De bezetting van het Sudetengebied Hitier bezocht Asch en Eger BUITENLAND KREYMBORC WAARBORG LUCHTVAART Deutsche Lufthansa verliest twee vliegtuigen DINSDAG 4 OCTOBER 1938 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 6 wagen met weefgetouw symboliseert de fabricage van saaien, baaien en grogrei- nen, waartoe in die dagen werd overge gaan. Dan komt de tweede phase van het Stad huis, het stadhuis van 1597 tot 1929. Weer een stoet van timmerlieden en metselaars, tinnegieters en glasschrijvers, tapijtwer kers en bouwmeesters, waaronder Lieven de Key natuurlijk de eereplaats inneemt. Wéér komen er edele vrouwen en man nen opnieuw binnen de Leidsche wallen, gezeten in schoone koetsen, waar de wind en soms ook de regen vrij naar binnen waaien. Zij komen met hun gevolg van Wilhelmina, prinses van Pruisen, met hun prinsen en schutters. Het zijn Prinses Eli sabeth, Gravin van de Palts en Stadhou der Willem V, Prins van Oranje en Nas sau met zijn gemalin Frederika, Sophia, dochter en hun zoon. Maar ach, die wam buizen en fluweelen mantels en kragen en puntige schoenen hebben wij al zoo dik wijls gezien. Nieuw is het niet. Bijzonder aardig zijn de bloemenstropisters in deze groep, frissche, jonge meisjes, met bloe men belaan, die de schoone gouden koets met zes paarden bespannen en waarin de stadhouder met zijn gemalin, zoon en dochter gezeten zijn, voorafgaan. Er komen nog meer voorname bezoe ken op het Leidsche Stadhuis. Lodewijk Napoleon, koning van Holland, komt er met zijn luitenants, commandanten, raads leden en chirurgijnen, mocht een dier hoo- ge Oomes eens buikpijn krijgen op reis. 't Is wederom een uitgebreide en schoone groep in de oude gewaden uit den Fran- schen tijd, met de witte bandeliers en de vreemde, naar boven wijd uitloopede hoofddeksels. En de laatste deftige bezoekers is het ge zantschap van Z. M. den Taikoen van Nip pon, Takenouchi en Takama Otsuke en Kyokoku en vele andere Japansche schoonheden met een pluk haar midden op het kale hoofd. Twee praalwagens besluiten den stoet: een allegorische voorstelling van den brand en de hernieuwing van het Stad huis en een met den toren en het caril lon, waarvoor rood-wit gekleede meisjes met collectebussen en kerkezakjes lasgs den stoet gaan, Ijverig gaven inzamelend voor het nieuwe carillon. Een onbarmhartige regenbui daalt om twee uur neer op de hoofden van al deze edelen, die niet zoo gemakkelijk een toe vluchtsoord vinden als de duizende kijkers langs den weg. Toen de stoet voorbij was ben ik naar het nieuwe stadhuis gegaan. Het verheug de mij den ouden gevel in nieuwe glorie te zien herrezen. Daarna beschouwde ik den nieuwen gevel aan den anderen kant en zelfs nu op dezen feestelijken dag sloop er weer een kleine droefheid in mijn hart bij het zien van deze „gevangenis voor den beteren stand". Het avondfeest. Dat is me 'n feest geweest. Degenen, die een vooruitziende blik hadden, trokken na den optocht gezien te hebben, spoedig huiswaarts. Vooral de trek naar buiten was spoedig veel grooter dan andere ja ren het geval pleegt te zijn. En in den avond, toen het nog wat fris- scher werd, begon de uittocht eerst goed. Ook de „zakenlui" hadden er blijkbaar ge noeg van, want om half acht pakten velen hun spullen reeds bij elkaar en verdwe nen Toen het later in den avond begon te regenen en de wind in storm overging, werden trams en treinen bestormd en veel vroeger dan anders was de stad „leeg". Wat den menschen bezield heeft, die nog uren in den regen hebben geloopen, een nat pak en misschien een ziekte op den hals riskeerend, wij weten het niet, maar zij moeten zich ondanks den verkoelen den regen allesbehalve „frisch" gevoeld hebben. Op