Daladier geeft rekenschap
van zijn beleid
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Volmachten van het Parlement gevraagd
en verkregen
Het Italiaansche Imperium erkend
BINNENLAND
WOENSDAG 5 OCTOBER 1938
30ste Jaargang No. 9150
S)e Ccid6clveSoivtGmt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv» en Abonxu-tarieven zie pag. 2
Giro 103002. Postbus 11.
Oorlog een cultureele
taak
Er wordt onder de sociaal-democraten
een strijd gevoerd over de vraag, of een
wereld-oorlog noodzakelijk is.
Daar zijn er, die deze vraag bevestigend
beantwoorden.
Zoo schreef prof. Bonger in zeer duide
lijke en zeer besliste taal, in de socialisti
sche pers, dat de democraten nu het mid
del van een oorlog moeten aanpakken,
om aldus de vrijheid voor de wereld te
redden.
Andere sociaal-democraten zijn tegen
deze meening opgekomen, o.a. dr. Banning,
en propageeren de overtuiging, dat de vrj -
de, zélfs de vrede-tot-elken-prijs, verkies
lijker is, dan oorlog.
Prof. Bonger ziet het fascisme als een
roofdier, dat krachtens zijn aard, natuur
noodzakelijk, onverzadigbaar is. Hitier, zoo
schrijft hij, zal alléén bukken voor geweld
en de democratieën moeten bereid zijn, nü
hun geweld te gebruiken.
Wij kunnen de toekomst niet voorspel
len! Wat er in de toekomst nog zal moe
ten gebeuren....?
Maar nü n u is het beslist de tijd, om
alle krachten in te spannen, om de we-
reld-vrede te verzekeren, om te trachten,
te komen tot een vrede door recht.
De volkeren willen zulk een vrede. Dat
is in de afgeloopen weken verblijdend-
duidelijk gebleken. Als een machthebber
in een volk zulk een vrede niet wil, dan is
onze hoop er alsnog op gericht, dat hij
door den wil van het volk ten slotte zal
worden in toom gehouden
Wij citeeren in dit verband een zinnetje
uit een artikel in dé „Avondpost":
„Het fascisme zal door elk volk in
eigen midden bestreden moeten wor
den, en niet worden bedwongen langs den
duivelschen weg van een algemeenen oor
log".
N u wij herhalen het is het de tijd,
om te propageeren, met alle macht:
vrede door recht. Dat moet gebeuren, die
propaganda mag niet worden verzwakt of
gestremd.
Op het vrede dcor recht kan betrekkelijk
spoedig een nieuwe welvaart verrijzen!
Aan dit optimisme mogen ja moeten
wij ons nu overgeven.
Wij willen niet aanvaarden, dat in het
duivelsche werk van den oorlog de cultu
reele taak zou liggen.
Natuurlijk moet ons optimisme een
voorzichtig optimisme blijven. Geen
mensch kan nu alreeds denken aan eeni-
gerlei ontwapening of vermindering van
oorlogsparaatheid! Die tijd is er.... nóg
niet!
DE MOEILIJKHEDEN DER
GRENSAFBAKENING.
BERLIJN, 5 Oct. (A.N.P.). Te dertien
uur betraden de ambassadeurs van Enge
land, Frankrijk en Italië, Henderson, Fran-
gois Poncet en Attolico, het ministerie van
buitenlandsche zaken om de besprekingen
in de internationale commissie, waarvan zij
deel uit maken, te hervatten. Op weg naar
het ministerie waren zij in een druk ge
sprek gewikkeld.
Men verneemt, dat het tot dusver niet
mogelijk is geweest tot overeenstemming
te geraken. Men gelooft, dat de Duitschers
hun voorstellen op zoo krachtige wijze heb
ben gedaan, dat de onderhandelingen uiterst
moeilijk zijn geworden.
TREEDT BENESJ AF?
PRAAG 5 October. (ANP). De geruch
ten, volgens welke president Benesj bin
nenkort zou aftreden, worden van uur tot
uur sterker. De positie van den president
is door de gebeurtenissen der laatste dagen
ernstig verzwakt en men zou zich dan ook
over een aftreden niet verwonderen.
ERNSTIGE TOESTAND IN PALESTINA.
tïooge commissaris naar Londen vertrokken
JERUSALEM, 5 Oct. (A.N.P.). De hooge
commissaris voor Palestina, sir Harold
MacMichael, is vanochtend per vliegtuig
naar Londen vertrokken. Zijn vertrek was
onverwacht.
