Gewapend
Tsiecho-Slowakije
Dc strife! in het
verre Oosten
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Waar de Kanonnen geladen
zijnen gericht
De vestinggordel aan
de grenzen
(Van onzen militairen medewerker).
De spanning nadert haar hoogte
punt, en aller oogen zijn gericht
naar Praag, dat in koele bereke
ning de kansen weegt. En de kan
sen kunnen gewogen worden!
Want niet voor niets komen op
het budget van Tsjecho-Slowakije
meerdere millioenen voor ten be
hoeve van de bewapening, voor
forten, luchtmacht en luchtaf
weer
Wie in deze dagen het Tsjecho-Slowaak-
sche leger overziet, kan moeilijk geloo-
ven dat deze macht iets meer dan twintig
jaar geleden gegroeid is uit troepjes over-
loopers, die uit het Oostenrijk-Hongaar-
sche leger deserteerden, en in Frankrijk,
Italië en Rusland de z.g. Tsjechische le
gioenen vormden. De strijdwaarde was
gering. Maar de verziende politicus Masa-
rijk wist in December 1917 toch van Poin-
caré gedaan te krijgen dat er een zelf
standig Tsjecho-Slowaaksch leger werd
opgericht.
In 1919 kwam de opbouw van het le
ger in handen van een Fransche missie,
en de chef van deze Militaire missie Ge
neraal Mittelhauser, was tevens chef van
de Tsjecho-Slowaaksche Generale Staf.
Maar toen het Tsjecho-Slowaaksche leger
groeide en sterker werd, trokken de Fran-
schen zich uit de leidende posities terug.
Zware lasten drukten op de bevolking om
het leger in stand te houden en volwaar
dig te maken. Maar de huidige gebeurte
nissen hebben doen zien, hoe no dig deze
lasten waren.
Het jaarlijksche contingent.
De Militaire Wet legt dertig dienstjaren
op waarvan er twee in actieven dienst
moeten worden doorgebracht. Het jaar
lijksche contingent bedraagt 83.000 man
schappen. Het leger telt aldus in vredes
tijd meer dan 10.000 oficieren, 9000 be
roeps-onderofficieren en 160.0(70 manschap
pen.
Het leger bestaat uit: 7 legercorpsen
15 Infanterie-divisies 2 berg-divisies
4 snelle-divisies (cavallerie en gemotori
seerde troepen) forttroepen en grens-
bataillons 4 tankregimenten reserve
troepen (artillerie-genie).
De luchtmacht omvat: 1 bombardements
brigade een jachteskader 3 gemeng
de eskaders voor de verdediging van het
gebied; in totaal meer dan 700 vliegtuigen.
In oorlogstijd kan het aantal eenheden
bijna verdubbeld worden. Sommige divi
sies zullen echter eerst na een week of
10 dagen gereed zijn.
Het opperbevel is in 4 afdeelingen ver
deeld: Bohemen (Praag), Moravië (Brno),
Slowakije (Bratislava) en Sub-Karpa-
tisch Rusland (Kosice).
Over de waarde van de luchtmacht valt
nog te vermelden, dat Tsjecho-Slowakije
met zijn luchtmachtmateriaal op het In
ternationaal Concours te Zürich op de
eerste plaats kwam," wat betreft leger
vliegtuigen in actieven dienst.
De waarde van het leger.
Hier moet worden vooropgesteld dat het
Tsjecho-Slowaaksche leger zich in geen
enkel geval kan meten met Duitschiand,
wanneer het gaat om een enkelvoudig
duel. Maar het brandpunt van de onzekere
toekomst ligt juist in die laatste voor
waarde. Want er wordt gerekend op hulp
van Frankrijk en minstens op Rusland.
Men rekent erop, dat Duitschiand niet al
zijn materiaal naar de Oostgrens kan stu
ren.... er zal nog een andere grens in
gevaar zijn! De Tsjechische leiders we
ten, dat de Rusische hulp zich in de eer
ste tijd zal moeten beperken tot de lucht
macht. Twaalfhonderd kilometer liggen
tusschen de Westgrens van Bohemen en
de Russische grens.
Het is een ontdekking van den laatsten
tijd, dat de eerste dagen beslissend zijn.
