Chamberlain vliegt naar Hitier
Hedenmiddag zullen zij
elkander ontmoeten
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De strijd om den vrede
Chamberlain ver
trokken.
Een verklaring va11
Chamberlain.
De indruk in het
buitenland van
Chamberlains reis
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 19:j
29ste Jaargang No. 9134
S)e CckïbclveSou^cmt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag.
Giro 103003. Postbus 11.
Ce Britsche Minister-President, Neville Chamberlain, heelt gisteren
den Duitschen Fuehrer en Rijkskanselier door bemiddeling van den
Britschen ambassadeur te Berlijn de volgende mededeeling doen
toekomen:
„Met het oog op den steeds kritieker wordenden toestand stel ik U
voor, onmiddellijk tot U te komen om te trachten een vreedzame oplos
sing te vinden. Ik stel voor per vliegtuig te komen en ben morgen
gereed om te vertrekken. U gelieve mij het vroegste tijdstip, waarop en
de plaats waar gij mij kunt ontvangen, mede te deelen.
Gij zoudt mij ten zeerste verplichten door een zeer spoedig
antwoord.
w.g.
NEVILLE CHAMBERLAIN."
De Fuehrer en Rijkskanselier heeft daarop geantwoord, dat hij
gaarne bereid is den Britschen minister-president op 15 September te
ontvangen. Chamberlain wordt hedenmiddag op den Obersaltzberg
verwacht.
Hij Is hedenochtend per vliegtuig vertrokken.
Chamberlain zal op zijn reis naar Duitschland vergezeld zijn van
Sir Horace Wilson en Strang. Hij zal met een Britsch lijnvliegtuig heden
ochtend omstreeks 8.30 uur van Heston vertrekken.
Men verwacht, dat hij omstreeks 13 uur te München zal aankomen
en na een korte rust van daar door zal gaan naar Berchtesgaden.
Naar vernomen wordt zal Chamberlain hedenmiddag om 4 uur te
Berchtesgaden zijn eerste onderhoud met Hitier hebben. De besprekin
gen zullen Vrijdag den geheelen dag worden voortgezet en Zaterdag
morgen zal de premier naar Engeland terugkeeren.
Bevestigd wordt, dat dit besluit van Chamberlain is genomen na
vooralgaand overleg met de Fransche regeering en gisterochtend door
den ministerraad is goedgekeurd.
Neville Chamberlain is hedenmorgen
om 8.55 uur (Ned. tijd) van het vlieg
veld Hesto vertrokken om zijn his to-
rischen vlucht naar Duitschland te
aanvaarden.
Toen Chamberlan uit Downingstreet
vertrok, om, vergezeld van twee secreta
rissen per auto naar het vliegveld Heston
te rijden, had hij een gelukkigen glimlach.
De minister-president werd door de menig
te toegejuicht, toen zijn auto door White
hall reed.
Chamberlain was vergezeld van sir Ho
race Wilson en Strang, den directeur der
afdeeling Midden-Europa van het. minis
terie van buitenlandsche zaken. De weers
omstandigheden zijn niet bijzonder gunstig
voor vliegen en waarschijnlijk zal het
vliegtuig, een der modernste toestellen van
de Britsh Airways onderweg veel regen
ontmoeten.
Aangezien Chamberlain geen Duitsoh
verstaat en Hitier geen Engelsch kent, zal
Strang aan Britsche zijde als tolk optreden.
DE DUITSCHE FUEHRER EN RIJKS
KANSELIER ADOLF HITLER.
Lord Halifax, sir Alexander Cadogan,
Lord Brocket, Lord Londonderry en ver
tegenwoordigers der Duitsche ambassade
te Londen waren aanwezig bij het ver
trek van Chamberlain van het vliegveld
te Heston.
Voor zijn vertrek verklaarde Cham
berlain:
Ik vertrek om den Duitschen Rijks
kanselier te ontmoeten, daar de toe
stand mij zoodanig voorkomt, dat per
soonlijke besprekingen tusschen hem
en mij nuttige resultaten kunnen heb
ben. Mijn politiek is steeds geweest te
probeeren den vrede te verzekeren en
de gereede aanvaarding door den Fueh
rer van mijn voorstel moedigt mij aan
te hopen, dat mijn bezoek aan hem
niet zonder resultaat zal
zijn. De Duitsche zaakgelastigde
wenschte Chamberlain geluk met zijn
grootmoedig initiatief.
