Y00R GOD
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1938
29ste Jaargang No. 9130
Se Êcid<M^SoivtctAtt
Telefoon: Redactie 13. Adv. en A bonn.-tarieven rie naar. i
Telefoon: Administratie 933. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 1L
Dit nummer bestaat uit vl|l
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
Het Sudeten-Duitsche
probleem
Het Sudeten-Duitsche probleem staat in
deze dagen midden in de belangstelling van
Europa. Iedereen spreekt over de Sudeten-
Duitschers en over hun positie, en het lijkt
wel of de wereld geen rustig oogenblik
meer beleven zal, alvorens deze kwestie
is opgelost.
Wat is eigenlijk die kleine, maar rumoe
rige groep daar in Bohemen, aan wie het
dank zij de hulp van den grooten broer
gelukt is, de aandacht van de heele we
reld op zich te vestigen en de regeering te
Praag te dwingen tot de meest ver-gaande
concessies?
Eigenlijk is de naam Sudeten de aandui
ding van het bergland, dat zich bevindt in
het Noord-Oostelijk gedeelte van den muur
van gebergten, hetwelk het oude Bohe
men aan drie kanten omringt en het af
scheidt van Duitschland.
Sinds den wereldoorlog noemt men naar
dit bergland de ongeveer 3 1/2 millioen
sterke bevolkingsgroep van Duitsch-spre-
kenden, die in het randgebied van Bohe
men wonen, de Sudeten-Duitschers.
Vroeger behoorden zij tot de Oostenrijk-
sche kroonlanden Bohemen, Moravië en Si-
lezië en .zij zijn te beschouwen als stam
verwanten van de aan de andere zijde der
grens wonende Beieren, Saksers en Sile-
ziërs. Zij zijn dus van Duitschen oor
sprong, doch zagen zich na den wereld
oorlog gebracht in de nieuw gestichte re
publiek Tsjecho-Slowakije. Daar zij een
zeer belangrijke volksgroep vormden,lag
het voor de hand, dat men in Praag er re
kening mee zou houden, dat deze Duit-
schers een andere geaardheid en cultuur
bezitten dan de Tsjechen, die in het mid
dengedeelte van het vroegere Bohemen wo
nen. Praag zag dat heel goed, maar richtte
zijn streven niet naar een tegemoetkoming
aan het Duitsche element in het randge
bied, doch eerder naar een Tsjechische
overheersching, o.a. door het aanstellen
van allerlei Tsjechische beambten in zui
ver Duitsch gebied, het dwingen tot ge
bruik van de Tsjechische taal enz. Daarte
gen kwamen de Sudeten-Duitschers in ver
zet, doch hun verzet bleef vruchteloos door
dat zij in verschillende partijen verdeeld
waren. Die verdeeldheid verdween als bij
tooverslag na den Anschluss van öosten-
.rijk. De nationaal-socialistische partij van
Kenlein begon zich toen geducht te roeren,
zeker als zij was van den steun van Ber
lijn, en het duurde niet lang of de an
ders georganiseerde Sudeten-Duitschers slo
ten zich bij Henlein aan.
Zij formuleerden op een congres, dat te
Karlstad op 24 April j.l. werd gehouden
en waaraan 500 afgevaardigden deelna
men, de bekende acht eischen, welke als
volgt luiden:
lo. Algeheel herstel der gelijkheid van
rechten en status met de Tsjechen.
2o. Erkenning der Sudeten-Duitsche
groep als rechtspersoon.
3o. Vaststelling en erkenning van het
Duitsche vestigingsgebied.
4o. Organisatie van Duitsch zelfbestuur
voor het geheele openbare leven in het
Duitsche vestigingsgebied.
5o. Invoering van wettelijk beschermen
de bepalingen voor de onderdanen, die bui
ten het eigenlijke gebied van hun volk wo-
6o. Herstel der onrechtvaardigheden se
dert 1918 tegenover de Sudeten-Duitschers
begaan en vergoeding van de door dat on
recht berokkende schade.
7o. Erkenning en toepassing van het
beginsel, in Duitsch gebied Duitsche over
heidsambtenaren.
8o. Volledige vrijheid zich uit te spre
ken ten gunste van de Duitsche nationali
teit en de Duitsche wereldbeschouwing.
Bij een eenigszins aandachtige beschou
wing van deze acht eischen, zal men ge
makkelijk inzien, dat zij weliswaar rekbaar
zijn, maar toch zoo zijn gesteld, dat zij
uiterst moeilijk aanvaardbaar zijn door een
regeering, die nog op dien naam prijs stelt.