Madrid en Sjanghai hebben geleerd, dat
een oorlog, die niet in enkele weken tijd
gewonnen is, óf een verloren oorlog is, óf
joo uitputtend, dat van een Pyrrhus-over-
winning gesproken zou kunnen worden.
Welnu, de Tsjechische leiders zijn ervan
overtuigd en deze overtuiging steunt
niet op zelfoverschatting dat het le
ger, aan zichzelf overgelaten, minstens
een maand, hoogstens vier maanden stand
zou kunnen houden.
Hierbij wordt veel steun verwacht van
de Vestingen aan de grenzen.
De Fransche invloed op het Tsjechische
leger heeft zich niet beperkt tot de op
leiding van militairen in de eerste jaren
na het ontstaan van de Tsjecho-Slowaak
sche republiek.
Langs de Duitsche en vroegere Oosten-
rijksche grens is een vestinggordel ver
rezen (gedeeltelijk in de grond gebouwd)
die een niet toevallige gelijkenis vertoont
met de Fransche Maginot-linie. Alle grens
gebieden, die als „invalspoorten" voor
een vijandig leger gunstig gelegen zijn,
zijn met massale vestingbouwwerken ver
sperd. Deze werken werden begonnen in
1935, toen de dreiging van een sterker
wordend Duitschiand zich deed gevoelen.
Betrouwbaarheid van het leger.
De Tsjecho-Slowaaksche republiek kan
niet bogen op een homogene bevolking,
en dit was veelal aanleiding om te twijfe
len aan de betrouwbaarheid van het le
ger. Maar is deze twijfel gerechtvaardigd?
Het was de Tsjechische regeerirtg langer
dan vandaag bekend, dat de Suddten hon
derd procent anti-Tsjechisch, en dat de
Slowaken niet voor honderd procent pro-
Tsjechisch zijn! Dat is geen ontdekking
van het buitenland geweest....
En de regeering heeft haar maatrege
len desovereenkomstig genomen. In het
leger zijn de kaders voor 98 procent Tsje
chisch! De speciale troepen in dieinst van
de Generale Staf zijn geheel Tsjechisch!
Per regiment gaat het Sudeten-D'uitsche
element nooit de 15 procent te boven. De
Duitsche grens wordt bewaakt door leger
eenheden, die voor 100 procent Tsjechisch
zijn. De soldaten zijn dapper en volhar
dend, en de meesten zijn intelligent. In
Bohemen zijn geen analphabeten.
Degelijke oorlogsindustrie.
Onze moderne tijd kent in oorlogsdagen,
nog een ander probleem, het economisch
probleem. Op dit gebied neemt Tsjecho-
Slowakije in Centraal Europa de tweede
plaats in na Duitschiand, en staat zelfs
ver boven Italië. De Skoda-fabrieken heb
ben vijftigduizend arbeiders in dienst,
enkele jaren geleden slechts 10.000. In de
wapenfabrieken van Brno wordt op tien
voudige sterkte gewerkt. Naast de Skoda-
fabrieken bestagn in Tsjecho-Slowakije
ongeveer 25 fabrieken, die geweren en
kanonnen maken, terwijl negen fabrieken
zich gespecialiseerd hebben op de fabri-
katie van tanks en gepantserde vracht
auto's. De industrieele mobilisatie staat
zeker op hetzelfde peil als in Duitschiand,
en de controle is uiterst streng. De Skoda-
fabrieken zouden verwoest kunnen wor
den, zonder dat de fabrikatie van oorlogs
materiaal er onder te lijden zou hebben,
want bijna de geheele oorlogsindustrie is
'geconcentreerd in een gedeelte van de
Karphaten, dat practisch ontoegankelijk
is voor de luchtmacht, en waarvan de na
tuurlijke verdediging nog verhoogd wordt
door een modern luchtafweer-apparaat.
Nadruk verboden.
De Sudeten-Duitschers
in Tsjecho-Slowakije
EEN KWESTIE VAN RECHT.