De toestand in Noord-Palestina schijnt
ernstig te zijn. Alle telegrafische verbin-
ciingen zijn verbroken tengevolge van
schade aan de draden. De Britsche auto
riteiten blijven voortgaan met de liquida-
e der officieele bureaux, die nog in de
:tandige districten bestaan.
Hoe de vrede gered werd
Nadat Maandag de Engelsche minis
ter-president Chamberlain in het Brit
sche Lagerhuis verantwoording van
zijn beleid had gegeven, heeft gisteren
ook de Fransche minister-president Da
ladier zijn politiek verdedigd.
Gistermiddag hebben minister-president
Daladier in de Kamer en Chautemps in
den Senaat de volgende verklaring van de
regeering voorgelezen:
„In de afgeloopen weken heeft de we
reld zich met angst af kunnen vragen of
zij niet in een oorlog gewikkeld zou wor
den. Op het oogenblik komen wij u reken
schap afleggen van onze werkzaamheid en
wij kunnen u zeggen, dat wij den vrede
hebben gered".
Dat de vrede tenslotte gered is, is te
danken aan het feit, dat men niet zijn toe
vlucht heeft genomen tot de geheime diplo
matie, doch onder het oog der volken be
sprekingen heeft gevoerd. Men stond voor
een alternatief: ofwel neen te zeggen tot
de Sudeten en te komen tot een gewapend
conflict, dat zou hebben geleid tot de ver
nietiging van Tsjecho-Slowakije, ofwel
men moest zoeken naar een compromis.
Men heeft den vrede gekozen, de Tsjechi
sche regeering heeft het FranschBritsche
plan heldhaftig aangenomen.
Daladier zétte vervolgens den toestand
uiteen, zooals deze was bij het vertrek van
Chamberlain uit Godesberg.
Op 28 September werd de conferentie
te München gehouden. In den nacht van
27 op 28 September kreeg de Fransche am
bassadeur te Berlijn opdracht zich persoon-
lenk tot Hitier te wenden, en de ambassa
deur te Londen kreeg opdracht Lord Hali
fax te vragen door middel van den Brit-
schen ambassadeur te Rome den Duce te
verzoeken het denkbeeld van een bijeen
komst te steunen. Het gevolg hiervan was
een uitstel van 24 uur van de Duitsche mo
bilisatie en de uitnoodiging tot de bijeen
komst te München.
De beteekenis der conferentie te München.
De Fransche minister-president heeft
deze uitnoodiging aangenomen. Er was
geen sprake van een formule of van voor
stellen, doch er was sprake van het redden
van den vrede. Daladier heeft geen spijt van
zijn handelwijze. Liever zou hij gezien heb
ben, dat alle betrokken mogendheden aan
wezig waren geweest, doch er was geen tijd
voor uitstel. De uitslag van de besprekingen
te München is bekend. Uit de ontvangst,
welke den vier staatslieden in hun respec
tievelijke hoofdsteden is bereid, blijkt wel,
dat de volken den vrede wenschten. De
overeenkomst van München1 was ook een
groote winst op het memorandum van Go
desberg. Tsjecho-Slowakije heeft internatio
nale garanties gekregen. Frankrijk en En
geland hebben de nieuwe grenzen gegaran
deerd tegen een niet uitgelokten aanval,
Duitschland en Italië zullen garandeeren
zoodra het vraagstuk der Poolsche en Hon-
gaarsche minderheden geregeld zal zijn.
Verder is een internationale commissie in
gesteld tot regeling van de verschillende
vraagstukken. Indien de Fransche en Brit
sche legereenheden morgen geroepen zul
len worden om in de gebieden, waar een
volksstemming zal worden gehouden, de
orde te handhaven, dan zullen zij dit doen
in het bewustzijn, dat zij dezen gebieden
en de geheele wereld een oorlog hebben
bespaard. De overeenkomst van München
zal het gebied van Tsjecho-Slowakije ver
kleinen, doch de republiek zal vrij blijven
leven.
Thans vredes-mobilisatie!
Nu de vrede gered is, moet het land nieu
we energie toonen. Men moet den vrede
weten te bewaren en op onwrikbare grond
vesten plaatsen. Dit is mogelijk, aangezien
te München in enkele uren het aanschijn
der wereld geheel is gewijzigd.
