Wat Hitler van Praag eischt.
Komt neer op volkomen
capitulatie, meent Praag.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vandaag worden discussies te Londen
voortgezet.
De toestand ernstig doch niet hopeloos
Vanavond
spreekt Hitler
Nieuwe stap van
Chamberlain bij
Hitier.
KERKNIEUWS
MAANDAG 26 SEPTEMBER 1938
29ste Jaargang No. 9143
9e- GeidóotaSou/fco/nt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Naar van betrouwbare zijde wordt vernomen, zijn de hoofdpunten van
Hitler's eischen voor een regeling in Tsjecho-Slowakije, zooals deze uiteen
gezet zijn in het Duitsche memorandum, dat door bemiddeling van Cham
berlain aan de Tsjecho-Slowaaksche regeering is voorgelegd, de volgende:
Terugtrekking van alle Tsjechische strijdkrachten, politie, gendarmerie,
douanebeambten en grenswachten uit de te ontruimen gebieden, zooals deze
uiteengezet zijn in de bij het memorandum gevoegde landkaart.
Dit gebied moet op 1 October aan Duitschland worden overgedragen.
Het ontruimde gebied moet in zijn tegenwoordigen toestand worden over
gedragen, d.w.z. zonder dat de militaire, economische of verkeersinrich-
tingen, met inbegrip van de grondorganisatie van den luchtdienst en alle
radiostations, vernield of onbruikbaar gemaakt zijn. Het rollend materiaal
van het spoorwegnet in het gebied moet in onbeschadigden staat worden
overgedragen.
De Duitsche regeering gaat ermede accoord, dat een gevolmachtigde ver
tegenwoordiger van de Tsjecho-Slowaaksche regeering en het Tsjecho-
Slowaaksche leger wordt toegevoegd aan het hoofdkwartier van de Duitsche
militaire strijdkrachten, om de bijzonderheden van de wijze van uitvoering
der evacuatie te regelen.
De Tsjecho-Slowaaksche regeering moet onmiddellijk alle Sudeten-
Duitschers, die waar dan ook op het gebied van den Tsjecho-Slowaakschen
staat dienst doen bij de militaire strijdkrachten of bij de politie, ontslaan en
toestaan, huiswaarts te keeren.
De Tsjecho-Slowaaksche regeering moet alle politieke gevangenen van
Duitsche ras vrijlaten.
De Duitsche regeering is bereid toe te staan, dat vóór 25 November uiter
lijk een volksstemming wordt gehouden in nog nader vast te stellen gebieden.
Veranderingen in de nieuwe grens voortvloeiende uit de volksstemming
moeten door een Duitsch-Tsjechische of een internationale commissie worden
geregeld.
De volksstemming zelf moet geschieden onder toezicht van een interna
tionale commissie.
Duitschland stelt voor, dat een gezaghebbende DuitschTsjechische com
missie wordt ingesteld, voor de regeling van alle verdere details.
Gedurende de volksstemming moeten beide partijen haar' militaire strijd
krachten uit de gebieden terugtrekken.
Het standpunt, dat men te Praag inneemt ten aanzien van de definitieve
eischen van Hitler is, naar de diplomatieke correspondent van Reuter meldt,
dat de aanvaarding van het Duitsche plan gelijk zou staan met algeheele
capitulatie van de staatssouvereiniteit.
TSJECHO-SLOWAKIJE ZONDER
MIDDEL VAN VERDEDIGING.
Er wordt o.a. op gewezen, dat het ge
bied, dat moet worden afgestaan, de voor
naamste linie der Tsjecho-Slowaaksche
verdedigingswerken insluip zoodat Tsje
cho-Slowakije zonder middel van verde
diging zou worden gelaten.
De eisch, dat alle Sudeten-Duitschers,
die dienst doen bij het Tsjechische leger
en de politie, ontslagen worden en huis
waarts kunnen keeren, zou, zoo redeneert
men verder, indien hij werd ingewilligd,
dezen Sudeten-Duitschers in staat stellen,
van binnen uit tegen den nieuwen Tsje-
chischen staat te ageeren.
Wat het plebisciet betreft, doet men uit
komen, dat Duitschland de gebieden voor
de volksstemming zou kunnen regelen zoo
als het dat wenscht. Het zou bijvoorbeeld
een regeling kunnen treffen, op grond
waarvan een klein district met een kleine
Duitsche bevolking, zou moeten stemmen
in een aangrenzend gebied met een over
wegend Duitsche bevolking.
