DE TROONREDE
CHANTAGE!
Praag geeft toe
Abonnementen.
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1938 29:te Jaargang No. 9138
Tfl lefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bij den aanvang van het zittingsjaar tot hervatting uwer werkzaamheden
gevoel Ik allereerst behoefte uitdrukking te geven aan Mijne gevoelens van
diepe erkentelijkheid voor de in de afgeloopen weken uit alle lagen van Mijn
Volk ontvangen bewijzen van gehechtheid aan Mij en Mijn Huis. De herin
nering daaraan zal bij Mij onvergetelijk zijn.
Kon Ik ten vorigen jare in Uw midden gewagen van hoop op verbetering
in den economischen toestand des lands, de gang van zaken sinds dat tijd
stip heeft deze hoop niet in vervulling doen gaan. Wel is de werkloosheid
sinds dat tijdstip nog eenigszins afgenomen, maar over het algemeen zijn de
economische vooruitzichten minder gunstig dan destijds het geval was.
Deze toestand plaatst de regeering opnieuw voor de vraag wat gedaan
kan worden tot verlevendiging van het bedrijfsleven en de daarmede saam-
hangende werkgelegenheid voor groote groepen van ons volk. Met het oog
hierop zullen bijzondere voorzieningen worden getroffen ter bevordering van
den uitvoer onzer producten, terwijl voor bepaalde bedrijven tariefmaatre
gelen van matig beschermenden aard in voorbereiding zijn. Ook zal aan de
verdere ontplooiing onzer nationale nijverheid en aan de belangen der
scheepvaart bij voortduring aandacht worden geschonken.
Mag worden gehoopt, dat van deze voorzieningen een gunstige invloed
op de werkgelegenheid zal uitgaan, daarnevens zal worden voortgegaan met
het treffen van bijzondere maatregelen tot bestrijding der werkloosheid. In
zonderheid zal belangrijke uitbreiding worden gegeven aan de uitvoering
van die werken, welke bijdragen tot verhooging van het voortbrengingsver-
mogen van den bodem en daardoor leiden tot het ontstaan van blijvende werk
gelegenheid. De verdere uitvoering van de drooglegging van den Noord-
Oostpolder en de voorbereiding van de overige inpolderingen in het IJssel-
meer, zullen krachtig worden voortgezet.
Teneinde remmende invloeden op de uitvoering van werken tot bestrijding
der werkloosheid zooveel mogelijk uit den weg te ruimen, zullen voorstellen
van wetgevenden aard U eerlang bereiken.
De werkloosheid onder de jeugd heeft de bijzondere aandacht der Regee
ring; maatregelen tot krachtiger bestrijding worden voorbereid.
Tot voldoening stemt, dat in deze bewogen tijden de betrekkingen van
Nederland tot de andere mogendheden haar vriendschappelijk karakter on
veranderd hebben mogen behouden. De Regeering blijft er op bedacht, de
positie van Nederland door onze even zorgvuldig als bestendig gevolgde
politiek van zelfstandigheid te bevestigen en te versterken. Daartoe blijft de
verdere uitvoering der voorgenomen maatregelen tot versterking van 's lands
weermacht onontbeerlijk.
De toestand van de openbare financiën blijft in zeer bijzondere mate zorg
vereischen, en noopt mitsdien tot een zoo groot mogelijke beperking der uit
gaven. Dit is te meer geboden omdat de offers, welke in de huidige omstan
digheden gebracht moeten worden voor de defensie, alsmede die, welke nu
reeds gedurende een reeks van jaren gevorderd worden voor de bestrijding
der werkloosheid en de leniging van haar gevolgen, zeer zware eischen aan
de publieke kassen stellen.
Grooter offers zullen echter nog noodig zijn om in deze voor ons volks
bestaan zoo eminente belangen op de juiste wijze te blijven voorzien.
Voorstellen, welke er op gericht zijn het geheele volk zooveel mogelijk in
deze nationale offers te doen deelen, zullen II in dit zittingsjaar worden aan
geboden. Het ligt in het voornemen hiermede gepaard te doen gaan voor
stellen tot belastingherziening, teneinde een meer rechtvaardige verdeeling
van den druk te verkrijgen en de in bepaalde belastingen gelegen belemme
ringen tegen verruiming van de werkgelegenheid zooveel mogelijk weg te
nemen.
