ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1938 29ste Jaargang No. 9118 Dagboek- krabbels P A R IJ S S)e £cki&ch40oii/ta/fit Telefoon: Redactie 15. A4r. en Abonm-tarieven zie mg. A Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 1L Adel verpUcht „Aalmoezenier van den Arbeid" schreef onlangs in de „St. Jansklokken", onder 't hoofd „Waar men in de fabriek over praat" een stuk, waaraan het onderstaan de is ontleend: „Dit mag men, geloof ik, gerust vast stellen: Heel veel sociaal en godsdienstig vormend werk onder arbeiders wordt ho peloos vernietigd door de on-sociale en te gelijk on-christelijke daden van vooraan staande Katholieken. U moet me wel ver staan. Generaliseeren is uit den booze. Dat doen we ook hier niet. Maar één kwade maakt meer stuk dan honderd goeden heel maken. Er is een spreekwoord: „Adel ver plicht". Laten ?ij' dat indachtig zijn, die in het katholieke leven voorop gaan." Wij nemen dit woord, dit zéér ernstig woord, hier over. Commentaar behoeft er niet bij gegeven te worden. In haar kortheid geven deze paar kern achtige opmerkingen ons een predicatie, welke ons héél veel stof ter overweging voorzet. Er zijn Christenen, er zijn Katholieken, die feitelijk voor het Communisme meer propaganda maken, dan Communis ten zelf kunnen doen.... Men vindt onder vooraanstaande Katho lieken menschen, die voortdurend en op zettelijk on-sociaal, en daardoor per se on christelijk, handelen. Deze menschen zijn f e i t e 1 ij k de groot ste vijanden van de Kerk.... uit n. Het is niet gemakkelijk voor iemand, die enkel om redenen van studie in Parijs vertoeft, iedere week wat nieuws te weten. De dagen zijn tamelijk wel hetzelfde, 's Morgens gaan werken op de Bibliothèque nationale of in de Archives nationales, 's middags thuis. Men maakt telkens het zelfde Metro-traject en daarin is weinig afwisseling. Daar onder de grond is heusch niet veel te zien: juist daarom kon men de prijs van de metro zoo laag stellen: men weet wel, dat niemand er langer in blijft, dan strikt noodzakelijk is. De eenige studie, die men in de Metro kan maken, is die van de namen der Metro-stations en die van de menschen: beiden hebben iets zeer belangwekkends. De eerste geeft in z'n bonte afwisseling een zeer verrassend beeld" van het cosmopolitische karakter, dat voor Parijs zoo teekenend is. Denk maar aan namen als Wagram. Obligado, Soeferino, Europe, George V, Oberkampf, Réaumur, Sebastopol enz. En tevens doet ze ons be seffen, hoeveel Katholieke herinneringen de Fransche hoofdstad nog bergt in haar geweldige schoot. Men hoeft maar weer te denken aan Madeleine, St. Philippe du roule, St. Augustin, St. Lazare, Trinité, N. D. de Lorette, Abesses, St. Germain des prés, St. Michel, St. Sulpice, St. Placide en tal van anderen. De tweede studie, die van de menschen, is natuurlijk mateloos interessanter: men behoeft er alleen niet per se voor in de Metro te gaan zitten. Toch zijn er verschil lende menschelijke zijden, die in de Metro naar voren komen. Vooreerst ziet men er op bepaalde uren bijna alle menschen met een krant: men leert daarbij eenigszins hun denkwijze kennen. Arbeiders ziet men met de communistische „Humanité" (soms ontkom ik haast niet aan den indruk, dat hij een weinig opzettelijk voor „Monsieur l'Abbé" wordt uitgestald) of de socialisti sche „Populaire". Ook de radicale krant „l'Oeuvre" ziet men vaak: een kenner van het Parijsche leven sprak me als zijn mee ning uit, dat dit een der verderfelijkste kranten van het huidige Frankrijk is, die meer kwaad doet dan de Humanité en Po pulaire bij elkaar. Men ziet echter ook veel rechtsche bladen „Le Jour" (de vroegere Echo de Paris), le