De Volkskrant geeft de volgende o.i.
zeer juiste beschouwing over de kwestie
van de Sudeten-Duitschers in Tsjecho-Slo
wakije:
Met een enkel woord hebben wij reeds
melding gemaakt van de verklaring, welke
S.D.A.P. en N.V.V. bij monde van het dage
lij ksch bestuur van den algemeenen raad
ten aanzien van het Tsjecho-Slowaaksche
vraagstuk hebben afgelegd.
De verklaring, waarin de dringende
wensch werd geuit, dat de regeeringen der
democratische en vredelievende staten hun
uiterste krachten zouden inspannen „om
Tsjecho-Slowakije voor onrecht en onder
gang te behoeden en Europa voor den oor
log te bewaren".
Met dezen wensch zooals hij daar staat
kunnen allen instemmen: wie toch zou te
genover welk land onrecht willen zien ge
pleegd, de ondergang van een land 'wen-
schen, een Europeesche oorlog willen zien
uitbreken?
Wat wordt intusschen met den wensch
van sociaal-democratische zijde bedoeld?
Klaarblijkelijk, dat in Tspecho-Slowakije,
met inwilliging van ettelijke wenschen der
Sudeten-Duitschers, alles zal blijven zoo
als het is.
Nu sta voorop, dat slechts weinigen
de manier waarop de Duitsche rijkskan
selier is opgetreden, het systeem van in
timidatie en bedreiging, zullen goedkeu
ren: dit doen, voor zoover wij weten,
alleen onze nationaal-socialisten.
Strenge afkeuring verdient het ver
zet, de opstand der Sudeten-Duitschers
tegen de regeering te Praag.
De afkeuring is te meer gerechtvaar
digd, wijl onderhandelingen gaande zijn
en van Engelsche zijde te hunnen be
hoeve is en wordt opgetreden.
Wat wij in Tsjecho-Slowakije zien
gebeuren is revolutionair.
Hiernaast staat intusschen de kwestie van
het recht.
Om die rechtvaardig te beoordeelen moet
men teruggaan in de geschiedenis, wat van
sociaal-democratische en communistische
zijde liefst wordt vermeden.
Het tegenwoordige Tsjecho-Slowakije is
door de winnaars van den wereldoorlog ge
sneden uit het gebied der dubbele Donau-
monarchie: een groot stuk van Oostenrijk,
een kleiner van Hongarije.
Gedurende de wereldoorlog pleegden de
leiders der Tsjechen en vele hunner aan
hangers verraad aan hun vaderland, heul
den met den vijand en droegen zoo tot de
nederlaag bij van het land waaraan ze
trouw hadden gezworen.
Als belooning voor hun verraad werd de
nieuwe staat Tsjecho-Slowakije gevormd
met een bevolking van sterk uiteenloopen-
de nationalisten.
De Sudeten-Duitschers verzetten zich
daartegen zoo goed als de Hongaren, maar
hun verzet was machteloos: het trio Cle-
menceau, Lloyd George en Wilson besliste.
Men had Tsjecho-Slowakije noodig als
bolwerk tegen Duitschiand, en daarom
moest het een sterke staat worden met een
talrijke bevolking.
Zoo zijn de Sudeten-Duitschers tegen hun
zin in het nieuw gevormde land opgeno
men.
Ter wille van het nationaliteiten-beginsel
werden Oos£enrijk-Hongraije uiteenge-
scheurd en versnipperd, maar de overwin
naars keken niet zoo nauw of millioenen te
recht kwamen bij een volk van andere na
tionaliteit.
Wij willen hiermee maar zeggen, dat de
grondfout van alle ellende waarvan we nu
getuige zijn schuilt in de manier waarop de
Donau-monarchie werd verdeeld onder de
vrienden: de ergerlijkste domheid die de
overwinnaars van den wereldoorlog hebben
begaan in hun zucht om Duitschiand met
een krans van vijanden te omringen.
Ter wille van de rust en de vrede in Euro
pa zou men gewild hebben, dat in de faits
accomplis ware berust en dat de regeering
te Praag uit eigen beweging of op aandrang
van haar buitenlandsche vrienden aan de
Sudeten-Duitschers recht had laten weder
varen, zooals men dat zou wenschen voor
Hongaren, die onder het bewind van Bal-
kan-staten zijn geraakt.
