Be strijd om het Geloois- goed in het Derde Rijk 4TERDAG 15 OCTOBER 193b 30ste Jaargang No. 9159 3)e Triufnim: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Glit 10300}. PostOno 31. Leiderdorp als lucht haven Dc Nazi-terreur tc Wccncn EEN OFFICIEEL VERSLAG VAN DE „OSSERVATORE ROMANO". Nieuwe inlichtingen bevestigen eersten indruk volkomen. De „Osservatore Romano" publiceert het olgende verslag van de aanvallen op den artsbisschop van Weenen, Z. H. Em. kard. nnitzer, op 7 October j.l. „Op een vergadering van de katholieke eugd in de Sint Stefanus-kathedraal had ardinaal Innitzer de jongelieden aange- poord, in het geloof te volharden. Toen deze jongelieden, ten getale van ngeveer zesduizend, het kerkgebouw had- en verlaten, juichten zij den kardinaal oe. Groepen van de Hitier jeugd en S.A.-af- eelingen hielden tegenbetoogingen en iepen „Ons geloof is Duitschland. Weg net Innitzer". De katholieke jeugd antwoordde niet, loch later verzamelde de S.A. zich voor iet paleis van den aartsbisschop, wierp, inder het slaken van kreten, steenen te- ;en de deuren en eischte, dat de kardinaal laar een concentratiekamp zou worden [ezonden. De secretaris van den kardinaal waar- chuwde de politie en om elf uur in den vond werden de betoogers verwijderd. Den volgenden dag, 8 October, te kwart ver acht begonnen de vijandige betóogin- ;en opnieuw. Vensters werden ingeworpen en opnieuw verd de politie gewaarschuwd. Zij verze kerde, dat de noodzakelijke maatregelen varen genomen, doch een kwartier later, dóórdat zij ingegrepen had, hadden de be- oogers de deur geforceerd en waren zij het jaleis binnengedrongen. Om heiligschennis te voorkomen, nuttig- [e een prelaat de aanwezige geconsacreerde L Hosties, vóór de betoogers, die een se- :retaris van den kardinaal hadden neerge- ilagen, de kapel konden binnendringen. In de kapel vernielden zij een beeld en >en crucifix Het purper, het borstkruis en de kardi- ïaalsring van den aartsbisschop werden jestolen, het meubilair, schilderijen en cunstvoorwerpen werden vernield. Een ceremoniarius werd met een kande- aar mishandeld, terwijl een secretaris naar ;en balkon werd gesleept en omlaag ge- vor£en. Hij werd echter nog tijdig door neer kalme demonstranten gered. Toen de politie, veertig minuten nadat dj was gewaarschuwd, ter plaatse kwam, ;rokken de betoogers zich onder het zin- jen van het Duitschlandlied terug, zonder lat iemand werd lastig gevallen. Slechts ïén persoon werd gearresteerd. Tegelijkertijd speelden zich gelijke too- leelen of in een huis nabij het paleis, waar le kardinaal een toevlucht had gezocht. De kanunnik Kravarig werd uit een venster geworpen en bleef ernstig gewond liggen. De betoogers verbrandden op het plein voorwerpen van waarde, ,o:a. den mantel van den kardinaal. EEN AMERIKAANSCHE AFSTRAFFING. Eerst terug naar den weg der beschaving. De commissaris der luchthavens van New York, Mackensie, heeft geweigerd deel te nemen aan de ontvangst van het Duitsche Oceaanvliegtuig .Nordwind", dat vandaag op het vliegveld Washington zal aanko- Mackensie heeft dienaangaande een par ticulier telegram gericht tot den Duitschen ambassadeur, waarin hij zegt: s „De Ameri- kaansche Katholieken kunnen geen betrek kingen onderhouden met Duitschers, zoo lang Duitschland niet den weg naar de be schaving terug heeft gevonden op het gè- bied van geloofsvrijheid en in het bizon der wat betreft de behandeling van kar dinaal Innitzer en de Oostenrijksche katho lieken". EEN NIEUWE MINISTERIEELE VERORDENING. Geen beambte mag nog langer lid zijn van een Katholieke c-ó^nisatie. Ingevolge een verordening van den Mi nister van Binnenlandsche Zaken, dr. Frick, van 4 October 1938, die door middel van het Ministerieel Blad voor het Binnen landsche Bestuur aan alle ambtenaren ter kennis werd gebracht, is voortaan voor be ambten en onderwijzers het lidmaatschap van een aantal confessioneele organisaties voor eens en voor altijd zonder uitzonde ring verboden. Tot de verboden organisaties behooren o.m. de Katholieke Werkliedenbond, de K-iping Gezellenvereeniging, de Bond voor l>"v~olieke