Een andere vraag, die volgens den di-
plomatieken correspondent van Reuter te
Praag gesteld wordt, is, wat er gebeurt
met de nationale schuld en hoe het gewel
dige aantal economische kwesties moet
worden geregeld, die zouden voortvloeien
uit de verdeeling van een gebied, dat dui
zend jaar lang een economische eenheid
is geweest. Aanvaarding van de Duitsche
eischen zou, zoo verklaart men, neerko
men op financieele en economische capi
tulatie.
Andere punten van kritiek zijn, dat het
plan geen woord bevat omtrent Hitiers
standpunt ten aanzien van de Poolsche en
Hongaarsche eischen, en ook geen melding
maakt van een Duitschen waarborg voor
het gebied, dat Tsjecho-Slowakije wordt
gelaten, noch van een algemeenen waar
borg overeenkomstig het Britsch-Fransche
plan.
IN HET KORT, ZOO REDENEERT
MEN TE PRAAG, KOMEN HITLERS
EISCHEN HIEROP NEER, DAT VAN
HET EENS ZOO TROTSCHE KONINK
RIJK BOHEMEN WEINIG MEER ZOU
OVERBLIJVEN DAN EEN SOORT CON
CENTRATIEKAMP, WEERLOOS EN ZON
DER MOGELIJKHEID VAN EEN BE
HOORLIJK ECONOMISCH LEVEN.
TOT HOEVER DE DUITSCHE EISCHEN
GAAN.
De beteekenis van het Duitsche memo
randum blijkt pas uit de kaart, die eraan
toegevoegd is. Deze kaart bewijst namelijk,
dat de nieuwe Duitsche eischen oneindig
ver uitgaan boven de eischt tot inlijving bij
Duitschland van alle gebieden met een
Historische rede op
historisch uur
Minister Goebbels heeft be
kend gemaakt, dat hedenavond
in het Sportpaleis te Berlijn een
groote volksbijeenkomst zal wor
den gehouden, die door alle
Duitsche zenders zal worden uit
gezonden.
Op deze bijeenkomst, die om
acht uur Duitsche tijd (8.20 uur
Nederl. tijd) aanvangt, zal Hit-
Ier het woord voeren.
De rede, die Hitier zal houden,
zal, naar de Duitsche radio ver
klaart, „een historische manifes
tatie" op een „historisch uur"
zijn. Goebbels mobiliseert alle
partij-organisaties, opdat ieder
een naar Hitier kan luisteren.
Op straat zullen luidsprekers
worden opgesteld, waardoor het
publiek de rede zal kunnen vol
gen.
Duitsche meerderheid, die Hitier te Berch-
tesgaden had gesteld. Hitier verlangt thans
ook een volksstemming voor de gebieden
waar het Duitsche element niet noemens
waardig vertegenwoordigd is. Dit is bij
voorbeeld het geval met de gebieden tus-
schen Opava en Moravska Ostrawa, het
geheele gebied rond Olmutz, de grenzen
aan de Seudeten-Duitsche gebieden ten
Noorden van de Elbe en die rond Brno
(Bruenn).
Volgens een bericht van semi-officieele
Duitsche zije wijst men er in politieke
kringen te Berlijn op, dat het Duitsche me
morandum geenszins eischen bevat, die
boven de te Berchtesgaden overeengeko
men basis voor de oplossing der Tsjechi
sche kwestie uitgaan. Het te Godesberg
aen Chamberlain voorgelegde en daarna
aan Praag overgebrachte memorandum
behandelt om zoo te zeggen uitsluitend de
modaliteiten voor de uitvoering van dat
gene, wat van Tsjechische zijde reeds aan
vaard is.
DE INDRUK IN ENGELSCHE POLITIEKE
KRINGEN.
De speciale correspondentie van Havas
meldt, dat het Duitsche memorandum in
Engelsche politieke kringen vrijwel alge
meen gevoelens van afkeur heeft gewekt.
Een bevoegde persoonlijkheid gaf naar
deze correspondent verder meldt, Zondag
avond de volgende definitie van het me
morandum:
„Het is geen diplomatieke nota, doch
eerder een „diktaat" van een zegevieren
de mogendheid aan den vooravond van
een wapenstilstand".
FRANSCH-BRITSCHE BESPREKINGEN
Zondagnamiddag zijn de Fransche mi
nisters Daladier en Bonnet te Londen
aangekomen voor het houden van bespre
kingen met Chamberlain en de leden van
het Britsche kabinet.
De besprekingen zijn laat op den avond
begonnen en te 12.35 geëindigd, na een
uur en 10 minuten te hebben geduurd.
