Nederland huldigt zijn Koningin
De concessies van Praag
gepubliceerd
Indrukwekkende manifestaties te
Amsterdam
Op nationaal, taal- en economisch
gebied
WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
De Nationale hulde
betooging op de Dam
Een kaleidoscoop van volkskracht en
volkswaarde.
De nationale huldebetooging, welke gis
termiddag op den Dam te Amsterdam is
gehouden, is een zeldzame uiting geweest
van volkskracht en volkswaarde.
Van volkskracht door het in beeld bren
gen van industrie, landbouw en visscherij
van volkswaarde door het zich geven
!n eigen aard, in eigen dracht of zoo
de deelnemenden stedelingen waren
door uitbeelding van groepen, welke van
voortreffelijken smaak getuigden.
Het moet voor de koninklijke familie
een onvergetelijk uur zijn geweest, dat
deze ongeveer tienduizend vertegenwoor
digers van het kleine acht millioen Neder
landers binnen onze grenzen, op deze ma
nier en met deze hartelijkheid Koningin
Wilhelmina op den verjaardag van haar
kroning hebben willen huldigen.
Waardig was de heele stoet van alle elf
provincies. Men was zich bewust van de
beteekenis van het oogenblik. Men toonde
het zich een onderscheiding te achten op
dezen dag langs den jubileerende vorstin
te mogen defileeren. Er werd goed ge
marcheerd op de maat van een der vele
muziekcorpsen, en met blijde fierheid
schreed men voorbij de vorstelijke perso
nen, die van het balcon van het paleis,
waar zich ook de commissarissen der Ko
ningin in de elf provincies bevonden ter
voorlichting van H. M., den stoet met
groote belangstelling gade sloegen.
Tusschen al die kleurige en fleurige
groepen, die het landschap of de produc
ten van den bodem en van de zee in beeld
brachten, schoten de witte kappen <ter
vrouwen en de zwarte mutsen der man
nen, die hun kleederdracht bewaarden,
naar voren. En zij, die in „burgerkleeding"
waren de handelsreizigers natuurlijk
in ambtscostuum: met regenjas en koffer
liepen in het woud van vaandels en ba
nieren. De provincies waar universiteiten
en hoogescholen zijn gevestigd, openden
hun afdeeling met een groep hoogleeraren
in toga en baret. Zoo waren alle rangen
des volks, van den hooggeleerde tot den
eenvoudigen ambachtsman in zijn werk
pak, vertegenwoordigd om eensgezind hun
aanhankelijkheid en erkentelijkheid jegens
Koningin Wilhelmina te betuigen.
Rijk aan kleur, maar ook rijk aan zin,
was deze grootsche huldebetooging: allen
een voor Koningin Wilhelmina.
De Ministers der Kroon, de voorzitters
der Eerste en Tweede Kamer, de Vice-
President van den Raad van State, de In
dische Vorsten en de Burgemeester van
Amsterdam, sloegen uit de vensters der
Mozeszaal den hoogst interessanten stoet
gade.
Na het huldigingsdefilé ontving H. M.
deputaties van alle provincies. De verte
genwoordigingen waren vergezeld van
den commissaris der Koningin in de be
trokken provincies, die de leden der de
putaties aan H. M. voorstelden.
De Jeugd trekt langs
haar Vorstin
Op onvergetelijke wijze heeft de
Nederlandsche jeugd gisteravond Hare
Majesteit de Koningin gehuldigd. Zij
heeft op het aloude plein, staande voor
het machtige bouwwerk van Jacob
van Campen, getuigd van een groote
en hartelijke liefde, aanhankelijkheid
en trouw aan ons Vorstenhuis.
De schitterend verlichte en versier
de Dam bood een imposant schouw
spel, een fraaie omlijsting van Neer-
lands jeugd met haar vlaggen en vaan
dels, bijeen om onze Vorstin spontaan,
eerlijk en recht uit het hart te huldi
gen, zoodat dezen avond voor duizen
den een onvergetelijke gebeurtenis zal
blijven.