DE KONING TE LONDEN.
Koning George is hedenmorgen uit Bal
moral in Londen aangekomen.
NAM DALADIER HET INITIATIEF?
Minister-president Daladier heeft
naar aanleiding van het vertrek van
Chamberlain naar Duitschland ver
klaard, dat hij gisteren in den namid
dag het initiatief had genomen om een
persoonlijk en rechtstreeksch contact
met Chamberlain tot stand te brengen,
teneinde met hem de mogelijkheid na
te gaan, over te gaan tot een buitenge
wone procedure, die het mogelijk zou
maken, met Duitschland te overleggen
over de meest doeltreffende middelen
ter verzekering van een minnelijke
regeling van het geschil, dat de Sude-
ten-Duitschers en de Regeering te
Praag scheidt.
EEN VERKLARING VAN
VON RIBBENTROP.
De rijksminister van buitenlandsche za
ken, von Ribbentrop, heeft gisteren tegen
over den correspondent van de „Daily
DE BRITSCHE MINISTER-PRESIDENT
NEVILLE CHAMBERLAIN.
De Situatie in
T sjecho-Slo wakije.
In Tsjecfio-Slowakije bleef gis
teren de toestand in hooge mate
onoverzichtelijk. Terwijl een
communiqué van de Sudeten-
Duitsche partij gewaagt van
uiterst bloedige gevechten nabij
Falkenau, waarbij 15 gendarmes
en een nog niet vaststaand, doch
zeer groot aantal Sudeten-Duit-
schers gedood zouden zijn, wordt
dit bericht door het officieele
TsjechorSlowaaksche Persbureau
met de meeste klem tegengespro
ken. Het zouden hier incidenten
betreffen, aldus het Ceteka, wel
ke zich reeds Dinsdag hebben af
gespeeld en waarbij in totaal zes
personen gedood zouden zijn.
De overige incidenten van
Woensdag zijn niet van zeer groo-
te beteekenis.
Wat de politieke besprekingen
in Tsjecho-Slowakije betreft,
deze schijnen na een onderhoud,
dat Henlein in den voormiddag
met leden der Runciman-missie
heeft gevoerd, vrij'wel stilgestaan
te hebben. In dit onderhoud ver
klaarde Henlein, dat slechts bij
onmiddellijk en daadwerkelijke
inwilliging der eischen zijner par
tij de onderhandelingen heropend
zouden kunnen worden, niet op
den grondslag van het program
van Karlsbad, doch op de basis
van zelfbeschikkingsrecht der
Sudeten-Duitschers.
Mail", Ward Price, de volgende verklaring
afgelegd:
„Als rijksminister van buitenlandsche za
ken kan ik u verzekeren, dat het besluit
van Neville Chamberlain,den Fuehrer te
bezoeken, mij met oprechte bevrediging,
vervuld heeft. Ik ben ervan overtuigd, dat
een persoonlijke gedachten wisseling tus
schen beide regeeringsleiders, zoowel voor
het vinden van een oplossing der Sudeten-
Duitsche kwestie, als voor de ontwikke
ling der betrekkingen tusschen onze beide
landen van beteekenis kan zijn. Het is
steeds mijn wensch geweest, dat de Fueh
rer en de leider der Britsche regeering
elkander zouden ontmoetten en het ver
heugt mij, dat deze wensch thans door den
heer Neville Chamberlain verwezenlijkt
wordt, wiens open oog voor de vraagstuk
ken ik tijdens mijn aanwezigheid in Lon
den als Duitsche ambassadeur heb leeren
kennen, en van wiens persoonlijk goeden
wil ik ten stelligste overtuigd ben."
Horace Wilson, die men Strang Chamber
lain naar Duitschland zal vergezellen, is
de eerste raadsman van den minister-pre
sident. Hij is sedert 1930 de voornaamste
adviseur der regeering en heeft een be
langrijk aandeel gehad in de besprekingen
over Tsjecho-Slowakije te Londen.
Strang is hoofd van het Centrale Euro-
peesche departement van het ministerie
van buitenlandsche zaken, hij heeft on
langs een reis naar Berlijn, Praag en Pa
rijs gemaakt om in persoonlijk contact te
komen met de Britsche diplomatieke ver
tegenwoordigers in die hoofdsteden.
Men hoopt, dat de resultaten van Cham
berlains bezoek aan Hitier belangrijk zul-
DE VREDE GERED?
