De vermakelijkheidsbelasting hier en elders DONDERDAG 20 OCTOBER 1938 30ste Jaargang No. 9163 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Z ZJLTZÏZ* In Leiden is haar opbrengst relatief hoog Een vergelijking met andere Zuidhollandsche steden Dit nummer bestaat uit vier bladen. V „Broeder mensch" De „Spiegelaar" van de „N. R. Ct", voor kort gemobiliseerd, vertelde onlangs van hetgeen hij „onder de wapens'' heeft be leefd. Met waardeering spreekt hij van „de jongens", zijn mede-dienstplichtige ka meraden, van wie men als „heer en intel lectueel" wat leeren kan. De „Spiegelaar" komt tot twee hoofd conclusies. De eerste is (wij citeeren hem verder): „Dat de uniform leert, hoe weinig de eene mensch van den anderen ver schilt, hoe gering de afstand is tus- schen werkman en intellectueel, tus- schen kapitalist en werknemer. De tweede: hoe voortreffelijk de geest onder „de jongens" is. Hoe behoorlijk hun gesprekken zijn, behoorlijker dik wijls dan die welke sommige „heeren" te voeren plegen; hoe werkzaam zij zijn, óók nu zij dan toch gedwongen zijn, het „pakkie" aan te trekken; hoe blijmoedig zij zich schikken in het plotseling-nieuwe en hoe betrekke lijke groot voor deze mannen dan toch hun ontwikkeling is, hun ken nis van de wereldgebeurtenissen, die ons hier samengebracht hebben, hun kennis van de namen, die de heden- daagsche geschiedenis maken, hun ernstig verantwoordelijkheidsgevoel voor vrouw en kinderen. Met deze mannen kunt ge praten. En voor me- nigen grootsteedschen heer zou het goed zijn eens een paar weken op óns stroo te komen liggen. Hij zou wat goeds kunnen leeren omtrent zijn broeder mensch". In het algemeen kunnen de menschen van verschillenden stand wat goeds van elkaar leeren. Het voornaamste wat wij kunnen leeren is inderdaad: hoe weinig de eene mensch (tengevolge van zijn stand) van den ander verschilt. Maar wij kunnen ook weder- keerig leeren uit die dan feitelijk be staande verschillen. De samenleving zou er heel wat beter uitzien en zou heel wat aangenamer zijn, als de eene mensch tegenover den ander stond waarlijk als broeder: „broeder- mensch". En ook het zaken-leven zou direct van een meer broederlijken omgang tusschen werkgever en werknemer „tusschen werk man en intellectueel, tusschen kapitalist en. werknemer" profiteeren. In menig be drijf dat is onze stellige overtuiging gaat veel verloren van wat vrucht van in tellect zou kunnen afwerpen, doordat de leiders te veel wijsheid toeschrijven aan zichzelf en'te weinig aan de hun onder geschikte levende arbeidskrachten. Een kwaad, dat tegen de natuur in gaat, wreekt zichzelf. De te groote afstand tusschen de men schen onderling is een kwaad, dat in strijd is met de natuur van de menschen, die hen voor elkaar aanwijst, die op ver scheidene wijze den afhankelijk stelt van den ander, vhoog" van „laag", en „laag" van „hoog". Als dat kwaad wordt begaan dan open baart zich dat in verkeerde en scheeve toestanden en in nadeelen voor de mensch- heid op verschillend gebied. „Boeder mensch" de strekking, die er in deze uitdrukking ligt, moet aller eerst in practijk worden gebracht door de christenen, door de katholieken. Daaraan zal men hen' erkennen! Prinses Juliana hersteld Op het Loo aangekomen. Gistermiddag één uur is H. K. H. Prin ses Juliana met Prinses Beatrix per auto op het paleis Het Loo aangekomen voor een verblijf van enkele dagen. Prinses Juliana zal Kleutercongres bijwonen. Naar wij vernemen zal H. K. H. Prinses Juliana de openingsplechtigheid van het derde kleutercongres op 23 October a.s. in Utrecht bijwonen. Ook aan de pleizierige dingen des levens is vaak nog een bittere bijsmaak. Een spre kend voorbeeld daarvan vormt de verma kelijkheidsbelasting: zelfs in de spaarzame uren van genoeglijke verpoozing blijft de fiscus ons z'n gezelschap opdringen en vóór en aleer aan dezen