Tegen negen uur ariryeert de stoet, die
in het stadion is gevormd en onder een
overweldigende belangstelling langs de
Amsterdamsche straten is getrokken in de
nabijheid van het paleis.
Enkele oogenblikken later marcheert
het eerste muziekcorps het middendam
plein, dat vrijgehouden is, op, gevolgd
door deputaties van landelijke jeugdver-
eenigingen, studentenorganisaties, de
Graalmeisjes in kleurige kleeding, pad
vinders, de vrijzinnig christelijke jeugd
organisaties, kortom te veel om afzonder
lijk te noemen.
Boven iedere deputatie wappert een
vlag of een vaandel. Dan volgen koloniale
vlaggen, van 23 Indische gemeenten, van
Suriname en Curagao, gedragen door pad
vinders. De gemeentelijke deputaties loo-
pen in provinciaal groepsverband in al-
phabetische volgorde. Drente opent de rij
met de gemeentevlag van Anloo. Zoo mar-
cheeren de honderden deputaties met hun
vlaggen den Dam op. De vlaggen zijn sa
mengesteld uit de provinciale vlaggen,
waarop in den linkerbovenhoek het plaat
selijke wapen prijkt.
Intusschen is het kwart over negen ge
worden. Het centrale deel van den Dam,
waarop de delegaties met hun vlaggen en
vaandels staan opgesteld, is daghelder ver
licht door batterijen sterke lampen. Het
opmarcheeren is in een uiterst vlot tempo
verloopen, binnen een half uur hebben de
ruim 6.000 deelnemers hun plaatsen inge
nomen.
De muziekcorpsen die aan het hoofd van
de af deelingen loopen, spelen vroolijke
vaderlandsche liederen, liederen, die in de
provincies als volksliederen worden ge
speeld en gezongen.
In den stoet zijn ook de Nederlandsche
kleederdrachten vertegenwoordigd; de
kleurige Friezinnen met hun gouden oor
ijzers, de donkere dracht van de Veluwe-
naren, de fleurige kleeding van de Noord-
Hollandsche boerinnen, dat alles geeft
kleur en stemming aan het grootsche
schouwspel.
Het is tegen half tien, de muziek zwijgt,
de Nederlandsche jeugd staat gereed om
haar geliefde Vorstin een warme hulde te
brengen.
De vleugeldeuren gaan open. Hare Ma
jesteit de Koningin, Prinses Juliana en
Prins Bemhard betreden het balcon. De
Prins is gekleed in de marine-uniform.
Ovaties.
Een hartelijk en spontaan gejuich, dat
aanzwelt tot een daverende ovatie, begroet
de Vorstin en haar kinderen.
Een oogenblik is het stil; bazuingeschal
weerklinkt.
Dan zingt Nederlands jeugd de Vorstin
het plechtige „Wilt heden nu treden" toe.
Het is een indrukwekkend oogenblik en
de Vorstin luistert naar dit oude vader
landsche lied uit Valerius gedenckklank,
dat van duizenden jonge menschen de ge
voelens van liefde, eerbied en verknocht
heid aan ons Vorstenhuis vertolkt.
Oorkonde aangeboden.
Nadat de laatste klanken verstorven
zijn, begeeft de hoofdstedelijke burge
meester, dr. W. de Vlugt, zich naar het
balcon. Daar wordt een deputatie ontvan
gen bestaande uit de dames mej. E. J. van
Rijckevorsel (Meisjes Studenten Vereeni-
gingen in Nederland), mevr. I. van Dijk
(Nationaal Jongeren Verbond), mej. M.
W. Barger (Federatie van Chr.' Vereeni-
gingèn van en voor vrouwen en meisjes).
Zij bieden H. M. een oorkonde aan, waarop
de woorden gegraveerd staan:
„Majesteit, trouw aan U, Oranjevorstin,
betuigen wij blijdschap op uw feest, ook
ons feest, wij jeugd van Nederland".
