BINNENLAND
DONDERDAG 27 OCTOBER 1938
30ste Jaargang No. 9169
3)e Êeicbelve (Sou^cmt
Telefoon: Redactie IS. Adv. en Aboun.-tarieven zie pae. 2
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
DE LEERLINGEN-
SCHAAL
HAAGSCHE RECHTBANK
WEIGERT STOPZETTING
VAN
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Vijl en zestig jarigen ln
de R.K. Staatspartij
In het bijzonder met het oog op de a.s.
Staten- en Gemeenteraadsverkiezingen is
in den laatsten tijd in den boezem van de
R. K. Staatspartij het vraagstuk aan de
orde gesteld van de bepaling eener alge-
meene leeftijdgrens voor verkiesbaarheid,
zoowel voor de vervulling van partij func
ties als voor de bezetting van zetels in
vertegenwoordigende lichamen, zulks als
maatregel van internen, partij-organisato-
rischen aard.
De vraag werd daarbij geopperd of er
voor het partijbestuur geen aanleiding
bestaat zijnerzijds aan alle betrokken in
stanties het parool uit te geven, dat par
tijleden, die den 65-jarigen leeftijd heb
ben bereikt, niet langer behooren candi-
daat te worden gesteld zoowel voor het
lidmaatschap van de vertegenwoordigen
de openbare lichamen als voor het
lidmaatschap van vertegenwoordigende
colleges en besturende functies in de
part ij-o rganisatie.
Het dageJijksch bestuur der partij heeft
deze kwestie nader bestudeerd en is daar
bij tot de volgende conclusie gekomen:
De partijleiding acht het dienstig en
gewenscht, haar verlangen uitdrukkelijk
kenbaar te maken, dat partijleden, die
den 65-jarigen leeftijd hebben bereikt,
zich als regel niet langer beschikbaar
stellen voor de bekleeding van functies
in of namens de partij.
Met betrekking tot de vervulling van
vertegenwoordigende of besturende func
ties in de partij-organisatie adviseert de
partijleiding in reglementen van kringen
en afdeelingen een bepaling op te hemen,
waarbij die leeftijdsgrens uitdrukkelijk
wordt vastgesteld, desgewenscht met be
paalde uitzonderingen.
Met betrekking tot het lidmaatschap
van vertegenwoordigende openbare licha
men acht de partijleiding het nog niet ge
wenscht een algemeen bindend voor
schrift ten deze te geven. Wel is zij van
meening, dat het partijbelang als regel
zal meebrengen, dat leden, die den 65-ja
rigen leeftijd hebben bereikt, zich niet
langer candidaat stellen.
Hoe wij hierover denken?
Wij zouden deze vraag willen beant
woorden met een wedervraag: Is het wer
kelijk waar, dat als regel degenen, die
den 65-jarigen leeftijd hebben bereikt,
minder geschikt zijn geworden voor het
waarnemen van functies in of namens de
R. K. Staatspartij?
Daar zijn er.
Maar daar zijn óók anderen. Anderen,
65-jarigen. in wie de rijpe en rijke erva
ring in haar activiteit geenszins wordt
belemmerd door, tengevolge van ouder
dom, versleten physieke of psychische
krachten.
Het partijbestuur der R. K. Staatspartij
schijnt ten deze er geen besliste meening
op na te houden en blijkens het boven
staande wankelt het, als we goed zien,
naar twee kanten. Wat de kwestie voor
lagere instanties in de partij niet erg ge
makkelijk maakt.
V De vruchten van sociale
organisatie
Op 60-jarigen leeftijd is in het algemeen
genomen een arbeider nog niet ongeschikt
of minder geschikt voor zijn werk.
Toch overweegt men thans in het typo
grafisch bedrijf een vervroegde pension-
neering of op wachtgeldstelling van hen,
die den 60-jarigen leeftijd hebben be
reikt. Volgens deze regeling zou een ar
beider op 60-jarigen leeftijd 65 a 70 pro
cent van het loon ontvangen tot zijn 65ste
jaar, waarop hij pensioengerechtigd wordt.