Journal, Matin, Petit Parisien enz. De Figaro, naar men beweert een der best-geredigeerde bladen van Frankrijk, heb ik merkwaardigerwijze nog nooit gezien. Ik vermoed, dat men hem in de eerste klas der Metro wel meer zal ontmoeten: maar een arme pater reist na tuurlijk met de massa tweede klas, bij ge brek overigens aan een derde. Even vreemd vind ik het, dat ik de Action Frangaise nog nooit heb zien lezen in de Metro: hij wordt toch aan zeer veel kiosken verkocht. Ook „La Croix", de meest gelezen Katholieke krant van Frankrijk, ontmoet men nooit. Dit laatste is echter zeer goed te verkla ren door het feit, dat „La Croix" meest door vaste abonné's gelezen wordt. De meeste kranten hier worden langs de straat verkocht: „La Croix" wordt veelal aan huis bezorgd. Vier jaar geleden heb ik me eens iets laten vertellen over een getal van 400.000 abonné's: hoe het nu is weet ik niet. Wie 's avonds na 'n uur of vijf in de Metro komt, ziet bijna overal „Paris-soir": hij wordt in een oplage van anderhalf mil- lioen over stad en verre omgeving uitge braakt. Het is een hard woord, maar ik vind op het oogenblik geen beter: want veel verhevens is het niet. Een sensatie blad met zelfmoorden, echtscheidingen en andere schandalen. Als daar de mentaliteit van het Fransche volk door gevormd moet worden, dan kan ze niet veel bijzonders zijn. De kranten hier zijn zeer goedkoop: de meesten kosten een half frankske (2 y2 cent), maar ze zijn, op slecht papier, slecht gedrukt. Onze Hollandsche bladen kunnen glansrijk de vergelijking doorstaan. „La Croix" b.v. moet het, wat uitwendige ver schijning betreft absoluut afleggen tegen over „De Leidsche Courant". Ze is meestal maar zes, hoogstens acht" bladzijden groot. De druk is wel kleiner, maar dat komt de leesbaarheid allerminst ten goede. De inhoud is overigens zeer verzorgd: iederen dag vindt men er een reeks lezenswaar dige artikelen, die zich uitstrekken over nagenoeg alle gebieden van het Katholieke leven: ook wat buitenlandsche berichtge ving betreft is ze zeer op de hoogte. Dat laatste kan men hier lang niet van alle kranten zeggen. Belangrijke berichten, die ik 's morgens in de „Leidsche Courant" vind (van daags te voren: hij wordt om kwart over 8 in Levallois-Perret bezorgd!), kom ik soms 's avonds eerst in de Parijsche bladen tegen, wel een bewijs, dat in Ne derland de distributie van het nieuws goed geregeld is. Iets anders kan men in de Metro van de menschen leeren, wat betreft de „poli- tesse". Ik had me daarvan heel wat voor gesteld: het is me eigenlijk wel wat tegen gevallen. Het is b.v. heelemaal geen ge woonte, z'n plaats aan een dame af te staan: over-het algemeen moet het 'n dame op leeftijd zijn, als men dat wil doen. En kele weken terug had ik op dit punt een merkwaardige ervaring. In een der Metro stations was een arbeiders-vrouw inge stapt, een moedertje van zeventig jaar mis schien. Ik had het niet oogenblikkelijk ge zien, ze was dicht bij mij blijven staan, terwijl ze zich aan een der vernikkelde buizen vasthield. Toen ik dat merkte, stond ik vanzelfsprekend op en bood haar m'n plaats aan, die ze dankbaar aanvaarde. Toen ik even later toevallig omkeek, zag ik vier arbeiders zitten, die met hoogroode koppen naar den bodem van het rijtuig staarden. Dat zoo'n „abbé" hun 'n les moest geven, hadden ze waarschijnlijk op hun fatsoen getrokken! Maar laat ons thans onze kroniek ver volgen. Maandag 15 Augustus. Vanmiddag kwamen twee vrienden uit Holland me bezoeken, heldere jonge kerels, die op de fiets een kleine „tour de France" gemaakt hebben, men zou kunnen zeggen „le tour des cathedrales". Ze zijn in Amiëns geweest, in Rouen en in