Praag heeft dit twintig jaar lang ver
zuimd.
Kunnen zij die de rol van Masaryk en
de zijnen tijdens de wereldoorlog goedkeu
ren, het verraad der Tsjechen aan hun
landsvorst toejuichen, er thans bezwaar te
gen hebben dat de Sudeten-Duitschers, nu
ze de kans schoon zien, het juk der Tsjechen
pogen af te werpen?
Is wat voor Tsjechen recht heette, geen
recht voor de Sudeten-Duitschers?
Mën kan in aangelegenheden als deze
maar één maatst? aanleggen, niet twee.
En daarom vragen wij of men tegenover
Tsjecho-Slowakije van onrecht kan spre
ken .indien het land gedwongen werd aan
de Sudeten-Duitschers, die onder Oosten
rijks bewind met hun positie zeer tevreden
waren, hun vrijheid te hergeven?
Met deze vraag heeft het optreden van
den Führer en hebben allerlei gewenschte of
ongewenschte omstandigheden niets te ma
ken: het is eenvoudig een kwestie van recht.
En een kwestie van consequent zijn.
Transfer-regeling
Tusschen Nederland en
Duitschiand
De parlementaire redacteur van de T ij d
geeft bij deze regeling het volgende over
zicht:
Lang en moeizaam hebben dr. Hirsch-
feld en de zijnen in Wiesbaden onderhan
deld over de regeling van het betalings
verkeer tusschen Nederland en Duitsch
iand.
Het resultaaat van hun besprekingen,
neergelegd in een nieuwe transferover
eenkomst en in de onveranderde continuatie
van het geldende clearingverdrag voor een
jaar, stelt het meerendeel der Nederland-
sche bezitters van kapitaal-vorderingen
op Duitschiand voor de wel zéér onaan
gename ontdekking, dat zij in de naatste
toekomst weer iets van hun tóch reeds ver
minderde inkomen moeten missen. Alle
punten immers, waarop de nieuwe transfer
overeenkomst van de oude verschilt, hou
den een vermindering van Duitschlands be
talingsverplichtingen in. Men vergelijke
slechts:
Houders van: kregen krijgen
vroeger: nu:
Obligaties Maximaal Maximaal
hypotheken 3 /2 pet. 3 pet.
en langloopen- contant contant
de leeningen 2 pet. -f 1 l/2pct.
Holl.-Mark Holl.-Mark
Dividenden: Max. 3 1/2 pet. 33 1/2 pet.
2 pet. contant
Holl.-Mark
Huren en 80 pet. cont. 70 pet. na
pachten -f 20 pet. aftrek van
Holl.-Mark kosten
Daar komt bij, dat men niet meer, zoo
als vroeger, vrij kan kiezen tusschen de
Holland A-Mark en de Holland B-Mark
door dat deze laatste is afgeschaft. Men
kan dus zijn Holland-Marken, tenzij in en
kele uitzonderingsgevallen, die nog wor
den vastgesteld, niet meer voor 30 pet. van
hun nominale waarde aan anderen over
dragen, men moet ze persoonlijk de Hol
land -Mark staat op naam in Duitsch
iand gebruiken. Alleen de houders van
winstaandeelen en van stuken Dawes- en
Young-leening blijven op het niveau,
waarop zij stonden.
Dit alle vormt ongetwijfeld een hard ge
lag en daarbij strekt de gedachte, dat de
handelsdelegaties van andere landen er
evenmin in slaagden veeren te plukken van
den Duitschen kikker, dat zij zich even
eens in steeds ongunstiger regelingen kre
gen te schikken, slechts tot schralen troost.
Een niet zoo schralen, een zeer reëelen
troost kunnen echter de Nederlandsche be
trokkenen putten uit het feit, dat onze de
legatie, indien zij ook ten aanzien van het
niveau iets heeft moeten prijsgeven, ten
aanzien van den duur der overeenkomst
een belangrijke en vooral een waardevolle
concessie heeft weten te verkrijgen. Haar
aanvankelijke opzet om althans ten deele
tot een definitieve regeling te geraken
mocht niet slagen, doch de nieuwe trans
fer-overeenkomst heeft een looptijd van
bijna drie jaren gekregen, terwijl het clea
ringverdrag, dat eerst tegen het einde van
dit jaar afloopt, reeds thans is geconti
nueerd.