Dë tijding, dat Chamberlain naar Berch
tesgaden zal gaan, heeft zich in politieke
kringen te Londen snel verbreid en groo-
te sensatie teweeggebracht. Over het al
gemeen had ieder lof voor den moed van
den leider der regeering, die bij den Duit
schen rijkskanselier de zaak van den
vrede zal gaan bepleiten. Dit gebaar, zoo
zegt men, is in de geschiedenis van En
geland zonder weerga, en het ongewone
karakter ervan is in overeenstemming
met de buitengewone omstandigheden.
Men is te Londen overtuigd, dat dit ini
tiatief den oorlog van Europa zal afwen
den.
DE INDRUK TE "WASHINGTON.
Toen het eerste bericht van Chamber
lains ongewoon besluit te Washington
binnenkwam, kon men in regeeringskrin-
gen de grootste verwondering constatee-
ren. Het bericht wilde men aanvankelijk
bijna niet gelooven.
TE PARIJS HERLEFT HOOP OP
VREEDZAME REGELING.
De aankondiging van Chamberlains ver
trek naar Bechtesgaden heeft in alle krin
gen te Parijs levendige hoop gewekt en
het volkomen onverwachte bericht doet
het vertrouwen in een vreedzame rege
ling herleven.
Daladier heeft zich gisteren, na met
Bonnet de snelle opeenvolging der ge
beurtenissen te hebben bestudeerd, tele
fonisch met Chamberlain in verbinding
gesteld. Uit dit Fransche initiatief is het
denkbeeld van een rechtstreeks onderhoud
tusschen Chamberlain en Hitier geboren.
Het doel van Chamberlains reis is, de mo
gelijkheden te bestudeeren eener nieuwe
procedure tot vreedzame regeling van het
Sudeten-Duitsche probleem. In welinge
lichte kringen verzekert men, dat het
denkbeeld van een volksstemming is bui
tengesloten. De Fransche en de Britsche
regeering zijn het in het bijzonder over
dit punt eens.
DE MEENING IN RUSLAND.
De gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije
worden te Moskou beschouwd als een
putsch van Henlein. Henlein, zegt men,
past de Spaansche variant van Hitiers
plan tot vernietiging van Tsjecho-Slowa
kije toe, de variant, die hierin bestaat,
dat in de republiek een burgeroorlog
wordt geprovoceerd, opdat men met de
wapenen tusschenbeiden kan komen. De
gebeurtenissen hebben bewezen, hoe wei
nig het optimisme, dat in buitenlandsche
kringen na de rede te Neurenberg gevoeld
werd, gerechtvaardigd was. De Sovjet
pers zegt, dat de „programrede'' van Hitier
het Tsjecho-Slowaaksche volk niet ver
schrikt heeft.
VOLDOENING IN DUITSCHLAND.
De woordvoerder van het Duitsche
ministerie van Buitenlandsche Zaken
heeft tegenover den correspondent
van Reuter verklaard: „Wij verwach
ten zeer veel van het bezoek van
Chamberlain in het belang van den
vrede in Europa.
Zijn aanbod is hier aanvaard in den
zelfden geest als waarin het werd ge
daan. Het is een ongebruikelijke stap
van een Britsch minister-president,
wat hier juist zoo gewaardeerd wordt.
Er blijkt uit, dat ook Engeland een
open oog heeft voor den ernst van
den toestand, die in een stadium ge
komen is, welke een snelle oplossing
gebiedend noodzakelijk maakt".
OOK PRAAG VOLDAAN
Het bericht dat Chamberlain naar Hitier
zal gaan is te Praag over het algemeen
met groote voldoening vernomen. Op het
o'ógenblik zijn hier vele bekende en er
varen journalisten bijeen. In deze krin
gen wilde men het bericht aanvankelijk
niet gelooven. Men noemde het „een
Europeesche sensatie van den eersten
rang". Zulk een stap van den Engelschen
premier laat zich alleen verklaren door
den uitzonderlijk gecompliceerden en ge
vaarlijken toestand in Europa.
Over de kans die deze bespreking heeft
kan men nog niets zeggen. Sommigen zijn
van meening, dat Chamberlain niet tot
len bijdragen tot een kalmeering in den
algemeenen toestand en dat Europa even
„op adem" zal kunnen komen voor het
zoeken naar een oplossing.