Chartres: een week lang blijven ze in Parijs, dan gaan ze over Reims en Laon op het Maasdal aan en zoo naar het vaderland terug. Ze hebben on derdak gevonden in een merkwaardige stich ting „Oeuvre de l'hospitalité de la nuit". Het staat onder leiding van leeken, maar heeft toch 'n zeker Katholiek karakter: in de zalen hangt een kruisbeeld en iedere zaal is onder bescherming van een heilige geplaatst. Het schijnt bedoeld als een te huis voor arme zwervers: de arme zwer vers schijnen er weinig gebruik van te ma ken. Men kan er 'n paar honderd man bergen: ze zijn er echter alleen met enkele Engelschen, jdie, evenals zij, per fiets het lapd doorkruisen. Het is er spotgoedkoop: voor 3% frank per nacht hebben ze er een helder bed. Wat kan het jongen kerels ver der schelen! Zij zijn er eerst heengegaan, om hun sportief rennerspakje af te leggen en zich, zooals ze zeiden, „als heer te vermommen"; daarna zijn ze samen wat de stad ingegaan. Allereerst natuurlijk naar de kathedraal: we komen nog juist op tijd om het slot van de pontificale Vespers mee te maken. Weer is de machtige tempel vol menschen: een breed Te Deum golft ons tegemoet. Om de Notre-Dame te leeren waardeeren, moet men haar herhaaldelijk zien: het is of ze steeds koninklijker en forscher wordt. Ze ker, ze is niet, wat de kathedraal van Chartres is: ze bezit ook veel minder kunst schatten: daartoe werd ze in de dagen der revolutie tè zeer gehavend: niettemin heeft ze prachtige kwaliteiten. Neem de stoere voorgevel eens, zoo vol majesteit en zoo prachtig van proportie! De dom van Keu len, die meer dan tweemaal zoo hoog is en u overweldigd door z'n wemelende rijkdom van vormen, moet het in koninklijke gratie tegenover de Notre Dame verliezen. En ga de Seine eens over, naar het kleine park, dat voor St.- Julien le Pauvre ligt. Daar ziet men de Notre Dame van opzij in heel de rijkdom van torens, luchtbogen en con- treforten, een ware „civitas Dei", een stad van God, huis van den Koning der Ko ningen. En ook van binnen wordt ze steeds hoo- ger en ruimer: juist de soberheid van haar DE WERELD IN VOGELVLUCHT PRAAG: De leiding der Sudeten-Duit- sche partij heeft een proclamatie uitge vaardigd, waarin den Sudeten-Duitschers verlof gegeven wordt om zich te verweren, wanneer zij door de Tsjechen worden aan gevallen. Op deze proclamatie heeft de minister van binnenlandsche zaken direct scherp gereageerd. De orde en de rust in de republiek, al dus het officieele antwoord, zullen gehand haafd worden door de daarvoor verant woordelijke organisatie, n.l. de politie. Dat is ook inderdaad in een maatschap pij met een geordende samenleving het eenig juiste antwoord. In verband hiermede duiken in de Euro- peesche pers weer allerlei berichten en beschouwingen op over de houding van Duitschland. Volgens sommige berichten zou Duitschland de buitenlandsche regee ringen reeds aan 't polsen zijn, of zij even tueel neutraal zouden blijven. Horthy zou gezegd hebben, dat Hongarije neutraal zou blijven. De Fransche „Populaire" schrijft over een gewapend. Duitsch ingrijpen, dat dit een duidelijke aanval en een bewust uitgelokte oorlog zou zijn. „Men weet, wat daarvande gevolgen zouden zijn, men weet dat ook te Berlijn. De ontwikkeling van den toestand heeft de betrekkingen tusschen Frankrijk en Engeland slechts verstevigd. Men behoeft te Berlijn niet te twijfelen aan de vastbe slotenheid der beide groote democratische mogendheden". De „Action Frangaise" schrijft, dat Duitschland, indien het Frankrijk en de wereld wil onderwerpen aan een vuur proef, op den actieven tegenstand van En geland en waarschijnlijk van de Vereenig- de Staten zal stuiten. Inmiddels