Woorden, die door een spreekkoor wor
den gezegd. Dit spreekkoor, ingezet door
Pom Voorthuyzen, klinkt dan helder op
uit de monden van de duizenden op het
door magnesiumfakkels helverlichte plein.
H. M. overhandigt wimpel.
Glimlachend en wuivend dankt de Vor
stin Neerlands jeugd.
De deputatie van de Drentsche gemeen
te Anloo wordt vervolgens op het balcon
ontboden. Het is de gemeente, die den
stoet van deputaties opende en de drie
jonge mannen, die dit kleine landelijke
plaatsje, genieten de hooge eer uit de han
den van de Vorstin een Oranjewimpel te
ontvangen, die zij aan de vlag hecht.
Op datzelfde plechtige oogenblik wor
den op den Dam aan alle vlaggen aronje-
wimpels bevestigd.
Minutenlange ovaties heeft de Konink
lijke familie op dit historisch moment in
ontvangst te nemen. Weer zetten magne
siumfakkels het plein, dat zooveel lief en
leed heeft aanschouwd, doch dat thans
geheel gevuld is met Neerlands dankbare
jeugd, in een hel licht.
Het Wilhelmus wordt ingezet als besluit
van deze plachtig geslaagde hulde van de
eensgezinde jongeren uit heel ons land.
De deputatie van het kleine Anloo blijft
met haar vlag nog eenigen tijd op het
balcon. Na het Wilhelmus weerklinkt een
forsch en langdurig gejuich, besloten door
een spontaan „lang zal zij leven in de
gloria".
De deputatie vertrekt van het balcon.
H. M. neemt met een handruk van de
Drentenaren afscheid.
Ten slotte defileeren de deputaties langs
het paleis, een défilé, dat nog geruimen
tijd in beslag neemt. Onvermoeid wuift
Hare Majesteit en de Prinses de jonge
menschen met hun vaandels en vlaggen
toe. De Prins brengt den militairen groet.
Te ruim tien uur behoort deze schoone
huldiging van de zijde van de jeugd weer
tot het verleden. De leden van het uitvoe
rend comité worden door H. M. op het pa
leis ontboden en aan haar voorgesteld,
waarbij H. M. haar hartelijken dank be
tuigt voor de haar gebrachte hulde.
GELUKWENSCH VAN Z. H. DEN PAUS.
Z. H. de Paus heeft gisteren aan H. M.
de Koningin het volgende telegram ge
zonden:
Op dezen zeer gelukkigen datum, wel
ke voor Uwe Majesteit het providentieele
feit van veertig jaar regeeren afsluit, ja
ren, geleefd in een volledige toewijding
aan bloei en welzijn van het Nederland
sche volk, is het Ons een zeer aangename
taak, Onze levendige gelukwenschen
Uwe Majesteit te doen toekomen en tot
God de beste wenschen te richten voor
het persoonlijk geluk van Uwe Majesteit
en voor dat der edele Nederlandsche
natie.
(w. g.) PIUS XI.
Het Wilhelmus
In een te Rotterdam gehouden rede con
stateerde prof. Molkenboer O.P., dat in
het Wilhelmus zich hervindt het heele
Nederlandsche volk „van wélk geloof, van
welke richting, van welk ras ook". En hij
vervolgde:
„Zelfs de lippen, die een tijdlang slechts
de Internationale schenen te kunnen zin
gen, zingen thans hun Wilhelmus. Nooit is
het gelukt daarvoor een ander lied in de
plaats te doen treden. De schoonheid van
het Wilhelmus is, dat het van alle schoon
heid, alle pogingen tot literair doen ver
stoken is. Over het algemeen kan men zeg
gen: Neerlandia non cantat, maar twee
strophen van de vijftien kunnen we, zij het
een beetje wankel, allen tegenwoordig wel
meezingen. Een lied met zulke accenten
kan niet anders dan voortechoën in alle
Nederlandsche dichters, die Oranje hebben
tezongen".
ONGEKENDE DRUKTE IN DE
HOOFDSTAD.
