Cf&i2trto.
Felle ophitsing van Btir ckel
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Wat dc gouwleider duride te beweren
Staaltje van droevige mentaliteit
in het Derde Rijk
Het geloot is in
Oostenrijk nimmer
bedreigd!
VRIJDAG 14 OCTOBER 1938
30ste Jaargang No. 9158
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 11.
De Kerkvervolging in
Duitschland
Gouwleider Buerckel heeft gisteren me
degedeeld, dat naar aanleiding van de ge
welddadigheden, die er te Weenen zijn ge
beurd, alle Tsjechische Joden en op eeni-
gerlei verdachte Tsjechen (Joden zijn per
se verdacht!) uit Weenen moeten ver
trekken; dat de plannen voor kwijtschel
ding van straf voor „confessioneele poli
tici" nu zijn opgeschort, enz.
Voor die gewelddadigheden worden dus,
zonder dat eenig bewijs daarvoor wordt
aangehaald, anderen dan nazi's aanspra
kelijk gesteldDat is zóó minderwaar
dig, dat 't moeilijk naar waarde kan wor
den gelaakt!
Als men daarbij nog bedenkt, dat er n a
de rede van Buerckel wéér relletjes heb
ben plaats gevonden, waarbij Zijne Emi
nentie Kardinaal Innitzer op de smadelijk-
ste manier is beleedigd en gehoond als
men verder overweegt,, dat Buerckel het
waagde te beweren, dat de incidenten te
Weenen „slechts een kleinigheid"" zijn „in
vergelijking met de houding van de gees
telijkheid tegenover het nationaal-socia-
lisme" dan is 't toch duidelijk, dat po
sitief vaststaat, dat de nazi's de schuldigen
zijn van de woeste razernij-uitbarstingen
te Weenen.
De rede van den gouwleider Buerckel is
een voorbeeld van gewilde, opzettelijke,
radicaal ongeloovige en radicaal anti-gods
dienstige kerkvervolging.
Een Katholiek, een Christen, ieder on
bevooroordeelde eerlijke lezer zal zich aan
de woorden van dezen mensch ergeren en
zal sidderen bij de voorstelling van de
geestesgesteldheid, die dezen mensch be-
heerscht.
V Koningin bij dc
gratie Gods
Er wordt den laatsten tijd geschreven
over de beteekenis der woorden „bij de
gratie Gods" in de uitdrukking „Koningin
bij de gratie Gods".
Wat verstaan de Katholieken precies on
der die uitdrukking, vraagt de „Avond
post", welk blad betoogt, dat de Protes
tanten de Koningin zien als de door God
gewilde, aangewezen draagster van het
gezag, terwijl de Katholieken die opvatting
niet zouden hebben en met bedoelde uit
drukking iets anders zouden bedoelen.
Wat verstaan de Katholieken precies
onder die uitdrukking: bij de gratie Gods?
Wij willen hier even citeeren, wat wij
schreven in ons jubileum-nummer bij het
zilveren feest van onze Koningin, 31
Augustus 1923.
„Wij, Katholieken, erkennen het gezag,
als zijnde van Goddelijken oor
sprong.
Waarom? Omdat de natuur van den
mensch zoodanig is, dat hij behoefte heeft
om te leven in gemeenschap, en een ge
meenschap kan niet bestaan zónder ge
zag.
God, die is de Schepper van de men-
schelijke natuur, heeft dus in die schep
ping Zijn wil neergelegd, dat er gezag
zal zijn.
In verschillende vormen van de men-
schelijke samenleving openbaart zich de
noodzakelijkhed van gezag en wordt ook
die noodzakelijkheid, althans feitelijk, er
kend zooals in het Huisgezin, in de
Kerk, in den Staat.
Maar al hebben de ongeloovigen met
ons gemeen die feitelijke erkenning,
er is een wezenlijk verschil tusschen hen
en ons, waar het betreft de erkenning van
den oorsprong van het gezag, al
thans den diepsten oorsprong, die God is
En dat is niet alleen een theoretisch
verschil, maar ook een verschil, dat in
grijpt en diép ingrijpt in de practijk
van het leven.
Zoowel voor de onderdanen als voor
Voor de onderdanen. Wij kunnen het
ons klaar indenken, dat het zich schik
ken naar, het zich onderwerpen aan het
gezag vaak een last is, die met tegenzin
en noodgedwongen wordt gedragen, voor
hen, die in dat gezag niet meer zien dan
een door de natuur der dingen nu een
maal toevallig veroorzaakte noodzakelijk
heid. De onderdanen echter, die de
Christelijke gezagsleer aanvaarden, zien
in de noodzakelijkheid van dat gezag niet
een toevalligheid, ook niet een gevolg van
een oorspronkelijk vrij door de menschen
gesloten contract, gelijk Rousseau e.a.
leeren, maar den Wil van den Schepper
aller dingen. Onderwerping aan na
tuurlijk rechtmatig en rechtvaardig
gezag is dus volgens hen: GodsWil!