Het zou in Frankrijk thans een misdaad
zijn de polemieken te hervatten, welke voor
de oplossing werden gevoerd. De minister
president heeft reeds verklaard, dat de
beide stroomingen, welke in het land tot
uiting kwamen, voortkwamen uit denzelf
den wil. Hij wil ze thans niet meer onder
scheiden. Zij zijn samengevloeid in de be
wonderenswaardige beweging, welke alle
zonen van het land naar hun vaandels deed
stroomen, ongeacht sociale omstandighe
den, godsdienst of persoonlijke overtui
ging. Op het oogenblik moeten alle Fran-
schen, die het wel van den staat willen,
zich beschouwen als in staat van permanen
te mobilisatie voor den dienst des vredes en
het vaderland. Het land moet een moreelen
ommekeer ondergaan. Tijdens de dagen van
de mobilisatie is de eenheid hersteld en
men moet zich niet verliezen in nieuwe
twisten. Om dit tot stand te brengen moet
de regeering kunnen handelen en derhalve
heeft zij besloten het parlement te verzoe
ken haar de middelen hiertoe in de hand te
geven. „Het is aan u ons deze middelen te
geven, of ze te weigeren", zoo besloot Da
ladier zijn verklaring, „doch weet wel, dat
het gaat om het belang en zelfs het leven
van het vaderland".
DE VOLMACHTENWET
De Fransche regeering heeft gister
bij het parlement een wetsontwerp
voorgesteld, waarin volmachten wer
den gevraagd voor het onmiddellijk
treffen van maatregelen tot herstel
van den financieelen en economischen
toestand, welke zijn noodig geworden
door de buitengewone gebeurtenissen
van den laatsten tijd.
Den geheelen nacht is over dit wets
ontwerp gedebatteerd.
Nadat minister-president Daladier
de kwestie van vertrouwen gesteld
had, heeft de Kamer het wetsontwerp
tot het verleenen van volmachten aan
de regeering hedenmorgen goedge
keurd met 331 tegen 78 stemmen.
De volmachtenwet omvat slechts een ar
tikel, dat als volgt luidt:
De regeering wordt gemachtigd tot 15
November 1938 bij decreet, overwogen en
aangenomen in den ministerraad, maatre
gelen te nemen tot onmiddellijk herstel
van den financieelen en economischen toe
stand des lands. Deze decreten zullen
kracht van wet hebben en zullen vóór 1
Januari 1939 ter ratificatie aan de Kamer
worden voorgelegd.
VERDEDIGING VAN DALADIER
De minister-president heeft het wets
ontwerp verdedigd
De regeering, aldus zeide hij, doet een
beroep op den goeden wil .van ieder. Zon
der de gevraagde volmachte» zal het haar
niet mogelijk zijn ook maar één minuut
haar arbeid voort te zetten. Daladier ver
klaarde een heftig tegenstander te zijn van
controle op de wisselmarkt, die de kapitaal-
vlucht bevordert en twee valuta's schept:
één voor het binnen- en één voor het bui
tenland. Verder zeide hij vijandig te staan
tegenover een gedwongen conversie, welke
tot nadeel zou strekken van de menschen,
op wie men in ernstige omstandigheden al
tijd een beroep doet. Herwaardeering van
den goudvoorraad kan morgen taak der re
geering zijn. Alle Franschen moeten toe
stemmen in een offer, dat noodzakelijk is
voor het welzijn van allen. Eén millioen
menschen, aldus de premier, toonden zich
bereid hun bloed voor dat welzijn te ge
ven, wie zou zoo laag zijn een lichter offer
voor hetzelfde doel te weigeren? De opof
feringen moeten natuurlijk niet van één
groep gevraagd worden, maar de sociale
wetten kunnen slechts gehandhaafd wor
den door den arbeid van allen. Ik wil, al
dus Daladier, een beroep op de arbeiders
doen voor de noodzakelijke vergrooting
der nationale productie. Ik richt mijn op
roep tot de geheele Kamer en het geheele
land. Zij, die geen belang meer hebben,
daarnaar te luisteren, zijn degenen, die
niets meer voelen voor de republikeinsche
idee en het parlementaire stelsel.
Daladier's rede werd herhaaldelijk door
applaus onderbroken. Herriot las het eenig
artikel van het ontwerp voor, waarna ge
stemd werd. Te 5.35 maakte Herriot het
resultaat bekend: van de 409 stemmen wa
ren 331 vóór en 78 tegen het ontwerp uit
gebracht. Volgens de eerste inlichtingen in
de wandelgangen hebben 73 communisten
tegengestemd. De socialisten en 25 leden van
de republikeinsche federatie hebben zich
onthouden. De vergadering werd gesloten,
de Kamer komt vanavond te 21 uur weer
bijeen.
FRANKRIJK ERKENT HET
ITALIAANSCH IMPERIUM.
