De vermakelijkheidsbelasting hier
en elders
DONDERDAG 20 OCTOBER 1938 30ste Jaargang No. 9163
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Z ZJLTZÏZ*
In Leiden is haar opbrengst relatief hoog
Een vergelijking met andere Zuidhollandsche steden
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
V „Broeder mensch"
De „Spiegelaar" van de „N. R. Ct", voor
kort gemobiliseerd, vertelde onlangs van
hetgeen hij „onder de wapens'' heeft be
leefd.
Met waardeering spreekt hij van „de
jongens", zijn mede-dienstplichtige ka
meraden, van wie men als „heer en intel
lectueel" wat leeren kan.
De „Spiegelaar" komt tot twee hoofd
conclusies. De eerste is (wij citeeren hem
verder):
„Dat de uniform leert, hoe weinig
de eene mensch van den anderen ver
schilt, hoe gering de afstand is tus-
schen werkman en intellectueel, tus-
schen kapitalist en werknemer.
De tweede: hoe voortreffelijk de geest
onder „de jongens" is. Hoe behoorlijk
hun gesprekken zijn, behoorlijker dik
wijls dan die welke sommige „heeren"
te voeren plegen; hoe werkzaam zij
zijn, óók nu zij dan toch gedwongen
zijn, het „pakkie" aan te trekken; hoe
blijmoedig zij zich schikken in het
plotseling-nieuwe en hoe betrekke
lijke groot voor deze mannen dan
toch hun ontwikkeling is, hun ken
nis van de wereldgebeurtenissen, die
ons hier samengebracht hebben, hun
kennis van de namen, die de heden-
daagsche geschiedenis maken, hun
ernstig verantwoordelijkheidsgevoel
voor vrouw en kinderen. Met deze
mannen kunt ge praten. En voor me-
nigen grootsteedschen heer zou het
goed zijn eens een paar weken op
óns stroo te komen liggen. Hij zou
wat goeds kunnen leeren omtrent
zijn broeder mensch".
In het algemeen kunnen de menschen
van verschillenden stand wat goeds van
elkaar leeren.
Het voornaamste wat wij kunnen leeren
is inderdaad: hoe weinig de eene mensch
(tengevolge van zijn stand) van den ander
verschilt. Maar wij kunnen ook weder-
keerig leeren uit die dan feitelijk be
staande verschillen.
De samenleving zou er heel wat beter
uitzien en zou heel wat aangenamer zijn,
als de eene mensch tegenover den ander
stond waarlijk als broeder: „broeder-
mensch".
En ook het zaken-leven zou direct van
een meer broederlijken omgang tusschen
werkgever en werknemer „tusschen werk
man en intellectueel, tusschen kapitalist
en. werknemer" profiteeren. In menig be
drijf dat is onze stellige overtuiging
gaat veel verloren van wat vrucht van in
tellect zou kunnen afwerpen, doordat de
leiders te veel wijsheid toeschrijven aan
zichzelf en'te weinig aan de hun onder
geschikte levende arbeidskrachten.
Een kwaad, dat tegen de natuur in
gaat, wreekt zichzelf.
De te groote afstand tusschen de men
schen onderling is een kwaad, dat in
strijd is met de natuur van de menschen,
die hen voor elkaar aanwijst, die op ver
scheidene wijze den afhankelijk stelt
van den ander, vhoog" van „laag", en
„laag" van „hoog".
Als dat kwaad wordt begaan dan open
baart zich dat in verkeerde en scheeve
toestanden en in nadeelen voor de mensch-
heid op verschillend gebied.
„Boeder mensch" de strekking, die
er in deze uitdrukking ligt, moet aller
eerst in practijk worden gebracht door de
christenen, door de katholieken. Daaraan
zal men hen' erkennen!
Prinses Juliana
hersteld
Op het Loo aangekomen.
Gistermiddag één uur is H. K. H. Prin
ses Juliana met Prinses Beatrix per auto
op het paleis Het Loo aangekomen voor
een verblijf van enkele dagen.
Prinses Juliana zal Kleutercongres
bijwonen.
Naar wij vernemen zal H. K. H. Prinses
Juliana de openingsplechtigheid van het
derde kleutercongres op 23 October a.s.
in Utrecht bijwonen.
Ook aan de pleizierige dingen des levens
is vaak nog een bittere bijsmaak. Een spre
kend voorbeeld daarvan vormt de verma
kelijkheidsbelasting: zelfs in de spaarzame
uren van genoeglijke verpoozing blijft de
fiscus ons z'n gezelschap opdringen en vóór
en aleer aan dezen moloch geofferd is, kan
men in veel gemeenten van ons vaderland
niet van een openbare vermakelijkheid ge
nieten.
