Praag legt zich thans
bij het Londensche
voorstel neer
Donderdagmiddag tweede ontmoeting
tusschen Chamberlain en Hitler
Vreemde cheques
^81* en bankpapier
BUITENLAND
Hongaarsche
ministers bij Hitier
Polen en Tsjecho-
Slowakije
WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 7
TE GODESBERG AAN DEN RIJN
De spanning, die gisternamiddag plotseling wederom sterk steeg, toen be
kend werd, dat het bericht, volgens hetwelk Praag zou hebben toegegeven,
voorbarig was, is thans geweken. De Tsjecho-Slowaaksche regeering heeft, na
den geheelen nacht te hebben beraadslaagd, hedenmorgen het door Frankrijk
en Engeland te Londen opgestelde voorstel aanvaard.
De vergadering der politieke ministers was tegen 6 uur in den ochtend
afgeloopen. De besprekingen hadden 2Vz uur geduurd. Om 6 uur kwamen de
ministers in kabinetsraad op het kasteel te Praag bijeen.
Gisteren had de regeering te Praag een antwoordnota gezonden aan Lon
den, waarin gezegd werd, dat het Praagsche kabinet zich met de Fransch-
Britsche voorstellen, die zonder zijn toestemming waren opgesteld, niet kon
vereenigen.
Derhalve werd verlangd, dat het conflict tusschen Tsjecho-Slowakije en
Duitschland overeenkomstig het tusschen beide landen bestaande verdrag
van 1926 aan arbitrage zou worden onderworpen, en dat de regeeringen te
Londen en Parijs de kwestie opnieuw in studie zouden nemen.
De Fransche en Britsche gezanten ondernamen daarop onverwijld geza
menlijk stappen bij Bcnesj en na druk geconfereer tijdens den nacht gaf Praag
ten slotte toe.
Officieel wordt nu ook medegedeeld, dat Chamberlain en Hitier besloten
hebben, de te Berchtesgaden begonnen besprekingen Donderdagmiddag 3 uur
te Godesberg te hervatten.
Vernomen wordt, dat Chamberlain wederom vergezeld zal zijn van Ho
race Wilson en Strang.
Hitler en von Ribbentrop zijn gisteravond te 23.15 uur reeds per trein naar
Godesberg a. d. Rijn vertrokken.
DE FRANSCHE PERS WAS BEZORGD.
De „Figaro" schrijft vóór het bekend
worden van Praags toegeven het volgende:
De Britsche ministers hebben gisteravond
in een sfeer van groote verontrusting ver
gaderd, want bij de nieuwe moeilijkheden
door het antwoord van Praag, voegen zich
thans nog andere, die nog zorgwekkender
zijn. In de berichten uit Berlijn is duide
lijk te lezen, dat Hitier, na zijn onderhoud
met Chamberlain, tot de conclusie is geko
men, dat het mogelijk is den prijs van het
accoord nog te verhoogen, en dat hij het
Fransch-Britsche ontwerp onvoldoende zou
achten. Het zou er thans om gaan, Tsjecho-
Slowakije van de l^aart van Europa te doen
verdwijnen, en men verwacht in Londen,
dat Hitier zich thans zal opwerpen als de
beschermer der andere minderheden en de
Tsjechische minderheid, autonoom en ge
ïsoleerd, in het hart van het herstelde Oos-
tenrijksch-Hongaarsche rijk zal overlaten.
De „Petit Parisien" schreef: Het is te
hopen, dat de bedenkingen en vragen der
Praagsche regeering geen poging vormen
om de zaak op de lange baan te schuiven,
in de hoop, dat de toestand beter wordt. De
toestand kan eerder slechter worden. 25
Duitsche divisies staan gereed om Tsjecho-
Slowakije binnen te rukken, indien niet
spoedig een vreedzame oplossing tot stand
komt.