De Britsch-Fransche besprekingen zou
den hedenochtend om 10 uur hervat wor
den. Om 12.45 keerden Daladier en Bon
net naar de Fransche ambassade terug.
De toestand na de Zondagavond ge
voerde besprekingen is, naar Reuter
meent te weten, dat hij nog uiterst moei
lijk, doch niet zonder hoop is.
De Fransche ambassade verklaart, dat
generaal Gamelin, de chef van den Fran-
schen generalen staf, zich per vliegtuig
naar Londen begeeft om zich bij de
Fransche delegatie te voegen.
Wilson brengt persoonlijke
mededeeUng over.
Chamberlain heeft vanochtend de be
sprekingen met de Fransche ministers
voortgezet en met volledige goedkeuring
van Daladier en Bonnet besloten een per
soonlijke mededeeling aan Hitier te doen.
Sir Horace Wilson is te dien einde van
ochtend naar Berlijn vertrokken.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 11.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Anti-papisme.
Het anti-papisme kan geen venijniger
middel ter bereiking van zijn doel vinden,
dan de bewering, dat de katholieken geen
trouwe, geen betrouwbare vaderlanders
kunnen zijn; dat men hen dus hoe jam
mer ook! moet uitsluiten van talrijke
ambten en functies.
Men zegt dat natuurlijk niet zoo bout
en zoo kras.
Men zegt het b.v., zooals de N.S.B.'er
Rost van Tonningen het verklaarde voor
de rechtbank, waar hij gedagvaard was
wegens beleediging van minister Goseling.
Deze verklaarde, dat in iederen katho
liek een tragisch conflict bestaat, omdat
hij dikwijls het kerkelijke recht boven het
burgerlijke recht moet laten gaan!
Wat zegt men daarvan? In iederen ka
tholiek een tragisch conflict!! Niet slechts
in iederen aanhanger vanhet „politiek
katholicisme neen, in iederen ka
tholiek!
Deze N.S.B.'er, een der hoofd-figuren
in de beweging, ziet met medelijden neer
op iederen katholiek vanwege diens Gods
dienst, diens Geloof, waardoor hy „dik
wijls" staat voor een tragisch conflict
tusschen plichten plichten ten opzichte
van de burgerlijke Overheid en ten op
zichte van de Kerk!
Wat zegt daarvan de katholiek, die nóg
zijn sympathie geeft aan de N.S.B.?
Kan hij verdragen, dat op hem op
iederen katholiek, óók op hem het
stempel wordt gedrukt van een zeker min
derwaardig staatsburgerschap? Hoe voelt
hij zich thuis onder leiders, die hem, als
katholiek, aldus beschouwen?
Dat tragisch conflict, waarvan genoem
de N.S.B.'er spreekt, zou voor ons, ka
tholieken in Nederland, inderdaad er zijn,
wanneer ook hier de burgerlijke overheid
in haar wetgeving de katholieken zou ver
volgen.
Maar dan is er geen botsing tusschen
kerkelijk recht en burgerlijk recht, waar
bij het eerste boven het tweede gaat; maar
een botsing tusschen kerkelijk recht en
wat is klaarblijkelijk burgerlijk on
recht!
Kaasuitvoer naar België
Ongerustheid over Belgische
beperkingsmaatregelen
De drie centrale landbouw-organisaties
hebben Zaterdag het volgende telegram aan
den minister van Economische Zaken gezon
den:
„Belgische maatregelen nopens beperking
kaasinvoer veroorzaken in veehouderskrin
gen groote ongerustheid.- Centrale land
bouw-organisaties dringen er bij Uwe Excel
lentie met klem op aan tegen deze bedrijfs-
ontwrichtende maatregelen stelling te
Het Kamerlid v. d. Weijden heeft volgend
telegram aan den minister verzonden.
„Ik nam er kennis van, dat Dinsdag a.s. i
Brussel conferentie zal plaats hebben tus
schen Regeeringsvertegenwoordigers van
Nederland en België.
Door bekende contingenteeringsvoorne-
mens van België ten aanzien van kaas vormt
de vrijwel eenige factor van electriciteit bij
den kaasafzet naar buitenland in gevaar.
Verzoekt Zijne Excellentie beleefd, doch
dringend, de onderhandelaren op dit punt
een krachtige houding op te leggen, om ca
tastrophe voor veehouders te voorkomen.
