29ste Jaargang No. 9127
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1938
S)e
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonm-tarieven zie pag.
Giro 103093. Postbus 11.
DU nummer beslaat uil
vier bladen.
Kardinaal Innltzer
De Oostenrijksche Kardinaal Innitzer is
hoog geprezen in de N. S. B.-pers en .sma
delijk gehoond in de socialistische orga
nen.
Beide vormen van onaangename beje
gening zijn.... onverdiend, ongemoti
veerd!
Het nationaal-socialistische stelsel
van Duitschland heeft Kardinaal Innitzer
nooit goedgekeurd of geprezen met
geen enkel woord.
Het nationaal-socialistisch regiem van
Duitschland heeft Kardinaal Innitzer
niet in Oostenrijk gepropageerd of bin
nengehaald. Hij heeft, toen de „aan
sluiting" van Oostenrijk bij Duitschland
reeds een feit was geworden, in een
blijkbaar ver-gaand verlangen naar vrede
en eensgezinden arbeid voor het welzijn
van het volk, de hoop en het vertrouwen
uitgesproken, dat de natianaal-socialisti-
sche regeering in Oostenrijk zijn land tot
geluk zou strekken.
Men kan van meening zijn, dat de Kar
dinaal in deze tegemoetkomende
houding te ver is gegaan. Maar: wie hier
gauw met zijn oordeel, dat een volstrekte
veroordeeling is, klaar staat, bewijst toch,
ons inziens, niet voldoende te door
zien de diepe moeilijkheden, waarin het
katholiek Oostenrijk na de „Anschlusz"
was geplaatst.
In ieder geval heeft de Kardinaal voor
komen, dat men de ontrechting van de Ka
tholieken, die nu ook in Oostenrijk onder
verscheiden opzicht plaats grijpt, kan toe
schrijven aan.... een te weinig tegemoet
komende houding, door het Episcopaat van
den aanvang af aangenomen!
Dé Katholieken in het voormalige
Oostenrijk lijden onder dezelfde soort
ontrechting ales hun geloofsgenooten in
het oude Duitschland.
Dat getuigt nu dezelfde Kardinaal In
nitzer. Wij veronderstellen, dat de N. S.
B -pers hierover zal blijven zwijgen!
In een door Z.Em. Kardinaal Innitzer on
derteekend schrijven is Zondag in alle ka
tholieke kerken van Oostenrijk voorgele
zen een herderlijk schrijven van het Oos-
tenrijksch episcopaat, waarin wordt gepro
testeerd wij hebben er gisteren reeds
melding van gemaakt tegen maatrege
len van de Nazi-regeering; maatregelen,
welke indruischen tegen het huwelijks
recht van de Katholieke Kerk, maatre
gelen, die aantasten het katholieke onder
wijs en de vrijheden en rechten der Ka
tholieken inzake ziekenhuisverpleging en
ander optreden in het openbare leven.
Kardinaal Innitzer is in zijn vertrouwen
teleurgesteld!
Ligt hierin niet een ernstige, een hoogst
ernstige les?
V De radio
Wat zouden velen onder hen, die giste
ren een vrijen dag hadden, daarvan be
trekkelijk weinig hebben kunnen profitee-
ren, als zij niet naar de radio hadden kun
nen luisteren.
De radio heeft ons doen meeleven het
feestelijk gebeuren in Amsterdam.
Wij hebben door de radio kunnen hoo-
ren onze Koningin, die tot ons sprak:
„Als wij arbeiden is het onze plicht, de
werkelijkheid niet te verbloemen, maar
haar te zien, zooals zij is, en wat zij mee
brengt onvervaard en kloek aan te dur
ven en met een groot en sterk vertrouwen
en opgeheven hoofde de komende tijden
tegemoet te gaan."
Wij hebben door de radio kunnen hoo-
ren de hier is deze kwalificatie zeker
niet misplaatst magistrale rede van
dr. Colijn.
Wij hebben door de radio nog veel meer
kunnen beluisteren en kunnen meeleven.
Een enkele vraag: Zijn wij wel dank
baar genoeg voor de gave van de radio?
Terloops mogen wij ons veroorloven de
K. R. O. ons welgemeend compliment te
maken voor de zoo voortreffelijk ver
zorgde uitzending van j.l. Zondagavond:
Veertig jaar in tachtig minuten.