Madame Tabouis schreef in de „Oeuvre":
Leidende Engelsche kringen denken-, dat
Hitier vooral een algemeene overeenkomst
in Europa wil, een definitieve regeling van
alle sinds jaren met Frankrijk en Enge
land hangende kwesties. Duitschland, zoo
zegt men te Londen, wil een pact van vier,
na regeling der kwesties in Centraal Euro
pa, in Spanje, alsmede der koloniale kwes
tie. Tevens wil het een luchtpact, en een
bewapeningsovereenkomst.
De „Epoque" schrijft: Polen en Hongarije
worden gedreven en gesteund door Duitsch
land en Italië. De bedoelingen van Duitsch
land schijnen geen twijfel meer open te
laten, want Hitier zoekt in alle haast naar
bondgenooten. Het gaat erom te weten, of
men Duitschland en zijn bondgenooten de
vrije hand in Midden-Europa zal laten.
DE MEENING IN DE VER. STATEN.
Te Washington neemt men in toenemen
de mate een terughoudend standpunt in ten
aanzien van de politieke crisis in Europa,
daar men in regeeringskringen vreest, dat
de toestand eerder erger dan beter wordt,
nu behalve Duitschland ook Hongarije en
Polen met hun eischen komen. Een inmen
ging, in welken vorm ook, wordt ten stel
ligste afgewezen.
De „New York Times" drukt een ge-
heele pagina af met commentaren van bla
den uit alle deelen der Ver. Staten over
den toestand in Europa. Deze commentaren,
zegt de „New Yok Times", onthullen het
gevoelen, dat Tsjecho-Slowakije door
Frankrijk en Engeland is verraden, dat
de oorlog slechts is uitgesteld, maar' niet
vermeden, en dat de Vereenigde Staten
zich er volkomen buiten moeten houden.
UITTOCHT VAN TSJECHISCHE
INDUSTRIEELEN?
De beide laatste dagen, aldus het Duit
sche Nieuwsbureau, heeft men op het vlieg
veld MuenchenOberwiesenfeld een zeer
sterk luchtverkeer Praag—Zuerich kunnen
k waarnemen. Talrijke Tsjechische industriee-
len verlaten met hun gezinnen én hun geld
reeds in extra vliegtuigen hun land om
zich naar Zwitserland te begeven. Deels
zijn de vliegtuigen speciaal daartoe uit
Zwitserland naar Tsjecho-Slowakije ge
bracht.
HET SUDETEN-DUITSCHE VRIJKORPS.
- Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: „De
toevloed naar het Sudeten-Duitsche vrij
korps heeft een grooten omvang aangeno-
mën, dat op het oogenblik onmogelijk alle
manschappen uitgerust kunnen worden.
Het commando heeft daarom het volgende
medegedeeld: Sudeten-Duitschers, die in
Duitschland werken, kunnen zich voor het
vrijkorps aanmelden, doch moeten op hun
werk blijven of daartoe terugkeeren, tot
zij opgeroepen worden.
DE BESPREKINGEN TE PRAAG.
Om negen uur vanochtend werd de com
missie van twintig bijeengeroepen.
Deze commissie, bestaande uit leden der
regeeringscoalitie, vergadert in het kabinet
van den minister-president onder leiding
van de voorzitters van Kamer, en Senaat,,
Malypetr en Soukup.
De politiek'e beraadslagingen zouden
waarschijnlijk den geheelen ochtend voort
duren.
Buitenlandsctie berichten
MASSAMOORD
VAN EEN CUBAANSCHEN BOER.
Negen menschen onthoofd.
In de Oostelijke provincie van Cuba
heeft een boer met een kapmes zijn moe
der, zijn oom' en zijn zeven broers ont
hoofd, en daarna de boerderij in brand ge
stoken. Politie en militairen zoeken de om
liggende velden af om den massamoorde
naar op te sporen.
DE SPOORWEGRAMP IN DE
VER. STATEN.