Maar ook voor de gezagsdragers, als
zoodanig, is het practisch lang niet het
zelfde, of zij den Goddelijken oorsprong
van het gezag erkennen, al dan niet.
De regeerders, die zich weten de dra
gers van 'n door God gewilde instelling,
zullen zich ook bij de uitoefening van
dat gezag bewust zijn, rekenschap ver
plicht te wezen aan den Koning der ko
ningen, èn die uitoefening zooveel moge
lijk richten op het doel, door Hem bij de
schepping der menschelijke natuur ge
wild. Zij weten, dat het gezag er is, om
dat God het aldus heeft geordend, dat
het gezag er is b ij de g r a t ie Gods.
En zoo noemt zich dan ook onze jubi-
„Wij buigen ons vroom
voor den Almachtige"
Ds rijkscommissaris voor Oostenrijk,
gouwleider Buerckel, heeft gisteren
zijn aangekondigde rede gehouden,
waarin hij sprak over de incidenten te
Weenen.
Wij geven deze stuitende redevoering
uitvoerig weer, opdat geen Katholiek on
kundig blijve van de droeve mentaliteit,
welke op het oogenblik de heerschende is
in het Derde Rijk.
Zekere gebeurtenissen te Weenen op
Vrijdag en Zaterdag j.l. zijn in het buiten
land verdraaid en verv/rongen weex-gege-
ven, aldus begon de gouwleider zijn uit
eenzetting. In werkelijkheid ging het vol
gens hem om het volgende:
Een reeks politiseerende geestelijken
heeft getracht de bevolking tegen den
staat op te ruien. Die onderneming is mis
lukt, want van de geheele bevolking heb
ben slechts eenige honderden brave oude
vrouwen en verleide kinderen gevolg ge
geven, aan den clericalen oproep. Men
heeft gepredikt en op straat gedemon
streerd, terwijl men enkele liedjes uit den
tijd van het DollfussSchuschnigg-regime
zong. Men heeft getracht de religie tegen
den staat uit te spelen en hoerageroep op
kardinaal Innitzer te doen uitbrengen.
Den volgenden avond is toen een troep
jonge menschen naar het aartsbisschoppe
lijke paleis getrokken en het is daarbij
tot eenige excessen gekomen. Van het
standpunt van den staat gezien hebben zich
vergrijpen tegen de staatsorde voorgedaan.
Tegenover een ongehoorde, verboden be
tooging aan den eenen kant staan eenige
excessen aan den anderen kant.
Natuurlijk onderzoekt de nationaal-socia-
listische staat de gebeurtenissen op beide
dagen uiterst streng en zal hij ieder ver
grijp tegen recht en orde straffen. De na
tionaal socialistische staat duldt, om der
wille van de eenheid des volks, onder geen
omstandigheden een politieke oppositie.
Hijverwerpt en bestraft gewelddadighe
den en excessen.
Voortgaande besprak Buerckel de uit
legging, die door een zekere buitenlandsche
pers van de gebeurtenissen is gegeven, wel
ke pers in de gebeurtenissen (zeer terecht!
Red.) de symptomen wil zien van een
strijd tegen de religie. Daarbij wees Buer
ckel allereerst op de tegen het volk (lees
nat. socialisme. Red.) gerichte houding
van een deel van den Katholieken clerus
vóór den Anschluss. Voortgaande zeide hij:
Uit eigen beweging kwam de heer Innit
zer na den Anschluss naar den Fuehrer en
leerende Christelijke Vorstinne, Koningin
Wilhelmina: Koningin bij de gra
tie Gods!
Wij noemden:
Waar God de noodzakelijkheid van, de
rechtsgrond voor het gezag, als zoodanig,
heeft uitgesproken en neergelegd in de
menschelijke natuur daar heeft Hij
niet voor alle gevallen aangewezen den
drager (Wij drukken deze woorden nu
vet) van het gezag en den vorm, waarin
het gezag wordt uitgeoefend.
W i e in den Staat het gezag uitoefent en
in welken vorm het wordt uitge
oefend ('b.v. republikeinsch, monarchaal)
dat wordt meestal bepaald door de om
standigheden, den loop der gebeurtenis
sen, welker beteekenis wordt belicht door
en moet worden bezien in het licht der
ongeschreven en geschreven wetten van
het Recht.