het feestterrein werd het 'n dooie boel. Aanvankelijk zocht men zijn heil on der de tenten der diverse kramerijen, maar de storm joeg den regen tenslotte overal door, zoodat vele „exposanten", hun boel tje maar sloten en tenslotte „dropen" de feestgangers ook maar af. Het slot was het vuurwerk, maar 't is jammer van de centen geweest. De regen was ook hier spelbreker en slechts enkele halsstarrigen hebben de pijlen in de lucht gezien. De meesten moeten reeds veilig en wel thuis hebben gezeten. Cabaret. Degenen, die het cabaret onder het be schuttende dak van de Stadsgehoorzaal verkozen hadden boven een hospartijtje in de open-lucht, hadden het nog niet zoo kwaad bekeken. In de Stadsgehoorzaal was het, meteorologischer wijze gesproken, droog, en toch weer niet droog. Ofschoon men het programma, dat werd opgediend, evenmin nat zou kunnen noemen. Het was een echt-genoegelijke voorstel ling met veel afwisseling: acrobaten, die halsbrekende toeren verrichtten en den volke een sterk ontwikkeld spierstelsel vertoonden; dansers, die danseressen door de lucht wierpen en over de planken sleur den, zoodat men er eigenlijk schande van had moeten spreken; een fietser, die al rij dende zijn fiets afbrak en op één wiel rondpeddelde en een groepje, dat op een achttal xylophoons een melodieus spekta kel maakte. Het hoogtepunt van den avond was het optreden van „Louisette", die geestige imitaties gaf, niet al te sentimen- teele levensliedjes zong, stormachtige bijval verwierf met haar dwaas pleidooi voor een scheidende vrouw en iedereen uitbundig vermaakte met haar aanstellerige hoeden- oppasserij. Ook de conferencier gaf eenige zeer ge slaagde imitaties en vroolijkte de inter mezzo's op met het vertellen van „aardig heden". De avond werd voor een gedeelte bijge woond door den burgemeester. Begroet als de „bevrijder" DE DUITSCHE BEZETTING BEGON ZATERDAGMIDDAG. Het oppercommando van de Duit- sche Rijksweer maakte Zaterdag be kend: De Duitsche troepen, onder be vel van generaal Ritter von Leeb, hebben Zaterdag om 14 uur de vroe gere DuitschTsjecho-Slowaaksche grens in het Boheemsche Woud tus- schen Helfenberg en Finsterau over schreden en zijn begonnen met de be zetting van het gebiedsdeel, dat is vastgesteld in het accoord van 29 Sep tember. In den nacht van Vrijdag op Zaterdag hadden de Tsjechische troepen Eger ver laten. Zonder eernge waarschuwing ver lieten zij met vijftien vechtwagens de stellingen bij Oberlohn en in vrachtauto's vertrokken zij via Franzenbad en Asch. Volgens mededeeling van den burge meester van Siefhennersdorf hebben Tsje chische soldaten, zonder de bevolking te waarschuwen, drie bruggen in de lucht laten springen. De omliggende huizen werden bijzonder zwaar beschadigd. Voorts zijn Duitsche troepen onder be ver van generaal von Bock Zondag om 13 uur nabij Rumburg en Friedland in den Oberlausitz over de vroegere Duitsch Tsjechoslowaaksche grens getrokken en met de bezetting van de in het accoord van 29 September vastgestelde zone 2 be gonnen. Maandag hebben Duitsche troepen onder bevel van generaal von Reichenau te acht uur de vroegere DuitschTsjechoslowaak sche grens aan weerszijden van den top van Asch, tusschen Selb en Markneu- kirchen, overschreden en een begin ge maakt met de bezetting van de derde zone. Overal op het gebied der Tsjechoslowaak sche republiek heerscht volkomen orde en rust, afgezien van enkele kleine onbetee- kenende incidenten in het grensgebied. De bezetting van het gebied, dat op grond van het accoord van Muenchen aan de Duitschers moest worden afgestaan, vol trok zich in kalmte en zonder incidenten. De Duitsche troepen, welken de ontruim de gebieden werden overgegeven, gedroe