In memoriam Deken J. M. Hellegers
Auto van „wilden bus-dienst" door
treiler opengereten op den rijks
weg Den Haag-Rotterdam.
Het vergaan van de
„Maria II"
Het tragische lot
der Duitsche
vluchtelingen.
Moord
tc 's-Gravenhage
WOENSDAG 12 OCTOBER 1938 30ste Jaargang No. 9156
Ste Ccid^eli^Sou^ant
Telefoon? Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN tZ
Na een ziekte van ongeveer vyf weken
is gisterenavond in het Sint Elisabeth
Ziekenhuis te Leiden Deken Hellegers
overleden.
Zijn sterven kwam plotseling en onver
wachts.
Tegen alle menschelijke berekeningen en
veronderstellingen in.
De dag van gisteren was zóó goed, dat
men werkelijk op een gunstige wending
kon rekenen en een herstel zelfs tegemoet
mocht gaan zien.
Met deze bemoediging waren zijn fami
lieleden naar huis gegaan, maar nog voor
ze gelegenheid hadden hun vreugde te
uiten, moest de telefoon al melden, dat
menschelijke berekening en veronderstel
ling zich berustend moest voegen naar
Gods wil, Die in liefde beschikt over le
ven en dood.
Een kwartier, nadat het bezoek was weg
gegaan en de Deken was ..klaargemaakt"
voor den nacht, zooals de ziekenhuisterm
luidt, bracht de verplegende zuster hem
nog een glas water.
De Deken maakte toen nog een aardig
heidje, zuchtte eens diep en zeide, dat hij
op z'n zij wilde gaan liggen.
Een plotselinge, intense bleekheid, een
zuchteen deur ging toeeen deur
ging open, een ziel verliet dit leven, een
Ziel trad binnen het huis der eeuwigheid.
Kwam dit sterven voor hemzelf onver
wacht?
Neen.
'n Paar uur te voren had de Deken te
gen de ziekenzuster gezegd.
„Ziezoo, nu hebben jullie me voor het
laatst goed gelegd".
„Kom, kom, Mijnheer de Deken", had
den ze geantwoord, „niet zoo pessimistisch,
't gaat beslist goed vandaag"*-
„Let maar op m'n woorden, maar pessi
mistisch ben ik niet!"
De Deken kreeg gelijk.
Ze hadden hem voor het laatst geholpen.
Hij ging niet onvoorbereid. De dood
kwam niet onverwacht. Gods goedheid
heeft hem zoo geholpen over de groote
kloof van tijd en eeuwigheid.
Joannes Michaël Hellegers werd 24 Ja
nuari 1867 geboren te Schoonhoven;
16 Augustus 1891 priester gewijd te
Haarlem;
19 Augustus 1891 Kapelaan benoemd
te Velsen;
April 1892 Conrector van de Weeshui-
Zen te Rotterdam;
Mei 1895 Kapelaan te Dordrecht;
3 October 1896 Leeraar aan het Klein
seminarie „Hageveld";
1 Mei 1908 Pastoor te 's Heerenhoek;
13 September Pastoor en Deken te Al
phen a. d. Rijn.
Meer dan zeven en veertig jaren was hij
priester.
En wie nu in dit oogenblik op het stra
mien van zijn levensdata een volledig ka
rakterbeeld zou willen teekenen, zou veel
en variante kleuren van noode hebben.
Het kan niet de bedoeling zijn dit in een
krantenartikel uit te werken, maar wel
mag de gedachtenis aan deze nauwgezet
te priester en nobele mensch met een paar
woorden dankbaar worden herdacht.
Men kan gerust zeggen, dat een massa
menschen geen kijk hebben op 'n pries
terleven. Ze zien de buitenkant, vergelij
ken het met hun eigen bestaan en trekken
een conclusie.
Die natuurlijk onvolledig en daardoor
dikwijls onjuist is.
Men heeft geen begip van de verant
woordelijkheid van een priester en men
kan zich daarom maar zoo heel zelden de
zielezorg en gewetensbenauwdheid inden
ken, die priesterlijke verantwoordelijkheid
meebrengt. Ouders dragen de verantwoor
ding voor hun kinderen, maar in laatste
instantie laten zij de beslissing over
zielezaken en is er iets van meer waar
de aan den priester. Echtgenooten dra
gen de verantwoording voor elkaar, maar
alweer in laatste instantie laten ze de ver
antwoording aan den priester.