Deze 65 a 70 procent zou worden be
taald door bijdragen van alle werkgevers
en werknemers, bijdragen van de nieuwe
tewerk gestelden, en, naar men hoopt, bij
dragen van de regeering.
In het typografisch bedrijf zijn thans
ongeveer 300 arbeiders van 6065 jaar
werkzaam. Zouden zij door een wacht
geldregeling, als hier geschetst, ontslagen
kunnen worden, dan zouden dus ongeveer
500 jongeren, die thans werkloos zijn,
werk kunnen vinden.
Hiermede is n i e t een idéale werkloos
heidsbestrijding beréikt: namelijk werk
verruiming.
Maar wel is aldus langs redelijken weg
verkregen een inkrimping van het aantal
werkloozen. En dat is ook een groot
belang, voor de betrokkenen zelf en voor
de samenleving in haar geheel!
De „Maasbode"' merkt bij dit plan op:
„Ziedaar een practisch, goed in
elkaar zittend plan:
Niet in alle bedrijven zal men het
kunnen navolgen, omdat het vooron
derstelt, dat er in het bedrijf een be
hoorlijke pensioenregeling bestaat.
Dit is in het typografisch bedrijf het
geval".
Men heeft hier gelegenheid, te consta-
teeren, hoe zegenrijk het is, als in een
bedrijf organisaties van alle belang
hebbenden invloed uitoefenen. Dan worden
er omstandigheden geschapen, waaronder
het mogelijk is, sociaal-gewenschte maat
regelen te nemen. Zeker, de bemoeiingen
van organisaties in een bedrijf kun
nen onaangenaam zijn, kunnen ook ver
keerde kanten hebben en slechte resul
taten opleveren. Maar: wie objectief kan
zien en eerlijk kan oordeelen moét toe
juichen, dat, dank z jj den organi
saties, in een bedrijf vele goede vruch
ten kunnen worden geplukt. Als er geen
organisaties hadden geweest, zou in het
typografisch bedrijf niet hebben bestaan
een zoo behoorlijke, ook sociaal zoo ze
genrijke, pensioenregeling als er nu be
staat, als nu in dat bedrijf als een van
zelfsprekendheid wordt aanvaard en na
geleefd individueele werknemers had
den het niet zoo ver weten te brengen en
individueele werkgevers uitzonderingen
buiten beschouwing latend zouden er
nooit voor te vinden zijn geweest.
Aan de sociale organisaties heeft héél
de samenleving heel veel te danken!
PE WERELD IN
VOGELVLUCHT
PRAAG: Na twee dagen van besprekin
gen heeft de nieuwe Tsjecho-Slowaaksche
regeering gisteravond haar antwoord op
de Hongaarsche eischen overhandigd. Naar
verluidt, wordt de Hongaarsche eisch tot
bezetting van de streken, over welker af
stand overeenstemming bestaat, ingewil
ligd. Voorgesteld wordt echter, dat wat
meer tijd wordt toegestaan voor de ver
wijdering van al het materiaal enz.
Ook wordt het beginsei van arbitrage
aanvaard voor de streken, die Tsjecho-
Slowakije weigert af te staan. Daar de
Hongaarsche nota voorstelde Polen als
buurstaat te hooren, wenscht de Tsjecho-
Slowaaksche regeering, dat in dat geval
ook Roemenië geraadpleegd zal worden.
Het idee van een volksstemming in Roe-
thenië over de vraag, of de bevolking in
Tsjecho-Slowaaksch staatsverband wil blij
ven dan wel bij Hongarije wenscht te wor
den ingelijfd, wordt klaarblijkelijk van
de hand gewezen, daar de Roetheensche
ministerpresident, Brody, die een voorstan
der was van een plebisciet, is afgetreden.