Veel goeds is er over deze belasting dan
ook nog niet gesproken, wat trouwens
evenzeer voor de meeste andere heffingen
geldt maar toch zijn de vermakelijk
heidsbelasting en haar opbrengsten sterk
typeerend voor de bevolking van een stad
of een streek. Gaan de menschen in een
bepaalde gemeente veel uit? Wat besteden
ze als zij uitgaan? En welke vermakelijk
heden bezoeken zij het meest? In de ééne
plaats zijn bovenal de voetbalwedstrijden
de publieke vermakelijkheid der bevolking,
elders worden verhoudingsgewijze meer
bioscopen bezocht. Gespecificeerde detail-
cijfers van de vermakelijkheidsbelasting
zouden een opmerkelijke bijdrage kunnen
leveren over de karakteristieke voorliefden
van de bevolking in een bepaalde gemeente
of streek.
De vermakelijkheidsbelasting is een ge
meentelijke heffing. Zij steunt op art. 277
van de gemeentewet, dat luidt: „Behalve de
belastingen, waarvan de heffing krachtens
bijzondere wetten geschiedt, kunnen de
gemeentebesturen hebben: a, b. enz
in eene belasting op tooneelvertooningen en
andere vermakelijkheden.
Niet alle gemeenten hebben van deze
bevoegdheid gebruik gemaakt. Niet overal
ook heeft het practisch zin om dit te doen.
Vooral op kleinere dorpen hebben de
meeste vermakelijkheden, voor zoover ze
e» al zijn, een besloten karakter. De op
brengst van een vermakelijkheidsbelasting
zou er mager zijn. In de dichtere bevolkings
centra is het anders.
Niettemin hebben toen onder den druk
der tijdsomstandigheden een aantal platte
landsgemeenten de laatste jaren deze be
lasting ingevoerd: de terugval der gemeen
telijke inkomsten dwong hier tot het aan
boren van alle bronnen, die hoe weinig
dan ook konden meehelpen om het even
wicht tusschen ontvangsten en uitgaven in
de gemeente-huishouding te bewaren. Wat
onze omgeving betreft gingen Noord wijk
ir. 1932, Noorowijkerhout in 1935 en Sas-
JAPANSCHE OPMARSCH TIJDELIJK
TOT STAAN GEBRACHT?
HONKONG, 20 Oct. (A. N. P.). De Ja-
pansche opmarsch in Kwantoeng schijnt
tijdelijk tot staan gebracht te zijn. Volgens
een bericht uit Kanton houden de Chinee-
sche autoriteiten vol, dat de Japanneezen
nog niet tot den algemeenen aanval ziji
overgegaan. Guerillabenden achter de Ja-
pansche linies beginnen de verbindingen
te verontrusten.
senheim in 1936 tot invoering over.
In onderstaande opgave vermelden wij de
opbrengsten van de vermakelijkheidsbe
lasting in Leiden en de overige middel-
groote steden van Zuid-Holland in de jaren
1933, 1935 en 1937, dus over een vijfjarig
tijdvak.
Opbrengst vermaKelijkheidsbelasting
1933
1935
1937
(schatting)
Leiden 62.007
69.901
65.000
Delft 30.591
27.778
27.000
Dordrecht 44.196
42.518
40.000
Gouda 21.653
18.667
21.000
Schiedam 21.621
34.797
35.000
Vlaardingen,, 3.717
2.902
2.300
Deze cijfers vallen voornamelijk op door
mm gelijkmatigheid. Geen enkele andere
heffing is er, waarvan de opbrengst over
de laatste vijf jaren zoo wienig fluctuaties
vertoont, vooral wanneer het verloop van
het zielental in aanmerking wordt genomen.
Alleen in Schiedam geven de opbrengsten
van 1933 op 1935 een sprong te zien, doch
deze is aan een tariefsverhooging toe te
schrijven. Een uitzondering vormt alleen
Vlaardingen, waar het toch reeds zeer lage
bedrag voortdurend blijft terugloopen en
waar het bezoeken van publieke vermake
lijkheden dus positief afneemt. In de andere
bevolkingscentra is dat blijkbaar, ondanks
de „slechte tijden", niet noemenswaardig
het geval.
Voor de onderlinge vergelijking der ge
noemde steder. is het noodig, den storenden
invloed van het verschillend zielental uit
te schakelen en dus de opbrengst per dui
zend zielen om te rekenen. Wij komen dan
voor het jaar 1937 op:
Leiden 865.