Academici en een heele reeks r 5eve Katholieke organisaties, die zich tot nog toe in stand hadden weten te houden. In de verordening wordt dit verbod gemo tiveerd met de bemerking, dat het lid maatschap der confessioneele bonden in strijd is met de organisatiebeginselen van den nationaal-socialistischen staat. De amb tenaren en onderwijzers, die op grond van dit verbod uit de Katholieke organisaties him ontslag nemen, moeten voor hun ont slagname hiervan mededeeling doen aan hun superieuren, die daarvan aanteekening moeten doen in de stukken .afdeeling per- soneelzaken, van de desbetreffende ambte naren. Blijkbaar ligt het in de bedoeling, dat voor goed komt vast te staan, dat de desbetreffende beambte lid geweest is van een confessioneele organisatie, met welk feit bij eventueele promotie enz. afdoende rekening kan worden gehouden. NAAR DE BEVRIJDING UIT DE DEMOCRATISCHE WAN-ORDE. DE EERSTE STAP. Wij vinden de rijwiel-belatsing niet den best-geslaagden vorm van belasting heffing! Oók is deze belasting weinig sympathiek om de meermalen zeer onsympathieke wij ze, waarop politie- en belasting-ambtenaren optreden, om overtredingen te constatee- ren. Wij achten het daarom héélemaal niet vreemd, als een parlementaire groep of een afgevaardigde in de Tweede Kamer voorstelt, deze belasting af te schaffen. Hoewel in dezen tijd daarbij toch wel wordt vereischt tegelijkertijd een compen satie-middel voor te stellen een compen satie-middel, dat ons niet brengt van den regen in den dropeen of andere belas ting-afschaffing willen wij allemaal wel, maar er blijft toch geld noodig voor den Staat, en héél veel geld! De N. S. B.-leden in de Tweede Kamer nu hebben een voorstel ingediend, waar van de strekking is, de rijwiel-belasting te doen verdwijnen en de motorbelasting te vervangen door een heffing op de ben zine. De waarde van dit voorstel, de mogelijk heid van aanvaarding onder de gegeven omstandigheden beoordeelen wij momen teel niet. Maar de bombarie, waarmede dit voorstel is gepubliceerd, is belachelijk! Wij willen hier laten volgen, wat de „Avondpost" en geestig en ad rem over zegt: „De eerste stap op den weg naar orde ning der democratische wanorde is gezet". Aldus deelde het dagblad der N. S. B. ons gisteravond mede. Wij hebben het belangwekkende bericht een beelje duidelijk laten zetten. Niet al leen omdat het in het Nationaal Dagblad zélve met groote, vette letters prijkt, maar ook omdat het natuurlijk de gespannen belangstelling onzer lezers zal genieten. Want laat ons het in alle democratische nederigheid erkennen: het is geen kleinigheid, het is, nogmaals, om den doojen dood geen kattespul, om een begin te maken met het opruimen van de democratische wan-orde. Dit is min stens een even geweldig werk als het droog leggen der Zuiderzee, neen, nog veel ge weldiger. Er is dus alle aanleiding voor ons om de mededeeling duidelijk te laten zet ten. Te meer, waar het Nationaal Dag blad haar versiert met de robuste portret ten van alle vier de fascistische Kamerle den, en tevens met de mededeeling, dat het geduld der N. S. B. ten einde is, er aan toe-.oegend: „De N. S. B. marcheert". Het klinkt zelfs een beetje dreigend.... Nu vragen onze lezers natuurlijk, wat dan die eerste stap is. Misschien zijn ze zelfs angstig geworden. Raden! „Afschaffing van het parlement!" Mis. „Afschaffing dan alléén van de Eerste Ka mer, om te beginnen!". Weer mis. „Kne veling van het kapitalisme". Verkeerd. „Verbod van de demo-Liberale Staatspar tij". Neen. „Van het Katholicisme". Och kom! „Verwijdering van ale Joden uit Ne derland". Koud. „Opheffing der drukpers vrijheid, behalve voor de N. S. B.