, indien ik mij te
München geplaatst zou hebben ge
zien tegenover een ultimatum, dat,
indien ik mijn stem niet had kunnen
laten hooren en spreken op voet van
gelijkheid, ik naar Parijs zou zijn te
ruggekeerd, waar ik een beroep zou
hebben gedaan op het verzet der natie.
De daad van München was een daad
van de rede.
Ik sta slechts critiek toe aan hen, die
mij eraan zouden kunnen herinneren, dat
zü mij in deze tragische uren kwamen zeg
gen, liever to een oorlog te gaan, dan een
compromis te aanvaarden. Zeer zeker kan
een partij mij zeggen steeds voor onver
zettelijkheid te zijn gewest, ook al zou deze
tot oorlog hebben geleid en onderhande
lingen af te keuren. Dat was de commu
nistische partij, welke overigens haar vol
komen oppositie betuigde door haar stem
ming in het parlement en haar dagelijk-
sche beleedigingen in het land.
De heftigheid en onverzettelijk
heid dezer partij hebben mijn
actie verlamd.
Toen haar bladen en haar sprekers
Chamberlain op grove wijze aanvielen,
heeft dat toen niet de positie van Frank
rijk verzwakt? Hebben zij onze actie ver
gemakkelijkt, toen zij alle dagen somma
ties richtten tot de Fransche regeering?
Hebben zij, toen zij hun banvloek uitspra
ken tegen een regeering tegenover wie wij
ons in een gevaarlijke onderhandeling be
vonden, niet het gevaar opgeroepen en ge
tracht het land mee te sleuren en in een
oorlog te storten?
Wanneer zij thans beweren, dat de ge
deeltelijke mobilisatie, waartoen wij over
gingen slechts diende om onze abdicatie
te camoufleeren, dan bedienen zij zich
vrijwillig op de meest afschuwelijke wijze
van leugens. Want indien de misleide mas
sa's dit als waar zouden hebben aangeno
men, zou dit tot gevolg kunnen hebben, dat
het, indien noodig, onmogelijk zou zijn
een toevlucht te nemen tot dezen maat
regel, waarvan ik herhaal, dat hij krachtig
heeft bijgedragen tot het redden van den
vrede.
Wanneer men wil, dat de regeering den
vrede en de eer redt, dan moet men haar
niet openlijk haar actie-mogelijkheden be
twisten, en dan moet men evenmin, in
strijd met de waarheid, beweren, dat het
land onmachtig is tot tegenstand en niet
de leiders der landsverdediging in op
spraak brengen.
DE BETREKKINGEN MET
DUITSCHLAND.
„Ik heb het hart van het Duitsche volk
voelen kloppen."
Wat de betrekkingen tot Duitschland en
Italië aangaat, is Frankrijk er van over
tuigd, dat indien men aan beide zijden
niet slechts denkt aan de verdediging der
nationale belangen, overeenkomsten tot
stand kunnen komen, die de nuttigste bij
drage tot versterking van den vrede zul
len kunnen geven.
Toen ik, aldus Daiadier, te München het
hart van het Duitsche volk hoorde klop
pen, kon ik niet nalaten te denken, zooaLs
ik in vollen oorlog te Verdun had gedaan,
dat er tusschen het volk van Frankrijk en
het volk van Duitschland, ondanks alle
moeilijkheden, machtige redenen zijn tot
wederzijdsche achting, welke tot loyale sa
menwerking moeten leiden. Op deze sa
menwerking heb ik krachtig gehoopt. Hoe
de verschillen van hun politieke stelsels
ook mogen zijn, moeten deze beide naties,
die op het slagveld zoo vaak tegenover
elkander hebben gestaan, begrijpen, dat in
den modernen tijd een oorlog nooit meer
een oplossing is en dat het door een loyale
overeenstemming der volken mogelijk is
alle problemen te regelen.
Deze methode moet ons naar den vrede
voeren, voor dezen vrede hebben wij toe
gestemd in het brengen van offers. Wij
dulden evenwel niet, dat men dezen voor
stelt als een eerste étappe op den weg naar
abdicatie, want deze vrede heeft een einde
gemaakt aan een crisis van twintig jaar.