Daarmede wordt in het betalingsverkeer
tusschen Nederland en Duitschiand al
thans de grondslag gelegd van een zekere
stabiliteit. De kans, dat een nieuwe her
ziening nieuwe verrassingen brengt be
staat in het transfer-verkeer de eerste drie
jaren niet meer en de bij de clearing be-
ti"okkenen hoeven niet tot het laatste nip
pertje te wachten om te weten waar zij
voor het volgend jaar aan toe zijn.
Oók hun, die zich door de bepalingen van
de nieuwe regeling min of meer gedupeerd
voelen men hoeft overigens zijn geld
niet in Duitschiand belegd te hebben om
verlaging van het rente-niveau te onder
gaan moet het herstel van zekerheid,
van stabiliteit, waarnaar zoowel van Ne
derlandsche als van Duitsche zijde wordt
gestreefd, iets waard zijn.
De gevaren eener
valsche wereld
beschouwing
Oproep van het Zwitschers
Episcopaat
De bisschoppen van Zwitserland hebben
een Herderlijk Schrijven uitgevaardigd bij
gelegenheid van de biddag die door de
Zwitsersche Katholieken gehouden wordt.
In dit herderlijk schrijven wordt speci
aal de aandacht gevestigd op de geeste
lijke verdediging van het land. Op het
oogewblik zoo schrijven de Zwitsersche
Eisschoppen worden we niet zoozeer
bedreigd door gevaren van politieken aard
dan wel door de gevaren die ons bedreigen
van de zijde eener valsche wereldbeschou
wing, door gevaren op cultureel, zedelijk
en godsdienstig gebied. Door middel van
pers, film en radio dringt de ontkerstening
door tot zelfs in het kleinste dorp in de
bergen. Is het niet juist het modern-heiden-
dom in zijn verschillende vormen, dat de
geschikte voedingsbodem is waarop dwaal
leer en valsche begrippen zoo welig tieren,
zooals daar zijn de rassenwaanzin,
het overdreven nationalisme en
ce staatsalmacht, die thans verraad
dreigen te plegen aan ons vaderland?
Gelukkig leeft er nog een christelijke
geest in ons volk en bestaat ernog hoog
achting voor de menschelijke persoonlijk
heid en eerbied voor het gezag, twee fac
toren die als steun en grondpeilers zijn van
het gezag en van de Staat. De menschelijke
persoon is van God afhankelijk en verkreeg
van den Schepper onaantastbare en onver
vreemdbare rechten. Daarom is bij de
vraag van de waardeering van de afstam
ming van den mensch het voornaamste en
meest doorslaggevende het feit van de af
stamming van God.
De waardeering overeenkomstig ras en
bloed is iets van den tweeden rang en van
ondergeschikten aard De gemeenschap der
christenen, der gedoopten, is een gemeen
schap van een hoogere orde dan de ge
meenschap van ras en bloed. De moderne
godloozenbeweging, het godloos communis
me en het Christus-vijandige Nationaal-
Socialisme mishandelen en vernietigen met
een nog nooit vertoonde brutaliteit de
menschelijke persoon en laten haar ver
zinken in de massa, in de klasse, in het ras,
in de natie, in den Staat.
Vervolgens spreken de Bisschoppen over
oe ondermijning van het gezag en speciaal
het ouderlijk en kerkelijk gezag. Wie zich
gewetenloos vergrijpt aan het gezag der
ouders of van de Kerk, of dit klakkeloos
becritiseert, bezondigt zich aan het gezag
zelf.
Tenslotte besluit het Herderlijk schrijven
met een oproep om te bidaen voor het
'behoud van de wereldvrede.
DE JAPANSCHE OPMARSCH NAAR
HANKAU.
Japanneezen melden successen.
De Japansche troepen hebben bezit ge
nomen van Sjangtjen, op 150 K.M. van
Hankau, en het meer naar het Noorden
gelegen Kwangstjau. Beide steden liggen
op den weg, die de Japanneezen bij hun
opmarsch naar Hankau volgen.
