Hitier fulmineerde te Neurenberg
Felle aanval op Praag en op president Benesj
Als de Sudeten geen recht krijgen,
zullen wij het hun verschaffen
„Het blaifen onrustbarend, maar het
bijten uitgesteld"
BUITENLAND
DINSDAG 13 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BUD - PAG. 6
Zelfbeschikkingsrecht voor
3Y2 millioen Sudeten
geëischt
In de congTeszaal te Neurenberg
heeft de Fuehher en Rijkskanselier,
Adolf Hitler gisteravond zijn met groo-
te spanning verbeide rede gehouden.
Hitier herinnerde allereerst aan de eer
ste partijcongressen te Neurenberg en aan
het ontstaan der nationaal-socialistische
beweging. Hij zeide, dat er een diepe haat
tegen de partij heeft bestaan doordat zij
van geen compromis wilde weten. Vooral
de strijders in de tegenwoordige Ostmark
hebben veel moeten lijden. In het groote
wereldgebeuren herhaalt zich thans, wat
de partij vroeger in het eigen volk be
leefd en verdragen heeft.
Hitier hield zich daarna bezig met wat
\ij noemde den onduldbaren toestand in
Tsjecho-Slowakije. Men heeft de overwe
gende meerderheid van dezen staat ge
dwongen zich in dit staatsverband te voe
gen. Men is begonnen haar te onderdruk
ken en haar de vitale rechten te ontne
men.
Men heeft getracht de wereld de opvat
ting op te dringen, dat deze staat een bij
zondere politieke en militaire missie te
vervullen heeft. Die taak is echter in te
genstelling met de levensbelangen van de
meerderheid der inwoners van dezen staat.
Men gaat niet uit van volksrechten, maar
van politieke doelmatigheden voor de on
derdrukkers. Wie zich daartegen verzet,
wordt beschouwd als staatsvijand.
Onder de meerderheid der onderdrukte
nationaliteiten bevindenz ich 3 1/2 millioen
Duitschers, ongeveer zooveel als de bewo
ners van Denemarken. Zij zijn schepsels
van den Almachtige en Deze heeft hen niet
geschapen om hen aan een vreemde macht
te zien overgeleverd. Hij heeft de zeven
millioen Tjsechen niet geschapen, opdat
zij de 3 1/2 millioen Duitschers zouden be
voogden, controleeren en kwellen. De el
lende der Sudeten-Duitschers, aldus ver
volgde Hitler, is nameloos. Men wil de Su
deten-Duitschers vernietigen.
Ik kan zoo zeide Hitier den de-
mocratischen staten slechts zeggen, dat
dit alles ons niet onverschillig is. Aan
de rechteloosheid der Sudeten-Duit
schers moeteen einde komen. Ik heb
dat reeds in mijn rede van 22 Febr.
van dit jaar gezegd. Ik verzoek den
buitenlandsche staten er van over
tuigd te zijn, dat mijn verklaring van
toen geen pharse was, toen ik zeide,
dat het Duitsche Rijk niet meer de ver
volgelingen van Duitschers zonder meer
zal willen dulden.
Het rijk heeft voor den Europeeschen
vrede reeds vele offers gebracht. Het heeft
van Elzar-Lotharingen alleen afgezien om
den Europeeschen vrede een dienst te be
wijzen en een einde te maken aan den
eeuwigen twist met Frankrijk. Ook aan an
dere grenzen heeft het rijk offers gebracht
om den weg te effenen voor de verzoening
der volkeren. Hitier stipte daarbij het
vlootverdrag met Engeland aan en ver
klaarde, dat de Duitsche overeenkomsten
met Polen van meer belang zijn dan alle
gepraat over den vrede.
Ik ben, aldus Hitier, niet bereid in
het hart van Europa een tweede Pa
lestina te laten ontstaan. De arme Ara
bieren zijn misschien weerloos en ver
laten. De Sudeten-Duitschers echter
zijn noch weerloos noch verlaten.
Duitschland is niet bereid onverschillig
te blijven staan tegenover het leed van
BENESJ, president van Tsjecho-Slowakije.
HITLER, de Führer der partij.
drie en een half millioen Duitschers. Dat
is zeker niet in het belang van den we
reldvrede.
Wij begrijpen dat Engeland en Frank
rijk voor hun belangen in' de wereld opko
men, maar de staatslieden in Parijs en
Londen moeten begrijpen, dat er ook Duit
sche belangen in de wereld zijn, die wij
onder alle omstandigheden wenschen te
verdedigen (daverend applaus).
Benesj voor leugenaar uitgemaakt.