Was het den geheelen dag in de hoofd
stad reeds buitengewoon druk geweest in
verband met de nationale hulde aan onze
vorstin, tegen den avond stroomden onge
kende massa's in onophoudelijke drommen
naar de binnenstad.
Niettegenstaande den exodus naar de
binnenstad echter, had de metropool, die
uiteraard op dezen dag vele belangstellen
den uit de provincie naar zijn feestcentrum
had getrokken (van wie velen ook om de
te groote drukte him „uitgaan" zullen heb
ben betreurd!) nog voldoende reserves
om ook de anders kalme wijken in een
vreugdig geroezemoes onder te dompelen.
Op zeven pleinen in de stad werden in mu
ziektenten door fanfarecorpsen vroolijke
wijsjes ten gehoore gebracht, die tal van
danslustigen tot zich trokken en in een be
trekkelijk rustige omgeving een centrum
van feestvreugde en vermaak schiepen.
In den Jordaan, waar met eenvoudige
middelen slingers sparregroen met guir
landes en rood-wit-blauwe vlaggetjes
een vroolijke decoratie was aangebracht,
was het ook reeds vroeg in den avond druk.
Zoo heerschte er vroolijkheid in Amster
dam, vroolijkheid op dezen zesden Septem
ber, nu de Koningin weer in de Hoofdstad
is en geheel het land in onze Vorstin de
belichaming en de zichtbare zekerheid ziet
van veiligheid en nationale saamhoorigheid.
HET LUCHTVAARTFEEST OP
SCHIPHOL.
Als onderdeel van het programma der
feestelijkheden, ter gelegenheid van het 40-
jarig regeeringsjubileum van H. M. de Ko
ningin, is gistermiddag op Schiphol een
luchtvaartdienst gehouden, dat heden her
haald zal worden en waarvoor buitenge
woon groote belangstelling bestond.
Het paddock en de tribunes, welke op
Schiphol waren opgeslagen, waren dan ook
tegen half drie, toen de demonstraties zou
den beginnen, tot de laatste plaats bezet.
Naar schatting waren meer dan 20.000 be
zoekers aanwezig, waarvan velen in den
loop van den middag bovendien een rond
vlucht maakten.
Met de twee F. 22 en eenige Douglas-
toestellen waren tegen zes uur reeds meer
dan 1200 rondvluchten gemaakt.
Een groote teleurstelling was echter, dat
op het laatste moment alle nummers uit het
vliegprogramma, waaraan de militaire
luchtvaartafdeeling en de marine zouden
deelnemen, yan het programma moesten
worden geschrapt, aangezien op het aller
laatste moment door het departement van
defensie was bepaald, dat de militaire
vliegers niet aan de feestelijkheden op de
zen nationalen feestdag zouden deelnemen,
wat echter wel het geval zou zijn, op heden,
als het geheele programma, mogelijk dan
aangevuld met de zoo attractieve militaire
nummers, zal worden uitgevoerd.
Er werden talrijke demonstraties gege
ven, ook met zweefvliegtuigen.
Gunstig ontvangen door de
Sudeten-Duitschers
Het nieuwe voorstel der Tsjecho-Slo-
waaksche regeering werd gistermiddag
door Ashton Gwatkin uiteengezet aan
de leiders der Sudeten-Duitsche partij,
Kundt en Rosche. Vernomen wordt, dat
het resultaat gunstig was.
Runciman was ook aanwezig en beeft
aan de bespreking, die van langen
duur was, deelgenomen.
Hedenmiddag worden de beide Su-
deten-Duitsche gedelegeerden ontvan
gen door Hodza om met hem te spre
ken over een hervatting der onderhan
delingen.
De voornaamste punten van het voorstel.
..De voornaamste punten van het nieuwe
voorstel der regeering te Praag zijn:
1. De aanbeveling van beginselen voor
een evenredige tewerksteling van ambte
naren in overeenstemming met de sterkte
der bevolkingsgroepen.