Volgens de laatste berichten zijn bij het
spoorwegongeluk bij Tortuga (Ver. Staten)
elf menschen om het leven gekomen en
meer dan honderd gewond. Van vele ge
wonden is de toestand ernstig.
HEVIGE REGENS IN AMERIKA.
Uit Boston wordt gemeld, dat het sedert
vier dagen onafgebroken heeft geregend.
In Massachussets is aanzienlijke schade
aangericht. Bij verkeersongelukken zijn
tien personen om het leven gekomen.
IUITSCHLAND
BESPREKINGEN OVER
TSJECHO-SLOWAKIJE.
De Hongaarsche minister-president, Im-
redy, heeft gisteren in gezelschap van den
Hongaarschen minister van buitenlandsche
zaken, Kanya, den chef van den Hongaar
schen generalen staf, generaal Keresztes-
Fischer en staatssecretaris Fataky, een be
zoek gebracht aan den Fuehrer en rijks
kanselier te Berchtesgaden. Ook de Duit
sche minister van buitenlandsche zaken,
von Ribbentrop, was bij het onderhoud op
den Oberzalzberg aanwezig. Besproken zijn
de onhoudbare toestanden in Tsjecho-Slo
wakije, meldt het Duitsche Nieuwsbureau.
Terwijl de Fuehrer een uiteenzetting gaf
van de Duitsche vraagstukken, spraken de
Hongaarsche ministers uitvoerig over de
eveneens onwrikbare eischen van het ge-
heele Hongaarsche volk tot het verkrijgen
van zelfbeschikking voor de onderdrukte
volksgenooten in Tsjecho-Slowakije.
Het 'bezoek van de beide Hongaarsche
ministers is zoowel in Duitschland als in
Hongarije streng geheim gehouden tot de
beide Hongaren weer uit Berchtesgaden
waren vertrokken. In Duitsche politieke
kringen toont men zich zeer gereserveerd
ten aanzien van de resultaten der bespre
kingen. Men meent in zekere kringen te
weten, dat Hongarije geen zuivere gebieds-
afstand zou eischen| doch een plebisciet,
gevolgd door autonomie in het kader van
den Tsjecho-Slowaaksohen staat.
Horthy bij Goering op jacht.
Maarschalk Goering, die hersteld is, heeft
gisteren te Alt-Sternberg een uitvoerig on
derhoud met den Hongaarschen rijksbe
stuurder Horthy gehad. Horthy verblijft
sedert eenige dagen als gast van Goering
in het jachtgebied van Sternberg.
ITALIË
TOESPRAAK VAN MUSSOLINI.
Gisteren in den vooravond is Mussolini,
begroet door- het gebeier der- klokken, te
Udine aangekomen. Staande op het balkon
van het regeeringspaleis hield de Duce een
toespraak, waarin hij een schets gaf van
de Itailaansche geschiedenis der laatste de
cenniën. Hij. zeide: „Onze grenzen zijn be
veiligd, wij hebben Libye heroverd, wij
hebben de diplomatieke kwesties geliqui
deerd, die hangende waren gebleven. Wij
zijn machtig te land, ter zee en in de lucht.
Wij geven er de voorkeur aan, dat men ons
vreest". In de laatste zestien jaar, aldus
zeide de Duce, hebben andere volken crisis
gekend, doch het Italiaansche volk heeft zijn
kalmte niet verloren, want twintig jaar
strijd en een fascistische revolutie hebben
van de Italiaansche ziel een blok metaal
gemaakt. Als het volk morgen weer voor
een vuurproef zou worden geroepen, zou
het geen minuut aarzelen". Mussolini werd
voortdurend luide toegejuicht.
POLEN
DE POOLSCHE AMBASSADEUR BIJ
HITLER.
De Fuehrer en rijkskansleier heeft gis
teren te Berchtesgaden in aanwezigheid
van von Ribbentrop den Poolschen am
bassadeur ontvangen.