Deken Hellegers heeft deze verantwoor
ding beseft, hij is er niet voor terugge
schrokken om ze op zich te nemen, maar
hij was eerlijk genoeg om te erkennen, dat
die verantwoording zwaar woog op zijn
ziel en op zijn geweten.
Daarom duurde het wel eens voor een
besluit viel.
Daarom duurde het wel eens voor de
beslissing afkwam.
Maar dan nam hij ook alles op zich. Alle
anderen waren bevrijd. Zijn last alleen
was zwaarder geworden. En het besef van
die verantwoording gaf soms een plotse
linge ruk aan z'n gebaren en scherpte aan
z'n stem.
Het was de zorg voor de zielen die hem
bewoog en
„G'en weet niet, hoe beneên den bast
der buitenwaardsche onteederheid
hij teerheid in z'n harte borg".
In het besef van deze verantwoordelijk
heid lag ook de kracht en de drijfveer,
waarmee hij het eerste en meest echte
zielzorgers-werk trouw en onverwoest
baar vervulde.
De Deken had een voorliefde voor kin
deren.
En dus behoorde hij tot de echt-eenvou-
digen, wat niet hetzelfde is als „met-je-
laten-spelen".
Hij hield van kinderen. Hij deed het al
in het Weeshuis, hij deed het op Hageveld
en in zijn parochie. Laten de vaders en
moeders maar spreken! Overal hadden de
kinderen z'n bijzondere aandacht en sym
pathie. In een pensionaat, waar hij nogal
eens kwam, vroegen voor een 40 uren-
gebed of dergelijke gelegenheid de kinde
ren al aan den rector: „Komt de Deken
ook?"
En dan zijn zorg en alweer zijn verant
woording voor al degenen, die in nood en
in moeilijkheden verkeerden.
Hij was te nuchter en te verstandig, om
niet te begrijpen, dat stoffelijke hulp en
verlichting ook geestelijk sterker en stevi
ger maakt en daarom hielp hij waar hij
kon en hielp hij in stilte en zweeg. O. L.
Heer alleen weet wat hij weggaf en aan
wie.
En dan moesten ze niet beginnen met te
bedanken en lange speechen en veel woor
den te verbruiken.
Niet omdat hij geen dankbaarheid
waardeerde, maar omdat het hem anders
te machtig werd en hij zelf z'n ontroering
niet meer meester bleef.
Hij wist te goed wat zorg was en hij
voelde de vreugde mee van door hem
mogelijk gemaakte uitkomst.
Hij dacht zich dat in, leefde mee.
En wat de geholpen menschen ontroer
de en bewoog, ontroerde en bewoog ook
hem, alleenze mochten het van hem
niet merken, hij wilde niet weten, dat hij
een klein hart bezat.
Wie hem dat wil verwijten, hij moge het
doen!
Dit zijn maar enkele trekken.
Waar licht is schuilt ook schaduw.
Iedere priester is uit de menschen genó-
men.
Menschelijke fouten spreken soms ster
ker, doordat ze staan tegen het licht van
nobele eigenschappen en vastheid van wil.
Maar dit is zeker, dat volgens het woord
der psalmen (Ps. 40, 2) de man, die begrip
heeft getoond voor de geestelijke en tij
delijke nood van z'n medemenschen, op
den donkeren dag van zijn nood en ver
antwoording door God zal worden bevrijd.
Zoo'n man was Deken Hellegers.
Daarom een dankbaar en vertrouwvol
gebed, dat hem geleide geve' naar eeuwi
ge rust en eeuwig geluk.
H. SONDAAL, Pr.
Ook het tweede liik
gevonden
Hedenmorgen te half acht zijn de
bergingswerkzaamheden van de „Maria
H" beëindigd en is de lichter weer
naar Rotterdam vertrokken.
Eenige uren na het vertrek van den
lichter begaven de gebroeders Kennis
te Roelofarendsveen zich naar de plaats
van het ongeluk, teneinde naar het
stoffelijk overschot van den schip
per Van der Pluym te gaan dreggen.
Nauwelijks ter plaatse aangekomen
vonden zij het lijk drijvende. Waar
schijnlijk is door de beroering, welke
door het vertrek van den lichter en de
andere vaartuigen is veroorzaakt, het
lijk naar de oppervlakte gekomen.
Door de Rijkspolitie is het stoffelijk
overschot naar het lijkenhuisje te
Oude-Wetering overgebracht.
TWEE DOODEN, ZES
GEWONDEN.
