Engeland, Frankrijk en Rusland
achter Praag
Een verklaring van
Chamberlain
Nogmaals op vreedzame regeling
aangedrongen.
De persoonlijke
boodschap van
Chamberlain.
Duitsche eischen
onaanvaardbaar
Twee autobussen
in botsing
DINSDAG 27 SEPTEMBER 1938 29ste Jaargang No. 9144
S)e Geicbohe (Sou/rant
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 2
Gisteravond is de volgende verklaring van den Britschen minister-presi
dent gepubliceerd:
„Ik heb de rede van den Duitschen Rijkskanselier gelezen en ik waardeer
hetgeen hij gezegd heeft over de pogingen, die ik gedaan heb om den vrede
te redden.
„Ik kan deze pogingen niet opgeven, aangezien het mij ongelooflijk voor
komt, dat de Europeesche volken, die geen oorlog met elkaar willen, in een
bloedigen strijd zouden kunnen worden gewikkeld over een kwestie, waar
omtrent reeds in aanzienlijke mate overeenstemming is bereikt.
Het schijnt, dat de Rijkskanselier er geen vertrouwen in heeft, dat de
gedane beloften zullen worden nagekomen. Deze beloften werden niet
rechtstreeks aan de Duitsche regeering gedaan, doch in de eerste instantie
aan de Britsche en de Fransche regeering".
Uit naam van de Britsche regeering verklaar ik, dat wij ons moreel ver
plicht achten er op toe te zien, dat de beloften eerlijk en volledig worden
nagekomen, en wij zijn bereid er voor te zorgen, dat zij op dusdanige wijze
met allen redelijken spoed worden uitgevoerd, mits de Duitsche regeering
toestemt in een regeling van de voorwaarden der gebiedsoverdracht door
onderhandeling en niet door geweld.
Ik vertrouw, dat de Rijkskanselier dit voorstel, dat gedaan wordt in den
zelfden geest van wriendschap als waarin ik in Duitschland werd ontvangen,
en dat, indien het aanvaard wordt, in overeenstemming zal zijn met den Duit
schen wensch tot aansluiting van de Sudeten-Duitschers bij het Duitsche
Rijk, zonder dat in. eenig deel van Europa bloed wordt vergoten, niet zal
verwerpen.
De voorzitter van het Britsche Legioen den Oudstrijdersbond die
Maandag per vliegtuig uit Berlijn is teruggekeerd, heeft Chamberlain Hitler's
antwoord overhandigd op het aanbod van het Legioen, om te helpen bij de
handhaving der orde in Tsjecho-Slowakije tijdens de afbakening der nieuwe
grenzen. Zooals bekend is, maakte Hitler in zijn rede een toespeling op dit
aanbod.
Naar Reuter te Londen van betrouwbare zijde op grond van officieele be
richten uit Praag werd medegedeeld, heeft Benesj in een persoonlijk schrij
ven aan Moscicki verklaard, bereid te zijn, een einde te maken aan het
PoolschTsjecho-Slowaaksche geschil, zelfs ten koste van herziening der
Tsjecho-Slowaaksche grens, op basis van wederzijdsche overeenstemming.
WILSON BIJ DEN FÜHRER.
Sir Horace Wilson is gistermiddag om 3
uur 35 (vijf minuten voor vieren Am-
sterd. tijd) op het vliegveld Tempelhof aan
gekomen met een persoonlijke boodschap
van Chamberlain aan Hitier.
De Lobby-correspondent van Reuter
meent te weten, dat de boodschap de ver
klaring bevat, dat het Duitsche plan vol
komen onaanvaardbaar is. Op Hitier wordt
een beroep gedaan te bewijzen, dat hij een
vreedzame regeling wenscht door er in toe
te stemmen, de bijzonderheden van de ge
biedsoverdracht rechtstreeks met de
Tsjechen te bespreken.
Ten slotte wordt in de boodschap opge
merkt, dat onderhandeling meer dan oorlog
in overeenstemming is met wat, naar men
meent te weten, het Duitsche standpunt is,
n.l. dat de geschilpunten slechts betrekking
hebben op de procedure.
EEN OFFICIEELE VERKLARING.