De heerschende
Kinderverlamming
Het oordeel van dr. R. N. M. Eijkel
In verschillende plaatsen van ons land
hebben zich gevallen van kinderverlamming
voorgedaan.
Tot 6 September zijn 245 gevallen, voor
komende in 109 gemeenten, gemeld. In 949
gemeenten des lands kwam geen kinderver
lamming voor. Vergeleken met 1930, toen
tot 1 September van dat jaar 423 gevallen
gemeld waren, is het verloop van dit jaar
dus nog gunstig.
Is er nu reden voor ernstige ongerust
heid?
Bovenstaande cijfers deelde dr. R. N. M.
Eijkel, hoofdinspecteur van de volksgezond
heid, ons mede, toen wij met hem over de
kinderverlamming spraken.
Voor een paniekstemming is geen reden,
meende dr. Eijkel.
„Ik begrijp, dat ouders en de gemeente
lijke overheid hun verantwoordelijkheid nu
extra zwaar gevoelen, maar hoezeer ik ook
de ellende, welke deze ziekte kan veroorza
ken, betreur, zou ik hun toch ernstig willen
raden, kalm te blijven en geen overhaaste
maatregelen te treffen.
Voornamelijk denk ik hierbij aan het
schoolbezoek en de schoolsluiting.
Indien zulks noodig is, zal de geneeskun
dig inspecteur van de volksgezondheid on
getwijfeld op grond van de oesmettelijke i
ziektenwet den burgemeester hiertoe advi-
seeren.
Vrijdag j.l. heeft de geneeskundige in
spectie wederom vergaderd om de maatre
gelen te bespreken ter bestrijding van de
kinderverlamming. Op deze vergadering is
o.m. de gedragslijn vastgesteld, welke ge
volgd zal worden ten opzichte van de
schoolsluiting, kinderfeesten en koloniehui
zen.
Wij weten wel, dat een niet zichtbaar le- j
vend organisme de oorzaak van de ziekte is,
maar langs welke wegen dit virus zich ver
spreidt is nog niet geheel duidelijk. Naast
contact schijint ook op andere wijze de in
fectie nog tot stand te kunnen komen. Er
is dus tegen de verspreiding der kinderver
lamming nog weinig te doen.
In den laatsten tijd zijn door een
Zweedsch onderzoeker Sven Grave nieuwe
denkbeelden naar voren gebracht omtrent
de wijze, waarop de besmetting tot stand
zou komen, n.l. door middel van water,
melk en andere voedingsmiddelen. Deze
meeddeelingen zijn gepubliceerd in de Of
ficie international d'hygiëne publique van
Mei 1938. Misschien dat de toekomst de
juistheid van deze stelling zal aantoonen.
TWEE NIEUWE GEVALLEN
TE ROTTERDAM.
Gisteren zijn bij den directeur van den
gemeentelijken geneeskundigen en gezond
heidsdienst te Rotterdam twee nieuwe ge
vallen van kinderverlamming te Rotterdam
aangegeven.
Een der patientjes, die in ziekenhuizen
zijn opgenomen, woont aan den linker
Maasoever, het andere aan den rechter
Maasoever. Vandaag zijn geen nieuwe ge
vallen aangegeven.
DE KINDERVERLAMMING TE LEIDEN.
Geen nieuwe gevallen
Naar de directeur van den Gemeentelij
ken G. G. D. mededeelt, hebben zich in Lei
den geen nieuwe gevallen van kinderver
lamming voorgedaan, zoodat het aantal
beperkt is gebleven tot het ééne geval van
Leiden en het ééne geval van Zoeterwoude.
In het Acad. Ziekenhuis worden op het
oogenblik 24 patiënten verpleegd, waarvan
één uit Leiden. De algemeene toestand mag
gunstig worden genoemd.
OE WERELD IN
VOGELVLUCHT
PRAAG: De voornaamste punten van de
jongste en, naar men te Praag beweert, de
finitieve voorstellen der Tsjechische regee
ring aan de Sudeten-Duitschers zijn thans
gepubliceerd. Zij komen neer op de erken
ning van de territoriale autonomie en van
de taalgelijkheid en houden belangrijke
economische tegemoetkomingen in. De Su
deten-Duitschers zullen zelfbestuur hebben
in het gebied, waar de Duitsche bevolking
in de meerderheid is. Alle vraagstukken,
die geen betrekking hebben op de natio
nale eenheid, zullen Dlaatselijk behandeld
worden. De onschendbaarheid van de gren
zen en de eenheid van den staat zulen doel
treffend gewaarborgd worden.