-pers". Geenszins. „Verbod van alle politieke par tijen, behalvenog altijd mis. U geeft het op? Dan zullen wij u niet langer in spanning houden. „De eerste stap op den weg naar orde ning oer democratische wanorde", bestaat uit„de eerste poging tot bevrijding van het Nederlandsche volk van" (nu komt het!) „van.... de rijwielplaatjes-schande". Ordening. Opheffing van de democrati sche wan-orde. Eerste poging tot bevrij- oing. Vier portretten. .De N. S. B. mar cheert. Haar geduld is uit. En dus: voor stel tot opheffing van de rijwielbelasting. Het initiatief-ontwerp is bij de Tweede Ka mer ingediend. Tevens vervanging van de motor-belastingen door een heffing op de benzine. „De eerste stap." Het centrale vliegveld komt daar o£ het komt er nooit l Het bekende tijdschrift de „Vliegwereld" publiceert in zijn aflevering van 13 Octo ber een artikel over „Leiderdorp als ideale concentratie", als de ideale plek voor het centrale vliegveld. „Geen uitstel, er is haast bij de zaak, schrijft het blad. Alle moeilijkheden moe ten onverwijld gesaneerd worden. Defensie heeft militaire velden noodig. Schiphol en Waalhaven waren prachtige bases voor de militaire luchtvaart, beide als vredeshavens en tevens als steunpunten voor de defen sie van onze twee grootste steden in geval van oorlog. Defensie heeft velden noodig; als zij noch Waalhaven, noch Schiphol krijgt zal de Minister elders zijn heil zoe ken. Hij zal zijn blik op K a t w ij k laten rusten. Katwijk zou immers een goede mi litaire basis zijn voor de drie grootste steden van Nederland. Maar als K a t w ij k er door komt, is Leiderdorp voor goed van de baan. Want zoo dicht bij een mili taire luchthaven kan met ge?n mogelijk heid een groote, internationale luchthaven worden aangelegd. Daarvan is een ieder overtuigd. Dan zal er nooit een Centrale Luchthaven Holland komen. Want Schiphol kan onmetelijk aanspraak maken op het zoozeer begeerde praedicaat van „Centrale Lucht haven". Schiphol is en blijft een Amsterdamsche luchthaven, met specifiek Amsterdamsche belangen en een Rotterdammer of een Ha genaar zullen Schiphol dan ook nimmer als een centraal vliegveld kunnen erkennen. Wij willen hiervoor een vergelijking ma ken, die weliswaar meer waarde als beeld spraak dan als realiteit heeft. Rotterdam en Amsterdam zijn beide zeehavens van internationale vermaardheid. Men begrijpt, dat men millioenen en nog eens millioenen zou besparen, wanneer het mogelijk was één zeehaven voor beide steden te maken. Bijvoorbeeld bij Scheveningen, waarbij ook Den Haag nog gediend zou zijn. Men begrijpt de ontzaglijke voordeelen van een dergelijke haven: alle cargadoors, alle stuwadoors bijeen, één groot kolen station, één groote bunkerplaats voor tur bine- en dieselschepen, één centrale af- vaartplaats. Tal van buitenlandsche scheep vaart-maatschappijen zouden die wonder baarlijke haven aandoen, omdat ze hier niets zouden missen en hier alle doorver bindingen zouden hebben. Welk een be sparingen op allerlei gebied door die con centratie! Drie mogelijkheden. Het heeft geen zin aan deze utopie voor de scheepvaart te bouwen. Haar ontbreekt elke werkelijkheidszin. Maar wij hebben toch een geval op luchtvaartgebied in ons land, waar een dergelijke voorbeeldige en doeltreffende verkeerscentralisatie met goed gevolg zou zijn door te voeren: het plan Leiderdorp. Wanneer wij de balans opmaken zijn er thans drie mogelijkheden: A. Schiphol en Waalhaven worden door Defensie overgenomen. Een centrale lucht haven wordt bij Leiderdorp gebouwd. b. Schiphol wordt centrale luchthaven; Waalhaven een secundair veld. c. Schiphol en Waalhaven blijven naast elkaar bestaan, zooals dat tot nog toe het geval was. De derde voorstelling moest al direct ge schrapt worden, nu de Minister van Water staat zich openlijk voor centralisatie van het luchtverkeer heeft uitgesproken. Die cen tralisatie is ook noodzakelijk. Daar ont komen wij niet aan. Beschouwen wij thans het voorstel om Schiphol tot centrale lucht haven te verheffen. Dit is op het oogenblik het plan van den Minister. Rotterdam heeft echter den kop opgestoken. En terecht. Zou dit plan doorgaan, dan zou Rotterdam af sterven als luchtvaartgezinde stad. Terwijl deze stad juist zoo'n stimulans tot lucht vaartgezindheid noodig heeft. Rotterdam is er de laatste jaren altijd kaal afgekomen met de verkeersverdeeling. De K.L.M. kon eenvoudig niet alle luchtlijnen over beide steden leggen, over Schiphol en Waal haven. Schiphol had een schitterend vlieg veld, Waalhaven was maar zoo, zoo, boven dien