Delft 505.
Dordrecht660.
Gouda655.
Vlaardingen....75.
In dit lijstje neemt Leiden de hoogste
plaats in. Blijkbaar gaat de bevolking hier
méér uit en besteedt men daarbij hoogere
bedragen voor toegangsprijzen dan in de
overige vergeleken steden. Natuurlijk on
dervinden de cijfers den invloed van het
feit, dat onze stad niet alleen voor de Lei
den aars maar ook voor de bewoners van
omliggende gemeenten het ontspannings
centrum is, maar dit geldt relatief ook
voor de andere steden met uitzondering van
Schiedam, dat in veel mindere mate het
uitgaans-centrum is voor de omgeving,
dan Rotterdam het is voor de Schiedam
mers. Opmerkelijk is ook het verschil tus
schen Leiden en de andere universiteitsstad,
Delft.
Dat in Leiden het meest wordt „uitge
gaan", valt samen met de omstandigheid,
dat Leiden van de vergeleken steden de
grootste is. Hoe grooter bevolkingscentrum
hoe meer er, niet alleen absoluut maar ook
realtief, wordt uitgegaan Laten wij Schie
dam om de boven aangegeven reden buiten
beschouwing, dan zien wij de vermakelijk
heidsbelasting per duizend inwoners méér
opbrengen naarmate het bevolkingscijfer
hooger is.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
GALATZ: De Poolsche minister van bui-
tenlandsche zaken Beek heeft gisteren te
Galatz besprekingen gevoerd met koning
Carol van Roemenië over de Poolsche en
Hongaarsche verlangens naar een ge
meenschappelijke grens. Deze gemeen
schappelijke grens zou verkregen kunnen
worden door Roethenië van Tsjecho-Slowa-
kije af te knijpen en bij Hongarije te voe
gen. De groote moeilijkheid is, Duitschland
mee te krijgen, dat bevreesd is, op die ma
nier afgesloten te worden van zijn uitweg
naar den Balkan. Nu de Tsjechen opeens
zijn omgezwaaid en in het Duitsche schuitje
zijn komen te zitten, zien de Duitschers
dit gebied liever niet in Hongaarsche han
den. Alles wordt nu in het werk gesteld
cm Hitier te overtuigen van de noodzake
lijkheid, Roethenië aan Hongarije af te
staan. Italië zou dat gaarne zien, want
Hongarije is op Italië aangewezen en
Italië wil ook graag wat te zeggen hebben
op den Balkan. Het is altijd gemakkelijk
als er een deurtje is, dat door de Honga
ren voor den Duitschen neus kan worden
toegeworpen. Er wordt nu geschermd met
bolsjewistische intriges in Roethenië en
men spreekt van een opstand, welke door
de Tsjecho-Slowaaksche regeering nauwe
lijks in bedwang zou kunnen worden ge
houden.
In de Fransche „Oeuvre" wordt geschre
ven, dat men zich gisteravond in verschil
lende hoofdsteden afvroeg, of Hittler niet
zou toegeven aan den drang van een deel
zijner omgeving, dat hem aanraadt op te
treden als groote beschermer van een Hon-
gaarsch-Poolsch-Roemeensch blok, omdat
hij daardoor een ongekende populariteit in
Hongarije en een nieuwe populariteit
in Polen zou verkrijgen en zeker zou
bereiken, dat Roemenië zich van Frankrijk,
Engeland en Rusland zou verwijderen. Het
is dan ook niet onmogelijk, dat de „Fueh
rer" tenslotte zal overwegen de Poolsch-
Hongaarsche eischen te doen inwilligen en
misschien ze7fs die der Roemenen, als die
gesteld zouden worden."
Zooals men ziet, is het een ingewikkeld
probleem.
JERUSALEM: In Jerusalem zijn de Brit-
sche troepen druk bezig om de oude stad
van Arabische rebellen te zuiveren. Het is
een moeizaam werk, daar huis aan huis
wordt doorzocht. Ongevaarlijk is het ook
niet, want er ontploft nog wel eens een
bom of er wordt geschoten. Verwacht
wordt, dat hei zuiveringswerk verscheide
ne dagen in beslag zal nemen.
ANKARA: In Turkije worstelt het hoofd
van den staat, Kemal Ataturk met den
dood, zijn einde wordt elk oogenblik ver
wacht.