Wanneer de Sudeten-Duitschers voor
zichzelf de vrijheid opeischen om nationaal-
socialist te zijn, dan kunnen zij niet an
ders dan een z.g. totalitair bewind voeren,
ondergeschikt aan de bevelen van den
Führer. Maar hoe kan een onafhankelijke
staat toestaan, dat binnen zijn grenzen een
deel van zijn gebied zich stelt onder de be
velen van Berlijn?
Eén van de onderdeelen der Sudeten-
Duitsche eischen is, dat in het Duitsche ge
bied slechts Duitsche ambtenaren en dus
ook slechts Duitsche politie-agenten kun
nen worden aangesteld.
„Hoe ook de hervormingen, waarover
men thans wil onderhandelen, mogen uit
vallen, schrijft terecht de „N. R. C." zoo
lang de Duitsche gebieden deel blijven uit
maken van den Tsjecho-Slowaakschen
staat, zal deze staat moeten beschikken
over een politie-orgaan, om te zorgen, dat
de grondwettige vrijheden, welke in een
democratischen staat moeten heerschen, ook
in de Duitsche kantons worden gehand
haafd. De Duitschers eischen, misschien
niet geheel ten onrechte, ook voor de Duit
schers in Tsjechische gebieden waarborgen
van vrijheid en veiligheid. De Tsjecho-Slo-
waaksche regeering is verplicht te zorgen,
dat deze vrijheid ook geldt in de Duitsche
kantons, niet alleen voor de Tsjechen, die
daar woonachtig zijn, maar ook voor die
Duitschers, die niet met het nationaal-so-
cialisme mee wenschen te gaan.
Van het begin af aan is dit voor de re
geering een der grootste moeilijkheden ge
weest."
Wij voor ons begrijpen niet, hoe de
kwestie kan worden opgelost, als de Duit
schers blijven vasthouden aan deze 8
eischen van Karlstad.
Daar zij herhaaldelijk verklaard heb
ben, dat deze eischen niet het maximum
maar integendeel het minimum zijn, kun
nen zij ze moeilijk laten varen, daar zij hun
schepen achter zich hebben verbrand. De
eenige oplossing is, dat een formule ge
vonden wordt, waarvan de Sudeten-Duit
schers kunnen verklaren, dat zij beant
woordt aan de 8 eischen zonder dat de on
juistheid daarvan al te zeer in de gaten
loopt.
Dat is het moeilijke en veel tact ver-
eischende werk van Runciman.
Het ziet er naar uit, dat de Engelsche re
geering* al haar gewicht zal moeten aan
wenden om Runciman's advies den door
slag te doen geven.
V De Vrijdenkers in Londen
Van gisteren af tot Dinsdag a.s. wordt er
in Londen gehouden een internationaal vrij
denkers-congres men kan ook zeggen:
een internationaal godloochenaars-congres,
want wie het bestaan van God wil looche
nen zegt „vrij" te denken en wie „vrij" wil
denken zegt het bestaan van God te loo
chenen.
De erkenning van Gods bestaan sluit in,
dat men ook zijn denken richt op God en
onder Gods afhankelijkheid weet; en dan is
men dus niet „vrij" meer.
Degene, die zijn denken niet wil leggen
onder een dwingende logica, die dus „vrij"
wil denken, zal het bestaan van God, die het
logisch denken mèt de consequenties ervan
als moreelen plicht oplegt, móeten looche
nen.
Het feit, dat internationaal de „Vrijden
kers" samenkomen, om te beraadslagen over
hun internationaal te voeren strijd.tegen
God, is allerdroevigst.
Toch is er een groot internationaal ver
schijnsel in de wereld, dat nóg droeviger
is. En dat is het feit, dat er zoovelen zijn,
die God zij dank niet zoogenaamd vrij
denken, die het geluk hebben, Gods bestaan
te zien en te erkennen, en die leven, die
handelen, voortdurend en dag-in, dag-uit,
alsof er geen God bestaat
Het Vrijdenkers-congres in Londen kan
deze lichtzijde hebben, dat die gelooven die
per gaan inzien, dat een geloof zonder daden
is een dood geloof; dat zij uit de Gods-er
kenning dagelijks en door heel het leven
consequenties moeten trekken
Vandaag vergaderen
de „Vrijdenkers" in
Londen.
Bidt voor hen en
brengt eerherstel.
DOODELIJKE VAL UIT EEN PAAL
Bij het verwijderen der straatversiering
te Den Burg (Texel) is de heer W. Bruin,
wonende aldaar, uit een paal gevallen.