moloch geofferd is, kan men in veel gemeenten van ons vaderland niet van een openbare vermakelijkheid ge nieten. Veel goeds is er over deze belasting dan ook nog niet gesproken, wat trouwens evenzeer voor de meeste andere heffingen geldt maar toch zijn de vermakelijk heidsbelasting en haar opbrengsten sterk typeerend voor de bevolking van een stad of een streek. Gaan de menschen in een bepaalde gemeente veel uit? Wat besteden ze als zij uitgaan? En welke vermakelijk heden bezoeken zij het meest? In de ééne plaats zijn bovenal de voetbalwedstrijden de publieke vermakelijkheid der bevolking, elders worden verhoudingsgewijze meer bioscopen bezocht. Gespecificeerde detail- cijfers van de vermakelijkheidsbelasting zouden een opmerkelijke bijdrage kunnen leveren over de karakteristieke voorliefden van de bevolking in een bepaalde gemeente of streek. De vermakelijkheidsbelasting is een ge meentelijke heffing. Zij steunt op art. 277 van de gemeentewet, dat luidt: „Behalve de belastingen, waarvan de heffing krachtens bijzondere wetten geschiedt, kunnen de gemeentebesturen hebben: a, b. enz in eene belasting op tooneelvertooningen en andere vermakelijkheden. Niet alle gemeenten hebben van deze bevoegdheid gebruik gemaakt. Niet overal ook heeft het practisch zin om dit te doen. Vooral op kleinere dorpen hebben de meeste vermakelijkheden, voor zoover ze e» al zijn, een besloten karakter. De op brengst van een vermakelijkheidsbelasting zou er mager zijn. In de dichtere bevolkings centra is het anders. Niettemin hebben toen onder den druk der tijdsomstandigheden een aantal platte landsgemeenten de laatste jaren deze be lasting ingevoerd: de terugval der gemeen telijke inkomsten dwong hier tot het aan boren van alle bronnen, die hoe weinig dan ook konden meehelpen om het even wicht tusschen ontvangsten en uitgaven in de gemeente-huishouding te bewaren. Wat onze omgeving betreft gingen Noord wijk ir. 1932, Noorowijkerhout in 1935 en Sas- JAPANSCHE OPMARSCH TIJDELIJK TOT STAAN GEBRACHT? HONKONG, 20 Oct. (A. N. P.). De Ja- pansche opmarsch in Kwantoeng schijnt tijdelijk tot staan gebracht te zijn. Volgens een bericht uit Kanton houden de Chinee- sche autoriteiten vol, dat de Japanneezen nog niet tot den algemeenen aanval ziji overgegaan. Guerillabenden achter de Ja- pansche linies beginnen de verbindingen te verontrusten. senheim in 1936 tot invoering over. In onderstaande opgave vermelden wij de opbrengsten van de vermakelijkheidsbe lasting in Leiden en de overige middel- groote steden van Zuid-Holland in de jaren 1933, 1935 en 1937, dus over een vijfjarig tijdvak. Opbrengst vermaKelijkheidsbelasting 1933 1935 1937 (schatting) Leiden 62.007 69.901 65.000 Delft 30.591 27.778 27.000 Dordrecht 44.196 42.518 40.000 Gouda 21.653 18.667 21.000 Schiedam 21.621 34.797 35.000 Vlaardingen,, 3.717 2.902 2.300 Deze cijfers vallen voornamelijk op door mm gelijkmatigheid. Geen enkele andere heffing is er, waarvan de opbrengst over de laatste vijf jaren zoo wienig fluctuaties vertoont, vooral wanneer het verloop van het zielental in aanmerking wordt genomen. Alleen in Schiedam geven de opbrengsten van 1933 op 1935 een sprong te zien, doch deze is aan een tariefsverhooging toe te schrijven. Een uitzondering vormt alleen Vlaardingen, waar het toch reeds zeer lage bedrag voortdurend blijft terugloopen en waar het bezoeken van publieke vermake lijkheden dus positief afneemt. In de andere bevolkingscentra is dat blijkbaar, ondanks de „slechte tijden", niet noemenswaardig het geval. Voor de onderlinge vergelijking der ge noemde steder. is het noodig, den storenden invloed van het verschillend zielental uit te schakelen en dus de opbrengst per dui zend zielen om te rekenen. Wij komen dan voor het jaar 1937 op: Leiden 865. Delft 505. Dordrecht660. Gouda655. Vlaardingen....75. In dit lijstje neemt Leiden