In Poolsche kringen te Berlijn wordt ver
klaard, dat het bezoek van den Poolschen
ambassadeur aan Hitier evenwijdig loopt
met de stappen, die op instructie van War
schau te Parijs, Londen en Rome zijn ge
daan. Het doel dezer stappen is een nieuwe
preciseering van het Poolsche standpunt in
het Tsjecho-Slowaaksche vraagstuk. Het is
verder waarschijnlijk, dat Hitier en de am
bassadeur de houding -van hun landen in
deze kwestie besproken hebben.
Ook Moscicki door Goering uitgenoodigd?
In welingelichte kringen te Warschau zegt
men het zeer goed mogelijk te achten, dat
Goering den Poolschen president, Moscicki,
tot een jachtpartij te Rominten heeft uitge
noodigd. Het bericht is echter niet fofi-
cieel bevestigd.
Betoogingen in Polen voor den terugkeer
van Teschen.
Uit alle deelen des lands komen berichten
binnen over bijeenkomsten, die gewijd zijn
aan het lot van Teschen.
In een bijeenkomst van het kamp der
nationale eenheid te Gdingen is een reso-
lutie.aangenomen, waarin gezegd wordt, dat
Teschen, welke ook de loop der gebeurte
nissen moge zijn, naar Polen moet terug
keeren.
De nieuwe verkeersweg
onder Bodegraven
Het werk aan den Weyweg
HET VEEN UIT DEN BODEM
WEGGEPERST.
De zandafgravingswerken aan den
Weijweg voor den nieuwen verkeers»
weg no. 12 vorderen goed. In het pol
derlandschap bakent het silhouet de
zer weg zich reeds zoodanig af dat
thans iedere leek kan zien wat het
worden moet. Zoo ver het oog reikt
is het één uitgestrekte zand ba ap met
op verschillende plaatsen de kunstwer
ken er tusschen. Op sommige plaatsen
is het zand tot op groote hoogte ge
stort om het veen maar zoo diep mo
gelijk uit den bodem te drukken.
De grootste zandtoevoer heeft nu nog
plaats bij den Goudschen Straatweg, waar
al verscheidene weken tientallen treinen
dagelijks het zand hebben vervoerd.
Vorige week lag het geheele bedrijf stil,
daar toen de vacantieweek voor de arbei
ders was aangebroken en er, me't uitzon
dering van enkele machine-bankwerkers,
niemand werkte. Die week was het op
vallend stil. Niets werd gehoord. Het was
of alles in diepen slaap was verzonken.
Nu werkt alles echter weer met volle
kracht en is het weer één en al bedrijvig
heid wat de toeschouwer om zich heen
ziet.
Water, zand en dijken.
Wanneer men langs de Zuidzijde rijdt
en men heeft den toestand gekend zoo
als die voor 2 jaar was, dan ziet men te
vens hoeveel hier in veranderd. Het groe
ne, malsche gras op de weilanden, welke
men voor dien had, is veranderd in één
groote watermassa. Een gedeelte van den
ouden Weijweg is verdwenen en een nieu
we weg is weer aangelegd. Voor ons klotst
het water tegen de nu nog hooge dijken
aan, doch wanneer over enkele maanden het
werk zal gereed zijn en het water in dit
binnenmeer op gelijke hoogte zal zijn met
het water van den Ouden Rijn, zullen voor
het oog van den toeschouwer deze dijken
tot doodgewone kaden gedegradeerd zijn.
De watermassa zal dan echter geweldig
zijn en duizenden en nog eens duizenden
kubieke meters water zullen tegen de
beide wegen aanspoelen.
Toen begonnen werd met graven was
alleen de bedoeling het gedeelte weiland
uit te graven hetgeen door het aanne
mersbedrijf der firma Broekhoven was
aangekocht en gelegen was ten Oosten
van den Weijweg. Het bleek, dat de zand-
voorraad in dit gedeelte grond, voorheen
toebehoorende aan de wed. G. Rijlaarsdam,
niet voldoende zóu zijn, waarom dan ook
door de firma Broekhoven een tweede stuk
grond, in huur bij den landbouwer H.