Ingeval de staatspresident zou komen
te overlijden, moeten de groote nationale
vergadering terstond worden bijeengeroe
pen om zijn opvolger te benoemen. In de
korte tusschenperiode zal de voorzitter
van het parlement het presidentschap
v/aarnemen. Men neemt aan, dat Ataturk,
die reeds sinds maanden ziekelijk is, een
politiek testament heeft opgesteld. Als
mogelijke candidaat voor het staatspresi
dentschap worden genoemd de vroegere
minister-president Ismet Inoenue en de
chef van den generalen staf, maarschalk
Fewski Cakmak. De laatste is evenwel, als
actief officier, geen parlementslid en de
grondwet schrijft voor, dat de president
der republiek uit de afgevaardigden moet
worden gekozen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Er wordt druk geconfereerd over de op
lossing van het Tsjechisch-Hongaarsch
grensprobleem. (2de blad).
Naar verluidt zou overeenstemming be
reikt zijn tusschen Londen en Rome voor
het in werking treden van het Britsch-Ita-
liaansche accoord. (2de blad).
De zuiveringsactie in de oude stad van
Jeruzalem. (2de blad).
Het einde van Kemal Ataturk nabij.
(2de blad).
Binnenland
Prinses Juliana en Prinses Beatrix naar
het Loo. (1ste blad).
Op verzoek van den Minister van Wa
terstaat is de wijziging van de wet op de
pensioenen van het spoorwegpersoneel op
geschort. (1ste blad).
Leiden
Uitvaart en begrafenis van pastoor J. Fil-
bry. (1ste blad).
LEIDEN.
DR. P. G. KNIBBE.
Dr. P. G. Knibbe, benoemd tot lid van
den gemeenteraad als opvolger van den
heer T. S. Goslinga, heeft zijn benoeming
als lid van den Leidschen raad aangeno
men.
Dr. P. G. Knibbe werd in 1892 te Lands
meer geboren. Na de lagere school doorliep
hij het Gereformeerd Gymnasium te Am-
Amsterdam en behaalde aan de Vrije Uni
versiteit aldaar den titel van Mr. in de
rechten.
- - 7—1
Na de reorganisatie van de Kamers van
Koophandel, waarbij deze van gemeentelij
ke instellingen tot officieele organen van
handel en nijverheid voor een bepaald dis
trict uitgroeiden, werd hij op 1 April 1922
benoemd als secretaris van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor het dis
trict Rijnland.
In tusschen zette de heer Knibbe zijn stu
dies voort en promoveerde op 19 Juni 1931
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam op
een proefschrift getiteld: „Telefoonverkeer
en Telefoonbeleid in Nederland".
Als secretaris der Kamer van Koophan
del heeft dr. Knibbe reeds een veelzijdigen
arbeid achter den rug. We mogen wel zeg
gen, dat een groot deel van den arbeid der
Kamer ontsproten is aan den nimmer rus
lenden geest van den heer Knibbe.
Hij is o.m. lid van de Commissie- voor
Maatschappelijk Hulpbetoon.
Herziening leerlingen-
schalen
Het comité uit de samenwerkende i r-
wijzers-organisaties heeft namens 12 hoog
leeraren van de rijks-universiteit te Lei
den, 29 hoogleer aren van de rijks-universi
teit te Utrecht, 18 hoogleeraren van de rijks
universiteit te Groningen, 19 hoogleeraren
van de gemeentelijke universiteit van Am
sterdam, 14 hoogleeraren van de R.-K. Uni
versiteit te Nijmegen, 9 hoogleeraren van
de Technische Hoogeschool te Delft, 7
hoogleeraren van de Landbouwhoogeschool
te Wageningen, 5 hoogleeraren van de Ka
tholieke 'Economische Hoogeschool te Til
burg, 21 hoogleeraren van seminaria, 41
rectoren van Lycea, 38 rectoren van Gym
nasia, 78 directeuren van Hoogere Burger
scholen, 11 directeuren van handelsscholen,
9 directies van leerzalen en bibliotheken
en een aantal andere autoriteiten een
adres aan den ministerraad gezonden,
waarin dringend wordt verzocht, indien
eenigszins mogelijk, te willen bevorderen,
dat de leerlingenschalen voor het lager on
derwijs herzien worden.
Het is den onderteekenaars van dit ver
zoekschrift bekend, dat de toestand van de
rijkschatkist het niet gemakkelijk maakt
hun verzoek in te willigen, maar de zeer
groote belangen, waarom het hier gaat, ge
ven hun de vrijmoedigheid de Minister
raad te verzoeken aan hun adres haar vol
le en welwillende aandacht te willen wij
den.
De bemanning der reddingboot van het nieuwe reddingstation op de Noordkust van Terschelling, dat Woensdag officieel
geopend is, wordt aan Z. K. H. Prins Bernhard voorgesteld.