Het heeft dus blijkbaar gespannen in
den ministerraad te Praag. Zooals nog eens
ten overvloede blijkt uit een telegram uit
Boekarest, is de Roemeensche regeering
fel gekant tegen het verlangen van Hon
garije om Roethenië te bezitten. Mussolini
is, zooals bekend, daar een voorstander van,
doch men verwacht, dat hij weldra zal
omzwaaien, als hij met den Duitschen mi
nister von Ribbentrop zal hebben gespro
ken, die op het oogenblik op weg is naar
Rome.
WASHINGTON: President Roosevelt en
de Engelsche minister van buitenlandsche
zaken lord Halifax hebben zich in radio
redevoeringen tot bet Amerikaansche volk
gewend. De eerste sprak in het algemeen
over de kansen van den vrede, die slechts
bestaan kan als de verheerlijking van het
geweld als instrument van nationale poli
tiek ophoudt. De laatste trachtte voorna
melijk de Amerikanen er toe te brengen
om him houding van afzijdigheid op te
geven. Tezamen vormen deze redevoerin
gen een krachtig beroep op de Amerika
nen om hun machtige hulp te verleenen
voor de herleving van de vredes-gedachte
en van de ontwapening. Het is dwaas
steeds maar voort te gaan met opvoering
der bewapeningen, maar er zit niets anders
op, wanneer er staten- zijn, die de bedrei
ging met oorlog gebruiken als middel om
bun zin door te drijven.
n.
In het vorige is aangetoond, dat de ver
deeling der leerlingen van één school over
de verschillende klassen groote moeilijk
heden meebrengt, als er niet voor iedere
klas een onderwijzer beschikbaar is.
En lang niet alle scholen hebben even
veel leerkrachten als leerjaren of klassen.
Dit natuurlijk weer tengevolge van de ge
tallen in de leerlingenschaal. Kleine scho
len hebben die moeilijkheid altijd.
Dat er ook vaak „groote" klassen ont
staan, ja t e groote klassen zijn, is alge
meen bekend. Een overzicht van de aan
tallen dezer scholen met de juiste cijfers
van de aantallen leerlingen per klas, zoo
als dit heden nog bestaat, zou ontstellend
werken. Het zou echter een dor cijfer-
overzicht worden. Daarom maar een paar
algemeenheden:
Een klasbezetting tot 36 leerlingen eischt
van de leerkracht reeds alle inspanning en
groote zorg. Lijkt dit getal van 36 u te
klein, welnu, dan hoogstens 40 per klas.
Maar er zijn zeer veel klassen met groo-
tere bezetting, waarbij de aantallen leer
lingen per klas oploopen tot.70.
Stel u dat voor: klassen met 48, 50, 56,
60. 64 en 70 leerlingen en daar is dan één,
zegge één leerkracht voor. Zulks is geen
uitzondering, want ga het in eigen omge
ving maar na. Dit komt voor op midden-
groote en zeer groote scholen.
Wat moet er van dat onderwijs terecht
komen???
Wat moet er in die gevallen van de op
voeding terecht komen???
Op scholen met uitgesproken cachet, op
z.g. standenscholen zorgen de ouders wel,
dat het aantal leerlingen per leerkracht
niet grooter is dan b.v. ten hoogste 24.
Dan worden daar extra leerkrachten aan
gesteld en betaald.
Maar gemeentebesturen en schoolbestu
ren kunnen dat bij „zware" klasbezetting
niet doen en al zouden ze het kunnen,
dan wordt het aanstellen van boventalli
ge onderwijzers belet door hooger hand.
Ouders, de te hooge aantallen van de be
staande leerlingenschaal zijn er de schuld
van, dat deze toestanden bestaan bij ons
onderwijs.
Daarom is de verbetering van de leer
lingenschaal ook uw zaak en ligt het op
den weg der ouders om hierbij te helpen.