2. Tewerkstelling van ambtenaren in
hun eigen nationale districten.
3. Gebiedsdeelen zullen politie krij
gen van de eigen nationaliteit.
4. Een nieuwe taalwet, gebaseerd op
volkmen gelijkheid der talen.
5. Hulp aan industrieën in Duitsche dis
tricten, die door de crisis het meest getrof
fen werden, in het bijzonder door een lee
ning van 700 millioen kronen, welke op
voordeelige voorwaarden zal worden
verstrekt.
6. Gelijkheid van den nationalen sta
tus op de basis van nationale autonomie
door de invoering van een stelsel van kan
tons. Personen van Duitsche nationaliteit
zullen daarbij zelfbestuur krijgen binnen
de grenzen der gebieden, waar de Duitsche
bevolking de meerderheid heeft.
Alle kwesties, niet de nationale eenheid
betreffende, zullen plaatselijk worden be
handeld.
De integriteit van de grens en de staats-
eenheid zullen doeltreffende waarborgen
krijgen.
7. In alle centrale bestuurslichamen
zullen speciale afdeelingen worden in het
leven geroepen, waar aangelegenheden de
nationaliteit betreffende door leden dier
nationale groep zullen worden behandeld.
8. De nationale rechten der burgers
worden beschermd door speciale wetten
(tegen denationaliseering) en gekozen ver
tegenwoordigers van de verschillende na
tionaliteiten in de verschillende vertegen
woordigende lichamen zullen het recht heb
ben, bezwaar te maken tegen eenige in
menging in de rechten of belangen van
him speciale volksgroep. Voor iedere na
tionaliteit zullen speciale registers worden
ingesteld.
9. Er zullen direct maatregelen worden
genomen op de punten, die geen wetge
vende maatregelen vesreischen.
Ten aanzien van de noodzakelijkheid
van nieuwe wetten wordt bepaald, dat de
regeering deze zal voorbereiden in samen
werking met de Sudeten-Duitsche partij
en deze bij het parlement zal indienen. Zij
zullen zoo spoedig mogelijk in werking tre
den.
ENGELSCHE PERSSTEMMEN.
In een hoofdartikel over de Tsjechische
voorstellen schrijft de „Times": „Geei^ cen
trale regeering zou dien naam nog waar
dig zijn, wanneer zij niet in eigen handen
hield de defensie, de buitenlandsche poli
tiek en de financiën. Er schijnt geenerlei
verschil van meening te heerschen over dit
beginsel tusschen de regeering en Henlein
en wanneer de Sudeten-Duitschers thans
meer vragen dan de Tsjecho-Slowaak-
sche regeering klaarblijkelijk bereid is te
geven in de laatste reeks voorstellen, kan
daar alleen uit worden afgeleid, dat de
Duitschers verder gaan dan alleen het uit
den weg ruimen van diskwalificaties en
zich niet op hun gemak voelen binnen de
Tsjecho-Slowaaksche republiek."
„In dat geval zou het voor de Tsjecho-
Slowaaksche regeering de moeite loonen
te overwegen, of zij het plan, dat gunstig
onthaal gevonden heeft in sommige krin
gen en dat ten doel heeft Tsjecho-Slowa-
kije te maken tot een meer homogenen
staat door secessie van dien zoom van
vreemde bevolkingen, die grenzen aan een
natie, met welke zij door ras vereenigd
zijn, wel heelemaal moet uitsluiten."
De „Times" besluit: „De voordeelen
voor Tsjecho-Slowakije van te worden tot
'een homogenen staat, zouden, naar men
zich kan indenken, opwegen tegen de
klaarblijkelijke nadeelen van het verlies
der Sudeten-Duitsche districten van het
grensland".