Schouten, werd aangekocht om dit even
eens uit te zanden. Dit gedeelte grond lag
wel parallel met het reeds gedeeltelijk uit
gegraven gedeelte, doch was gescheiden
door den Weijweg. Met hét polderbestuur
werd toen een Overeenkomst bereikt om
den ouden Weijweg eveneens uit te gra
ven en een nieuwe om het uitgegraven ge
deelte te leggen. Nr.rdocr kreeg men nu
een uitgegraven gedeelte van circa 1 H.A.
f 10.000 vierkante meter. Op vele plaatsen
is het zand vele meters diep weggegraven
en gezogen door een zandzuiger. Nog ligt
de zuiger in dit „meer" en geregeld aan
De anti-Tsjechische houding in Poolsche
politieke kringen, pers en openbare mea
ning wordt voortdurend sterker. In een
zichtbaar geïnspireerden commentaar
schrijft het agentschap „Iskra", dat Polen
bereid is 200.000 Polen in Silezië den weg
naar hun vaderland te openen. Indien dat
riet op andere wijze bereikt kan worden,
DE POOLSCHE MINDERHEDEN
tN TSJECHOSLOWAKIJE
zal Polen het met geweld verwerven. De
Foolsche staatsraison is geconcentreerd in
de gewapende macht. In Maart van dit jaar
v/as het noemen van dat woord reeds vol
doende om het conflict met Littauen te
regelen. Wij zijn thans evenals toen bereid,
schrijft het agentschap. Verder wordt te
verstaan gegeven, dat de nieuwe grenzen
van Tsjecho-Slowakije niet door Polen ge
garandeerd zullen worden, indien Silezië
niet aan Polen terugvalt;
JAPAN
JAPAN VERWERPT ARTIKEL 17.
Het Japansche kabinet heeft besloten, de
uitnoodiging van den Volkenbond tot toe
passing van artikel 17 van 'het Handvest
van den Volkenbond, dat door China is ge-
eischt, van de hand te wijzen.
Officieële Crlsispubllcatles
OPENSTELLING GELEGENHEID TOT
ROGGE DENATURATIE.
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale
maakt bekend, dat zij met ingang van
Woensdag 21 September 1938 opzichters en
kleurders voor het houden van toezicht op
de denaturatie van rogge beschikbaar stelt.
Aanvragen om toezicht op denaturatie
dienen schriftelijk bij de Nederlandsche
Akkerbouwcentrale, Bezuidenhout 15,
's-Gravenhage, te worden ingediend.
De handelaren dienen er rekening mede
te houden, dat op denzelfden vasten dag
als voor hen in 1936 werd vastgesteld, per
soneel voor het houden van toezicht be
schikbaar zal worden gesteld.
Hoofdpijn, Kiespijn. hêipenhiSbj
altijd een poeder of cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt's Poeders per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Ca
chets, genaamd „MijnhardtjeB"2 st. 10ct.Doos50ct.
zuigt deze het zand nog dieper op. Voor
een groot gedeelte heeft dit uitgegraven
gedeelte hierdoor een diepte bereikt van
16 a 17 meter. Circa 2.000.000 kub. meter
zand heeft men verwerkt. Dit is alles ver
werkt op het gedeelte tusschen de Goud
schen Straatweg en tot Woerden. Duizen
den treinen zand zijn derhalve vanuit de
„put", zooals het in arbeidersterm ge
bruikt wordt, vervoerd tusschen dit ge
deelte. Dit gedeelte bleek dan ook wel
zeer veenderig te zijn.
Zand voor veen.