de hoogste plaats in. Blijkbaar gaat de bevolking hier méér uit en besteedt men daarbij hoogere bedragen voor toegangsprijzen dan in de overige vergeleken steden. Natuurlijk on dervinden de cijfers den invloed van het feit, dat onze stad niet alleen voor de Lei den aars maar ook voor de bewoners van omliggende gemeenten het ontspannings centrum is, maar dit geldt relatief ook voor de andere steden met uitzondering van Schiedam, dat in veel mindere mate het uitgaans-centrum is voor de omgeving, dan Rotterdam het is voor de Schiedam mers. Opmerkelijk is ook het verschil tus schen Leiden en de andere universiteitsstad, Delft. Dat in Leiden het meest wordt „uitge gaan", valt samen met de omstandigheid, dat Leiden van de vergeleken steden de grootste is. Hoe grooter bevolkingscentrum hoe meer er, niet alleen absoluut maar ook realtief, wordt uitgegaan Laten wij Schie dam om de boven aangegeven reden buiten beschouwing, dan zien wij de vermakelijk heidsbelasting per duizend inwoners méér opbrengen naarmate het bevolkingscijfer hooger is. DE WERELD IN VOGELVLUCHT GALATZ: De Poolsche minister van bui- tenlandsche zaken Beek heeft gisteren te Galatz besprekingen gevoerd met koning Carol van Roemenië over de Poolsche en Hongaarsche verlangens naar een ge meenschappelijke grens. Deze gemeen schappelijke grens zou verkregen kunnen worden door Roethenië van Tsjecho-Slowa- kije af te knijpen en bij Hongarije te voe gen. De groote moeilijkheid is, Duitschland mee te krijgen, dat bevreesd is, op die ma nier afgesloten te worden van zijn uitweg naar den Balkan. Nu de Tsjechen opeens zijn omgezwaaid en in het Duitsche schuitje zijn komen te zitten, zien de Duitschers dit gebied liever niet in Hongaarsche han den. Alles wordt nu in het werk gesteld cm Hitier te overtuigen van de noodzake lijkheid, Roethenië aan Hongarije af te staan. Italië zou dat gaarne zien, want Hongarije is op Italië aangewezen en Italië wil ook graag wat te zeggen hebben op den Balkan. Het is altijd gemakkelijk als er een deurtje is, dat door de Honga ren voor den Duitschen neus kan worden toegeworpen. Er wordt nu geschermd met bolsjewistische intriges in Roethenië en men spreekt van een opstand, welke door de Tsjecho-Slowaaksche regeering nauwe lijks in bedwang zou kunnen worden ge houden. In de Fransche „Oeuvre" wordt geschre ven, dat men zich gisteravond in verschil lende hoofdsteden afvroeg, of Hittler niet zou toegeven aan den drang van een deel zijner omgeving, dat hem aanraadt op te treden als groote beschermer van een Hon- gaarsch-Poolsch-Roemeensch blok, omdat hij daardoor een ongekende populariteit in Hongarije en een nieuwe populariteit in Polen zou verkrijgen en zeker zou bereiken, dat Roemenië zich van Frankrijk, Engeland en Rusland zou verwijderen. Het is dan ook niet onmogelijk, dat de „Fueh rer" tenslotte zal overwegen de Poolsch- Hongaarsche eischen te doen inwilligen en misschien ze7fs die der Roemenen, als die gesteld zouden worden." Zooals men ziet, is het een ingewikkeld probleem. JERUSALEM: In Jerusalem zijn de Brit- sche troepen druk bezig om de oude stad van Arabische rebellen te zuiveren. Het is een moeizaam werk, daar huis aan huis wordt doorzocht. Ongevaarlijk is het ook niet, want er ontploft nog wel eens een bom of er wordt geschoten. Verwacht wordt, dat hei zuiveringswerk verscheide ne dagen in beslag zal nemen. ANKARA: In Turkije worstelt het hoofd van den staat, Kemal Ataturk met den dood, zijn einde wordt elk oogenblik ver wacht. Ingeval de staatspresident zou komen te overlijden, moeten de groote nationale vergadering terstond worden bijeengeroe pen om zijn opvolger te benoemen. In de korte tusschenperiode zal de voorzitter van het parlement het presidentschap v/aarnemen. Men neemt aan, dat Ataturk, die reeds sinds maanden ziekelijk is, een politiek testament heeft