Na den val van Kanton
en Hankau
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Breede
besprekingen
aanstaande?
WOENSDAG 26 OCTOBER 1938
30ste Jaargang No. 9168
Ste- £aidb<iïw(2<ywï<M
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 11.
V Geen volk wil oorlog!
Chamberlain staat in de volksgunst. En
terecht. Hij heeft het initiatief geno
men, om de directe bedreiging van een we
reld-oorlog af te wenden van de volken,
die beangstigend donkere wolken bo
ven hun hoofden zagen hangen.
Chamberlain staat in de volksgunst. Wie
aan staatslieden dank wil brengen voor
t voorkomen van den wereld-oorlog, welke
een vernietiging van de cultuur zou heb
ben beteekent, denkt aan Chamberlain
verreweg de meesten, in welk land ter we
reld ook, denken het eerst of denken zelfs
alléén aan Chamberlain.
Chamberlain staat in de volksgunst.
Chamberlain isgeen nationaal-socia-
list of fascist; hij is voorstander van het
parlementarisme, hij is democraat. En nu
moet toch de sympathie, die Chamberlain
op zich heeft getrokken, worden overge
bracht op het nationaal-socialisme en op
Hitier!
Dit is de „politiek", welke ten onzent de
N. S.-B. nu voert.
In een strooibiljet, dat wij vanmorgen in
onze brievenbus vonden, lezen we onder
den titel: „Oorlog of vrede" o.m. het vol
gende:
Hitler en Chamberlain willen geen
oorlog,
en:
Wilt gij vrede? Steunt dan Chamber
lain en Hitler in hun strijd tegen het
oorlogsfront.
Is dit geen mooie „politieke" vondst?
Daar zullen er echter wel zyn meenen
we die bij de lezing van deze verheer
lijking van Chamberlain en Hitier „in één
adem" nog niet héélemaal vergeten zijn,
dat Hitier, indien Chamberlain niet naar
Berchtesgaden was gekomen, een oorlog
zou zijn begonnen een oorlog met alle
allerverschrikkelijkste gevolgen daarvan....
Intusschen wij willen graag veronderstel
len, dat nu zoowel Hitier als Chamberlain
geen oorlog willen.Maar: wie willen nu
wél positief oorlog?
In de buitenlandsche kroniek van de
„Maasbode" lazen we gisteravond:
„De oorlog is door de ontwikkeling van
de moderne tëchniek iets zoo gruwelijks en
angstwekkends geworden, dat zij feitelijk
een moreele onmogelijkheid is geworden,
zooals de Paus bij den aanvang van het
Abessynische conflict zeide".
Zóó is het. De oorlog is feitelijk een
moreele onmogelijkheid gewor
den! Maar m o g e 1 ij k blijft toch de
oorlog. En steeds gaat verder de razernij
van de bewapening de eene Staat, ge
dwongen of gedrongen door de andere!
Mogen de volken, de regeerders wijs
heid erlangen, om te komen tot de basis
van een vrede, van een vrede, die recht
vaardig en duurzaam is.
DE LEERLINGEN-
SCHAAL
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
HANKAU: Nu Hankau ook in Japan-
sche handen gevallen is, treedt de strijd
tusschen de Japanners en de Chineezen
psychologisch in een nieuw stadium. De
bevolking van Tokio juicht en ziet tegen
Kerstmis den vrede reeds in zicht. Het
nu inderdaad een zeer geschikt oogenblik
om het Chineesche avontuur te beëindi
gen. Tsjang Kai Sjek is wel niet ten val
gebracht en de kracht van zijn leger is
nog ongebroken, maar de Japanners
klaren thans zelf, dat Tsjang nu niets
meer is dan een kleine plaatselijke leider.
Bovendien beschouwt het Japansche volk
de val van Kanton en Hankau als de
enorme militaire overwinning. Indien de
Japansche leiders thans genoeg hebben
van het oorlogje spelen, dat milliarden
kost, hebben zij nu een uitstekende gele
genheid.
Maar er gaan ook andere stemmen op te
Tokio. Er zijn „officieele kringen", die te
kennen geven, dat men niet moet denken,
dat de val van Kanton en Hankau het ein
de van den oorlog beteekent, doch veeleer
de inzet van een nieuwe krachtsinspan
ning, waarvoor nog grootere offers van
het land worden gevraagd.