Het is bekend, partijgienooten, dat er
in het begin van dit jaar in Tsjecho-Slo
wakije gemeenteraadsverkiezingen zou
den plaats vinden. Men was echter bang
voor den uitslag. Men meende tot bijzon
dere maatregelen te moeten overgaan om
zoo het resultaat van de stemming te kun
nen vervalschen.
Tegenover de Sudeten-Duitschers
werd geweld gebruikt om hun vrees
aan te jagen, Benesj vond de leugen
uit, dat Duitschland troepen had gemo
biliseerd en van plan was Tsjecho-Slo
wakije binnen te vallen.
Hiertegenover verklaar ik het volgende:
Ik kan u verzekeren, dat op dat oogen-
blik geen enkel regiment aan de grens
stond en geen enkele Duitsche soldaat ge
mobiliseerd was. Desondanks is men met
dez propaganda voortgegaan.
Een tweede maal zal een groote staat
als Duitschland een dergelijke leugen
en een dergelijke beleediging niet meer
aanvaarden. (Langdurig applaus).
Ik heb derhalve hieruit de noodige con
sequenties getrokken. Als nationaal-socia-
list ben ik gewend, op iederen aanval te
rug te slaan, iederen aanval met een aan
val te beantwoorden.
Versterking van de legermacht.
Ik heb in Mei besloten, het leger en de
luchtvloot te versterken en aan deze be
velen is onmiddellijk gehoor gegeven. Te
vens heb ik bevel gegeven, onze verde
digingslinie in het Westen te versterken. Ik
kan u verzekeren, dat sedert 28 Mei aan
deze grensversterkingen met grooten spoed
wordt gewerkt. (Langdurig applaus).
Op het oogenblik werken er 278.000
Duitsche arbeiders aan de Westgrens. Bo
vendien 100.000 van den arbeidsdienst, tal
rijke pioniers en infanteriebataljons.
De Duitsche Westgrens zal nog voor het
aanbreken van dezen winter volkomen ge
reed zijn. Achter dit front van staal en be
ton staat het Duitsche volk straks aaneen
gesloten (daverend applaus).
Ik ben niet van plan een verdere on
derdrukking van het Duitsche volk in het
Sudetengebied kalm aan te zien. Men kan
niet eeuwig blijven onderhandelen. Het
Duitsche volk eischt zelfbestemmingsrecht.
Wanneer de democratie denkt, dit volk
eeuwig te kunnen onderdrukken, dan zal
dit ernstige gevolgen hebben.
Ik eisch slechts, dat aan de onderdruk
king van drie-en-een-half millioen Sude
ten-Duitschers in Tsjecho-Slowakije einde
lijk een einde komt.
Ik verlang voor deze Duitschers
zelfbestemmingsrecht. Het zou ons
leed doen, wanneer wij hiervoor met
andere staten in moeilijkheden zou
den komen. Het is echter mijn zaak
en ons aller zaak, er voor te zorgen,
dat ons dit recht niet wordt ontno
men.
Ik. weet, wat het beteekent van het moe
derland gescheiden te zijn. Ik zeg dat in dit
congres, waar voor de eerste maal ook Oos
tenrijkers aanwezig zijn. Men is geen Duit-
scher, wanneer men niet bereid is hieruit
de consequenties te trekken.
Hierna maakte Hitier nog een korte ver
gelijking tusschen Duitschland en Italië.
Eeuwenlang heeft Duitschland gesluimerd,
doch eindelijk is Duitschland ontwaakt.
Mogen de buitenlandsche mogendheden
eindelijk er toe kunnen komen de geschie
denis van een hooger standpunt te bezien.
Het nieuwe Italië en het nieuwe Duitsch
land zijn verschijnselen, waar men reke
ning mee moet houden. Men behoeft hen
niet te beminnen, doch moet er rekening
mee houden, dat zij er zijn.
Nationaal-socialisten, aldus Hitier tot
slot, onder deze omstandigheden loopt het
huidige partijcongres ten einde. Wij heb
ben met elkander gezien een demonstratie
van kracht en van eenheid. Gij hebt het
recht, Duitschers, naar huis terug te kee-
ren met opgeheven hoofden.
Hierna zong de menigte het Deutsch-
landlied gevolgd door het Horst Wessel-
lied.
WAT HET BUITENLAND
ERVAN ZEGT
DE INDRUK TE PRAAG.
Deur voor onderhandelingen niet gesloten.