Het is zoo erg gesteld, dat de actie der
onderwijzersorganisaties als goed en nut
tig en noodzakelijk erkend is door tal van
gemeentebesturen, schoolbesturen van alle
richtingen en vooraanstaande personen bij
middelbaar- en hooger onderwijs. Honder
den en honderden van alle richtingen
steunden de verzonden adressen aan de
Regeering.
Maar het is ook de zaak der ouders om
niet werkloos te blijven toezien. Gij moet
de toestanden op de scholen weten en dan
overal, waar dit effect kan hebben, zelf
blijven aandringen op verbetering.
Het is niet enkel iets van de onderwij
zers. Zij zijn heusch niet bang om hard te
werken, maar het moet redelijk blijven
en sinds lang is het onredelijk en moet er
helaas wel naar buiten over geschreven
en gesproken worden.
Het is veel erger, dan men denkt of
weet.
Hoe komt het dan, dat er op de scholen
nog zooveel van terecht komt?
Omdat er in Nederland ruim 4500 vol
waardige onderwijzers (essen) zijn, die bo
ven de door de wet vereischte getallen in
de school arbeiden, niet door de Regeering
betaald, nergens „vol" worden gesala
rieerd, maar die voor een schijntje en zelfs
grootendeels geheel voor niets volslagen
zelfstandig werken in een eigen klas en
zoo het onderwijs redden.
Dat zijn de z.g. kweekelingen met akte.
Dat zijn geen aankomende jongeren, die
zoo'n beetje practijk opdoen in de school
en nog moeten geëxamineerd worden.
Neen, dat zijn echte akte-bezitters, die
door de zware crisistijden behooren tot
het groote leger van de 15000 werklooze
onderwijzers en die nu „op hoop van
eenige kansooit (ooit?)" 4500 plaat
sen in de scholen bezetten, omdat feite
lijk die plaatsen bezet moesten zijn door
maatregelen van de Regeering.
Die veel gesmade kweekelingen met
akte redden en behoeden he tonderwijs in
Nederland voor totaal verval. Hulde aan
die jonge generatie!
Waarom doet de Regeering dan zelf
niets ter verbetering?
In een slotartikel hierover nader.
MINISTER PIROW OP BEZOEK BIJ
SALAZAR.
LONDEN, 27 Oct. (A.N.P.). De „Daily
Telegraph" meldt uit Lissabon, dat Pirow,
de minister van landsverdediging van Zuid-
Afrika, een langdurig gesprek heeft gehad
met den Portugeeschen minister-president.
LISSABON, 27 Oct. (A.N.P.) In welinge
lichte kringen is pien van meening, dat de
Portugeesche regeering, anders dan in het
buitenland gemeld is, niet met Pirow zal
spreken over het vraagstuk van geheele of
gedeeltelijke restitutie der vroegere Duit-
sche koloniën. Deze meening berust er op,
WILDEN AUTOBUSDIENST
De president van de Haagsche recht
bank mr. A. S. Rueb, deed heden uit
spraak in het kort geding van de Neder-
landsche Spoorwegen en de Haagsche
Tramweg Maatschappij tegen de N.V.
Reisbureau Stoop te 's-Gravenhage, één
van de z.g. „wilde bus"-ondernemingen.
De president heeft de door de Ne-
derlandsche Spoorwegen en de Haag
sche Tramweg Maatschappij gevraag
de voorziening om autobusdiensten
van Stoep onmiddellijk stop te zetten
met een dwangsom van 250.voor
elke rit, geweigerd.
In zijn vonnis overwoog de president
o.m., dat de zeer ruime redactie van arti
kel 2 R.A.P geen grond voor onrechtma
tigheid van de handeling van gedaagde
(Stoop) oplevert, dat ook niet geageerd
kan worden uit de wet openbare midde
len van vervoer, omdat de machtigings
wet, waarop het R.A.P. steunt, deze wet
ter zijde heeft gesteld.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
GODSSPRAAK.