Maar de Christen ziet óók in den loop
dier gebeurtenissen de beschikking of de
toelating (Wij drukken nu deze woorden
vet) Gods!
En ook de drager van het gezag is
voor het feit, dat h ij het is en niet een
ander, dat hij het is in dezen vorm en
niet op een andere wijze, dank schul
dig aan den Goddelijken Al-Beheerder.
De Koningin is Koningin bij de gratie
Gods, eerstens omdat alle gezag komt
van God, er is krachtens Gods Wil, ver
volgens omdat ook dit bepaalde gezag,
waarvan Zij de draagster is, er is krach
tens Gods beschikking of toelating".
bood zijn medewerking aan. Wij hebben
weliswaar ingezien, dat de kardinaal op
trad volgens het beginsel: redde zich wie
kan, en derhalve buitengewoon snel 'zijn
vrienden van den vorigen dag prijs gaf.
De Fuehrer echter wilde in Oostenrijk geen
veldtocht van wraak voeren, maar een
sterke, alle volksgenooten omvattende
volksgemeenschap stichten. Daarom gaf ik
ook gevolg aan het verzoek van den kardi
naal om te komen tot een overeenkomst
tusschen staat, partij en Kerk, waarbij re
ligie en eeredienst beschermd zijn en par
tij, staat en Kerk in vrede naast elkander
leven.
Aangezien men den machtspolitieken toe
stand voor de Kerk als ongunstig be
schouwde, ging men eerst in op mijn voor
stellen, bevestigde ze zelfs van den kant
van den kardinaal schriftelijk als geschik-
ten grondslag voor het samenleven.
Toen scheen plotseling een nieuwe kans
op te duiken. De aartsbisschop van Salz
burg heeft mijn lasthebber met groote
openhartigheid te verstaan gegeven, dat
men in Rome van opvatting is, dat men
wel wat langzaam kan zijn. Want men
wist immers nog niet hoe de zaak met
Tsjechoslowakije zich zou ontwikkelen.
Dus weer een nieuwe speculatie. Men
hoopt, ja men bidt er wellicht om, dat het
Rijk in buitenlandsch politieke moeilijk
heden geraakt. Van den toestand, die den
ontstaat, wil men zijn standpunt jegens
volk en rijk afhankelijk stellen. Dat is
meer dan verraad. (Inderdaad, dat is
dwaze lasterpraat! Red.).
Nu zijn de dingen anders geloopen. De
volkeren van West- en Midden-Europa
hebben de hangende problemen vreedzaam
tot een oplossing gebracht Nu was de
verlegenheid in het clericale kamp groot.
De hoop op Tsjecho-Slowakije was vernie
tigd en de onderhandelingen met den staat
definitief afgebroken.
Hoe men „politiseerend geestelijke" wordt!
Nu zijn de vorige week Dinsdag de „po
litiseerende" geestelijken in een conferen
tie bijeengekomen, waar besloten werd het
volk op te roepen tot een demonstratie
voor het geloof, voor het geloof, dat in
Oostenrijk nooit bedreigd was, voor het
geloof, dat ik als vertegenwoordiger van
partij en staat met den uitdrukkelijken
volmacht van den Fuehrer met bijzondere
bescherming wilde beveiligen. (De Hemel
spare het Geloof voor die bescherming!)
Buerckel vermeldde op dit punt van zijn
redevoering, dat men de bijeengehaalde
demonstranten heeft doen uitroepen:
„Christus ist unser Fuehrer", (Christus is
onze leider). De gouwleider verklaarde in
verband daarmede, dat dit een lastering
van den goddelijken naam is en een niet
te overtreffen gemeenheid, want Adolf
Hitler als Fuehrer van het Duitsche volk,
heeft zich nooit verstout of ook slechts er
aan gedacht Gods Zoon als zijn partner
uit te dagen, evenmin als Gods Zoon er
nooit aan heeft gedacht iets wereldlijks te
genover zich te stellen.
Men heeft „dus van deze clericale zijde
een strijd op een politiek terrein willen
schuiven. Dat is godslastering. Daar komt
nog bij, dat Innitzer bij den verderen
kreet: „Innitze beveel, wij volgen", onder
zwaar misbruik van het teeken des kruises
uit het aartsbisschoppelijk paleis de politie
ke demonstratie tegen den staat heeft ge
zegend.
Innitzer heeft zich daarmede openlijk
doen kennen als politiseerend bisschop.
Hier echter ontmoet hij het ijzeren en
definitieve „neen" van den nationaal-so-
cialistischen staat. Want waar het om po
litiek, om volk in den staat gaat, bestaat
er slechts één leider, Adolf Hitler (Sieg
Heil-geroep, dat minutenlang aanhoudt).