Men was gisteravond te Praag van oor
deel, dat er, ofschoon de toestand hoogst
ernstig geacht moet worden, toch nog ruim
te is voor een weinig hoop. De deur is niet
gesloten voor de mogelijkheden van onder
handeling. Hitier heeft geen volksstemming
verlangd, doch practisch heeft hij de Su
deten-Duitschers uitgenoodigd, er een te
eischen.
Hitier heeft geen onherstelbare woorden
gesproken, hetgeen veel gewonnen is. Men
voegt hieraan toe, dat deze rede gevaar
lijker is voor den binnenlandschen toestand
in Tsjecho-Slowakije dan voor den inter
nationalen toestand, en dat zij ongetwij
feld de Sudeten-Duitschers in hun onver
zoenlijke houding zal stijven.
Direct na afloop van de rede is de mi
nisterraad bijeengekomen, doch tot dusver
is tot geen enkelen buitengewonen maat
regel besloten, daar de ministers het wen-
schelijk achten, de uitwerking van de rede
in het Sudeten-Duitsche gebied af te wach
ten.
„Niet veel nieuws", zeggen de
Tsjechische bladen.
Alle Tsjechische bladen wijden heden
artikelen aan de redevoering van den Duit-
schen rijkskanselier.
De „Lidove Novinye" (linksch onafhan
kelijk) veroordeelt de „beleedigingen van
Hitier jegens Benesj en de regeering".
De „Bohemia" (onafhankelijk) schrijft:
Men moet constateeren, dat Hitier alleen
heeft geëischt, dat de regeering te Praag
onverwijld een accoord met de Sudeten-
Duitschers sluit.
De „Narodny Noviny" schrijft: De crisis
duurt voort, Hitier bedreigt Tsjecho-Slowa
kije, maar is het ermede eens, dat de on
derhandelingen tusschen de Sudeten en de
regeering worden voortgezet.
Het „Prager Tageblatt" is van meening,
dat zich niets nieuws heeft voorgedaan, en
voegt hieraan toe: Hitier wil geen volks
stemming, omdat hij de onderhandelingen
tusschen de Sudeten en de regeering heeft
goedgekeurd.
Tenslotte merkt de socialistische „Pravo-
lidy" op: De hevigheid der rede zal een
bron worden van nieuwe incidenten. Hitier
heeft niets nieuws gezegd, en de redevoe
ring heeft den toestand niet doen opklaren.
VIER BRITSCHE MINISTERS BLEVEN
VERGADEREN.
„Niets verder gekomen", meent Londen.
Reuter verneemt, dat in den Britschen
kabinetsraad van gisteren besloten werd,
dat de vier ministers, die de ontwikkeling
van den toestand van uur tot uur gade
slaan, n.l. Chamberlein, Halifax, Simon en
Hoare, gisteravond weer in Downingstreet
zouden bijeenkomen.
De vier minister zijn tot 22.40 uur bijeen
gebleven, om de belangrijkste deelen van
Hitiers rede voorloopig te bestudeeren.
Men achtte het gisteravond echter nog te
vroeg om definitieve conclusies te trekken.
De voorloopige indruk is echter, dat de
rede in geen enkel opzicht als constructief
•kan worden gekenmerkt. In vele opzichten
kan het tegendeel gezegd worden, aange
zien niets blijkt van een streven, de beide
partijen in Tsjecho-Slowakije allieen tot
elkaar te laten komen om te trachten een
regeling te verkrijgen.
Indien deze rede in deze taal twintig jaar
geleden was gehouden, zou zij de wereld
met afgrijzen hebben vervuld. Doch heden
ten dage geven de waarnemers met droefe
nis toe, dat de tegenwoordige tijd meer ge
wend raakt aan ruwe woorden dan de zich
beter gedragende generaties van vroeger.
Een punt, dat niet uit het oog wordt ver
loren is, dat terwijl Hitier Tsjecho-Slo
wakije aanvalt naar aanleiding van toe
spelingen op de Duitsche mobilisatie in
Mei j.l., het weinig zegt over de thans in
Duitschland aan den gang zijnde manoeu
vres, waarbij anderhalf millioen man on
der de wapenen zijn, en welke nog enkele
weken zullen voortduren. Zoolang zij niet
achter den rug zijn, en zoolang de stem
ming in Duitschland blijft zooals zij nu is,
kan, zoo oordeelt men, geen realist geloo-
ven, dat het gevaar voorbij is, of dat de
bedreiging van den Europeeschen vrede
niet aanhoudt.
„Onzin" zegt de „Times".
De redevoering van Hitier heeft de we
reld in twijfel gelaten over zijn bedoelin
gen. Aldus is het algemeene gevoelen der
Engelsche bladen, welke meerendeels een
voortzetting voorzien van het tijdperk van
onrust over den Vrede in Europa.