Dit veen, dat in den bodem aanwezig is,
moet er echter allemaal uit. Om dit er uit
te persen, wordt de zandlaag maar steeds
toegevoegd zoodat de druk op den bodem
zwaarder wordt en het veen naar boven
komt. Om dit te verkrijgen moest echter
op vele plaatsen 3 en soms meer meters
zand gestort worden boven de normale
hoogte van den weg. Men bleef op zulk
een plaats net zoo lang zand storten, tot
het zand niet meer zakte en het veen dus
dan geheel uit den bodem verdwenen was.
Deze overhoogte van zand moet natuurlijk
later weer allemaal weggegraven worden
om den weg op juiste hoogte te brengen.
Dat het op sommige plaatsen zeer veenderig
was is wel gebleken. Men trof soms ge
deelten aan waar het zand maar bleef zag-
ken. Zoo kon het gebeuren, dat men over
een afstand van 4 a 500 meter weken,
soms maanden dag en nacht moest storten
eer het veen uit den bodem was.
Wanneer men een tocht langs dezen baan
maakt kan men duidelijk het uitgeperste
veen aan weerszijden van den weg zien.
Tot groote hoogte is het opgeperst en op
sommige plaatsen komt het veen boven
den weg uit. Meters hoog is het veen naar
boven gekomen. Het is werkelijk een in
teressant gezicht te zien de geweldige druk
welke het zand op den bodem uitoefent.
Nog een half jaar.
We schreven reeds, dat het werk vor
dert. Toch zal het nog naar onze meening
zeker nog wel een half jaar duren eer dat
het zoover gereed is. Nog dagelijks rijden
de zandtreinen en hoewel het laden nu
niet zoo vlug meer gaat, toch gaan er nog
vele treinen per dag. Voorheen werden de
treinen geladen door een graafmachine,
welke in circa 10 minuten tijd een trein
van ongeveer 71 kub. meter vol had. Deze
machine is enkele weken terug stop gezet
om overgeplaatst te worden naar de wer
ken onder Utrecht. Nu geschiedt het la
den der treinen door een tweetal dreglij-
nen, doch dit neemt meer tijd in beslag.
Het nieuwe gedeelte Weijweg, hetwelk
in deplaats gekomen is van den ouden
Weijweg, welke doorgegraven is, is een
mooie weg geworden. De weg is aanzien
lijk breeder geworden dan de oude was,
terwijl de jonge boompjes aan weerszij
den van den weg het aanzien geven van
een laan.
Zoo is veel veranderd en heeft dit alles
gedurende geruimen tijd aan vele arbei
ders werk verschaft. Tientallen arbeiders
hebben nu zoo wat 2 jaar onafgebroken
aan dit werk gearbeid, hetwelk voor deze
menschen een uitkomst is. Het zal voor
velen straks weer minder mooi wezèn als
het werk klaar zal zijn, hoewel dit o.i.
nog wel een half jaar zal aanloopen. Het
is een mooi stuk werk, dat, behalve de
verstrekking van het werk aan de arbei
ders, ook uit andere oogpunten doelmatig
genoemd mag worden. Op de wijze waar
op dit alles uitgevoerd wordt blijkt, tevens
hoe de firma Brekhoven tegen zijn taak
opgewassen is. Zoo'n werk eischt veel ver
nuft, doch de vele moeilijkheden wist deze
firma immer te overbruggen.
Natuurlijk is niet voor allen dit werk
een uitkomst geweest. Wij denken hierbij
aan de twee arbeiders welke het met
den dood hebben moeten bekoopen, een
treurend gezin achterlatend. Ook denken
wij aan de verschillende arbeiders welke
min of meer ernstige verwondingen heb
ben opgeloopen. Doch op welk groot werk
gebeurt dit niet?
Het blijft een werk dat ieders verwon
dering afdwingt.
Dat kan reusachtig aardig zijn...,
op Schiphol of zoo. Maar als u op straal
loopt of rijdt en ze dan ziet vliegen...
dan ziet u direct daarna dikwijls sterre
tjes. En morgen zeggen ze van u.—
„hij zèg ze vliegen!"
^jJDT VEILIG 1