Personen als de heer Innitzer heb
ben het recht op politieke leiding de
finitief en voor altijd verspeeld.
Anti-Duitsche politiek van het Vaticaan!
Spr. wil niet raken aan de aanspraken
op leiding van Innitzer in de Kerk. Hij
wil echter den heer Innitzer den goeden
raad geven om als kerkleider datgene te
doen, wat de Heere God hem beveelt en
zich niet te maken tot het werktuig van
een anti-Duitsche politiek van het Vati
caan, een politiek, die met religie en ge
loof niets heeft uit te staan. Dan zal hij,
Innitzer, ook met het volk in vrede le
ven. Aangezien de nationaal-socialistische
staat een volksche rechtstaat is, wijst hij
de methoden van het geweld ook daar
af, waar men ze toch als een begrijpe
lijke reactie kan doen gelden.
Het nationaal-socialisme behoeft geen
ondei-handelingen te voeren om de ver
houding tusschen staat en religie op te
helderen en te beveiligen. Spr. heeft in
deze kwestie slechts gevolg gegeven aan
een wensch van de bisschoppen. Zulke
onderhandelingen zijn ook slechts ge
voerd, omdat men van den kant van den
staat alles heeft willen doen om de volks
gemeenschap zoo omvattend en sterk
mogelijk te maken.
Tenslotte verklaarde Buerckel de
discussies en onderhandelingen met
den clerus voor definitief beëindigd
en kondigde een reeks maatregelen
aan.
IVLAATREGELEN TEGEN JODEN EN
TSJECHEN.
Met het oog op het feit, dat de voor
naamste betrokkenen aan de demonstra
tie op Vrijdag Joden en talrijke Tsjechen
zijn geweest, heeft hij, Buerckel, besloten:
1. Alle Tsjechische Joden en op eeniger-
lei wijze belaste Tsjechen moeten bin
nen den korsten termijn uit Weenen ver
trekken.
2. De kort geleden nog bestaan hebben
de voornemens om aan de Kerk het een
of andere jongensseminarie ondanks al
les over te laten zijn opgegeven, aange
zien de politieke geestelijkheid, zooals zij
hier naar buiten trad, geen waarborg kan
geven, dat in deze scholen een fatsoen
lijke jeugd wordt opgevoed.
3. Met het oog op de groote overwin
ning in Sudeten-Duitschland had men
ook al plannen voor een amnestie voor
confessioneele politici. Deze amnestie
moet op grond van de gebeurtenissen uit
gesteld worden.
4. Het voorstel van de meest verschil
lende. clericale zijde om de invrijheids-
stelling van Schuschnigg te overwegen,
behoort thans bij Innitzer ingediend te
worden.
MET HUWELIJK EN ONDERWIJS HEEFT
DE KERK NIETS TE MAKEN!
Voor de verdere betrekkingen tusschen
partij en Kerk geldt het volgende:
1. Religieuze aangelegenheden zijn de
zaak van een ieder, individueel. Wie zich
aan het crucifix of aan dergelijke zaken
vergrijpt, wordt tot vijand van het na
tionaal socialisme.
Wie naar de Kerk wil gaan, moet dat
doen. Wie ver van de kerk blijft, maakt
dat eveneens met zijn geweten uit. Wan
neer echter in de kerk als het Huis Gods
tegen den Fuehrer of tegen de nationaal-
socialistische zaak gevloekt wordt, dan
zouden de nationaal-socialisten, van dat
oogenblik af, met de Kerk niets meer uit
te staan hebben.
2. Het huwelijk en de scholen zijn uit
sluitend aangelegenheden van den staat.
De Kerk kan hier helpster zijn, maar al
leen dan, wanneer zij staat en partij niet
in gevaar brengt.
3. De openbare straten en pleinen be-
hooren aan den staat. Men duldt het niet,
dat op staatseigendom aan den staat vij
andige demonstraties gehouden worden.
Een poging tot herhaling zal zoo beant
woord worden als men dat moet doen te
genover staatsvijanden.
4. Politiek en vorming van de levens
orde van het volk zijn uitsluitend aange
legenheden van partij en staat. De zorg
voor het zieleheil is zaak der religie.