Zoo schryft de Times": Hoewel niet ge
ruststellend, was de rede niet sterk ver
ontrustend. Het doel van Hitler's woorden
was blijkbaar den last der regeling op de
Tsjecho-Slowaaksche regeering te leggen.
Hitier zeide: „7 Millioen Tjechen kwel
len 3 1/2 millioen Duitschers". Dit is een
absurde verdraaiing van de waarheid,
waardoor zijn eigen toegewijde gehoor zich
nauwelijks zal kunnen laten beetnemen.
Het is werkelijk betreurenswaardig, dat het
hoofd van een grooten staat als Duitsch
land zulken onzin spreekt.
De „Daily Telegraph" zegt: Het is een
onaangename gedachte, dat Europa wel
licht nog maanden lang in spanning zit,
wachtend op het oogenblik, dat Hitier het
resultaat der onderhandelingen goed- of
afkeurt.
PARIJS HEEFT DE REDE KALM
OPGENOMEN.
„De toekomst blijft dreigend".
De rede van Hitler is te Parijs opgenomen
met de kalmte, die de openbare meening
in Frankrijk steeds behouden heeft sedert
de Tsjecho-Slowaaksche crisis in een acuut
stadium is gekomen. De commentaren in
diplomatieke kringen zijn bijzonder sober.
De eerste indruk van de rede is, dat hoe
wel Hitier voor geen oogenblik de onge
rustheid, die op Europa drukt, heeft weg
genomen, hij daarentegen ook niets in den
weg heeft gelegd aan voortzetting der on
derhandelingen tusschen de Sudeten-Duit
sche partij en de regeering te Praag, noch
aan de voortzetting der pogingen, die door
Runciman in het werk gesteld worden om
tot een vreedzame regeling van het geschil
te komen. Vastgesteld moet worden, dat
de rede in diplomatiek opzicht geen enkel
nieuw feit heeft opgeleverd.
„Het ergste is niet gebeurd, maar de toe
komst blijft dreigend", aldus is de een
stemmige reactie der Fransche bladen ten
aanzien van Hitler's redevoering.
WASHINGTON IS GERUSTGESTELD.
„Blaffende honden bijten niet".
De bijtende en agressieve toon van Hit-
Iers redevoering heeft te Washington een
zekere mate van geruststelling gewekt. De
menschen gelooven hier, dat de werkelijke
mate van bedreiging in de rede omgekeerd
evenredig is met den krachtigen toon van
de stem van den Fuehrer, die hier op vele
belangrijke punten met groote duidelijk
heid was te hooren. „Het blaffen was on
rustbarend, doch het bijten is ten minste
uitgesteld", aldus kan zoo ongeveer de
meening te Washington worden weerge
geven, ofschoon men wel inziet, dat Europa
slechts respijt heeft gekregen van de onge
rustheid der paar laatste weken.
De „New York Times" schrijft: Hitier
heeft niet den oorlog verklaard, maar nie
mand, die geluisterd heeft naar die dui
delijke, scherpe, uitbarstende stem,
kreeg de verzekering, dat hij den vrede be
doelde.
Met betrekking tot Hitler's belofte de
Sudeten-Duitschers te steunen, schrijft de
„Times": Dergelijke hevige, onverantwoor
delijke eischen en bedreigingen hebben de
sympathie der vrije volkeren achter
Tsjecho-Slowakije gebracht. Tegen deze
uitbreiding der wetten van geweld, onder
den schijn van orde, verzet de wereld zich.
„EEN ZUIVEREND ONWEER".
Aldus verheerlijkt de Duitsche pers de rede.
Over het algemeen verheerlijken de Duit
sche bladen landurig de „ondubbelzinnige,
maar vredelievende taal van Hitier".
In enkele zinnen, aldus de „Voelkischer
Beobachter", heeft de Fuehrer zijn besluit
kenbaar gemaakt, de onderdrukking der
Sudeten niet langer te dulden. Het is de
taak van Benesj en zijn regeering met dezen
eisch rekening te houden en met de Su
deten tot een regeling te komen, welke
Hitler's eischen bevredigt.
Onder het opschrift „Een zuiverend on-
weer" schrijft de „Lokal Anzeiger", dat de
rede van Hitler in oprechtheid die van Bis
marck overtreft in 1888, toen deze ver
klaarde: „Wij Duitschers vreezen God en
niets anders ter wereld". Thans treedt de
waarheid in Europa aan het licht.