Met een ernstige schedelfractuur en her-
schudding werd de ongelukkige opgeno
men en naar zijn woning vervoerd waar hij
hedenmorgen is overleden.
DE WERELD 1W
VOGELVLUCHT
PRAAG: Er is vandaag weer eenige ont
spanning in de situatie rondom het Sudeten-
Duitsche probleem merkbaar. De Sudeten-
Duitsche afgevaardigden hebben gister
avond het incident van Morairsch Ostra voor
geliquideerd verklaard en medegedeeld, dat
zij heden de onderhandelingen met de re
geering te Praag zouden hervatten. Tevens
heeft de Engelsche regeering besloten Ber
lijn te laten weten, dat zij bij een eventueel
gewapend conflict met Tsjecho-Slowakije
niet neutraal zou blijven, maar met Frank
rijk en Rusland, die door een verdrag tot
bijstand aan Tsjecho-Slowakije verplicht
zijn, eveneens zou ingrijpen ten gunste van
Tsjecho-Slowakije.
Daarmede is de dreiging van een geweld
dadig ingrijpen van Duitschland aanzienlijk
op den achtergrond gedrongen. Parijs heeft
bovendien verklaard, dat het niet zal aan
dringen op verder gaande concessies van de
zijde der Praagsche regeering, omdat het
van meening is, dat deze concessies zooda
nig zijn, dat onmogelijk verder kan worden
toegegeven. Waarschijnlijk zal dit alles er
toe leiden, dat de Praagsche voorstellen,
waarvan nu een nadere uiteenzetting in de
tails wordt gegeven, in een meer welwil
lende overweging zullen worden genomen.
De Tsjechische bladen, die vandaag een sa
menvatting publiceeren van de regeerings-
voorstellen, zijn het er over eens, dat het
hier gaat om een werkelijk rechtvaardig
en eerlijk aanbod ten behoeve van een ver
zoening, waarboven de Tsjecho-Slowaak-
sche regeering niet kan uitgaan, wanneer zij
de onafhankelijkheid, onaantastbaarheid en
eenheid van den Tsjecho-Slowaakschen
staat wil behouden.
Overigens stellen de bladen zich voor het
oogenblik tevreden met oppervlakkige over
wegingen, aangezien zij nog niet den tijd
hebben gehad voor een gedetailleerde be
studeering.
„Rond het vorstenhuis
past geen politieke
verdeeldheid"
Aldus de socialistische Zaan-
damsche burgemeester
Bij het overhandigen van de gemeente-
vlag aan de Zaandamsche jeugdorganisa
ties heeft burgemeester In 't Veld o.a. de
volgende opmerkelijke woorden gesproken:
„De motieven, die mij er toe bewegen mijn
bescheiden plaats in te nemen onder hen,
die dit jubileum met blijdschap willen ge
denken, zijn waarschijnlijk niet geheel ge
lijk aan de uwe. Maar zij zijn er niet minder
oprecht om.
Ook wie in beginsel voorstander is van
den republikeinschen staatsvorm, zal gaar
ne erkennen, dat de rechten en vrijheiden
van het volk in ons land onder de constitu-
tioneele monarchie beter zijn gewaarborgd,
dan in eenige republiek. En minder nog dan
in vroegere jaren zal hij thans een wijzi
ging in ons staatsbestel urgent achten. De
kleine landen mogen zich dan de gevaren,
die hen in dit tijdsgewricrt bedreigen, ter
dege bewust zijn. Gepleit wordt reeds voor
grootere staatkundige eenheden, die aan de
kleine landen geen plaats meer laten. In
den strijd tusschen de reuzen dreigen de
dwergen te worden verpletterd. Alles in
ons komt daartegen in opstand. Het is waar,
wij verwachten uitkomst uit den baaierd
van heden alleen van de vorming eener vol
kerengemeenschap, maar deze verliest voor
ons alle bekoring, wanneer zy aan elk volk
zelfs het kleinste niet zou laten zijn
eigen karakter, zijn eigen wezen.
In dat vurig verlangen, ons zelf te willen
zijn en blijven, vinden w-ij elkaar als eens-
willende Nederlanders. In ons allen leeft
het besef, dat wij meer dan ooit op elkaar
zijn aangewezen, om onze onafhankelijk
heid te bewaren en van tyrannie verschoond
te blijven. Innerlijke verscheurdheid in een
volk is onder de huidige internationale ver
houdingen niet minder dan een ramp, omdat
zij machtigen naburen het voorwendsel le
vert, voor interventie. Vandaar het toene
mende begrip voor de beteekenis van het
Staatshoofd als symbool van de volkseen
heid. De tijd, waarin het Koningshuis werd
ingezet in den politieken strijd, ligt geluk
kig achter ons.