gen zich volkomen correct. DE AANKOMST VAN HITLER. Hitler is gisteren te 11.20 uur bij de grens te Wildenau aangekomen. Hij werd verwelkomd door Henlein, die tot rijks commissaris is benoemd. Terwijl de grens- boom langzaam rees, speelde een muziek corps het Deutschlandlied en het Horst Wessel-lied. De auto van Hitier werd ge volgd door twaalf auto's met officieren, vele wagens met stormtroepen en eenige motorrijders. Op een eerepoort stond te lezen: „Sudetenland verwelkomt zijn be vrijder". Eenige minuten later reed Hit- Ier Asch binnen onder een hartstochtelijk gejuich. Gistermiddag heeft de Fuehrer op de markt te Eger een korte toespraak gehou den, waarin hij zeide, dat hij de bewoners van Eger thans voor het eerst mocht be groeten met „Mijne Egerlanders". Het land zal nooit meer van het Duitsche Rijk worden losgescheurd. Over het Groot- Duitsche Rijk ligt beschermend het Duit sche schild en het Duitsche zwaard. Het Duitsche volk was bereid het zwaart te trekken voor de Sudeten en de Sudeten zullen bereid zijn hetzelfde te doen, wan neer ander Duitsch land wordt bedreigd. Hitier heeft vervolgens den nacht door gebracht in zijn specialen trein te Hof in Beieren. Vandaag zou hij naar Grasslitz, Falkenau en Marienbad in het Sudeten land gaan. POOLSCHE TROEPEN RUKKEN TESCHEN BINNEN. Zondag om vijf minuten over twee zijn de eerste afdeelingen van het Poolsche leger het oude Tsjechische gedeelte van Teschen binnengerukt. De troepen werden verwelkomd met gejuich van de menigte, die aan weerszij den van de oude grens stond opgesteld. De overgave van het door Tsjechoslo- wakije afgestane gebied, aldus meldt D. N. B. uit Teschen, geschiedde om 2 uur op de historische Olzabrug, waar de Tsjechische generaal Krapczyck het gebied op sym bolische wijze aan de militaire hoede van den Poolschen generaal Brotnoski toe vertrouwde. Het eerst rukte daarop het Poolsche vrijkorps het gebied binnen, ge volgd door met poolsche civiele bestuur. Gisteren zijn de Poolsche troepen de belangrijke industriecentra Frysztat en Karana binnen gerukt. De bezetting der beide afgestaane districten zal op 12 Oc tober eindigen. nONGAARSCHE EISCHEN INGEWILLIGD. Op instructie van de Hongaai'sche re geering heeft de Hongaarsche gezant te Praag den Tsjechischen minister van buitenlandsche zaken, Krofta, den wensch der Hongaarsche regeering kenbaar ge maakt, „dat de rechtvaardige eischen van Hongarije betreffende de verwezenlijking van het zelfbeschikkingsrecht terstond worden ingewilligd". In een officieel communiqué van het Tsj echoslowaaksche telegraaf agentschap wordt gezegd, dat Tsjechoslowakije den eischen inzake zelfbeschikking voor de Hongaren in dat land aanvaardt en dat een uit vertegenwoordigers van beide landen bestaande commissie binnenkort de onderhandelingen zal beginnen. DE SLOWAKEN STELLEN OOK AL EEN ULTIMATUM. Ook de kwestie der betrekkingen tus schen de Tsjechen en de Slowaken dreigt brandend te worden, terwijl de toestand reeds zoo met moeilijkheden overladen is. Volgens het Slowaaksche orgaan van de Slowaaksche autonomistische partij heeft Cermak, de minister zonder portefeuille, die in het kabinet was opgenomen om zijn grondslag van volksvertegenwoordi ging te verbreeden tijdens de crisis, de regeering ervan in kennis gesteld, dat hij zal aftreden, tenzij de Slowaaksche auto nomistische eischen binnen 24 uur aan vaard worden. De president van de Tsjecho-Slowaak sche republiek heeft Alexander Beskys benoemd tot vice-gouverneur van Sub- karpatisch Rusland. Deze benoeming was een der voornaamste eischen van de auto nomistische Roethenen en wordt be schouwd als een eerste stap op den weg naar zelfbestuur. al of niet