In verband met het feit, dat de wijzigingen in de economische verhoudingen
op het gebied van den landbouw meer en meer van blijvenden aard blijken
te zijn, is het gewenscht, dat aan de genomen maatregelen een organisatie
ten grondslag wordt gelegd, waarbij in het bijzonder gelet zal worden op de
handhaving der bij het landbouwbedrijfsleven behoorende eigen verantwoor
delijkheid.
Blijft Curasao zich verheugen in een gestadige ontwikkeling en vertoont
de financieele toestand van Suriname een lichte verbetering, de in het vorig
jaar ingetreden terugval in de conjunctuur heeft niet nagelaten een ongun-
stigen invloed uit te oefenen op den algemeenen economischen en financieelen
toestand van Nederlandsch-Indië.
Hoewel een voorzichtig financieel beleid terughouding eischt bij het bera
men van maatregelen met geldelijke gevolgen, zal niettemin worden voort
gegaan met het streven naar verbreeding van de economische basis des lands.
De doelmatige inrichting van de verdediging van Nederlandsch-Indië te
land en ter zee, welke van de Schatkist zware offers eischt, heeft de voort
durende aandacht der Regeering.
Met erkentelijkheid maak Ik gewag van de toewijding waarmede Leger
en Vloot, zoomede de ambtenaren in burgerlijken dienst in het geheele Ko
ninkrijk hunne taak vervullen.
Ook in het komende zittingjaar zal weer veel arbeid en toewijding van
Regeering en Staten-Generaal worden gevorderd. In het vertrouwen, dat die
arbeid verricht zal kunnen worden in hartelijke saamwerking en met de in
nige bede, dat de Almachtige God ons allen de noodige kracht en wijsheid
schenke, verklaar Ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Belangrijke, maar vage
toezeggingen
De vraag, die de aandacht gespannen
hield naar de Troonrede van dit jaar, was:
welke maatregelen zal de Regeering aan
kondigen ter verlevendiging van het be
drijfsleven en vergrooting van de werkge
legenheid, ter bestrijding van de werkloos
heid?
En hoe is het antwoord op deze vraag?
Bevredigt het?
Niemand kan ontkennen, dat het ant
woord, in de Troonrede gegeven, ons be
trekkelijk weinig concreets mededeelt.
Wie concrete voornemens van de regee
ring had verwacht, voelt zich zeker niet
bevredigd door deze Troonrede, maar te
leurgesteld. Dit eenerzijds.
Ook kan echter anderzijds niemand ont
kennen, dat de Troonrede voornemens aan
kondigt, in groote lijnen, welker ver
wezenlijking een inderdaad bevredigend en
een zeer bevredigend antwoord zal kunnen
geven op de hier gestelde vraag.
Het onzekere, waarin de Troonrede ons
laat, zal, naar wij verwachten, ten deele
worden opgeheven door de „millioenen-
nota", die vanavond verschijnt, terwijl wij
verder nog even zullen moeten afwachten
op wat de Regeering in de eerstvolgende
maanden zal voorstellen.
De Regeering zegt op de eerste plaats,
dat bijzondere maatregelen zullen worden
getroffen „ter bevordering van den uitvoer
onzer producten, terwijl voor bepaalde be
drijven tariefmaatregelen van matig be
schermenden aard in voorbereiding zijn".
Verleden jaar werd in de Troonrede ver
klaard, dat noodig is „versterking van onze
handelspolitieke weerbaarheid, ter bevei
liging van de buitenlandsche en binnen-
landsche afzet van onze producten". Wij
kunnen in de Troonrede van dit jaar, wat
dit punt betreft, niet veel anders zien, dan
een herhaling zij 't dan iets concreter
van wat het vorig jaar is verklaard en toe
gezegd. Dat de Troonrede hieraan toevoegt:
„Ook zal aan de verdere ontplooiing onzer
nationale nijverheid en aan de belangen der
scheepvaart bij voortduring aandacht wor
den geschonken", is een vanzelfsprekende
algemeenheid, die in dezen vorm evengoed
had kunnen zijn weggelaten.
Op de tweede plaats zegt de Regeering
toe, dat „belangrijke uitbreiding zal worden
gegeven aan de uitvoering van die werken,
welke bijdragen tot verhooging van het
voortbrengingsvermogen van den bodem en
daardoor leiden tot het ontstaan van blij
vende werkgelegenheid". De verwezenlij
king van dit voornemen kan zeker van zeer
groote beteekenis zijn.... maar waarop
doelt de Regeering hier feitelijk? Doelt zij
misschien op een plan van ir. Westhoff in
zake de uitvoering van werken van grond-
cultuurtechnischen aard, dat is uiteengezet
op een Christelijk-Historische conferentie
te Lunteren en toen veler aandacht heeft
getrokken? Wij willen de verwachting
koesteren, dat de Regeering, die zich hier
even stellig als sober uitlaat, op dit terrein
inderdaad groote plannen heeft!