Wij lezen in de T ij d:
Verbeeld u, dat iemand u het volgende
mededeelde:
dat Salazar besloten heeft niet deel te
nemen aan besprekingen van dien aard,
omdat Portugal zijn Afrikaansche bezittin
gen niet van Duitschland of een ander land
heeft gekregen. Salazar heeft te kennen ge
geven, dat hij Hitier aan zijn woord zal
houden: Hitier heeft immers verklaard, dat
Duitschland geen belangstelling heeft voor
de koloniën, die het niet vóór den oorlog
bezat.
Het antwoord van Praag op de Hongaar
sche eischen overhandigd. Arbitrage aan
vaard. Roetheensche minister-president af
getreden. (4de blad).
Von Ribbentrop naar Rome vertrokken
tot het houden van besprekingen met Mus
solini. (4de blad).
Minister Halifax wendt zich tot de Ver-
eenigde Staten om moreelen steun. (4de
blad).
Roosevelt over de kansen van den vrede.
(4de blad).
Binnenland
Vergadering R. K. Middenstandsbond in
bet Bisdom Haarlem. (1ste blad).
Sport en Wedstrijden
Het Engelsch voetbalelftal heeft gisteren
te Londen met 30 gewonnen van de Con
tinentale ploeg. (3de blad).
De Amsterdamsche zwemster Iet van
Feggelen heeft gisteren te Düsseldorf het
wereldrecord op de 200 meter rugslag, de
Deensehe Ragnhild Hveger, dat op 220
yards borstcrawl verbeterd. (3de blad).
PATER BORROMAEUS DE GREEVE
IN INDIë.
Aneta seint d.d. 26 October uit Batavia:
Voor de spreekbeurt, welke Pater Bor-
romaeus de Greeve O.F.M. gisteren voor
de loge „De ster in het Oosten" over:
„Schoonheid uit mijn geloof" hield, be
stond zeer groote belangstelling.
„Als een Oostersche God, die het
bloed der kinderen eischt als zoen
offer, zoo eischt deze staat, in ijzeren
noodwendigheid, als offer de inge
schapen vrijheden en rechten van
ieder volk, dat zich eenmaal, door
vreemde geestelijke machten geleid,
heeft losgerukt van eigen volk en
eigen bodem en als gevolg daarvan de
Goddelijke orde van geslacht en ge
meenschap vertrapt".
Waaraan zoudt gij dan denken? Welke
visioenen van verschrikking en ondergang
zouden voor u opdoemen? Welke staat
met ijzeren noodwendigheid zou volgens u
de ingeschapen vrijheden en rechten van
ieder volk opeischen als zoenoffer? Zweeft
u wellicht een naburige staat voor den
geest, of denkt gij, bij het hooren van den
vertrouwden klank „zoenoffer" wellicht
aan Tsjecho-Slowakije? Waar wordt de
„goddelijke orde van geslacht en gemeen
schap vertrapt?" Hebt gij de „Goddelijke
orde van geslacht" al eens zien vertrap
pen? Een fraai gezicht moet dat ook al
niet zijn!
Lezer, de aangehaalde zinsneden, indien
men ze geen onzinsneden moet noemen,
werden ontrukt aan het „Nationale Dag
blad" en behelzen de meening van de re
dactie omtrent de tariefdebatten in de
Tweede Kamer.
Nu is alles duidelijk, nietwaar? De
Godsspraak van Delphi vond ook haar
kracht in nevelige welluidendheid.
DE OPLOSSING?
Velen hebbel, zich er over verwonderd,
waarom de heer d'Ansembourg zoo plot
seling, telegrafisch zelfs, naar Nederland
werd teruggeroepen. Waren er moeilijk
heden in Nederland of was de tournee van
den graaf in Indië een mislukking?
Wij zouden het laatste gaan gelooven
zegt deOpmarsch nu wij in het In
dische „Nieuws van den Dag" de volgende
indrukken over dezen „zendbode" van Mus-
sert weergegeven zagen:
„Wat den eersten spreker, den heer
d'Ansembourg betreft, is aan de verwach
ting van het publiek zeker niet voldaan.