De „Daily Telegraph" juicht Hitiers stil
zwijgen te Neurenberg toe en verklaart,
dat een ingrijpen in het Tsjecho-Slowaak
sche probleem van buiten af slechts na
deel zou kunnen toebrengen aan de voor
uitzichten op pacificatie. „Stilzwijgen op
dit oogenblik kan de periode van spanning
verlengen, maar vergroot ook de kansen
op een overeenstemmingHitier zal het
beslissende woord moeten spreken voor de
partijdag te Neurenberg voorbij is. Men
mag hopen, dat dit een woord zal zijn ten
gunste van overeenstemming en niet ten
gunste van eenigerlei gewelddadige poging
om den Duitschen wil op te leggen aan
hen, die den wede hebben nagestreefd."
Buitenlandsche Berichten
GRAAF VAN COVADONGA
OVERLEDEN
TENGEVOLGE VAN EEN AUTO
ONGELUK.
Oudste zoon van ex-koning van Spanje.
De graaf van Covadonga, oudste zoon
van den vroegeren koning van Spanje,
Alfons XIII, is aan de gevolgen van een
auto-ongeluk, dat hem in de omgeving van
Miami in Florida heeft getroffen, overle
den.
Nader wordt vernomen, dat de auto,
waarin de graaf een tocht maakte, tegen
een telegraafpaal is gereden, doordat een
jongedame, die aan het stuur zat, de macht
over den wagen verloor, toen zij voor een
wachtauto moest uitwijken.
De graaf, die aan een chronische ernstige
bloedziekte leed, is tengevolge van bloed
verlies bezweken.
Dokter Lamar, die graaf Covadonga tot
in zijn laatste oogenblikken bijstond,
schrijft diens dood toe aan traumatischen
shock. Hij zeide, dat het bloedverlies kort
voor den dood van den graaf reeds gestuit
was.
Men trachtte den graaf door middel van
inhalatie van zuurstof in het leven te be
houden, doch tevergeefs.
De secretaris van Covadonga, die aan
het doodsbed van den graaf vertoefde,
zeide, dat diens lijk naar Spanje zou wor
den overgebracht voor de begrafenis.
De ex-souvereinen van Spanje zijn per
kabel van het overlijden van hun zoon
verwittigd.
De ex-koningin van Spanje kreeg tele
fonisch bericht op het eiland Wight, waar
zij op het oogenblik met haar moeder ver
toeft.
Alfonso's oudste zoon was naar lichaam
en geest een slappeling. Op 19-jarigen leef
tijd openbaarde zich bij hem een ernstige
bloedziekte, die hem verscheidene malen
aan den rand van het graf bracht.
Zoo zwak was de prins, dat hij den win
ter doorbracht in het paleis El Pardo, niet
ver van Madrid en den zomer in het pa
leis van San Ildefonso de la Granja, waar
de berglucht en het fraaie klimaat zijn
teer gestel sterkten.
Na den val van de monarchie begaf de
prins zich naar Duitschland, waar hij ken
nis maakte met een Cubaansch meisje,
voor wie hij afstand deed van zijn rech
ten op de Spaansche troon. Hij huwde
haar in 1933, waarop een breuk volgde
met zijn vader. In Juli 1936 werd dit hu
welijk weer verbroken en het volgende
jaar trouwde de prins met een andere Cu-
baansche, welk huwelijk een paar maan
den later werd verbroken.
BRANDCATASTROFE IN JAPAN.
HALF DORP IN ASCH; HONDERD
DOODEN.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
is op het schiereiland Noto, aan de West
zijde van Centraal-Japan, een geweldige
brand uitgebroken, die half Mimimachi,
een belangrijk visscherij centrum, verwoest
en honderd dooden geëischt heeft.
Het vuur, dat pas gisterochtend vroeg
gebluscht was, heeft ongeveer 1500 van de
3300 huizen in asch gelegd.
Tengevolge van den brand zijn 7000
menschen dakloos geworden.
KABEL VAN BERGSPOOR GEBROKEN.
Vijf personen gedood.
Nabij Neira in het departement Caldas
(Columbia) is de kabel van een kabel
bergspoor gebroken, tengevolge waarvan
verscheidene wagens in de diepte stort
ten. Vijf personen vonden daarbij den
dood, verscheidene werden gewond.