Op de derde plaats deelt de Regeering
mede, dat zij krachtig wil doorgaan met de
uitvoering tot bestrijding der werkloosheid
en „remmende invloeden" zal wegnemen.
Welke invloeden zijn bedoeld en h o e
zal de Regeering deze opheffen.
Op de vierde plaats wijzen we op de toe
zegging der Regeering, dat maatregelen
worden voorbereid tot krachtige bestrij
ding der werkloosheid onder de jeugd. Ook
'L_Z_ weer duisternis, volslagen duisternis,
eeniüom de vraag, welke maatregelen?
ken rmder deze maatregelen o.m. bedoeld
"'erst' 3n u^kreiding van den leerplicht-
i'/r. Hierdoor zou dan tegelijkertijd
èëï.^jtbreiding van het aantal onderwijzers
bereikt, zelfs zonder dat er wijzi-
e wordt gebracht in den leerlingen-
s' ^3al. Teleurstellend is het, dat
jets, niets wordt gezegd inzake verbete
ring van den hier bedoelden leerlingen-
schaal. Aan onderwijsaangelegenheden
wordt trouwens niet één woord gewijd,
tenzij waarschijnlijk dit: de toestand van de
financiën noopt „tot een zoo groot moge
lijke beperking der uitgaven"! Het befaam
de stelsel van de „kweekelingen met acte"
Vanmiddag heeft H.M. de Koningin
en de volgende rede uitgesproken:
Leden der Staten-Generaal»
blijkt gehandhaafd te blijven. Wij hebben
alle reden, belangstellend te zijn naar
wat de Kamerfractie der R.K. Staatspartij
hierover zal hebben te zeggen!
Dat de Regeering „een meer rechtvaardi
ge verdeeling" van den belasting-druk zal
voorstellen, kan niet anders dan verheugen.
Minder verheugend is de aankondiging van
een verhooging van de belasting in het al
gemeen minder verheugend, hoewel
ieder mét de Regeering zal inzien, dat zulks
noodig is ter behartiging van „voor ons
volksbestaan zoo eminente belangen".
Wij willen onze korte beschouwing be
sluiten met te onderstreepen het woord van
de Koningin, dat het tot voldoening stemt,
„dat in deze bewogen tijden de betrekkin
gen van Nederland tot de andere mogend
heden haar vriendschappelijk karakter on
veranderd hebben behouden".
Linford Pratt is wat men noemt
een jongen, die vooruit wil in de
wereld. Maar de weg, dien hij
neemt om vooruit te komen, is nu
niet de meest aangewezen weg.
Het spannende verhaal, dat het
onderwerp vormt van ons nieuw
feuilleton begint met dezen Linford
Pratt, als een eenvoudige, maar zeer
geslepen bankbediende, die een
testament ontdekt, dat gouden
vruchten kan afwerpen, indien hij
het maar goed verborgen houdt en
het bestaan ervan ten eigen voor-
deele gebruikt.
Dit is 'het uitgangspunt van
eenige.ontstellende misdaden,
welke een legertje van advocaten
en detectives in rep en roer bren
gen. Het is een geschiedenis van
schoorfe en van zwarte zielen, met
welke de lezer van dit boeiend en
spannend verhaal afwisselend
medelijdend of verontwaardigd zal
meeleven. En dan is er nog de lief
de, welke een belangrijke rol speelt
in dit interessante verhaal, met
welks publicatie wij heden aanvan
gen.
V.
de zitting der Staten-Generaal geopend
MAAR WAT IS DE INHOUD
VAN HET LONDENSCHE
VOORSTEL?
Volgens de jongste berichten heeft de
regeering te Praag toegegeven en besloten
de Engelsch-Fransche aanbevelingen te
aanvaarden.
Het zal Praag niet gemakkelijk gevallen
zijn, deze beslissing te nemen, doch de wil
om oorlog en bloed vergieten te vermijden,
heeft ten slotte gezegevierd.
Nu is maar de vraag, wat omvatten
precies die Engelsch-Fransche aanbeve
lingen?