Tenslotte richt de „Lokal Anzeiger" zich
tegen Benesj. Het is goed, aldus dit blad,
dat de Fuehrer het kind bij zijn naam ge
noemd heeft en Benesj dus betiteld heeft
met leugenaar.
TSJECHO-SLOWAKIJE VERWERPT EEN
VOLKSSTEMMING.
Jan Masaryk op het foreign office.
Naar het „Prager Tageblatt" uit Londen
meldt, heeft de Tsjechische gezant te Lon
den, Jan Masaryk, op het foreign office
te Londen en nota overhandigd, waarin de
Tsjechische regeering verklaart, dat zij een
oplossing van de huidige crisis door een
volksstemming voor uitgesloten houdt, aan
gezien de grondwet van Tsjecho-Slowakije
niet in het houden van een volksstemming
voorziet.
INCIDENTEN TE EGER EN ELDERS.
Het Duitsche Nieuws Bureau meldt uit
Eger, dat het aldaar tot een schietpartij is
gekomen, waarbij een man werd gedood en
drie kinderen ernstig werden gewond.
Voor verdere bijzonderheden en nadere
mededeelingen zie men pag. 1.
VOLKENBOND
DE VALERA VOORZITTER DER
VOLKENBONDSVERGADERING.
In tweede openbare bijeenkomst heeft
de Volkenbondsvergadering gisteren een
voorzitter gekozen. Voor de stemming
werd ook Abessinië opgeroepen. De Ier-
sche minister-president, de. Valera, werd
gekozen met 39 van de 42 geldige stem
men. Er waren 47 stemmen uitgebracht.
DUITSCHLAND
CONGRES TE NEURENBERG GESLOTEN
Hess, de plaatsvervanger van Hitier,
heeft het congres te Neurenberg met een
toespraak besloten.
Henlein is gisteravond per auto van
Neurenberg naar Tsjecho-Slowakije ver
trokken. Hitier heeft na het verlaten van
de congreszaal een bezoek gebracht aan
maarschalk Goering. De gezondheidstoe
stand van Goering, die gisteravond per
trein naar Berlijn is vertrokken, zou tot
eenige ongerustheid aanleiding geven.
Hitier zou de stad waarschijnlijk heden
ochtend verlaten om zich naar den Ober-
salzberg te begeven.
FRANKRIJK
CONFLICT IN DE HAVEN VAN
MARSEILLE BIJGELEGD.
Het Fransche ministerie van openbare
werken deelt mede, dat in het conflict in
de haven van Marseille een regeling is
tot stand gekomen.
ITALIË
DE MAATREGELEN TEGEN DE JODEN
In het Italiaansche staatsblad wordt
een decreet gepubliceerd, waarbij het
buitenlandschen Joden met ingang van
heden verboden is, zich blijvend in Libye
of de Italiaansche bezittingen in de Aegei-
sche zee te vestigen.
BRITSCH-INDIË
DEFENSIE VAN BRITSCH-INDIë
WORDT VERSTERKT.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Britsche regeering, met het doel de ver
dedigingsorganisatie van Indië op een
meer bevredigenden grondslag te plaat
sen, voornemens is de volgende maatre
gelen te nemen:
Het jaarlijksche defensiecrediet wordt
met ingang van 1 April 1939 met een half
millioen pond verhoogd tot 2 millioen
pond. Een bedrag van vijf millioen pond
wordt beschikbaar gesteld voor aanvul
ling en vernieuwing van de uitrusting
van bepaalde Britsche en Indische eenhe
den in Indië.
Vliegtuigen zullen naar Indië gezonden
•worden voor aanvulling van bepaalde es
cadrilles van de luchtmacht. Een deskun
dige commissie van onderzoek zal zich zoo
spoedig mogelijk naar Indië begeven om
de financieele en militaire aspecten van
het probleem te bestudeeren.
CHINA
CHINEESCHE BERICHTEN VAN HET
FRONT.
Naar het Chineesche persbureau te
Hankau meldt, zijn de Chineesche troepen
uit Toengkoeling aan den spoorweg Nant-
sjangKioekiang teruggetrokken, opdat
onnoodig verlies van menschenlevens voor
komen worde. Van het front aan de grens
tusschen Anhwei en Honan melden de
Chineezen successen. Minstens driedui
zend Japanneezen moeten daar gesneuveld
zijn.
De Japansche luchtmacht heeft verschil
lende steden aan de Loenghai- en Ping-
hanspoorwegen gebombardeerd. Te Hsoet-
sjang aan het Zuidelijke gedeelte van den
spoorweg PeipingHankau zijn 170 bur
gers door de bombardementen om het le
ven gekomen.