Omstreeks middernacht is op den nieu
wen rijksweg, tusschen Delft en Overschie
een ernstig verkeersongeluk gebeurd, dat
tot dusver aan twee menschen het leven
heeft gekost en waarbij een zestal perso
nen min of meer ernstig is gewond.
Op dat tijdstip kwam een vrachtauto
met z.g. oplegger uit de richting Rotter
dam. Toen de chauffeur van deze vracht
auto in de gemeente Pijnacker een langs
den berm van den weg stilstaande auto
bus opmerkte, wilde hij deze passeeren
en haalde daartoe naar links uit. Daarbij
merkte hij vermoedelijk niet, dat juist op
dat oogenblik een autobus van de N.V.
Cotax uit Rotterdam, uit tegenoverge
stelde richting naderde, welke zich tege
lijkertijd ter hoogte van de stilstaande
bus bevond. Het gevolg was, dat de Co-
tax-bus door den oplegger werd gegre
pen en hoewel de bus niet met groote
snelheid reed, aan een zijde totaal werd
opengereten.
De gevolgen waren verschrikkelijk.
Door de hevige botsing werden de
banken van de autobus in elkander
gedrukt. Toen het voertuig tot stil
stand was gekomen en men ijlings te
hulp snelde om de passagiers te red
den, bleken twee hunner, die op de
bank achter den chauffeur hadden
plaats genomen, op slag te zijn ge
dood. De chauffeur zelf, alhoewel ge
wond, had geen ernstig letsel beko
men, doch een zestal passagiers bleek
min of meer ernstig gewond. Het
duurde geruimen tijd vooraleer men
er in slaagde een hunner, die tus
schen de ineengedrongen banken van
het voertuig bekneld zat, uit zijn be
narde positie te bevrijden.
Onverwijld werd geneeskundige hulp
gerequireerd en weldra waren twee auto's
van den geneeskundigen dienst uit Rotter
dam en twee van den geneeskundigen
dienst uit Delft, alsmede een ambulance
wagen van het Roode Kruis uit Overschie
ter plaatse. Ook de burgemeester van
Overschie, de heer J. C. Baumann, en de
NERGENS WELKOM, OVERAL
VERJAAGD.
Met de bajonet teruggedi-even.
LONDEN, 12 October (A.N.P.) De
„Daily Telegraph and Morning Post"
meldt uit Praag, dat generaal sir Neill
Malcolm, de hooge commissaris van den
Volkenbond voor het vluchtelingenvraag
stuk zich thans voor een buitengewoon
gecompliceerde en tragische situatie in
Tsjecho-Slowakije geplaatst ziet.
Dit probleem heeft een drieledig aspect.
Er zijn drie groepen, n.l. lo. Tsjecho-
Slowaaksche burgers van Tsjechisch ras,
2o. Tsjecho-Slowaaksche burgers van
Duitsch ras, die uit de thans door Duit
sche troepen bezette grensstreken zijn
gevlucht, en 3o. Rijksduitsche of Oosten-
rij ksche politieke vluchtelingen, die in de
democratische Tsjecho-Slowaaksche re
publiek een toevlucht hadden gevonden,
doch thans van de Tsjecho-Slowaaksche
autoriteiten aanzegging hebben gekregen
het land binnen veertien dagen te verla
ten.
Het ergste is het lot der democratische
Duitsche of Joodsche vluchtelingen uit het
Sudetenland. Ondanks de verzekeringen
van de centrale Tsjecho-Slowaaksche
autoriteiten, dat deze menschen niet ver
plicht zouden worden terug te keeren,
wanneer hun leven bedreigd zou worden
of wanneer er kans zou bestaan, dat zij
in nationaal-socialistische concentratie
kampen zullen worden opgesloten, zijn
naar schatting reeds 20.000 hunner door
plaatselijke gendarmen of burgerlijke
autoriteiten met de uiterste gestrengheid
naar de Duitsche streken teruggedreven.
Henlein, de rijkscommissaris voor het
Sudetenland, heeft volgens den corres
pondent in een Vrijdag uitgesproken ra
dioredevoering volkomen duidelijk ge
maakt, welk hun lot daar zou zijn. Hij
zeide toen, dat zijn politieke tegenstan
ders geen genade verdienden en ook niet
zouden krijgen.
„Wij zullen hen gevangen zetten, totdat
zij teruggaan", kondigde hij aan. „Allen
die gevlucht zijn en later zijn terugge
keerd, zullen op dezelfde wijze worden
behandeld".'