Ik heb het recht dit te zeggen, want gedu
rende deze twintig jaar heb ik met mijn
vrienden steeds getracht het evenwicht in
Europa te herstellen. Eenige jaren geleden
zou dit gemakkelijker en met minder kos
ten zijn geschied. Iedere droefheid is trou
wens onnoodig, wanneer, voor Frankrijk
de vrede is gered en tevens een nieuw
tijdperk begint. Dit is evenwel slechts mo
gelijk met steun van het geheele land.
FRANKRIJK OP WEG NAAR HET
FAILLISSEMENT.
Als gevolg van den binnenlandschen
toestand.
De minister-president behandelde ver
volgens den financieelen toestand. Hy con
stateerde, dat de lasten voor de schatkist
in 1939 geraamd zijn op 102 milliard aan
Uitgaven en 66 milliard aan inkomsten, dus
een tekort. Het nationale inkomen wordt
geraamd op 220 milliard. Spr. wees erop,
dat 't zoo niet kan voortduren. Frankrijk is
op weg naar het failliet, waardoor de on
afhankelijkheid van het land te gronde
kan gaan. Het evenwicht in de begrooting
moet dus hersteld. Alle maatregelen blij
ven evenwel vruchteloos, wanneer binnen-
en buitenlandsche orde niet gehandhaafd
blijven.
De minister-president wees op de nood
zakelijkheid van een verhooging van het
nationale inkomen en dus op de noodza
kelijkheid van opvo ren der productie,
waaraan alle Franschen, werkgevers zoo
wel als werknemers, moeten medewerken.
Na ernstige studie is spreker tot de slotsom
gekomen, dat de crisis in Frankrijk de
vermindering van de productie tot oorzaak
heeft. Dit kan niet doorgaan. Frankrijk,
dat zichzelf te gronde richt, is een prooi
van binnenlandsche onlusten en aanvallen
van buiten af. Het is geen verraad den
vrede te bewaren voor de arbeidersklasse.
Ook hier dreigt de communistische partij
door haar felheid het land naar een dra
matisch slot te voeren.
Een vrij land van werkers.
Vervolgens wees de minister-president
erop, dat Frankrijk geen redder noodig
heeft, noch een man, door het lot aange
wezen, doch werkers. Het land zal gered
worden, doch het zal zijn heil niet te dan
ken hebben aan de plotselinge komst van
een onverwachten redder. Het zal zichzelf
redden door de kracht van zijn kinderen.
Zijn grootste kracht is zijn vrijheid. Alles
is aan de Franschen mogelijk omdat zij
vrije mannen zijn. Frankrijk is een land
van boeren, die de natuurlijke vertraging
in elk menschenwerk kennen. Zij weten,
dat om te oogsten het noodig is geweest
te arbeiden en te zaaien. „Laten wij van
daag werken en morgen zaaien", zoo riep
de minister-presiden.t tenslotte uit. „La
ten wij onze velden verdedigen tegen de
wisselvalligheden van de jaargetijden en
tegen de vernielende stormen. Spoedig zal
dan de oogst komen."
De rede van den minister-president werd
herhaaldelijk door applaus onderbroken. 1
INSTEMMING TE BERLIJN EN ROME.
Van officieuze zijde te Berlijn wordt ge
meld, dat de rede, welke de Fransche mi
nister-president te Marseille heeft gehou
den, in Duitschland gunstig is ontvangen.
In politieke kringen is men vooral zeer
tevreden over de bereidwilligheid met
Duitschland tot een overeenstemming te
komen, welke blijkt uit de rede.
De redevoering van Daiadier heeft ook
te Rome levendige belangstelling gewekt.
Men is van meening, dat hij moedig ge
sproken heeft. Met voldoening heeft men
kgennis daarvan genomen.
Men stelt de verklaringen van den pre
mier over de houding der communisten in
het licht als kenmerkend voor de binnen
landsche ontwikkeling van Frankrijk.
DALADÏER EN DE COMMUNISTEN.
Nadere uiteenzetting in besloten
vergadering.
De verklaringen, die Daiadier in zijn
rede heeft afgelegd en die neerkomen op
een openlijke breuk met de communistische
partij, worden door de meeste leden van
de radicaal-socialistische partij, goedge
keurd.
Daiadier werd gisteravond uitgenoodigd
'n nadere uiteenzetting te verstrekken voor
de commissie voor de algemeene poliiek,
die in besloten vergadering bijeenkwam.
Personen, die deze zitting hebben bijge
woond, deelen mede, dat Daiadier ontkend
heeft het initiatief te hebben genomen tot
het veroorzaken van een breuk met de
communistische partij.