Vanwege het Foreign Office is de vol
gende officieele verklaring gepubliceerd:
„In officieele kringen wordt verklaard,
dat Chamberlain de vorige week heeft ge
tracht, met den Duitschen rijkskanselier een
vreedzame oplossing voor het Tsjecho-Slo-
vraaksche vraagstuk te vinden. Het is nog
steeds mogelijk, dit door onderhandelingen
te doen. In den Duitschen eisch, inzake
overdracht van de Sudeten-Duitsche ge
bieden is reeds toegestemd door de Fran
sche, Britsche en Tsjecho-Slowaaksche re
geeringen.
Indien echter ondanks alle pogingen, die
door den Britschen minister-president zijn
aangewend, door Duitschland een aanval
wordt gedaan op Tsjecho-Slowakije, moet
het onmiddellijk gevolg zijn, dat Frankrijk
verplicht zal zijn, laatstgenoemd land te
hulp te komen en Engeland en de Sovjet-
Unie zullen Frankrijk zeker steunen.
Het is niet te laat, om deze groote tra
gedie te voorkomen en voor de volken van
alle landen om aan te dringen op een rege
ling door vrije onderhandeling".
Van semi-officieele Duitsche zijde wordt
gemeld, dat, naar aanleiding van de gister
avond te Londen gepubliceerde verklaring,
dat Frankrijk in geval van een niet-uitge-
lokten Duitschen aanval verplicht zou zijn
Tsjecho-Slowakije te hulp te komen en En
geland alsmede de Sovjet-Unie dan Frank
rijk zouden bijstaan, in politieke kringen
te Berlijn opgemerkt wordt, dat uit de re
actie van Tsjecho-Slowakije op de voorstel
len tot regeling van het Sudeten-Duitsche
vraagstuk duidelijk blijkt, dat Praag thans
in strijd met het eens gegeven woord wei
gert van de Sudeten-Duitsche gebieden af
stand te doen. Wanneer Frankrijk zich bij
de poging van Duitschland Tsjecho-Slowa
kije tot nakoming van zijn belofte te dwin
gen, verplicht gevoelt, Tsjecho-Slowakije
bij te staan, dan is deze verplichting dus
door een Tsjechische woordbreuk komen
te vervallen. Het heeft hier, zooals van
semi-officieele zijde wordt verklaard, nau
welijks verrassing gewekt, dat de oorspron
kelijk als officieel gekenmerkte mededee-
ling, naar later gemeld werd, geenszins van
bevoegde officieele kringen afkomstig is.
PRAAGS ANTWOORD OP HET
DUITSCHE MEMORANDUM.
In een door de Tsjechische radio omge
roepen communiqué' wordt de inhoud
weergegeven van het Tsjecho-Slowaaksche
antwoord op het Duitsche memorandum. In
dit antwoord verklaart de Tsjecho-Slo
waaksche regeering o.a., dat de nieuwe
eischen van Hitier iedere bestaansmogelijk
heid voor een vrij Tsjecho-Slowakije goed
deels vernietigen. De Tsjecho-Slowaaksche
republiek zou in industrieel, economisch
en militair opzicht volkomen verlamd wor
den. Zij zou bovendien in drie stukken
worden gedeeld. Er zouden geen rechts-
streeksche verbindingën meer zijn tus-
schen Praag en Noord-en Zuid-Slowakije,
noch tusschen Praag en Zuid- en Zuid-
Oost Moravië. De aanvaarding van het
Duitsche memorandum zed geheel West-
Tsjecho-Slowakije, geheel Bohemen en
geheel Moravië aan de genade van Duitsch
land overleveren. Deze poging om den
Tsjecho-Slowaakschen staat te verlammen
zou de suprematie van Duitschland in
Europa voorbereiden.
In het Tsjechische antwoord wordt er
aan herinnerd, dat de regeering te Praag
blijk heeft gegeven van haar bereidwillig
heid, het Sudeten-Duitsche vraagstuk op te
lossen. Zij is tot grens van haar concessies
gegaan, toen zij het Fransch-Britsche plan
als basis voor overeenstemming aanvaard
de. De nieuwe regeering onder leiding van
generaal Syrovy is bezield van denzelfden
on wrikbaren wil als de vorige regeering.