PRAAG: De regeering van Tsjecho-Slo-
wakije binnenkort zal de nieuwe staat
waarschijnlijk „Slavia" heeten beraad
slaagt op het oogenblik over het antwoord,
dat aan Boedapest zal worden gegeven op
de Hongaarsche eischen. Officieel staat
nog niets vast. maar het schijnt wel zeker,
dat het idee van een volksstemming in
Sub-karpathisch Rusland (Roethenië) van
e hand zal worden gewezen.
I.
Wat is dat toch met die' leerlingenschaal?
Telkens duiken er in de dagbladen be
richten op over de leerlingenschaal.
Wat' wordt daarmee nu eigenlijk be
doeld?
Het is iets, wat de scholen aangaat.
Iedere school krijgt een aantal onderwij
zers (essen) betaald door het Rijk volgens
het aantal leerlingen, dat er op die school
Er is b.v. gezegd, als er op een school
ar 40 leerlingen zijn, dan betaalt het
Rijk maar 1 onderwijzer (het hoofd). Zijn
er tusschen de 40 en 80 leerlingen, dan be
taalt het Rijk 2 leerkrachten. Zijn er scho
len met een aantal leerlingen tusschen de
en 130, dan betaalt het Rijk 3 leerkrach
ten in totaal en zoo gaat dat verder vol
gens in de wet vastgestelde getallen. En
die getallen noemen we de schaal, de leer
lingenschaal.
Volledigheidshalve volgt hier een over
zicht tot en met een school voor 7 leer
krachten van de thans geldende leerlin
genschaal:
van 8 t/m. 40 leerlingen 1 onderwijzer.
van 41 t/m. 80 leerlingen 2 leerkrachten;
van 81 t/m. 130 leerlingen 3 leerkrachten;
van 131 t/m. 185 leerlingen 4 leerkrach
ten;
van 186 t/m. 235 leerlingen 5 leerkrach
ten;
van 286 t/m. 285 leerlingen 6 leerkrach
ten;
in 286 t/m. 335 leerlingen 7 leerkrach
ten;
Iedere lagere schooi heeft normaal 7 leer
jaren van de eerste tot en met de zevende
klas. Heel gewoon- zou zijn, dat een ge
middelde van het totale aantal leerlingen
per onderwijzer kwam. Tenminste, d?t zou
zoo een buitenstaander kunnen denken.
Maar dat is niet zoo, omdat zulks eenvou
dig niet gaat.
Neem een school van 280 leerlingen. Dat
is al een „groote" school.
Die krijgt 6 leerkrachten. Vooraf wordt
hier opgemerkt, dat één onderwijzer dan
toch 2 klassen zal hebben, of meerdere on
derwijzers ieder bij hun eigen klas nog een
stuk van een andere klas. Doch daarover
zal hier niet al te zeer worden geschreven.
Die 6 leerkrachten met totaal 280 leer
lingen hebben „gemiddeld" 46 leerlingen.
Pas op; want dat gemiddelde is heel mooi,
maar spot met de practijk.
Het is zoo goed als zeker, dat niet iedere
klas precies of bijna precies hetzelfde aan
tal kinderen heeft. Welnu, dan volgt daar
uit, dat er een ongelijke verdeeling moet
plaats hebben, dat de klassebezetting ver
schillend is. En nu is het geen zeldzaam
heid, dat er aan een school als boven van
180 leerlingen een toestand is als b.v.:
Ie leerjaar 58 leerlingen;
2e leerjaar 52 leerlingen;
3e leerjaar 41 leerlingen;
4e leerjaar 38 leerlingen;
5e leerjaar 40 leerlingen;
6e leerjaar 31 leerlingen;
7e leerjaar 20 leerlingen;
Waar er slechts 6 leerkrachten beschik
baar zijn en er 7 klassen zijn, vragen we
maar aanstonds: Waar zullen we de leer
lingen van het 7e leerjaar onderbrengen?
Bij het 6e leerjaar. Dus dan 51 samen
voor één onderwijzer.
Of anders dat 7e leerjaar maar in twee
gedeelten nemen en ieder stuk bij een an
der leerjaar voegen.
Dat brengt groote moeilijkheden. Dan
komen er overbelaste klassen. Nu is ons
voorbeeld nog een mooi voorbeeld. In de
practijk zijn er veel ingewikkelde^ combi
naties en komen veel grooter moeilijkhe
den voor.
Waar komt dan al dat lastige vandaan?