Reeds tijdens de volksfrontregeeringen
onder de socialistische leiding, aldus zeide
Daiadier, heeft het ministerie van defen
sie moeten vaststellen, dat de Fransche
productie onvoldoende was, zonder dat
het daarin verbetering kon brengen. De
omstandigheden zijn thans te ernstig dan
dat men zich zou kunnen bezig houden
met politieke bondgenootschapnen. Een na
tionale eenheid rondom het volksfront zou
wenschelijk zijn, ongetwijfeld. Maar alle
pogingen, die men in die richting in het
werk gesteld heeft, zijn mislukt.
Binnenkort zal het land kennis nemen
van maatregelen, door de regeering ge
troffen ten bate van het openbaar welzijn.
De regeering zal een beroep doen op alle
republikeinen en hun vragen, hervormin
gen in republikeinschen geest te aanvaar
den. Van alle Franschen zal een offer ge
vraagd worden, aldus Daiadier, hoewel
van de vermogens een grootere bijdrage
gevergd zal worden dan van de opbrengst
van den arbeid. Indien de regeering deze
herstelpoging niet zou overleven, zou het
volk zich door nieuwe verkiezingen moe
ten uitspreken.
OVATIES VOOR DALADIER.
In het begin van den avond, toen Daia
dier naar zijn hotel aan de Cannebière ging,
bracht een groote menigte hem een gewel
dige ovatie. Toen de premier zijn appar
tementen had betreden, juichte het publiek
nog door, zoodat Daiadier op het balkon
moest verschijnen. Ruim een uur bleven
nieuwsgierigen buiten wachten, in de
hoop den premier het hotel nog te zien
verlaten.
VAN HET OORLOGSTOONEEL
Bezetting van Hankau, Woetsjaig en
Hanjang voltooid
Nabij Sienning, zeventig kilometer ten
Zuiden van Woetsjang, hebben de Japan-
sche troepen gistermiddag den spoorweg
KantonHankau bezet.
Een sterke Chineesche troepenafdeeling
is hier op de vlucht geslagen. De Japansche
troepen rukken verder naar het Westen,
ten Zuiden van de Jangtse.
Een andeer Japansche af deeling heeft
Hanjang aan de samenvloeiing van Han
en Jangtse bezet, zoodat thans de drie zus
tersteden Hankau, Woetsjang en Hanjang
gehmeel in Japansche handen zijn.
Teian bezet
Japansche strijdkrachten hebben Teian,
halverwege Kioekiang en Nantsjang geheel
bezet. In de mededeeling van de Japansche
strijdkrachten dienaangaande wordt ge
meld, dat in den strijd, welke twee maan
den heeft geduurd twintig Chineesche divi
sies zijn vernietigd.
De Japansche troepen, welke ten Wes
ten van Matsjang aan de grens van de pro
vincies Honan Hoepe opereeren, hebben
Swangan bezet.
Nog steeds nieuwe branden te Kanton
Nog steeds worden te Kanton gebouwen
en andere eigendommen stelselmatng in
brand gestoken. Japansche schildwachten
nemen de patrouillediensten in het gebied
langs den rivieroever over en helpen even
eens de buitenlandsche patrouilles om de
eigendommen te beschermen. De meeste
straten van Kanton zijn verlaten en er zijn
geen teekenen, die wijzen op een terugkeer
der bevolking.
NIEUWE CHINEESCHE TACTIEK
Guerilla-oorlog
De Chineesche militaire woordvoerder in
Züid-Hoenau heeft medegedeeld, dat de
Chineesche legers na den val van Hankau
en Kanton een nieuwe taktiek zullen gaan
voeren. De Japansche troepen zullen op de
zelfde wijze worden aangevallen door het
Chineesche geregelde leger, als thans door
de Chineesche vrijscharen in Sjansi.
Deze Chineesche vrijscharen zijn diep
DUITSCHLAND
ALLERZIELENDAG IN OOSTENRIJK.
Wordt vervangen door 9 November.
Allerzielendag zal dit jaar in Oostenrijk
geen verandering brengen in de lesrooster
der scholen. Hiervoor ir de plaats komt 9
November, de doodengedenkdag van de Na-
tionaal-Socialistische beweging.
Op dezen dag blijven de scholen geslo
ten.
DE NOOD DER BEDELORDEN.