Het tragische lot van deze menschen,
die jarenlang moedig achter de Tsjechen
hebben gestaan in den strijd voor het be-
hoofdcommissaris van politie te Delft, de
heer U. van der Zee, spoedden zich op
het vernemen van dit ernstig ongeval
naar de plaats des onheils.
„Wilde bus" versplinterd.
De autobus, welke een z.g. „wilde
dienst" tusschen Den Haag en Rotterdam
onderhoudt, is geheel versplinterd. Het
stoffelijk overschot van de slachtoffers
en de gewonden zijn naar Delft overge
bracht.
Nader wordt gemeld, dat de lijken van
de twee slachtoffers van dit verkeerson
geluk geïdentificeerd zijn als die van de
26-jarige mevrouw K.O. en den heer H.
te Rotterdam. De echtgenoot van eerstge
noemde, de heer K., alsmede de 54-jarige
V., de 66-jarige L., de 34-jarige L. en een
nog onbekende passagier, allen uit Rot
terdam, zijn in het oude en nieuwe gast
huis te Delft opgenomen. Twee zusters
van mevrouw K., die niet levensgevaarlijk
gewond bleken, zijn naar het ziekenhuis
aan den Coolsingel te Rotterdam overge
bracht. Onder degenen, die kort na het
gebeurde zich van de toedracht der zaak
ter plaatse op de hoogte kwamen stellen,
behoorde, behalve de reeds genoemden,
de heer A. B. de Zeeuw, wethouder en
waarnemend burgemeester van Rotter
dam.
Benzine bijvullen van auto uit auto
de oorzaak.
Omtrent de toedracht van dit ongeval
kan nog worden gemeld, dat de chauffeur
van de geparkeerde autobus ter plaatse
tot de ontdekking kwam, dat de benzine
tank ledig was. Hij deed daarop een be
roep op den bestuurder van een hem pas-
seerende auto, die zijn wagen tot stil
stand bracht, doch deze niet geheel aan
den kant van den weg plaatste. De chauf
feur van den trailer, de heer Krijger uit
Haarlem, werd daardoor genoodzaakt
zoodanig naar links uit te halen, dat hij
op het rechterrijvlak terecht kwam. De
eerste die getuige was van dit ongeval,
was de heer J. Stoop uit Den Haag, even
eens eigenaar van een autobusdienst-on-
derneming, die met een luxe wagen op
controle uit was.
De politie te Pijnacker in welke ge
meente de aanrijding geschiedde, stelt
een uitgebreid onderzoek in.
houd der gemeenschappelijke republiek,
is veel erger dan de wereld tot nu toe
heeft aanschouwd bij de Duitsche en
Oostenrijksche vluchtelingen.
Met de punten van bajonetten zijn deze
menschen bijeengedreven in groepen en
teruggezonden.
Er zijn hartverscheurende tooneelen
voorgekomen, daar de doodelijk beangste
slachtoffers uit treinen sprongen om te
trachten te ontsnappen.
Een der verschrikkelijkste gevallen
was te Wetistaedtil, waar, ondanks de
persoonlijke interventie van burgemees
ter Kessler en van ministers en den gou
verneur der provincie, groote aantallen
mannen en vrouwen, wier levens wanho
pig werden bedreigd, genadeloos naar de
Duitsche bezette gebieden werden terug
gezonden.
MEISJE IN MOLENSLOOTSTRAAT
DOOD GEVONDEN.
In de Molenslootstraat No. 38 een
straatje van kleine gemeente woningen in
de buur van den Laakweg te Den Haag
is vanochtend een moord gepleegd op de
15-jarige Greta Groen, die zich alleen thuis
bevond. De woning wordt bewoond door
het gezin van den werkloozen fabrieksar
beider Groen, bestaande uit man, vrouw
en drie dochters resp. van 18, 15 en 7 jaar.
Ongeveer 12 uur kwam het 7-jarige zus
je Betsy thuis en vond daar tot haar schrik
het lijk van het vermoorde meisje in een
hoek bij de trap.
Het kind liep daarop ontsteld naar de
buren en vertelde daar, wat zij gezien had.
De buren hebben toen de ouders en de
politie gewaarschuwd.
Het doode meisje werd aangetroffen met
een roode plek aan den slaap, een snede in
het voorhoofd en met gezwollen lippen.