het godsdienstonderricht willen bijwonen. Verwijzend naar deze ministerieels bepa ling, heeft de Kardinaal Aartsbisschop van Weenen, Dr. Theodor Innitzer, een drin gende oproep gericht tot de Katholieke ouders, waarin o.m. staat: „Katholieke ouders! Deze bepaling wordt een vermaning aan een zware gewetens plicht, die, gij aan Uw kinderen te vervul len hebt. Gij moogt Uw kinderen het ge loof Uwer vaderen, waarin gij zelf zijt op gegroeid, niet onthouden, het geloof, dat hen in het leven richting en kracht zal ge ven. Gij moogt Uw kinderen niet verwijderd houden van de bron van bovennatuurlijk genadeleven. Katholieke ouders! De beslissing, of uw kinderen in de toekomst zullen deelnemen aan het katholieke godsdienstonderricht in de school en aan de godsdienstige plechtig heden van de school, is thans in Uw handen gelegd. Weest uzelven bewust van Uw plicht te zorgen, dat geen Uwer kinderen verwij derd blijft van het katholieke godsdienst onderricht in de school. Het gaat om Uw geheel persoonlijke en heilige plicht en hier voor draagt gij ook geheel persoonlijk iede re verantwoording, die niemand U kan af nemen. De almachtige God, die U de kinderen als kostbaar goed toevertrouwd heeft, zal U eenmaal daarover rekenschap vragen Katholieke ouders! Alle ouders dragen voor God de verantwoordelijkheid voor het eeuwige heil van hun kinderen. De kinderen zijn Uw en Gods heiligdom! Weest trouwe, niet slapende, wakers over al uw kinderen. Vaders en Moeders! Gij möet plaatsvervan gers zijn van God bij de kinderen! Bewaart hen voor alle gevaren ook voor de geva ren naar de ziel!" PALESTINA EEN ZWAAR WEEK EIND Ongeveer 140 personen gedood Zondagavond laat zijn bij een aanval op de Joodsche wijken van Tiberias een twin tigtal personen gedood en velen gewond. De overval, die twee uur duurde, was een volkomen verrassing, daar het in.dit dis trict den laatsten tijd rustig was geweest. Meer dan honderd Arabieren drongen, na dat een Joodsche wachter was doodgescho ten, de huizen binnen. Zij brachten man nen, vrouwen en kinderen met geweerscho ten en dolken om het leven. Later werd brand gesticht in de synagoge, regeerings- gebouwen en andere huizen. Toen zij zich terugtrokken, stieten de opstandelingen op een patrouille, waarbij vier hunner gedood en drie gevangen genomen werden. In het geheel zijn 21 Joden om het leven gekomen en 3 gewond. Hevige botsingen bij Sjafamir en Ramalla Volgens te Jeruzalem ontvangen berich ten is het gisteren tot hevige gevechten ge komen tusschen Britsche troepen en opstan delingen. De botsingen hebben zich voorge daan bij Sjafamir en Ramalla. Er zouden minstens 52 dooden aan de zijde der op standelingen zijn gevallen. Aan Engelsche zijde werd een officier gedood en werden twee soldaten gewond. Gisterochtend hebben belangrijke troe penbewegingen plaats gehad na een der ergste weekeinden in Palestina gedurende de afgëloopen dertig maanden. Sinds Zaterdag moeten meer dan 140 per sonen gedood of gewond zijn. Daarbij zijn inbegrepen minstens 85 inboorlingen. Al wie WAAItBORG-KLEEDING kent is er bijster ^£§11^ mee content VAN BET VATICAAN VREUGDE IN CASTEL GANDOLFO Politieke en sociale horizon is lichter geworden. In een toespraak bij gelegenheid van de opening van het juridische jaar der Rota Romana heeft de H. Vader de overeenkomst van München ter sprake gebracht. Zijne Heiligheild verklaarde zich te ver heugen, dat de politieke en sociale horizon lichter is geworden, zoodat men kan ver wachten, dat de bedreigingen, welke zich opstapelen, zullen verdwijnen. Hij spoorde daarom allen aan, de Goddelijke Barmhar tigheid erkentelijk te zijn. Betreffende den vredesoproep, welken de H. Vader Donderdagavond