Door het inzamelingsverbod zijn de be
delorden in de onmogelijkheid om in hun
levensonderhoud te voorzien. Hierdoor
zijn deze orden in grooten nood geraakt.
In de Beiersche bisdommen zal op 13
November een kerkcollecte voor de men-
dicanten gehouden worden.
ENGELAND
OP 15 NOVEMBER IN WERKING?
Berichten uit Rome zijn voorbarig,
zegt Londen.
Perth, de Britsche ambassadeur te Ro
me, heeft gistermiddag een bezoek ge
bracht aan den Italiaanschen minister van
Buitenlandsche Zaken, graaf Ciano, ten
einde hem op de hoogte te stellen van de
resultaten der Engelsche kabinetszitting
ten opzichte van de ^Britsch-Italiaansche
overeenkomst.
Te Rome verluidt, dat de Britsche regee
ring er in heeft toegestemd de terugtrek
king door Italië van 10.000 vrijwilligers uit
Spanje te beschouwen als neerkomende op
de vereischte regeling in Spanje, zoodat de
overeenkomst onmiddellijk van kracht
kan worden. Te Rome verluidt verder, dat
men voorloopig overeengekomen is het
Britsch-Italiaansche accoord op 15 Novem
ber van kracht te doen worden.
Intusschen acht men te Londen de be
richten uit Rome voorbarig. Volgens deze
kringen is dit alles, aldus Reuter, een po
ging om de inwerkingtreding van het En-
gelsch-Italiaansche accoord te forceeren.
Men wijst er op, dat er nog parlementsde-
batten gehouden moeten worden, voordat
bepaald kan worden of er een regeling in
het Spaansche donflict bestaat.
Officieele kringen te Londen kunnen den
inhoud der berichten uit Rome bevestigen
noch ontkennen, aangezien men daarvoor
op de hoogte zou moeten zijn van den
aard en den omvang der besjrekingen in
het Engelsche kabinet in zijn zitting van
Tsjahar binnengedrongen en hebben zich
meester gemaakt van de stad Hsiahoea-
joean, zeventig kilometer ten Zuid-Oosten
van de hoofdstad Kalgan aan de spoorlijn
Peking-Soei j oean.
Andere Chineesche ongeregelde troepen
hebben Hsoeanhoea, veertig kilometer ten
Zuid-Oosten van Kalgan aangevallen.
De steeds toenemende kracht van de Chi
neesche ongeregelde benden bedreigt thans
ernstig Jehol.
DE STRIJD NOG NIET TEN EINDE
Verklaring van Itagaki
De Japansche minister van oorlog heeft
in een officieele verklaring gezegd, dat de
strijd in China niet is geëindigd met den val
van Hankau. De Japansche politiek ten
aanzien van China is duidelijk uiteengezet
en heeft ten doel het vernietigen van de
pro-communistische en anti-Japansche po
litiek van Tsjang Kai Sjek. Teneinde deze
taak te vervullen moet het geheele Japan
sche volk al zijn kracht inspannen.
Feest te Tokio
Het voor het keizerlijk paleis te Tokio ge
legen plein geleek gisteren den geheelen
avond een zee van lampions. De menigte
zong vaderlandsche liederen, o.a. „Het
daagt in het Oosten", en „Wij verpletteren
de onrechtvaardigheid", welke liederen se
dert het begin der vijandelijkheden veel
gezongen worden.
Des middags hingen in de lucht talrijke
ballons, waaraan reusachtige doeken wa
ren bevestigd met opschriften, waarin de
overwinning van Hankau werd verheer
lijkt.
DE TERUGTREKKING DER
VRIJWILLIGERS
Overeenstemming met Volkenbonds
commissie
Volgens een door Reuter ontvangen te
legram van het Spaansche persagentschap
te Barcelona is volledige overeenstemming
bereikt op alle punten in de gezamenlijke
vergadering te Barcelona van de interna
tionale volkenbondscommissie en de Spaan
sche commissie van controle op de terug
trekking der buitenlandsche vrijwilligers.
KARDINAAL KASPAR OVER DE
JEUGDOPVOEDING
Enkele dagen geleden heeft Kardinaal Dr.
Kaspar, Aartsbisschop van Praag, het nieu
we meisjesgymnasium van de Zusters Ur-
sulinen in de Tsjechische hoofdstad inge
wijd. In zijn toespraak zeide de Kardinaal
o.m.:
Zoolang de menschen zich bewust waren,
dat er zonder Gods hulp geen blijvend goed
verricht kan worden, werd de jeugd bij het
begin van het schooljaar naar de kerk ge
bracht, om zich onder Gods bescherming te
stellen.