Verder kan een regeering als moeilijk
gaan en als de Sudeten-Duitschers daarme
de nog niet tevreden zijn, geven zij blijk
niet langer prijs te stellen op het deelge
nootschap in den Tsjecho-Slowaakschen
staat. In dat geval, schrijft een Engelsch
blad, zou Tsjecho-Slowakije het beste doen
door het Sudetenland maar prijs te geven
aan Duitschland.
Zoover is het evenwel nog niet. Het ver
luidt, dat de jongste voorstellen van Praag
een gunstigen indruk hebben gemaakt en
dat ook Hitier ze niet bij voorbaat ver
DE KONINKLIJKE FAMILIE OP HET SALCON VAN HET PALEIS OP DEN
DAM TIJDENS DE GROOTSCHE KLtL.DE BETOOGING DER NEDERLANDSCHE
JEUGD VAN DINSDAGAVOND.
VOORNAAMSTE NIEUWS
H. M. DE KONINGIN GEDURENDE DEN RIJTOER, WELKE ZIJ HEDENMORGEN
MAAKTE.
Z K. H. PRINS BERNHARD BRACHT HEDENMORGEN EEN BEZOEK AAN HET
SCHOOLSCHIP „KONINGIN WILHELMINA". DE PRINS BEGEEFT ZICH AAN
BOORD.
werpt, leidt men af uit de omstandigheid,
dat er op het Neurenberger partijcongres
met geen woord over Tsjecho-Slowakije is
gesproken. Men wil blijkbaar geen roet
in het eten gooien.
NEURENBERG: Op den eersten dag van
het partijcongres te Neurenberg is een pro
clamatie van Hitier voorgelezen, waarin
deze den economischen toestand van
Duitschland nogal erg optimistisch voor
stelt. Het volk zal wel juichen, maar de
zakenmenschen denken er anders over.
ZES EN DERTIG CHINEESCHE
JONKEN IN DEN GROND GEBOORD.
HONGKONG, 7 Sept. (A.NP.). Volgens
plaatselijke Chineesche berichten, welke
niet bevestigd zijn, zouden Japansche tor
pedoboot jagers gisteren 36 visschersjonken
tot zinken hebben gebracht die buiten de
geblokkeerde zone voeren. Ruim honderd
visschers zouden het leven hebben ver
loren. Sinds de Japansche vloot een jaar
geleden begon visschersschepen aan te val
len zijn 450 jonken vernield of in beslag
genomen. Naar schatting zijn daarbij 400
tot 500 mannen, vrouwen en kinderen om
gekomen.
Buitenland
De concessies van Praag gepubliceerd.
(2de blad).
Hitiers proclamatie op het Neurenberger
partijcongres. (2de blad).
De positie der Kerk in het Derde Rijk.
(2de blad).
De oudste zoon van ex-koning Alfonso
bij een auto-ongeluk om het leven geko
men. (2de blad).
Binnenland
DE GROOTSCHE EN HARTELIJKE
FEESTVIERING TE AMSTERDAM. (2de
blad).
De heerschende kinderverlamming. (1ste
blad).
De bevolking van Brielle in verzet tegen
den burgemeester. (3de blad).
Het Koninklijk bezoek
aan Amsterdam
DE KONINGIN RIJDT UIT.
Elf uur hedenmorgen. Parelend klate
ren de heldere klanken van het carillon
over den stampvollen, zonovergoten Dam:
„Weest begroet met jubeltonen". Stil ver
klinkt het lied over de wachtende menig
te. Dan beieren de klokken het Wilhelmus
en plots weerklinkt het langverwachte
commando: „Geef acht, presenteert ge
weer". Het gejuich barst los, de stafmuziek
van het vijfde regiment infanterie uit
Amersfoort blaast het Wilhelmus, geest
driftig zingt de menigte het volkslied
meeDe Koningin begint haar eersten
rijtoer door de stad sinds haar blijden in
tocht, toegejuicht door een onoverzien
bare, geestdriftige schare. En terwijl de
rijtuigen voor het paleis ombuigen om
langs het Rokin den tocht naar het Kolo
niaal Instituut aan te vangen, weerklinkt
ijl uit het carillon, hoog in den koepel van
het paleis, het „Wien Neerlands Bloed".