Chamberlain, die bijna zeventig jaar is,
heeft heden zijn eerste of althans een van
zijn eerste vluchten gemaakt.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE BRITSCHE MINISTER-PRESIDENT
IS PER VLIEGTUIG NAAR BERCHTES
GADEN VERTROKKEN OM BESPREKIN
GEN TE VOEREN MET HITLER. (1ste
en 2de blad).
De meening in het buitenland over
Chamberlain's reis. (2de blad).
In de „Popoio d'Italia", dringt Mussoli
ni in een open brief aan Runciman aan op
een volksstemming in Tsjecho-Slowakije.
(2de blad).
Ernstige onlusten worden gemeld uit het
Sudetengebied. Van Tsjecho-Slowaaksche
zijde worden deze met klem tegengespro
ken. (2de blad).
Binnenland
De meening van den minister over de
steunregeling voor consumptie-aardappe
len. (2de blad).
zulk een stap zou zijn overgegaan, als hij
een succes niet waarschijnlijk achtte.
Een aannemelijke opvatting, die zeker
grond vindt in den tekst van de bood
schap die Chamberlain aan Hitler deed
toekomen, is ook deze, dat de Engelsche
premier vrij plotseling en onder den in
druk van het groote gevaar dat Europa
bedreigt tot een poging besloten heeft om
den vrede en het leven van millioenen te
redden.
Anderzijds bestaat er hier vrees, dat En
geland, om een regeling te bereiken, nog
grooter offers van Tsjecho-Slowakije zal
eischen.
ITALIë WANHOOPT NIET.
Minister Ciano heeft gisteravond den
Britschen zaakgelastigde ontvangen. De
Britsche ambassade deelt mede, dat de
zaakgelastigde dit bezoek spontaan ge
bracht heeft, omdat hij zich met den mi
nister wenschte te onderhouden, zonder
dat hij een speciale opdracht ontvangen
had.
In Italiaansche kringen verneemt men,
dat men bij het onderhoud den indruk
heeft gekregen, dat Italië niet wanhoopt
aa neen vreedzame regeling van het Su
deten-Duitsche vraagstuk.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
LONDEN: Het bericht, dat de wereld
heden gevangen houdt en dat alle andere
nieuws volkomen verdringt is het bericht
over Chamberlain's bezoek aan Hitier.
Er is over de geheele linie een groote op
luchting merkbaar en allerwege hoopt
men, dat dit gelukkige initiatief de zoo
verhoopte ontspanning zal brengen, zoo
schrijft „De Times" onder den titel „Een
stoutmoedig initiatief".
Het nieuws van Chamberlains besluit
zal een gevoel van verlichting brengen aan
allen, behalve aan de kleine groep die van
geen contact met den dictator wil weten.
De groote meerderheid zal in minister
president Chamberlains stoutmoedige zet
een bewijs zien van zijn moed en gezond
verstand. Achter alle berichten van de
laatste dagen staat duidelijk het spook van
den oorlog, en overal is men van meening
dat het krankzinnig zou zijn als de naties
van het dichtstbevolkte werelddeel elkaar
werkelijk in stukken zouden gaan schieten
wegens de moeilijkheden van 3y2 millioen
menschen in het mooie land Bohemen.
Deze gedachte schijnt bij Chamberlain te
hebben voorgezeten toen hij Hitier aanbood
over te komen.
Met zekerheid kan worden verklaard,
dat Chamberlain naar Duitschland gaat
zonder eenig vooropgesteld plan en zonder
tot een definitieve conclusie te zijn geko
men over de'beste wijze van oplossen van
het Tsjechisch probleem. Hij zal zonder
twijfel zijn eigen idee hebben, dat hij aan
Hitier zal voorleggen. Ongetwijfeld zou
hij de reis niet ondernomen'hébben als de
premier niet een redelijke kans op een
principieele overeenstemming zag.
In de allereerste plaats echter dient dit
bezoek tot een openhartige gedachtenwis-
seling, waarvan het resultaat waarschijn
lijk geen volledige oplossing zal zijn, maar
een hervatting van de onderbroken onder
handelingen.
De groote meerderheid der Parijsche
bladen verwelkomt de reis van Chamber
lain eveneens als een hoopgevenden factor.
Zij wijzen op den moed van den Britschen
staatsman en stellen vertrouwen in zijn
vastberadenheid.
Feit is, dat de wereld op het oogenblik
herademt en dat de toekomst weer iets
hoopvoller tegemoet kan worden gezien.