leverde Schiphol meer lading op, zoo dat vele lijnen over Amsterdam en niet over Rotterdam geleid moesten worden. Eigenlijk was dit een verkeerde politiek, die de K.L.M. moest volgen om financieele redden. Had de maatschappij over voldoen de middelen beschikt, dan ware het onge twijfeld beter geweest Rotterdam van de best mogelijke luchtverbindingen te voor zien, waardoor zich zeker een grooter ver voer zou hebben ontwikkeld. Hoe het ook zij, met Schiphol als centrale luchthaven kan Rotterdam zijn biezen wel pakken. Want de minister heeft meteen het plan Overschie onmogelijk gemaakt, zoo dat men aan Waalhaven blijft vastzitten. Trouwens, de kerngedachte van een cen traal vliegveld komt geheel te vervallen met het plan Schiphol. Immers, men is juist van het punt uitgegaan bij het ontwerpen van dit voorstel, om den drie grootsten Ne- derlandschen steden één vliegveld te ver schaffen, dat voor alle drie practisch even goed te bereiken zou zijn en waardoor enorme sommen geld uitgespaard konden worden. Nu heeft men weer twee vliegvel den te onderhouden; Schiphol als centrale luchthaven, Waalhaven als secundaire, met twee stationsdiensten, twee radio-organi saties voor weerberichten, enz. en weer een gansche serie van pendeldiensten tusschen Waalhaven en Schiphol. Bovendien, welke Rotterdammer zal er zoo dwaas zijn, eerst een half uur naar Waalhaven te rijden en te wachten op het vertrek van zijn pen delt je, dan nog een kwartier vliegen, of twintig minuten, zoodat hij een klein uur onderweg zal zijn van zijn huis naar Schip hol. Nu, dat had hij met 'heel wat minder kosten en veel gemakkelijker direct met de auto kunnen doen. Dan was hij misschien tien minuten langer onderweg geweest. Maar voor een dergelijke verkeersregeling hoeft men Waalhaven niet te onderhouden. Weg met Waalhaven dan, want het onder houden van het veld kost jaarlijks vele dui zenden en aan verbeteringen moeten nog wel een paar millioen worden uitgegeven. Dan komt onze tweede Nederlandsche stad zonder vliegveld en zonder een snelle ver binding met de Centrale Luchthaven. Want een verbinding van meer dan een uur kan men allerminst kunstig noemen. Neen, alleen het plan Leiderdorp brengt de oplossing. GEEN ONTSLAG OP GROOTE SCHAAL BIJ DE SPOORWEGEN. Krachtig streven naar bezuiniging. De nieuw gevormde directie der Neder landsche Spoorwegen heeft eenige mede- deelingen gedaan omtrent de taakverdee- ling der directie, de vereenvoudiging der organisatie en voorts ook ter rechtzetting van onjuiste berichten, welke de laatste dagen in bepaalde bladen hebben gecircu leerd. Prof. dr. ir. Goudriaan, president der N.S., deelde ten aanzien van de taakver- deeling der nieuwe directie het volgende mee. De nieuwe directie treedt op als een een heid, waarbij, in onderling overleg, een zekere taakverdeeling is tot stand gekomen. Hierbij zal de heer Goudriaan zich meer in het bijzonder bezig houden met com- mercieele, financieele, administratieve en sociale aangelegenheden. De heer Hupkes zal zich meer in het bijzonder belasten met de aangelegenheden van de diensten van tractie en materiaal en van weg en werken en de heer Van Rijckevorsel met die van vervoer van reizigers en goederen. De heer en Hupkes en Van Rijckevorsel ver vangen elkaar wederkeerig; de president wordt vervangen door den heer Hupkes. Wat de vereenvoudiging der organisatie betreft is de directie voornemens voort te gaan op de reeds vele jaren gevolgde weg, die leidt naar een zoo eenvoudig en doeltreffend mogelijke organisatie. Het personen- en goederen vervoer zullen daartoe worden samenge voegd tot één dienst van het vervoer. Zoo danige samenvoegingen vonden onder vorige directies reeds herhaaldelijk plaats. Onder de dagelijksche leiding van den secretaris der Maatschappij, den heer Wan- sink, zullen alle commercieele afdeelingen worden samengebracht. JDe heer Wansink zal tevens zorg dragen voor het algemeene contact met de pers. Voorts deelde de heer Goudriaan mee, dat de heeren J. D. Evers, chef van de dienst van exploitatie en ir. H. E. Ver schoor van Sleeuwijk, hoofdingenieur, ad