Officieel weet niemand het en ook de
Tsjechische regeering vestigt er in een op-
loep tot de bevolking de aandacht op, dat
niemand iets kan weten, omdat de onder
handelingen nog moeten worden voortge
zet (Chamberlain vertrekt waarschijnlijk
morgen weer naar Duitschland) en het
laatste woord dus nog niet gesproken is.
Maar algemeen houdt men er toch reeds
rekening mee, dat de oplossing van de
kwestie zal neerkomen op een afstand van
dat gebied, waar een meerderheid van Su-
deten-Duitschers woont, en op een kanton
naal stelsel in-die Sudeten-Duitsche gebie
den, waar een groote minderheid Sudeten-
Duitschers woont. De nieuwe grenzen zou
den dan internationaal gegarandeerd wor
den, waardoor de verdragen met Rusland
en Frankrijk overbodig zouden worden.
Heelemaal bevredigen doet deze oplossing
niet.
De van Praag gevraagde opofferingen
zijn enorm, schrijft de „Petit Parisien",
maar zijn de rampen, waarmede het be
dreigd wordt, niet nog veel grooter?
De Fransche socialistenleider Blum
schrijft in de „Populaire": „De gevolgen
van het accoord van Londen zullen zich ver
in Europa en Frankrijk doen gevoelen.
Waarschijnlijk is een oorlog vermeden,
maar ik, die nooit opgehouden heb voor
PIS?"" Zij die zich vanaf heden
abonneeren op „De Leidsche
Courant", ontvangen de nog
verschijnende nummers tot
1 October a.s GRATIS
den vrede te werken, kan er niet verheugd
om zijn.",
In zijn commentaar op het Britsch-
Fransche plan schrijft evenwel de „Times":
Indien de voorgestelde wijzigingen der vre
desverdragen thans met algemeene instem
ming ten uitvoer zouden worden gebracht,
zou daarmede duidelijk worden aange
toond en versterkt het beginsel van het
voltrekken eener wijziging zonder geweld
pleging. Men kan zeggen, dat hierop bijna
zonder uitzondering de geheele toekomstige
ontwikkeling der beschaving berust, want
wijzigingen tusschen bepaalde landen zul
len stellig komen. In dit geval mag men
hopen, dat de Tsjecho-Slowaaksche regee
ring inziet, dat een uiteindelijke winst van
meer belang is dan een onmiddellijk op
offering.
De Amerikaansche pers veroordeelt deze
oplossing van het probleem in krachtige
bewoordingen.
De „New York Times" verklaart, dat dit
het einde is van het geheele veiligheids
stelsel, dat in de verdragen van na den
oorlog was opgebouwd.
De „New York Herald Tribune" schrijft,
dat de beide groote democratieën Tsjecho-
Slowakije niet alleen op het altaar hebben
geplaatst, doch het ook bevolen hebben
zelfmoord te plegen.
De „Daily News" begrijpt den werke-
liiken toestand beter en schrijft:
„Indien Groot-Brittannië en Frankrijk
ten oorlog zouden gaan, zou Tsjecho-Slo-
wakije zeer zeker het slagveld worden en
zouden er geen Tsjechen meer zijn, wie de
strijd ook zou winnen".
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Praag heeft besloten, de Fransch-Brit-
sche aanbevelingen te aanvaarden. Het
onmidedllijke oorlogsgevaar is daarmede
afgewend. Waarschijnlijk vertrekt Cham
berlain morgen weer naar Duitschland.
(2de blad).
De Volkenbondsraad heeft besloten een
beroep op Japan te doen. (2de blad).
Binnenland
DE OPENING VAN DE STATEN-GENE
RAAL (1ste en 2de blad).
DE REGEERING, NIET LOSLATEND
HAAR PLAN OM BEOOSTEN LEIDEN
EEN NATIONAAL VLIEGVELD TE MA
KEN, WIL ONDERZOEK, OF SCHIPHOL
VOOR DIT DOEL KAN WORDEN BE-
BESTEMD. (2de blad).
Een nieuwe aanschrijving van minister
Romme aan de gemeentebesturen inzake
het streven de werkverschaffing met 50 pet.
uit te breiden. (2de blad).
Ingediend is een suppletoire begrooting
van binnenlandsche zaken voor 1938, vol
gens welke o.m. reeds voor dit jaar het
halve millioen voor luchtbescherming wordt
aangevraagd. (2de blad).
Omgeving
Overleden is in huize Vrijland bij Arn
hem de weleerw. father T. Koperdraad.
(3de blad).