Stefani meldt uit Parijs: Gister kort vóór
den aanvang van de buitengewone zitting
van het Fransche,parlement, heeft minis
ter-president Daladier den Italiaanschen
zaakgelastigde bij zich ontboden, om de
zen er van in kennis te stellen, dat de mi
nisterraad met algemeene stemmen beslo-
SALARIEERING RIJKSPERSONEEL EN
ONDERWIJZERS.
Samenwerking centrales voortgezet.
Men bericht ons: Het bureau, ingesteld
voor de zes centrales van organisaties van
overheidspersoneel, welke zitting hebben
in het rijksoverleg, kwam dezer dagen bij
een ter bespreking van de salarispositie
van het rijkspersoneel en de onderwijzers.
In aansluiting aan de bureauzitting had
een vergadering plaats van vertegenwoor
digers dezer centrales, waarin hetzelfde
onderwerp aan een uitvoerige beschou
wing werd onderworpen. Algemeen was de
teleurstelling over het feit, dat in de on
langs verschenen millioenennota geen en
kel perspectief ten opzichte van eenige
verbetering der salarieering van het over
heidspersoneel wordt geopend. Besloten
werd, de samenwerking tusschen de zes
centrales voort te zetten om op het daar
toe geëigende oogenblik gezamenlijk de'
noodige stappen te doen, welke tot de zoo
noodige verbeteringen in de loon- en sala
rispositie van he overheidspersoneel be
oogen te leiden.
Los van het algemeene vraagstuk der
salarieering werd hierna de aandacht ge
wijd aan de positie van die overheidsdie
naren, die door tewerkstelling op arbeids
contract, door aanstelling op niet meer
jeugdigen leeftijd, en anderszins, onder
wie vele gehuwden, een loon of salaris ont
vangen nog lager dan wat *als een uiterst
minimum, noodig voor het noodzakelijkst
levensonderhoud, moet worden beschouwd
en ook door de overheid als zoodanig
wordt beschouwd.
De zes samenwerkende centrales beslo
ten, aan de hand van door het bureau te
verstrekken materiaal, spoedig opnieuw in
een gemeenschappelijke vergadering aeze
aangelegenheid onder de oogen te zien.
BESCHERMING POELIERS BEDRIJF.
Tijdelijk vestigingsverbod afgekondigd.
Nadat de vestigingswet kleinbedrijf 1937
achtereenvolgens toegepast is op het sla-
gersbedrijf, bakkersbedrijf, de schoenbe-
drijven, den kantoorboekhandel, het krui-
deniersbedrijf, het automobiel- en garage
bedrijf, is thans een tijdelijk vestigingsver
bod afgekondigd voor het poeliersbedrijf.
Zooals bekend mag worden ondersteld,
geldt dit verbod voor den tijd van ten hoog
ste een jaar. Daarna doch eventueel eer
der zullen vestigingseischen worden af
gekondigd en dan zal men voor het vesti
gen van een inrichting de vergunning be
hoeven van de Kamer van Koophandel.
Onder de uitoefening van het poeliersbe
drijf wordt verstaan het ten verkoop aan
het publiek in voorraad hebben, of het aan
het publiek verkoopen van gedood wild,
pluimvee, gevogelte, of gedoode tamme ko
nijnen of van gedeelten daarvan, in ver-
schen, gekoelden of bevroren toestand.
HERHALINGSOEFENINGEN BIJ DE
ZEEMACHT.
Opkomst op de oorspronkelijk daarvoor
vastgestelde data.
De minister van Defensie heeft bepaald,
dat de opkomst van de zeemiliciens, die
dit jaar nog voor herhalingsoefeningen
moeten opkomen, plaats zal hebben op
de oorspronkelijk daarvoor vastgestelde
datums.
Er is alleen een kleine verandering ge
komen in de plaats van opkomst van de
zeemiliciens, die waren aangewezen om
op 10 October bij de schoolcompagnie pon
tonniers in werkelijken dienst te komen.
Deze zeemiliciens zullen zich op dien da
tum, inplaats van te Dordrecht, bij de
marinekazerne te Den Helder moeten
melden.
De voor opkomst aangewezen zeemili
ciens ontvangen dezer dagen een nieuwe
kennisgeving van oproeping en zoo noo
dig een nieuw vervoerbewijs.
Zij, die onverhoopt geen vervoerbewijs
mochten hebben ontvangen, kunnen dit
aanvragen ter gemeente-secretarie hunner
woonplaats, bureau militaire zaken.