Zij is ervan overtuigd, dat men tot een wer
kelijk accoord kan komen en den vrede
handhaven, indien Frankrijk en Engeland
hun ontwerp van Berchtesgaden, zooals dat
op 19 September aan de Tsjecho-Slowaak
sche regeering is voorgelegd, en dat door
haar aanvaard is, handhaven.
De verdediging van Praag.
Praag wordt voortdurend in staat van
luchtverdediging gehouden. Rondom da
stad is afweergeschut opgesteld en des
avonds zijn de straten volkomen donker.
Patrouilles waken er voor, dat geen onbe
schermd licht achter de vensters of op
voertuigen zichtbaar is. In de omstreken
staan op de vliegvelden jachttoestellen,
die elk oogenblik kunnen opstijgen. Zoek
lichten zoeken den hemel af. Alle dokters
en medische studenten zijn gemobiliseerd
voor de passieve verdediging. De bevol
king blijft kalm en toont een volmaakte
discipline.
WILSON VANMIDDAG BIJ HITLER.
BERLIJN, 27 Sept. (A. N. P.). Sir
Horace Wilson is om even over twaalf
vanmiddag in de kanselarij aangeko
men voor een bezoek aan Hitier.
Hij was vergezeld van den Brit
schen ambassadeur Henderson en
Kirkpatrick, den eersten secretaris der
Britsche ambassade.
CHAMBERLAIN SPREEKT VANAVOND
VOOR DEN OMROEP.
Chamberlain zal vanavond te 8.20
Amst. tijd voor alle zenders een rede
houden over den internationalen toe
stand. Hij zal spreken in zijn werkkamer
in Downingstreet.
CHAMBERLAINS VERKLARING
MAAKT INDRUK TE BERLIJN.
In Duitsche officieele en politieke krin
gen heeft Chamberlains verklaring die
pen indruk gemaakt. Men zegt, dat nu het
belangrijkste de vraag is, of het voor
Duitschland mogelijk is den respijttermijn
van het Duitsche memorandum met en-
enkele dagen te verlengen. De verklaring
van den Britschen minister-president is
nog niet gepubliceerd.
KARDINAAL VERDIER MAANT TOT
VERTROUWEN EN KALMTE.
Kardinaal Verdier, de aartsbisschop van
Parijs, heeft in een radiorede meegedeeld,
dat ook een groot, aantal Fransche pries
ters als reservisten zijn opgeroepen. Frank
rijk, aldus de Kardinaal, heeft zijn liefde
voor den vrede betuigd, maar weet ook
zijn kracht en den moed van zijn zonen te
vertoonen. Hij besloot met een beroep op
vertrouwen, rust en gebed.
RUST IN TSJECHO-SLOWAKIJE.
De Tsjechoslowaaksche omroep heeft te
11 uur medegedeeld: „De nacht van Maan
dag op Dinsdag is in het geheele gebied
rustig geweest met uitzondering van en
kele dagen te verlengen. De verklaring
grenswachten bij Kraslice en Fransens-
bad. Deze aanvallen zijn steeds van den
zelfden aard: een groep Sudeten-Duit
schers, gewapend met geweren en mi
trailleurs, overschrijden de grens, schie
ten op de grenswacht en trekken zich op
Duitschgebied terug."
BESPREKINGEN TE BRUSSEL
BRUSSEL, 27 September (A.N.P.)
Minister-president Spaak heeft vanochtend
een bespreking gehad met generaal Denis,
den minister van landsverdediging, en
generaal Vandenbergen, den chef van den
grooten generalen staf.
Vergezeld van den minister van lands
verdediging, heeft de premier zich ver
volgens naar het koninklijk paleis begeven.
De kabinetsraad is tegen van middag bij
eengeroepen.
Minister-president Spaak voor de radio
Vanavond om acht uur Belgischen tijd
(8.20 Amsterd. tijd) zal minister-president
Spaak voor de radio een mededeeling doen.
ITALIAANSCHE OORLOGSSCHEPEN
VAN SJANGHAI VERTROKKEN
SJANGHAI, 27 September (A.N.P.)