junct-chef van deze dienst, die de voor hen geldende pensioengerechtigde leeftijd reeds hebben overschreden, eerlang de dienst der Maatschappij zullen verlaten. Hun plaatsen zullen niet door nieuwe functionarissen worden ingenomen. De heer E. H. Mignon, hoofdinspecteur, chef der hoofdboekhou ding, die in November 65 jaar wordt, zal per 1 December a.s. zijn ambt neerleggen we gens het bereiken van den pensioenge rechtigden leeftijd. Het ligt in het voorne men dr. J. E. C. Schook, hoofdinspecteur, chef van de generale controle, met de lei ding van het geheele administratieve ap paraat te belasten. Voor de vacature bij de generale controle die daardoor ontstaat zul len candidaten worden opgeroepen. Met beslistheid sprak de heer Goudriaan voorts het bericht tegen als zou de dienst van weg en werken me die van tractie en Dit nummer beslaat uil vijl bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De moeilijkheden bij de regeling van de Slowaaksch-Hongaarsche grens. (2de blad). Hongarije mobiliseert vijf lichtingen, (2de blad). De Osservatore Romano over de nazi- terreur te Weenen. (1ste blad). Eden pleit voor versnelde bewapening. (2de blad). Joden mogen in Duitschland niet meer de advocatuur uitoefenen. (2de blad). Binnenland De Justitie te Amsterdam deed een inval in een Bank aldaar, waar anderhalf mil lioen zoek is. (4de blad). Sport en Wedstrijden Ook de tiende partij RaichenbachKeiler remise. (4de blad). materieel worden samengesmolten. Eerst genoemde dienst blijft als zoodanig be staan. Voorts ligt het niet in de bedoeling, tot het ontslag op groote schaal van personeel van 55 jaar en ouder over te gaan. De directei koes tert niet het voornemen in de afvloeiing van persnoeel principieele wijzigingen aan te brengen. Daar er onder onze lezers vooral uit spoorwegkringen velen zullen zijn, die zich bijzonder voor deze personeelaange- legenheid interesseeren, geven we hier de meening en zienswijze van prof. Goudriaan eenigszins uitvoerig weer. Wat laatstgenoemd punt dan betreft, zei de president der N.S., een ontslag op groote schaal en principieele wijziging van de af vloeiing niet vereenigbaar te achten met de eisch van goed bedrijfsbeheer. Er is geen sprake van, dat ettelijke honderdtallen per sonen bij de N.S. ontslagen zullen worden. Wel streeft de directie krachtig naar be zuiniging, en waar zij ziet, dat met minder personeel gewerkt kan worden, zullen daar toe oók maatregelen worden getroffen. De directie zal voorts de gedragslijn vol gen, welke zij reeds jaren met de Perso- neelraad is overeengekomen, n.l. het oud ste personeel het eerst in aanmerking te laten komen voor pensioen of wachtgeld of afvloeiing. In het algemeen zal de directie de ouderen het eerst laten afvloeien. Nog nimmer heeft naar de president ons meedeelde de directie overwogen om het oudere personeel door jonge krachten te vervangen. En wel om twee redenen. De directie acht dit vooreerst uit sociaal oogpunt een zeer onredelijke maatregel. Het kweekt een sfeer van onrust onder en van ondankbaarheid ten opzichte van het personeel, zei prof. Goudriaan. Een tweede reden om hiertoe niet over te gaan is, dat men aan het vervangen van ouderen door jonge krachten niet in eenigszins belang rijke mate geld kan verdienen. Prof. Gou driaan toonde dit in een enkel voorbeeld met cijfers bovendien aan, waaruit ons bleek, dat bij vervanging van b.v. 55-jari- gen met 30 dienstjaren door jonge krach ten eigenlijk een verliespercentage ontstaat. Want men moet hierbij meetellen: een in- leerperiode der jongeren, 't afvallen van hen, die niet in het bedrijf blijken te pas sen, het aanstellen van meer (jong) per soneel dan het oudere, dat ontslagen wordt e.d. De spoorwegen willen juist vastheid in de personeel-verhoudingen. TAIFOEN AAN DE JAPANSCHE KUST Meer dan 200 dooden en vermisten TOKIO, 15 October (A.N.P.) De Ja- pansche kuststreken worden door een tai foen geteisterd. Vooral Kagosjima aan de Zuidpunt van Japan heeft geleden. Tot dusver zijn 200 menschen om het leven ge komen of vermist.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1