j.l. via de ra dio tot de geheele wereld heeft gericht, kan worden gemeld, dat reeds in den loop van den Donderdagnacht uit alle deelen van de wereld telegrammen op Gastel Gandolfo binnenkwamen, waarin de afzenders hun diepe erkentelijkheid betuigden jegens den H. Vader voor zijn beroep op de mensch- heid, den vrede te handhaven. Deze stroom van dankbetuigingen, wel ke ook gedurende den geheelen Vrijdag aan hield, bewijst, dat de oproep van den H. Va der bij de katholieken in alle deelen van de wereld weerklank heeft gevonden en be grepen is. In talrijke Italiaansche steden hebben de katholieken op de openbare pleinen ge meenschappelijk naar den pauselijken vre desoproep geluisterd en toen de H. Vader den pauselijken zegen schonk, knielde heel het volk neder en ontving met ontroering en eerbied den door den aethergolven voort- gedragen genadenstroom. DUITSCHLAND KARDINAAL BERTRAM AAN HITLER Dank voor de handhaving van den vrede De Fuehrer en rijkskanselier ontving van Z. H. Em. kardinaal Bertram het volgende telegram: „De groote daad tot behoud van den vol- kenvrede, is het Duitsche episcopaat aan leiding, U eerbiedigst geluk te wenschen en te danken namens de diocesanen van alle bisdommen van Duitschland, en te verorde nen, dat Zondag de feestklokken zullen worden geluid. In opdracht van de kardinalen van Duitschland. Aartsbisschop kard. Bertram. EEN OPROEP VAN KARDINAAL INNITZER De plichten der ouders voor het godsdienst onderricht der kinderen Het Ministerie voor Binnenlandsche en Cultureele Aangelegenheden voor de pro vincie Oostenrijk heeft enkele dagen gele den ingevolge de aanpassing aan de be staande verhoudingen in het Derde Rijk een verordening uitgevaardigd, tengevolge waarvan de leerlingen niet meer gedwon gen kunnen worden tot deelname aan het godsdienstonderricht en tot godsdienstige plechtigheden. Leerlingen, wier ouders of voogden dit toestaan, kunnen zonder meer wegblijven van deze godsdienstige plechtig heden. Na het bereiken van hun 14e levens jaar kunnen de leerlingen zelf zeggen, of zij HET STERVENSUUR DER KATHOLIEKE PERS IN OOSTENRIJK De „Reichspost" uit Weenen verdwijnt na 6 maanden Nazi-regiem. Naar uit Weenen verluidt, heeft het dag blad „Reichspost" sinds 1 October 1938 op gehouden te bestaan. Het katholieke blad, dat in Maart van dit jaar bij de Anschlusz van Oostenrijk gelijkgeschakeld werd, werd opgericht in 1893. De eerste uitgever was de verdienstelijke strijder voor het Katholicis me in Sudetenland en in Oostenrijk, Am- brosius Opitz. In 1896 kwam dr. Driedrich Funder in de redactie als feuilleton-redacteur en parle- ments-correspondent, en in 1903 nam hij de leiding van de „Reichspost" in handen als hoofdredacteur, en twee jaar later als di recteur-uitgever. Friedrich Funder ver schafte het blad een groote bekendheid, ook op internationaal gebied. Door de relaties van Funder met den leider van de Christe lijk Sociale Partij, de Weensche burge meester Dr. Karl Lueger, werd de Reich- post het orgaan van de Duitsche Christelijk- Sociale Partij. Daardoor verkreeg het blad een belangrijke beteekenis. Onvergetelijk blijft de strijd van het blad voor de belan gen der Kerk, vooral nadat het Nationaal- Socialisme in Duitschland aan de macht was gekomen. Na de Anschlusz werd Dr. Funder gear resteerd en naar een concentratiekamp overgebracht. Het blad werd steeds meer gelijkgeschakeld en werd gedwongen, om nationaal-socialistische ideeën te verkondi gen. Enkele malen werd van redactie ver anderd, maar dit kon het blad nu niet meer van den ondergang redden. Nog andere veranderingen in de Ween sche pers zijn te vermelden: de „Neue Freie Presse" en het „Neue Wiener Tageblatt" verschijnen