Een Italiaansche kruiser en een Italiaan-
sche mijnlegger zijn plotseling van hier
vertrokken met onbekende bestemming,
hoewel zij volgens het oorspronkelijke plan
nog gedurende geruimen tijd hier zouden
blijven.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
ENGELAND GEEFT OFFICIEEL TE
KENNEN, DAT HET ZICH BIJ FRANK
RIJK EN RUSLAND ZAL AANSLUITEN,
INDIEN DUITSCHLAND TSJECHO-SLO
WAKIJE AANVALT. (1ste blad).
Praag verklaart de eischen van het me
morandum onaanvaardbaar. (1ste blad).
Hitlers rede in het Sportpaleis te Ber
lijn. (2de blad).
Drie spoonvegongelukken veroorzaken
ongeveer 70 dooden. (Buitenl. Ber. 2de
blad).
Binnenland
Nabij Haastrecht reden vanmorgen twee
autobussen in volle vaart op elkaar, waar
door tal van inzittenden verwondingen op
liepen. (1ste blad).
ZES ERNSTIG GEWONDEN.
Ruim 25 personen kregen
lichte kwetsuren.
Vanochtend omstreeks kwart voor
tien zijn op den weg tusschen Gouda
en Oudewater twee autobussen, na
genoeg geheel bezet met passagiers, in
volle vaart met elkaar in botsing ge
komen.
Van de inzittenden kregen drie per
sonen zeer ernstig letsel, drie anderen
werden vrij ernstig gewond, terwijl
van de overigen er ruim 25 lichte
kwetsuren opliepen.
Op genoemd tijdstip naderde uit de rich
ting Utrecht een autobus van de firma Dob-
belman, waarin een gezelschap sigaren
winkeliers zat, dat een bezoek zou brengen
aan de tabaksfabriek van Dobbelman te
Rotterdam. De bus reed achter een trailer,
welke plotseling stopte. Het gevolg was,
dat de bestuurder, die niet meer remmen
kon, om een aanrijding te voorkomen, het
stuur naar links gooide, teneinde te trach
ten, de vrachtauto voorbij te rijden. Deze
manoeuvre mislukte evenwel, aangezien op
hetzelfde oogenblik van den anderen kant
een autobus van den wilden dienst den
HaagUtrecht kwam aanrijden. Een bot
sing was niet meer te vermijden. Beide
v agens vlogen met een harde klap tegen
elkaar en werden grootendeels vernield.
Uit de ravage steeg een luid gegil op. Van
alle kanten kwam hulp toeschieten. Spoe
dig waren de dokters E. A. Verbeek uit
Oudewater en F. J. Hakenberg uit Haast
recht ter plaatse, om geneeskundige hulp
te verleen en. Het bleek, dat van de inzitten
den van de bus uit Den Haag drie personen
levensgevaarlijk gewond waren. Per zie
kenauto werden twee van hen naar het
van Iterson-ziekenhuis te Gouda vervoerd,
terwijl de ander naar het R. K. Ziekenhuis
te Oudewater werd getransporteerd. Voorts
waren van de, reizigers van deze bus nog
drie vrij ernstig gewond, die eveneens naar
het van Iterson-ziekenhuis werden over
gebracht.
Twintig overigen, die in hetzelfde voer
tuig zaten, kregen lichte verwondingen,
hoofdzakelijk schaaf- en snij wonden. Zij
zijn naar het in de nabijheid gelegen kloos
ter van de paters Passionisten te Haastrecht
gebracht, waar zij werden verbonden; later
konden zij hunsweegs gaan.
De passagiers van de bus uit Utrecht
kwamen er beter af. Slechts enkele kregen
lichte verwondingen en konden eveneens
in het klooster behandeld worden.
De politie van Haastrecht heeft de over
blijfselen van beide voertuigen in beslag
genomen.
DE DUITSCH - TSJECHISCHE SPANNING
LANDEN WELKE ZICH NIET AFZIJDIG ZOUDEN HOUDEN INDIEN
TSJECHOSL OWA KI JE ZOU WORDEN AANGE VAL L EN
Y4M DE AS ROME-BERLIJN SSSS WAAR SUDETEN-DUITSCHERS WONEN