De jongste vergadering der dag. bestu
ren van de drie centrale landbouworga-
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
ten heeft, aan Mussolini de gevoelens van
groote dankbaarheid van de Fransche re
geering en het Fransche volk te doen over
brengen voor het groote bemiddelings- en.
vredeswerk, dat hij te München heeft ver
richt, alsmede hem in kennis te stellen
van den wil van Frankrijk,
zonder verwijl de diplomatieke betrek
kingen tusschen de beide landen te
normaliseeren, en daartoe zonder meer
over te gaan tot de benoeming van een
ambassadeur bij de regeering van Z.
M. den Koning-Keizer Victor Emma
nuel.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Binnenland
Daladier geeft rekenschap van zijn be
leid en verkrijgt financieele volmachten.
(lste blad).
Frankrijk erkent het Italiaansche Impe
rium. (lste blad).
Nieuwe regeering in Tsjecho-Slowakije.
(2de blad).
Voortzetting der debatten in het Lager
huis. (2de blad).
Naar betere betrekkingen tusschen En
geland en Italië. (2de blad).
nisaties (Christelijke Boeren- en Tuinders-
bond in Nederland, Katholieke Nederland-
sche Boeren- en Tuindersbond en Konink
lijk Nederlandsch Landbouwcomité) te
's-Gravenhage gehouden, nam o.a. de vol
gende besluiten.
Bestrijding mond- en klauwzeer. Ruil-
transactie van buitenlandsch vleesch
tegen stroo.
Besloten wordt het standpunt in te ne
men, dat met een ruiltransactie van bui
tenlandsch vleesch tegen stroo buiten de
clearing kan worden accoord gegaan, mits
de vleeschprijzen hier te lande op behoor
lijk peil zijn. Aangezien dit laatste thans
niet het geval is kunnen de 3 centrale
Landbouw Organisaties zich thans, mede
in verband met de rundveeteeltbeperking
met een dergelijke transactie niet ver
eenigen.
In verband met de ernstige gevolgen
van het mond- en klauwzeer achten zij
het voorts noodzakelijk, dat 3e soort
rundvee uit de markt wordt genomen.
Land- en tuinbouwcursussen en mili
taire dienstplicht.
Aangezien door de uitbreiding van den
militairen dienstplicht vele jonge boeren
en tuinders een land- en tuinbouwcursus
niet volledig kunnen volgen, wordt be
sloten bij den minister van Defensie te
verzoeken aan de betreffende comman
danten in overweging te geven om in
voorkomende gevallen aan die dienst
plichtigen, die hiervoor in aanmerking
komen, na dagtaak vrijheid te geven een
land- of tuinbouwcursus ter plaatse of
eventueel in een naburige plaats te vol
gen.
Drogen van aardappelen.
Besloten wordt te voldoen aan het ver
zoek van den minister van Econ. Zaken,
om drie vertegenwoordigers aan te wij
zen in een in te stellen commissie, welke
het vraagstuk van het drogen van aard
appelen in studie zal nemen.
Prijs
veekoeken te hoog?
Besloten wordt met de bevoegde instan
tie de vraag te bespreken of het juist is,
dat bij den zeer lagen prijs van het lijn
zaad de prijs van de veekoeken te hoog
wordt gehouden ten nadeele van de vee
houders, wier productiekosten daardoor
te hoog worden bij den tegenwoordigen
melkprijs.
Radioweerberichtgeving.
Besloten wordt met betrekking tot de
verbetering van de radioweerberichtge
ving verschillende wenschen ter kennis
van den minister van Waterstaat te bren
gen.
Deze wenschen betreffen het uitzenden
van een weerbericht op een zoodanig tijd
stip in den vroegen morgen, dat met de
weerverwachting van den komenden dag
nog rekening kan worden gehouden bij
de op den dag te verrichten werkzaamhe
den in den landbouw, het vervroegen van
de middaguitzending van weerberichten
en deze op vaste tijdstippen te doen plaats
hebben, het in de weerberichten zoo mo
gelijk meer rekening houden met de te
verwachten weersgesteldheid in de ver
schillende landsgebieden en het geven
van weervoorspellingen op langeren ter
mijn.
Export fijne zaden.
Aangezien de export van fijne zaden
uit Nederland den laatsten tijd in toene
mende mate schijnt te worden bedreigd
door knoeierijen en door vervangingspro
ducten wordt besloten met den directeur-
generaal van den landbouw de wensche-
lijkheid te bespreken óm deze uitvoer zoo
spoedig mogelijk onder controle te stel
len op grond van de landbouwuitvoerwet.