De oorzaak is, dat ei feitelijk te weinig
leerkrachten aan die school zijn en dat
komt dan weer door de getallen van de
leerlingenschaal. Iedere school lijdt onder
de te groote getallen van de tegenwoor
dige leerlingenschaal.
Volgende maal over de nadeelen daar
van.
KOMT HET EINDE VAN DEN OORLOG IN ZICHT?
BLOEDIGE STRAATGEVECHTEN
De Japansche troepen zijn vanmorgen
Woetsjang, tegenover Hankau, binnenge
rukt.
Naar uit Hankau gemeld wordt, staat
het grootste deel dezer stad reeds onder
controle van de Japansche troepen. De Ja-
panneezen dringen van den Zuidelijken oe
ver der Yangtse verder op en hebben Woets
jang bezet.
Er zijn bloedige straatgevechten gele
verd, toen twee Japansche detachementen,
die de poorten der ommuurde stad binnen
trokken, op sterken Chineeschen tegenstand
stuitten.
De Japansche bladen schrijven, dat de
val van Hankau niet het einde maar uit
gangspunt van een nieuw stadium in het
conflict met China is en dat de militaire
phase thans door de diplomatieke zal wor
den afgelost.
TREURIGE TOONEELEN TE HANKAU
Terwijl de hoofdmacht der Japansche
troepen nader en nader kwam, woedden
gisteravond in de drie steden van Woehan,
Hankau, Hanyang en Woetsjang, enorme
branden. Zoodra het duidelijk was, dat de
Japanneezen Hankau naderden, had men
in de voornaamste militaire gebouwen, in
de fabrieken van openbaar nut en in de
stations, alsmede in de Japansche eigen
dommen lonten gelegd. Den geheelen och
tend volgde ontploffing op ontploffing.
Alle poorten van de Britsche en de
Britsche en de Fransche concessies werden
omstreeks het middaguur gesloten en bij
de barricades betrokken matrozen de wacht.
Zoo nu en dan werden de poorten geopend
om een stel vluchtelingen toe te laten, doch
aan alle gewapende soldaten werd de toe
gang geweigerd. Het was gisteravond on
mogelijk op de. trottoirs in de Britsche con
cessie te loopen, zoo vol lagen zij met van
alles beroofde menschelijke wezens. Dui
zenden hebben het vooruitzicht, dat de
straatsteenen hun vele weken tot leger
stede móeten dienen. Het lot der vluchte
lingen is nog verergerd, doordat de stad
het voor het oogenblik zonder water moet
stellen.
CHINEEZEN TREKKEN ZICH ORDELIJK
TERUG
Volgens te Londen ontvangen berichten
schijnen de Chineesche legers zich op orde
lijke wijze terug te trekken naar Sjaatsi,
dat op 160 K.M. ten Westen van Hankau is
gelegen. Niets wijst erop, dat zij in eenig
opzicht gedemoraliseerd zijn.
De Chineezen hebben al hun materiaal
in veiligheid kunnen brengen en de burger
bevolking van de stad kunnen evacueeren.
De terugtocht van de Chineezen was nood
zakelijk, aangezien de Japanners een be-
slissenden slag wilden leveren in Woehan.
Door dezen terugtocht hebben de Chinee
zen hun kracht behouden.
De woordwoorder van het Chineesche
leger kon niet mededeelen welke de ver
dere plannen van de Chineesche legerlei
ding waren Dit was een militair geheim,
wel kon hij zeggen, dat de legerleiding ook
verder tegenstand zal blijven bieden.
VREUGDE TE TOKIO
Zoodra de val van Hankau in Japan offi
cieel bekend werd gemaakt, loeiden in het
geheele land de waarschuwingssirenes voor
de luchtaanvallen gedurende een mi
nuut. In de Japansche hoofdstad zal een
zeer groot défilé gehouden worden. Er zal
een dag vrij worden gegeven.
De val van Hankau heeft in Japan de
KLEEF, 26 Oct. (A.N.P.) Voor de
rechtbank te Kleef is deze week een op-
zienwekkende smokkelzaak behandeld,
waarbij drie Duitsche kommiizen uit de
grensstreek tusschen Nijmegen en Kleef
betrokken zijn.
Deze smokkelzaak loopt reeds over dxie
jaar. Het betreft n.l. smokkelen van de
viezen en verder verboden invoer van
eieren etc., waardoor aan het Duitsche
Rijk voor honderdduizenden Marken
schade is berokkend.