Het schijnt, dat de dader of de daders
van de wandaad het heele huis hebben
-doorzocht, en, als wij goed zijn ingelicht,
is een vaasje met geld verdwenen.
Spoedig na de aangifte van het misdrijf
waren de substituut-officier van justitie,
mr. P. J. Blok en de commissaris van poli
tie Rugers in de woning aanwezig, ver
gezeld van een staf van rechercheurs.
Het onderzoek is nog in vollen gang. De
politie kon op dit moment nog geen nade
re inlichtingen verstrekken. Wel heeft mr.
Blok verklaard, dat een ongeval hier uit
gesloten moet worden geacht.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een manifest van kardinaal Innitzer tot
de Katholieke ouders. (2de blda).
Moeilijkheden bij de regeling der Tsje
chische kwestie. (2de blad).
De Japanneezen hebben troepen ont
scheept in de Biasbaai. (2de blad).
Gemeld wordt, dat waarschijnlijk 12.000
Italianen uit Spanje worden teruggetrok
ken. (2de blad).
De onrust in Palestina. (2de blad).
Binnenland
Gisteravond is op den rijksweg Rotter
damOverschie een autobus door een trei
ler aangereden en opengereten, waarbij
twee personen werden gedood en zes ge
wond. (1ste blad).
Te 's-Gravenhage is een meisje in de
ouderlijke woning vermoord gevonden.
(lste blad).
Sport en Wedstrijden
Het blijft remise in den strijd om het we
reldkampioenschap dammen.
DE TOESTAND VAN PRINSES JULIANA
Men meldt ons van officieele zijde, dat
de toestand van Prinses Juliana goed voor
uitgaande is.
De genezing werd door een lichte geel
zucht vertraagd. De behandelende genees
heer acht het noodzakelijk, dat H. K. H.
voorloopig nog alle inspanning vermijdt.
DE TERUGKEER VAN DEN PAUS UIT
CASTEL GANDOLFO.
ROME, 12 October (A.N.P.). Het lang
durig verblijf van den Paus in zijn zomer
residentie van Castel Gandolfo zal over 14
dagen eindigen. De datum voor den terug
keer naar het Vaticaan zou zijn bepaald
op Zaterdag 29 October. Tot de eerste
daden van den Paus zou behooren de zalig
verklaring van drie Itaiiaansche vrouwen.
POOLSCHE OPPOSITIE WAARSCHUWT
TEGEN DUITSCH GEVAAR.
WARSCHAU, 12 Octo. (A. N. P.). Bladen
der oppositie wijzen vandaag voor het
eerst op het nut van een gemeenschappelij
ke PoolschHongaarsche grens als slag
boom tegen het Derde Rijk. De „Warzaws-
ki Dziennik" (nationaal-democraat) schrijft
,Nu Tsjecho-Slowakije verdeeld is en zijn
weerstandsvermogen heeft verloren, is een
gemeen tschappelij ke PooLsch-Hongaarsche
grens als zekerheid tegen de Duitsche ex
pansie noodig geworden. Wij gelooven, dat
de Duitsche diplomatie geen steun zal ver-
leenen aan de Hongaarsche eischen."
De „Polonia" (christelijk-democraat)
acht het noodzakelijk, dat het nieuwe Tsje
cho-Slowakije, Hongarije, Polen, Roemenië
en misschien Zuid-Slavië en Bulgarije zich
vereenigen in een anti-Duitsch blok, met
het oog op het Duitsche streven, dat een
zoo groot mogelijk aantal kleine staatjes,
die in onmin met elkander leven, in den
Balkan wil hebben.
HET VERTREK DER ITALIAANSCHE
VRIJWILLIGERS.
BURGOS, 12 October (A.N.P.). De Itaii
aansche vrijwilligers, die naar hun vader
land terugkeeren, hebben het front reeds
in met vlaggen en bloemen versierde trei
nen verlaten, en wel naar Cadix, waar zij
zich zullen inschepen. Op de stations, waar
de trein stilhoudt, worden de soldaten door
de Spaansche bevolking geestdriftig toege
juicht.
DE POSITIE VAN TANGANJIKA.
DARES SALAM, 12 Oct. (A. N. P.) Gis
teravond hebben inboorlingen van ver
scheidene stammen onverwachts een op
tocht door de hoofdstraten gehouden, waar
na een der leiders in een toespraak zeide,
dat de inboorlingen onder Britsch bewind
willen blijven. Hij verklaarde, dat tot deze
betooging zonder overleg met andere ras
sen besloten was.