Buitenland
DE EISCHEN VAN HITLER, VERVAT
IN HET JONGSTE MEMORANDUM GAAN
VEEL VERDER DAN DE VOORWAAR
DEN VAN BERCHTESGADEN. PRAAG
NOEMT ZE EEN EISCH TOT VOLLEDI
GE CAPITULATIE.
VANAVOND SPREEKT HITLER DOOR
DE RADIO. (1ste blad).
De besprekingen van Daladier en Bonnet
te Londen. (1ste blad).
Een Tsjechische toelichting op het mo
bilisatie-besluit. (2de blad).
De Poolsche en Hongaarsche eischen.
(2de blad).
Binnenland
Benoemingen in het Bisdom Haarlem (le
blad).
Beperking uitvoer kaas naar België, (le
blad).
Een auto-ongeluk onder Moergestel
eischt één doode en verschillende gewon
den. (2de blad).
Sport en Wedstrijden
VOETBAL: SJC verslaat DOSR, Teylin-
gen klopt Lisse en WL wint van DONK.
De Leidsche K. N. V. B.-clubs in 2e en
3e klasse behalen slechts één punt. (3de
blad).
ATHLETIEK: De Leidsche Singelloop
door H. Coblentz gewonnen. Jan Zeegers
vestigt twee nieuwe Ned. records bij de
sluiting van het seizoen. (3de blad).
DE ROOMSCH-KATHOLIEKE WERK
LIEDEN EN DE TROONREDE.
Wel niet het verlossende woord, doch de
verlossende daad is nog mogelijk.
In de te Utrecht gehouden algemeene
vergadering van den Diocesanen bond van
R.-K. werkliedenvereenigingen in het aarts
bisdom, heeft de voorzitter, de heer H. C.
Nijkamp, uit Enschede, in antwoord op een
tot hem uit de vergadering gerichte vraag
medegedeeld, dat er z.i. in de Troonrede
heel wat aanrakingspunten zijn te vinden
met betrekking tot een gewenschte bestrij
ding der werkloosheid. Deze punten gaan
een heel eind in de richting van het uiterst
mogelijke op dit terrein, wanneer zij goed
uitgewerkt worden. Nu er nog geen con
crete voorstellen zijn, wilde de heer Nij
kamp zich van een verdere beoordeeling
onthouden. Wat de heer De Bruijn had be
doeld met het verlossende woord, was het
uiterste wat de regeering kan doen, na
tuurlijk zonder zich aan avonturierspolitiek
over te geven. Als deze Troonrede dan wel
niet dit verlossende woord bevatte, dan
lag hier toch in ieder geval de mogelijk
heid tot een verlossende daad. Spr. hoop
te, dat de concrete maatregelen, die straks
zouden worden voorgesteld, deze verlossen
de daad zouden brengen.
Z. EXC. MGR. GIOBBE BIJ
Z. H. DEN PAUS.
de
De Romeinsche oorrespondent van
„Tijd" seint d.d. 24 September:
Z. H. de Paus heeft heden in particuliere
audiëntie ontvangen Z. Exc. Mgr. Paolo
Giobbe, Internuntius te Den Haag.
BENOEMINGEN BISDOM HAARLEM
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd: tot kapelaan te Schiedam (H. Li-
duina) den weleerw. heer J. H. J. Greite-
mann; tot kapelaan te Gouda (O. L. Vrouw
Hem.) den weleerw. heer G. C. M. van Dijk;
tot kapelaan te Haarlem (H. Liduina) den
weleerw. heer J. Th. van der Beek, die
kapelaan was te Bennebroek; tot assistent
te Amsterdam (H. Nicolaas binnen de Ves
te) den weleerw. heer A. van der Voorn
(neom.); tot assistent te Alphen a. d.
R ij n den weleerw. heer M. van Stee (nem.)
EM.-PASTOOR J. J. G. HAF-
KENSCHEIDT
Op 69-jarigen leeftijd is te Nijmegen over
leden de zeereerw. heer J. J. G. Hafken-
scheidt, em.-pastoor van K w a k e 1. De
thans overledene werd te Dordrecht gebo
ren 18 September 1869 en priester gewijd 18
Maart 1893. Achtereenvolgens was hij kape-
alan te Rotterdam (H. Laurentius), Hein-
kenszand, Schiedam (O. L. Vr. Visitatie),
Amsterdam (H. Willibr. buiten de Veste), en
Leiden (H. Petrus). In 1909 werd hij pas
toor te De Cockdorp en in 1912 volgde zijn
benoeming te Kwakel. Te Nijmegen is Dins
dag de begrafenis.