Ook de stad Kwangtsjau, halverwege tus
schen Koesjih en Sinjang aan het Zuide
lijk deel van den spoorweg PeipingHan
kau, is door de Japansche troepen geno
men na een algemeen offensief. Daardoor
wordt de opmarsch naar Hankau vergemak
kelijkt.
Chineesche oorlogsberichten.
Het Chineesche persbureau meldt, dat
hevig gevochten wordt aan het Jangtse-
front en in Honan, waar de Chineezen hun
stellingen konden handhaven, behalve ten
Zuiden van den Jangtse, waar zij Joeitsjar.g
en de omliggende stellingen moesten ont
ruimen om zich naar het Westen terug te
trekken. In Honan hebben de Japanneezen
heftige aanvallen gedaan en aan beide zij
den zijn zware verliezen geleden.
VAN HET VATIC AAN
DE H. STOEL EN HET TSJECHISCHE
CONFLICT.
Z. H. de Paus laat bidden voor den vrede.
Ook het Vaticaan volgt met groote be
langstelling de ontwikkeling van den poli
tieken toestand. Het Pauselijk Staatssecre
tariaat wordt iederen dag opnieuw op de
hoogte gesteld van den loop der gebeurte
nissen door de nuntiatuur van Praag. Veel
vaker dan anders begeeft kardinaal Pacelli
zich naar Castel Gandolfo om den H. Va
der uitvoerig in te lichten omtrent den
stand van zaken.
De H. Vader heeft bevel gegeven, dat er
in alle kloosters van Rome gebeden zullen
worden verricht om het dreigend gevaar
van de menschheid af te wenden.
Ofschoon met in Vaticaansche kringen
geen officieele verklaring wil afleggen, is
men toch optimistisch gestemd en heeft
men hoop, dat het complex van vraagstuk
ken rond Tsjecho-Slowakije op een vrede
lievende wijze zijn oplosing zal vinden.
MISSIEVRIENDEN VAN LEIDEN EN
OMGEVING
Dat de Missie nog volop uw welgemeen
de belangstelling geniet is me in deze da
gen overduidelijk gebleken. M'n vriende
lijk verzoek om gebruikte gramofoonplaten
is van alle kanten met veel liefde en of
fervaardigheid ontvangen. Zelfs door men-
schen, die geen radio in huis hebben, en
voor wie ze dus wel waarde bezaten. Ik
stel er prijs op langs dezen weg alle ge
vers en geefsters zoowel binnen als buiten
de stad hartelijk te bedanken. De goede
God zal u zegenen en allen, die mijn ge
bed hebben gevraagd, zal ik den Gever
van alle goed blijven aanbevelen, ook in
de Missie.
Buiten de velen, die zoo gelukkig waren
mij te kunnen helpen, zijn er ongetwijfeld
nog verschillende anderen, die met een
tikje jaloerschheid hebben gezegd: „Ik
zou dien Missionaris ook zoo graag helpen,
maar ik heb geen gramofoonplaten. Vroeg
hij maar eens iets, wat we wel hebben".
Welnu, ook die Missievrienden krijgen
hun kans. Want ik heb ook nog iets noo
dig, dat voor de zielzorg in Oeganda onont
beerlijk is, een motorfiets. U begrijpt, dat
ik niet verwacht, dat er aan de Witte Ro
zenstraat no. 5, evenveel motorfietsen als
gramofoonplaten worden bezorgd. Ik zou
er werkelijk geen raad mee weten. Ook
verwacht ik niet, dat iemand mij het be-
noodigde bedrag in zijn geheel in de hand
duwt. (Das war' zu schön um wahr zu
sein). Maar vele kleine giften kunnen een
heele motorfiets maken. Misschien is er
iemand, die een spaak wil geven; iemand
anders, die wat meer muzikaal is aange
legd, wil mij misschien den toeter bezor
gen (noodzakelijk om kippen en varkens
van den weg weg te jagen).En, als veel
goede vrienden mij op die manier een bij
drage voor een klein onderdeeltje bezor
gen, zijn we er.