De groote meerderheid van ons volk be
grijpt het gelukkig, dat rond het Vorsten
huis, symbool van volkseenheid, geen poli
tieke verdeeldheid past. Daarom kan ook
ons volk vrijwel in zijn geheel en in sterke
geslotendheid dit jubileum meevieren. En
dit te meer van harte, waar het optreden
van Koningin Wilhelmina in de afgeloopen
40 jaren niet anders dan waardeering en
sympathie kan wekken. Van een tornen
aan de grondslagen van ons Staatsbestel is
geen sprake geweest. Integendeel, bij her-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Na liquidatie van het incident te Ostrau
worden vandaag de onderhandelingen met
de Sudeten-Duitschers hervat. Engeland
verzekert, dat het niet neutraal zal blijven,
(2de blad).
De bijeenkomst van den Volkenbonds
raad ondervindt weinig belangstelling. (2de
blad).
Twee kardinalen ten grave gedragen.
(2de blad).
Binnenland
Het Koninklijk Bezoek aan Amsterdam.
(2de blad).
Gevallen van kinderverlamming. (2de
blad. Een beschouwing over deze ziekte.
(lste blad).
haling heeft de Koningin er uiting aan ge
geven, dat de erfenis onzer voorvaderen in
haar handen veilig is, volgens haar ko
ninklijk woord: „Wij willen onszelf zyn en
blijven". Daarbij komt de sympathie, die
Koningin Wilhelmina als mensch in ons
wekt, waarbij wij vooral denken aan de zui
verheid harer levensopvatting en de toewij
ding, waarmede zij zich geeft aan de vervul
ling van haar taak. Zoo groot is deze toe
wijding, dat er plaats is voor de vraag, of de
ernst niet te zwaar zijn stempel op dit le
ven heeft gedrukt. Het was mij een behoef
te, mijzelf op dit punt eens onomwonden
uit te spreken".
LEEGSTRA VERBETERT HET
NEDERLANDSCHE HOOGTERECORD.
Hoogte van 11.353 M. bereikt.
Gp 3 September j.l. deed de heer H. Leeg-
stra, een van de fabrieksvliegers van Fok
ker, een poging om het Nederlandsche hoog
terecord te verbeteren. Sinds 18 Januari
1935 stond dit record ten name van den
eersten luitenant-vlieger jhr. mr. R. Wit-
tert van Hoogland, die met een Fokker
D 17-jager een hoogte van 10.180 meter
bereikte.
Nu de ingewikkelde correctie-bereke
ningen, welke als resultaat de zuiver bereik
te hoogte in standaard-atmosfeer opleve
ren, zijn afgesloten, is gebleken, dat de
heer Leegstra het record op fraaie wijze
heeft verbeterd.
Hij bereikte met een één-persoons jager
Fokker D. 21, uitgerust met een Bristol
Mercury VIII motor van 830 P.K. een hoog
te van 11.353 meter in standaard-atmosfeer.
Deze recordverbetering heeft voor onze
militaire luchtvaart een bijzondere waarde,
omdat daarbij gebruik werd gemaakt van
een normale dienstmachire uit de serie
zonder speciale voorzieningen en omdat de
vlucht werd uitgevoerd met volledige be
lasting als militair vliegtuig. Gewoonlijk
wordt namelijk bij dergelijke recordpogin
gen met een zoo gering mogelijke belas
ting gevlogen.
Leiden
DE KINDERVERLAMMING.
Nu er van overheidswege, ook door het
sluiten der scholen, de beste maatregelen
zijn genomen, om onze stad te vrijwaren te
gen de hier en daar zich vertoonende kin
deverlamming, verzoek ik de ouders
zoolang de scholen gesloten blijven in
de Zondagsmissen hun kinderen, wanneer
dat niet noodig is, niet te doen plaats ne
men in de z.g. kinderkapellen naast het
altaar, doch als zij gevoegelijk kunnen, ze
in de kerk te laten zitten. Gedurende bo-
vengenoemden tijd is er geen Catechismus
voor de plechtige H. Communie, noch voor
de kinderen der openbare scholen.
Deken A. HOMULLE.
In verband met de heerschende kinder
verlamming gaan alle kinderkerken, jeugd-
samenkomsten, catechisaties en Zondags
scholen der Ned. Herv. Gemeente alhier
ingaande Zondag 11 September niet door.
Deze samenkomsten zyn tot nader order
geheel stopgezet.