opgesteld. Als mogelijke candidaat voor het staatspresi dentschap worden genoemd de vroegere minister-president Ismet Inoenue en de chef van den generalen staf, maarschalk Fewski Cakmak. De laatste is evenwel, als actief officier, geen parlementslid en de grondwet schrijft voor, dat de president der republiek uit de afgevaardigden moet worden gekozen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Er wordt druk geconfereerd over de op lossing van het Tsjechisch-Hongaarsch grensprobleem. (2de blad). Naar verluidt zou overeenstemming be reikt zijn tusschen Londen en Rome voor het in werking treden van het Britsch-Ita- liaansche accoord. (2de blad). De zuiveringsactie in de oude stad van Jeruzalem. (2de blad). Het einde van Kemal Ataturk nabij. (2de blad). Binnenland Prinses Juliana en Prinses Beatrix naar het Loo. (1ste blad). Op verzoek van den Minister van Wa terstaat is de wijziging van de wet op de pensioenen van het spoorwegpersoneel op geschort. (1ste blad). Leiden Uitvaart en begrafenis van pastoor J. Fil- bry. (1ste blad). LEIDEN. DR. P. G. KNIBBE. Dr. P. G. Knibbe, benoemd tot lid van den gemeenteraad als opvolger van den heer T. S. Goslinga, heeft zijn benoeming als lid van den Leidschen raad aangeno men. Dr. P. G. Knibbe werd in 1892 te Lands meer geboren. Na de lagere school doorliep hij het Gereformeerd Gymnasium te Am- Amsterdam en behaalde aan de Vrije Uni versiteit aldaar den titel van Mr. in de rechten. - - 7—1 Na de reorganisatie van de Kamers van Koophandel, waarbij deze van gemeentelij ke instellingen tot officieele organen van handel en nijverheid voor een bepaald dis trict uitgroeiden, werd hij op 1 April 1922 benoemd als secretaris van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor het dis trict Rijnland. In tusschen zette de heer Knibbe zijn stu dies voort en promoveerde op 19 Juni 1931 aan de Vrije Universiteit te Amsterdam op een proefschrift getiteld: „Telefoonverkeer en Telefoonbeleid in Nederland". Als secretaris der Kamer van Koophan del heeft dr. Knibbe reeds een veelzijdigen arbeid achter den rug. We mogen wel zeg gen, dat een groot deel van den arbeid der Kamer ontsproten is aan den nimmer rus lenden geest van den heer Knibbe. Hij is o.m. lid van de Commissie- voor Maatschappelijk Hulpbetoon. Herziening leerlingen- schalen Het comité uit de samenwerkende i r- wijzers-organisaties heeft namens 12 hoog leeraren van de rijks-universiteit te Lei den, 29 hoogleer aren van de rijks-universi teit te Utrecht, 18 hoogleeraren van de rijks universiteit te Groningen, 19 hoogleeraren van de gemeentelijke universiteit van Am sterdam, 14 hoogleeraren van de R.-K. Uni versiteit te Nijmegen, 9 hoogleeraren van de Technische Hoogeschool te Delft, 7 hoogleeraren van de Landbouwhoogeschool te Wageningen, 5 hoogleeraren van de Ka tholieke 'Economische Hoogeschool te Til burg, 21 hoogleeraren van seminaria, 41 rectoren van Lycea, 38 rectoren van Gym nasia, 78 directeuren van Hoogere Burger scholen, 11 directeuren van handelsscholen, 9 directies van leerzalen en bibliotheken en een aantal andere autoriteiten een adres aan den ministerraad gezonden, waarin dringend wordt verzocht, indien eenigszins mogelijk, te willen bevorderen, dat de leerlingenschalen voor het lager on derwijs herzien worden. Het is den onderteekenaars van dit ver zoekschrift bekend, dat de toestand van de rijkschatkist het niet gemakkelijk maakt hun verzoek in te willigen, maar de zeer groote belangen, waarom het hier gaat, ge ven hun de vrijmoedigheid de Minister raad te verzoeken aan hun adres haar vol le en welwillende aandacht te willen wij den. De bemanning der reddingboot van het nieuwe reddingstation op de Noordkust van Terschelling, dat Woensdag officieel geopend is, wordt aan Z. K. H. Prins Bernhard voorgesteld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1