zonder avondblad. Beide dag bladen bestaan alleen nog maar als ochtend bladen. DE GEVANGENHOUDING VAN Ds. NIEMOELLER Tijdens een dienst in de Evangelische Kerk te Berlijn-Dahlem, heeft de predikant medegedeeld, dat ds. Niemoeller, die sedert ruim een jaar gevangen wordt gehouden, heeft geweigerd zijn vrijheid te herkrijgen ten koste van het teekenen van een stuk, dat hem het betreden zijner parochie onmo gelijk zou maken. In een brief heeft Nie moeller, aldus deelde de predikant verder mede, de belijdende leden der Kerk aange spoord krachtig te blijven en gezegd, dat hij, als hij eens de gevangenis zal verlaten, dat niet zal doen als een gebroken man. Er zijn weer eenige predikanten der Be lijdende Kerk in hechtenis genomen. Vier leden der Kerk te Dortmund zijn in vrij heid gesteld, nadat zij een papier hadden moeten teekenen, waarbij zij uit de ge meente worden gesloten. RUSLAND MAARSCHALK BLUECHER IN ONGENADE? Te Moskou doen volgens de „Daily Tele graph and Morning Post" hardnekkige ge ruchten de ronde, dat maarschalk Bluecher ontheven zou zijn van het bevel over het Roode Leger in het Verre Oosten en dat hij thans in zijn woning te Moskou moet blij ven. Verzekerd wordt, dat hij van zijn com mando ontheven is wegens de fouten door hem in Augustus gemaakt bij het incident van Tsjang Koe Feng. AMERIKA MEN WILDE DEN NAZI-LEIDER LYNCHEN! Ter gelegenheid van de herdenking der aankomst van de eerste Duitsche kolonis ten in de Vereenigde Staten, is gisteren Fritz Kuhn, de leider der nationaal-socialis tische organisatie „German American Bund" te nauwernood aan een lynchpartij ontkomen. Gekleed in de uniform der stormtroepen had Kuhn zich 's avonds naar Union City (New Jersey) begeven, waar hij een rede voering zou houden. Zoodra Kuhn ver scheen, werd hij met keien en steenen be kogeld. De ruiten van zijn auto werden ver nield en de auto beschadigd. Onder bescherming der politie is Kuhn weggegaan, terwijl de menigte riep: „Sla hem dood". EéN IN DE ALPEN, EéN OP ZEE VERONGELUKT. Een passagiers- en een postvliegtuig. Zaterdagmiddag zijn twee vliegtuigen der Deutsche Lufthansa zoek geraakt. Het betreft in de eerste plaats het pas sagiersvliegtuig van de Deutsche Lufthan sa D.A.V.F.B. van den dienst Rotter damFrankfurtMilaan, dat Zaterdag ochtend te 10.40 uit Rotterdam was ver trokken en na de gebruikelijke tusschen- lading te Frankfurt vandaar te 12.20 uur was opgestegen voor het traject over de Alpen naar Milaan, waar het toestel te 14.50 had moeten aangekomen. Men maakte zich direct ernstig ongerust en vreesde, dat de machine, een J.U.52, boven de Alpen een ongeluk had gekregen. De onderzoekingen van Zwitsersche en Duitsche zijde hebben tot nu toe geen re sultaat opgeleverd. Daarom moet aange nomen worden, dat het toestel veronge lukt is en dat de zes passagiers en de uit drie koppen bestaande bemanning om het leven gekomen is. Er bevonden zich geen Nederlanders aan boord. Het tweede vliegtuig, dat vermist is ge raakt is het Duitsche Oceaanvliegtuig D.O. 80, een postvliegtuig, dat Zaterdag uit Na- tal (Brazilië) naar Bathurst was vertrok ken. De nasporingen zijn terstond aange vangen, doch Maandag werd medegedeeld, dat nog niets was gevonden. Wel zijn op vijftig kilometer van Bathurst vijf zakken post van het toestel uit zee opgevischt. VLIEGTUIG BIJ SAO PAULO OMLAAG GESTORT. Nabij Sao Paulo (Brazilië) is een vlieg tuig omlaag gestort. De vier inzittende zijn om het leven gekomen. Behalve de piloot bevonden zich in het toestel de president van de luchtvaartmaatschappij VASP en twee hooge ambtenaren van het ministerie van binnenlandsche zak<=-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 6