Na den nationalen feestdag lag het voor
de hand, dat, nu de werkzaamheden weer
waren hervat, zich niet zoo velen meer op
straat zouden bevinden als den dag tevo
ren. Maar overal langs den weg kon men.
waarnemen, dat, behalve degenen, die
over hun eigen tijd beschikten, op het
laatste oogenblik heel velen even van hun
werk waren afgeloopen om de Koningin
te begroeten en vensters en gebouwen
langs de route waren overal dicht bezet.
Wat niet op straat blijk van zijn belang
stelling gaf, bevond zich achter de dicht
bezette ramen en vensters. Aan het Ko-
loniaaal ónstituut was een compacte me
nigte samengestraamd, die de Koningin
een wanne ontvangst bereidde.
Het is tegen half twaalf als de vorstelij
ke stoet onder daverende toejuichingen van
de duizenden voor den ingang van het Ko
loniaal Instituut aan de Linnaeusstraat
voorrijdt. Hare Majesteit is vergezeld van
de dame du paiais, baronesse van Harinx-
ma Thoe Slooten en eenige leden van haar
gevolg.
De Prins rijdt in een auto
voorbij, zittend naast zijn
chauffeur.
Uit de menigte, die voor het Koloniaal
Instituut was blijven wachten tot de Ko
ningin zou vertrekken, steeg opeens een
luid gejuich op. Z. K. H. Prins Bernhard
kwam in een open auto, gezeten naast zijn
chauffeur, voorbij om zich voor een privé-
bezoek naar het Burgerziekenhuis te bege
ven.
In de Linnaeusstraat was de menigte tij
dens het bezoek van H. M. aan de tentoon
stelling, aangegroeid, en rijen dik stond het
er, toen de Koningin om kwart over twaalf
het Koloniaal Instituut, dat langs den kort-
sten weg was bereikt, verliet. De eigenlijke
rijtoer begon thans. Levendig werd de Ko
ningin, naast wie de dame du pal ais, me
vrouw Baronesse van Harinxma Thoe Sloo
ten was gezeten, toegejuicht. Duidelijk kon
men zien, dat het middaguur velen in de
gelegenheid stelde een plaats langs den
weg te zoeken, waaraan zij gretig gevolg
gaven.
Langs het Oosterpark bereikte de stoet
het O. L. Vrouwe Gasthuis, waar de Zus
ters voor de ramen en op de stoep van het
Maria-paviljoen en van het Annapaviljoen
in hun witte kleeding voor een hartelijke
begroeting zorgde. Vriendelijk en dankba'ar
buigend en met de hand wuivend beant
woordde H. M. de haar gebrachte hulde.
In de Andreas Bonnstraat bracht een be
woner van een hooggelegen etage een volk-
sche noot in de toer door op zijn cornet
a piston het Wilhelmus te blazen.
Langs het Weesperpoortstation en de
Weesperzijde bereikte men de Ceintuur
baan, waar* wel de grootste volte was.
Tegenover het Koningsplein bracht de
Graal uit het Graalhuis aan den Singel met
haar vlaggen uit de ramen een wuivenden,
origineelen groet. Via den nieuwen N. Zijds
voorburgwal kwam de stoet eerst om kwart
voor één op den Dam aan, waarbij de staf
muziek van het 5e regiment infanterie het
Wilhelmus speelde.
Groot gejuich steeg uit de wachtenden
op. Men bleef juichen, om de Koningin op
het balcon nog eens te mogen begroeten,
doch deze wensch werd niet vervuld. De
menigte bleef toen de aflossing van de
wacht om één uur gadeslaan. Het vijfde
vertrok en maakte plaats voor eene eere-
wacht van matrozen, waarbij de marine
kapel is ingedeeld.
PRINS BERNHARD BEZOEKT HET
SCHOOLSCHIP ..KONINGIN WILHEL
MINA" EN HET INSTRUCTIE VAARTUIG
„PRINSES JULIANA".
Z. K. H. Prins Bernhard heeft vanoch
tend een bezoek gebracht aan het school-
schip „Koningin Wilhelmina" en het in
structievaartuig „Prinses Juliana" van het
Onderwijsfonds voor de Scheepvaart. De
Prins werd bij dit bezoek vergezeld door
zijn particulier secretaris jhr. mr. C. De-
del en zijn adjudant kapitein J. K. H. de
Roo van Alderwerelt.