Niet geduld zal worden, dat de religie
van den enkeling of de symbolen eener
religie beschimpt worden, ieder heeft het
recht op eerbiediging van een religieuze
overtuiging. In Oostenrijk bestaat een
groot aantal fatsoenlijke, brave Katholie
ken. Er heeft hier een gemeenschap van
geestelijken voor de religieuze verbroe
dering bestaan. Tien dagen geleden ech
ter heeft de heer Innitzer het lidmaat
schap van dezen bond voor den religieu
zen vrede verboden. Hij, Buerckel, zegt
dien geestelijken dank. Zij hebben hun
werk niet kunnen voortzetten, omdat zij
Innitzer anders broodeloos zouden hebben
gemaakt.
Dit nummer bestaat
vier bladen.
uit
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Felle ophitsende redevoering van gouw
leider Bürckel tegen kardinaal Innitzer en
het „politieke" Katholicisme. (1ste blad).
De Hongaarsch-Tsjechische onderhande
lingen afgebroken. Hongarije doet een be
roep op de vier mogendhededen. (2de bla).
Ernstige toestand in Palistina. (2de blad).
De Japansche inval in Zuid-Cihna. (2de
blad).
Lelden
Ambtsaanvaarding van prof. mr. R. D.
Kollewijn. (1ste blad).
Buerckel eindigde met deze schijnhei
lige woorden: Wij buigen ons vroom voor
den Almachtige, die ons den Fuehrer heeft
gezonden. Steeds zullen wij nederknielen
aan het altaar van onze natie en wij zul
len tot onzen Heere God bidden: Heere
God, behoudt ons den Fuehrer'
De redevoering van Buerckel werd
voortdurend door stormachtig gejuich en
lang aanhoudende betoogingen tegen het
politieke katholicisme onderbroken.
Aan het slot werd de bijval tot ware
orkanen van instemming met de uiteen
zettingen van Buerckel.
WEDEROM BETOOGINGEN VOOR
AARTSBISSCHOPPELIJK PALEIS.
Na de door gouwleider Buerckel tij
dens een groote betooging op den Hul-
denplatz voor een ontzaggelijke men-
schenmenigte uitgesproken redevoering
tegen het „politieke" Katholicisme in
Oostenrijk, trokken tienduizenden perso
nen in eindelooze rijen langs het aartsbis
schoppelijke paleis op den Stefansplatz.
Steeds weer werden kreten tegen het
„politieke" Katholicisme uitgestooten. Ook
werden „Knallerbsen", een soort vuur
werk, door de betoogers rondgestrooid,
die tot ontploffing kwamen, wanneer er
op getrapt werd. Om toen uur trokken de
menschenmassa's nog steeds langs het
aartsbisschoppelijke paleis.
Woeste jubelkreten weerklonken, toen
de deelnemers aan de demonstratie voor
bijtrokken en in het bijzonder laaiden de
hartstochten op, toen plakkaten werden
getoond, waarop opschriften te lezen wa
ren als: „Weg met den politieken clerus.
Innitzer is erger dan nutteloos. Wij willen
vrede, maar geen politiek bedrijvende
priesters. Joden en priesters zijn de vij
anden van het Duitsche volk".
Toen tenslotte een galg werd meege
voerd, waaraan een bord hing met het op
schrift: „Hier zouden wij Innitzer graag
willen zien hangen", groeiden de bijvals
betuigingen nog meer aan.
Verschillende groepen die voorbijtrok
ken, vormden spreekkoren, welke ver
schillende leuzen schreeuwden. Aldus
riep een groep in spreekkoor steeds: „Da
chau, Dachau, Dachau", een andere al
door: „Zonder Joden en zonder Rome
willen wij Duitschlands dom bouwen",
weer en andere: „Weg met Innitzer en
hen, die achter hem staan".
Een groep marcheerde met een bord,
waarop te lezen stond: „Alle leden van
ons bedrijf zijn reeds uit de kerk getre
den".
Dalend cijfer
Het blijft, met het cijfer der werkloos
heid, langzaam maar zeker goed gaan,
merkt de „Avondpost" terecht op.
Het daalt.
In de tweede week van September waar
over de laatst-beschikbare gegevens loo-
pen, was het werkloosheidspercentage der
verzekerden 21.9, tegen de week te voren
22.2.
Het percentage bedroeg in dezelfde pe
riode van vorige jaren:
1932
1933
1934
1935
1936
1937
1938
26.7
24.1.
25.6
30.2
30.7
23.5
21.9
Het absolute werkloosheids-cijfer bedroeg
midden September: 302.884.
Hierbij zijn dan nog inbegrepen 44.432
arbeiders, die bij de werkverschaffing zijn
geplaatst.
Natuurlijk is het cijfer der werkloozen
nog veel en veel te hoog en blijft een
krachtige bestrijdings-politiek een eerste
vereischte.
Maar de tendenz in deze ontwikkeling
is goed, want de daling houdt aan.