Hij had zich als opgave gesteld, in een klein
uur de synthese van het nationaal-socialis-
me uiteen te zetten, had dit veelomvattend
onderwerp in een logisch opgebouwde
rede verwerkt, doch bleef zoozeer aan de
oppervlakte, dat er weinig kracht van
overtuiging van uit ging Voegt men hier
aan toe, dat hij met accent spreekt hij
is Zuid-Limburger, zooals men weet en
dat zijn wat gebroken Hollandsch, dien
naieven indruk maakt, dien wij zoo goed
kennen van buitenlanders in deze gewes
ten, dan is de slotconclusie over den eer
sten spreker: och, het publiek vond het wel
aardig als het niet te lang duurde, maar
men kon dit ook wel uit een boekje halen.
Hiervoor behoeft men niet uit Nederland
te komen".
DE INVOERRECHTEN OP
NEDERLANDSCHE ZUIVELPRODUCTEN.
EEN SLAG VOOR DE EPORTEURS
VAN KAAS.
Het zijn vooral de exporteurs van kaas,
die zwaar getroffen worden door de com-
penseerende invoerrechten, die de Ver-
eeingde Staten van Amerika met ingang van
19 November a.s. op een aantal zuivel- en
melkproducten van Nederlandschen oor
sprong zullen heffen. Deze mededeeling
deed een belanghebbende bij den export
van zuivel- en melkproducten aan een ver
slaggever van het Algemeen Nederlandsch
Persbureau.
De zegsman van het A.N.P. voegde hier
aan toe, dat de kaasexporteurs na het slui
ten van het handelsverdrag van 20 Decem
ber 1935 tusschen de Vereenigde Staten en
ons land goede verwachtingen hadden over
de vergrooting van den export van kaas
naar de Vereenigde Staten.
De verlaging van invoerrechten ver
grootte dan ook in het begin den kaas
export. Al spoedig bleek, dat de Vereenig
de Staten door vergrooting van eigen pro
ductie minder behoefte aan onze kaas had
den dan voorheen. Ook tengevolge van
deze eigen productie maakten de Neder-
landsche exporteurs lagere prijzen dan
vroeger.
Het gevolg van dezen Amerikaan-
schen maatregel zal nu zijn, aldus
de zegsman van het A.N.P., dat
de uitvoer van kaas nóg geringer
zal worden en dat de exporteurs
hun heil zullen gaan zoeken op de
•binnenlandsche markt. En dat is
dan weer nadeelig voor de kaas
handelaren, die nimmer veel ex
porteerden, maar zich hoofdzake
lijk bepaalden tot een binnen-
landsch afzetgebied.
PACHTBUREAU VOOR ZUID-HOLLAND.
Dezer dagen zal de stichtingsacte van
het pachtbureau voor Zuid-Holland nota
rieel worden verleden.
Het pachtbureau bestaat uit de leden
C. W. Alkemade te Noordwijk; J. Bie-
mond te Bleiswijk; A. Blom te Rotterdam;
W. Boer te Bodegraven, Corn, van Dijk
te 's-Gravenzande; mr. J. C. A. Everwijn
te Noordwijk; F. den Hartog te Hoog
Blokland; E. Huysman te Pijnacker; J. L.
Jacobs te Achthuizen; J. D. Kok te Loos
duinen; Joh. v. d. Meer te Roelof arends
veen; A A. Mijs te Sommelsdijk; L. I.
Overwater te Strijen; A. Tukker te Bles-
kensgraaf; A. J. Verkley te Sassenheim en
B. Westerveld te Nieuw Helvoet.
Voorzitter van het pachtbureau is de
heer E. Huysman te Pijnacker; het secre
tariaat wordt waargenomen door mr. W.
Rip te 's-Gravenhage.
Van 1 November af kunnen pachtcon-
tracten ter goedkeuring worden ingezon
den. Voorts belast het pachtbureau zich
met het geven van adviezen en uitvoeren
van taxaties, enz.