U zult misschien denken, dat een mo
torfiets voor een missionaris een weelde
artikel is, maar niets is minder waar. Het
volgende zal u eenig idee, geven van een
parochie in Oeganda. Als de kerk in Lei
den zou staan, zouden de grenzen onge
veer als volgt loopen: in het Noorden tot
Haarlem, in het Zuiden tot Rotterdam, in
het Oosten tot Woerden en in het Westen
tot voorbij Katwijk, 30 Kilometer de zee
in. In dit gebied wonen, overal verspreid
in de dorpen, de Katholieken en de hei
denen. De mensch en, die het verst weg
wonen, kunnen niet geregeld naar de
kerk komen, en moeten dus van tijd tot
tijd worden bezocht; vooral de pas-bekeer?
den kunnen den steun van den priester
niet missen. Maar vooral bij bedieningen
bewijst de motor onschatbare diensten.
Wanneer een boodschapper zes, zeven
uur geloopen heeft om de hulp van den
missionaris voor een stervende te vragen,
dan is het van het hoogste belang, dat de
priester zoo gauw mogelijk ter plaatse is
om de H. Sacramenten toe te dienen. Soms
is de stervende een heiden, die vraagt in
de Kerk te worden opgenomen. Zoo ziet u,
dat de moderne techniek uitmuntende
diensten kan bewijzen aan het heerlijke
werk van de redding der zielen. Bovendien
spaart een motor de gezondheid van den
missionaris. Sterfgevallen komen niet alleen
voor 's nachts, als het frisch is, of 's morgens
vroeg en tegen den avond, als de zon nog
niet brandt, maar ook midden op den dag,
als het vuurballetje recht boven je hoofd
hangt te gloeien (Oeganda ligt vlak bij den
evenaar). En er dan met een gewone fiets
op uit te trekken, in een heuvelachtig ge
bied, drie, vier uur lang, is een krachts
inspanning, die op den duur het sterkste ge
stel sloopt, terwijl het leven en de gezond
heid van den misSicnaris toch zoo kostbaar
zijn. Mijn bisschop Mgr. Reesinck had dit
jaar aan de Congregatie zeven of acht pries
ters gevraagd. Maar hij heeft er slechts
twee gekregen. Er zijn dus in Oeganda ber
gen werk te verzetten, terwijl wij aan den
anderen kant uiterst voorzichtig met ons
zelf moeten zijn, om gezond en fit te blij
ven.
Ik hoop u hiermede overtuigd te hebben,
dat ik geen overbodige dingen vraag.
Er puffen in Oeganda al meer motoren
rond, die door de Katholieken van Leiden
en omstreken zijn bijeengebracht. Zou er
nog niet eentje bij kunnen gaan knallen,
tot meerdere eer en glorie Gods en tot heil
der zielen? Het moet voor u toch een innige
voldoening zijn, te weten, dat gij door uw
bijdrage, hoe klein ook, (zelfs een liter ben
zine is welkom) hebt medegewerkt om
voor een enorme negerziel de genade der
laatste H. Sacramenten of van het H. Doop
sel te verkrijgen.
Op 6 Oct a.s. ga ik Leiden verlaten. Veel
menschen in de stad en daarbuiten zijn mij
dierbaar geworden; aan heel veel mooie
plekjes in en buiten de stad ben ik ge
hecht. Dikwijls zal ik in Oeganda nog aan
u denken.
Father C. JUFFERMANS,
Leiden. Witte Rozenstraat 5
N.B. Giften voor dit mooie doel kunnen
worden bezorgd bij mij aan huis of bij de
„Leidsche Courant".
Waardeering voor' Chamberlain's initiatief.
De „Osservatore Romano" heeft veel
waardeering voor den stap van den Brit-
schen premier. De hoofdredacteur van de
„Osservatore" wijdde er een beschouwing
aan, waarin hij Chamberlain's houding ken
schets als wijs en edelmoedig en dit komt
te meer tot zijn recht nu deze stap is ge
daan bij 'n staatshoofd, dat onalngs te Neu
renberg herinnerde aan den vredeswil van
zyn land.
Waar het om gaat is, dat bij alle par
tijen de kracht aanwezig is van het schu
wen van geweld, ook metterdaad. Dit wijst
niet op zwakheid, maar op groote kracht.