Bij het einde van het schooljaar werd
alle dank aan God gebracht.
Nieuwe schoolgebouwen werden toen al
tijd ingewijd.
Na de omwenteling, toen alles zich by ons
van God afkeerde, werd op aanraden van
een zeker gezelschap alles ontkerstend en
gelaiciseerd, het huwelijk, de familie, de
jeugd, de school.
De begrafenis veranderde in lijkverbran
ding.
De kruisbeelden werden uit de scholen
verwijderd, het godsdienstonderricht wordt
tegengewerkt, de scholen werden niet meer
ingewijd.
Wee, wanneer een volk niet terugkeert
tot God....
eergisteren, waaromtrent geen officieele
mededeelingen zijn verstrekt.
Er kan echter worden verklaard, dat de
Britsche regeering verlangend is om de
overeenkomst zoo spoedig mogelijk in wer
king te doen treden en derhalve wenscht,
wanneer het parlement bijeenkomt, in
staat te zijn de gunstigste voorwaarden
voorwaarden voor de van krachtwording
voor te leggen.
WIJZIGING IN HET KABINET.
Lord Stanhope is benoemd tot eerste
lord der admiraliteit. Lord Delawarr zal
hem opvolgen als minister van opvoeding.
De post van lord Privy Seal, evenals de
post van minister der Dominions is dus nog
vacant. De minister van Koloniën, Macdo-
nald, heeft reeds eenigen tijd ook het mi
nisterie van Dominions waargenomen en
zal dit blijven doen.
Lord Stanhope heeft reeds ondervinding
opgedaan in het ministerie van marine, hij
is eenigen tijd junior lord van de admira
liteit geweest, terwijl lord Delaware de
functie van onderstaatssecretaris van het
ministerie van onderwijs heeft bekleed.
Gezien van het standpunt der partijen
heeft de regeering geen wijziging onder
gaan.
Een referendum over vrijwilligen of
verplichten dienst.
De „Daily Mail" had onder zyn lezers
een referendum uitgeschreven over de
vraag, welke vorm van militairen dienst.
Het resultaat van dit referendum wordt
thans bekend gemaakt.
Van 102.644 personen hebben zich 51.511
uitgesproken voor vrijwillige dienstneming
en 51.133 voor militairen dienstplicht. De
voorstanders van het vrijwillige stelsel
hebben dus slechts een meerderheid van
378 stemmen.
PALESTINA
DE ZUIVERINGSACTIE.
Arabisch dichter gedood.
De Arabische dichter Noer Effendi Ibra
him Abdoellah, een der leiders van de re
bellen, is Dinsdag bij de zuiveringsactie in
de omgeving van Haifa gedood. Gisteren
heeft men nabij Tampa zijn lijk gevonden.
Burgemeester van Tiberias gewond.
De Joodsche burgemeester van Tiberias,
Zaki el Hadi, is ernstig door drie revolver
kogels gewond. De schoten waren door een
onbekend gebleven persoon gelost. De
autoriteiten hebben een „curfew" afge
kondigd en bewaken de wijk, waar de aan
slag gepleegd is.
AMERIKA
HET SPIONNAGEPROCES.
Bewijsstukken tijdelijk verdwenen.
Een boek, dat photographische copieën
bevatte van acht brieven en dat als be
wijsstuk door de Amerikaansche regeering
in het spionnageproces ter tafel was ge
bracht, werd gisteren vermist, toen de be
handeling van het proces werd voortgezet.
De copieën waren foto's van brieven, die
door Rumrich gezonden waren aan een
Duitschen agent, Sanders genaamd, wiens
adres werd opgegeven als „in handen van
mevr. Jordan, Dundee". Deze mevr. Jor
dan is in Schotland veroordeeld. Behalve
de copieën der brieven van Rumrich be
vond zich in het boek een brief, die door
Rumrich's broer uit Praag aan hetzelfde
adres was gezonden.
Aan het slot van de zitting bracht de
federale procureur, Hardy, een dossier ter
tafel, dat de fotografische copieën bevatte,
welker verdwijning in den aanvang der
zitting een zekere sensatie had gewekt.
Hardy weigerde echter eenigerlei uitleg
van de tijdelijke verdwijning te geven.