Tegen de drie commiezen, W. W. uit
Emmerik, G. W. uit Schottheide en H. A.
uit Frasselt (bij Kleef) werd wegens me
dewerking aan smokkelhandel reso. vijf
jaar tuchthuis, vijf jaar tuchthuis en
drie en een half jaar tuchthuis, allen met
eerverlies voor deze straftijden geëischt.
Tegen de twee hoofdschuldigen in den
smokkelhandel H. B. uit Schottheide en
J. Sch. uit Frasselt werd resp. vier en een.
half jaar en vijf jaar gevangenisstraf ge-
eischt.
DU nummer bestaal uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
vrijwel algemeene hoop, dat de gebeurte
nissen tot vrede zullen leiden, doen toe
nemen. Een groot deel van het publiek ver
wacht blijkbaar tegen Kerstmis vrede, of
schoon officieele Japansche kringen hun
best doen, ongerechtvaardigd optimisme
weg te nemen. Zij wijzen er op, dat de
jongste gebeurtenissen niet noodzakelijk
het einde van den oorlog behoeven te be-
teekenen, en dat het Japansche volk daar
op nieuwe offers voorbereid moet zijn.
De bevolking van Tokio zal niettemin haar
vreugde over den val van Hankau toonen
door het organiseeren van een groote lam
pion-optocht, waaraan door een millioen
personen zal worden deelgenomen, acht
honderdduizend schoolkinderen zullen voor
het keizerlijk paleis samenstroomen om
het leger te huldigen, terwijl zeventig
duizend leerlingen van de middelbare scho
len gewapend in de straten zullen para
deeren.
Onze krachtsinspanning wordt niet ver
minderd
Naar aanleiding van den val van Hankau
heeft de Japansche minister van oorlog,
Itagaki, een vertegenwoordiger van Havas
medegedeeld: „Nu Kanton en Hankau ge
nomen, is Tsjang Kai Sjek nog slechts een
klein plaatselijk leider. Wij zullen onze
krachtsinspanning niet verminderen, zoo
lang wij er niet ingeslaagd zijn, een
nieuw China óp te bouwen en de grond
slagen voor een blij venden vrede in het
Verre Oosten te leggen. Eerst dan zullen
wij rusten. Zoo noodig zullen wij binnen
dringen in de verst afgelegen hoeken van
China".
Daar Tsjang Kai Sjek niet gecapituleerd
heeft, is het noodig de veroverde gebieden
te zuiveren, de door den oorlog geslagen
gaten te dichten, de steden in het birfnen-
land van China weer op te bouwen. De
waarschijnlijke moeilijkheden voor een po
litieke reorganisatie van China en de om
vang der ten uitvoerlegging van de voorge
nomen economische taak leiden er toe de
openbare meening op vastberaden wijze
voor te bereiden op de gedachte, dat nieu
we opofferingen noodzakelijk zijn om de
eindoverwinning te behalen.
Politieke kringen in Japan voorzien der
halve een algeheele versterking der natio
nale discipline en met name:
1. De toepassing voor het einde van dit
jaar, der gedeelten van de wet op de natio
nale mobilisatie, die nog niet in werking
zijn getreden en die neerkomen op vol
machten voor de regeering op ieder gebied.
2. Een nieuwe aansporing van de be
weging ten gunste van een eenheidspartij.
3. Versterking der economische controle.
4. Schepping van nieuwe hulpbronnen,
bestemd voor de oorlogsbegrooting, mis
schien door de verhooging van zekere be
lastingen.
5. Het voorloopig onder de wapenen hou
den van alle opgeroepenen.
6. Intensiveering van de campagne voor
geestelijke mobilisatie.
De opmarsch langs de Parelrivier.
In het Zuiden van China rukken de Ja
pansche strijdkrachten op langs de Parel
rivier. Reeds hebben zij een derde van den
afstand tusschen Kanton en de forten van
Bocca Tigris gezuiverd van mijnen en ver
sperringen. Op vier punten waren in de
rivier versperringen gelegd.
Uit vliegtuigen, welke boven Kanton heb
ben gevlogen werd gemeld, dat de stad
kalm scheen, doch nog drie of vier rook
kolommen stegen aan den oever van de
Parelrivier omhoog.
GROOT HANKAU
JAPANSCH CON<
ITALIAANSCH
ZWEEDSCH
DUITSCH
FRANSCH
RUSSISCH
BRITSCH
RENBAAN
ARSENAAL
HAN JANG'S
IJZER EN STAA1
WERKEN.
MILIT. SCHOOL
12fWËTËF EN SPIN
NERIJEN.
HANKAU
H^WOEJSJAN!
lAN^ftNG
<|p*NKANG
NANJANG,
Buitenland
De regeling der nieuwe Tsjechisch-Hon
gaarsche grenzen. (2de blad).
Na den val van Kanton en Hankau. De
Chineezen trokken zich ordelijk terug.
Vrede met Kerstmis? (1ste blad).
De hertog van Kent benoemd tot gouver
neur-generaal van Australië. (2de blad).
Brand aan boord van de „Deutschland".
(lste blad).
Binnenland
De Tweede Kamer over de begrooting
van Defensie. (2de blad).
Gisteravond is het Grieksche s.s. „Chrys-
op den Nieuwen Waterweg bij Poor
tershaven aangevaren en hedennacht ge
zonken. (3de blad).
VON RIBBENTROP ZOU VANDAAG TE
ROME AANKOMEN
Voor besprekingen met Mussolini
PARIJS, 26 October (A.N.P.) Mevrouw
Tabouis deelt in de „Oeuvre" mede,
dat gisteravond laat te Londen en Parijs
werd vernomen, dat de Duitsche rijksmi
nister van buitenlandsche zaken von Rib-
bentrop vanmiddag te Rome zal zijn.
Hij zal er, naar men meent, met Mussoli-
i spreken over de groote overwinning van
Japan. Ook zal hij de voorstellen ter sprake
brengen, welke Duitschland aan Polen
heeft gedaan in de Roetheensche kwestie
en de militaire politiek van de as. De ver
deeling van invloedszones in Oost-Europa
en den Balkan geeft aanleiding tot zeer
veel moeilijkheden tusschen Rome en Ber
lijn.
Op grond van de laatste berichten schijnt
bevestigd te worden, dat Duitschland zich
definitief heeft uitgesproken tegen een ge
meenschappelijk Poolsch-Hongaarsche
grens, doch dat het bereid zou zijn tot con
cessies aan zijn Itatiaanschen bondgenoot
op ander gebied.
De correspondent van de „Matin" te
Rome meldt aan zijn blad, dat volgens in
geloofwaardige kringen verkregen aan
wijzingen, het program der nieuwe Itali-
aansch-Duitsche besprekingen drieledig zou
zijn. Het zou de volgende punten bevatten:
1. De Hongaarsche eischen;
2. Versteviging van het anti- Komintern
pact.
3. Koloniën voor Duitschland.
De correspondent zegt, dat opgemerkt
dient te worden, dat alle geruchten over dit
laatste punt uit de Duitsche bron afkomstig
zijn. Het rijk zou wenschen het bondge
nootschap met het fascisme op het gebied
van het koloniale vraagstuk te com'ple-
teeren.
Volgen den correspondent van „Le Jóur-
il" te Rome zijn welingelichte kringen
van meening, dat von Ribbentrop over
komt om met de Italiaansche regeering een
versterking van het driemogendheden-ver-
drag tusschen Italië, Duitschland en Japan
voor te stellen. Hulpverleening, zulks in
antwoord op de verdere bewapening van
Frankrijk, Engeland en de Vereenigde
Staten.
Ook Chamberlain naar Rome?
De „Matin" meldt uit Londen, dat men
aldaar herhaalt, dat Chamberlain zich na
de definitieve regeling van het Spaansche
vraagstuk en de van krachtwording der
overeenkomst tusschen Londen en Rome,
naar Rome zou -kunnen begeven om er
nieuwe besprekingen te hebben met Musso-
linie.
De politiek van Chamberlain.
PARIJS, 26 October (A.N.P.) De
Parijsche editie van de „Daily Mail" meldt,
dat eerste minister Chamberlain de laatste
dagen met de Engelsche ministers en des
kundigen gesproken heeft over de funda-
menteele kanten der toekomstige Britsche
buitenlandsche politiek. Het blad verklaart
te kunnen melden, dat Chamberlain na
een onderzoek van den toestand besloten
heeft de politiek tot pacificatie van Europa
welke te München werd ingezet, voort te
zetten, daar hij van meening is, dat éen
Engelsch-Duitsche overeenstemming de
beste waarborg voor den vrede is. Het dóel
van de overeenstemming zou zijn te komen
tot een bewapeninvsovereankomri. waartoe