verluidt, dat Praag bereid is een belangrijke concessie te doen in de richting van administratieve autonomie voor de minderheden. vormen helpt grootelijks mee om haar ruimte-werking grootscher te maken. Als het Tantum-ergo gezongen is en de Bisschop op pontificale wijze den zegen met het Heilig Sacrament heeft gegeven, trekt hij weer, begeleid door een stoet van diena arsen officianten, door het midden schip en een zijbeuk naar de sacristie. Als er kindertjes langs den kant staan, gaat hij ze de hand opleggen: de Fransche moe dertjes vechten bijna om hun kleintjes naar voren te duwen: ik zag er een, die haar vier „mignonnes" naast elkaar had opgesteld en zelf waakzaam en trotsch er achter stond. Goddank, als ze daar nog trotsch op zijn! Zoo juist noemde ik St. Julien le Pauvre. Het is een zeer klein, maar een zeer merk waardig kerkje, dat door veel bezoekers van Parijs onopgemerkt wordt voorbijge gaan. Toch is het gemakkelijk te bezoe ken: over de Seine, vlak bij de Notre Da me, achter een „square", die het vroegere kloosterhof van het kerkje vervangt. Het is de zetel van de geünieerde Grieken in Parijs: men ziet dat terstond aan de Ikono- staas of beeldenwand, die voor het hoog altaar is opgebouwd. Het kerkje is een der oudste gothische monumenten van Parijs; het schip vertoont nog Romaansche vor men. Iederen Zondagmorgen om 10 uur kan men hier een gezongen Mis in de Grieksche ritus bijwonen. Het is zeer merkwaardig, dat er daarvoor bijna altijd een heele groep belangstellenden is. We zijn betrekkelijk vroeg weer terug gegaan naar Levallois. Om zes uur moet ik hier het Lof doen (het „Salut"); daaraan is vandaag een bijzondere plechtigheid ver bonden. Frankrijk herdenkt van 't jaar het derde eeuwfeest van het feit, dat koning Lodewijk XIII het koninkrijk plechtig aan Maria heeft toegewijd. De paus heeft een aparte jubilé-aflaat verleend, die echter alleen door Franschen verdiend kan wor den. Men heeft voor deze gelegenheid en kele weken terug ook het Mariale congres van Boulogne bijeengeroepen. En vandaag wordt allerwege in Frankrijk de plechtige toewijding van "het land aan Maria ver nieuwd. Zelf moest ik die opdracht doen in Levallois-Perret, ik, de vreemdeling, die hier sprak uit naam van het Fransche volk. De zustertjes hadden hun menschen ge vraagd, om voor die gelegenheid met ve len te komen en ze hadden het inderdaad gedaan. En zoo mocht ik daar uit naam van de Fransche gezinnen, de belofte uit spreken, dat Frankrijk nog steeds van Maria wil zijn en dat het van haar moeder lijke voorspraak de genade verhoopt, die het gezin in Frankrijk vernieuwen en hei ligen zal. „Esperance de la France!" zong men na het Lof. En ja, als ik aan Maria denk, kan ik aan de toekomst van Frankrijk niet wan hopen. Vrijdag 19 Augustus. Het was vanmiddag prachtig weer. In een plotselinge bevlieging heb ik de Me tro genomen en ben naar Montmartre ge gaan. Gare St. Lazare moet ik dan over stappen. En bij Abesses duik ik, door mid del o.a. van een lift, weer op boven den beganen grond. Men komt dan uit op een pleintje, waar men een uiterlijk, z.g. mo dern kerkje vindt. Daar is Pierre l'Ermite indertijd pastoor geweest (hij is nu ver plaatst naar een voornamer parochie in het Westen van de stad, niet ver van Le- vaillois). Men moet van daar nog heel wat stijgen eer men de Basiliek van het Heilig Hart bereikt heeft. Langs verschillende trappen klimt men omhoog, tot men aller eerst op een pleintje komt, dat wel geheel door café's omgeven is. Het is dan ook hee lemaal met tafeltjes en stoelen bezet: ken nissen hebben me wel eens verteld, dat het er 's avonds laat nog zeer druk is. Daar vlak bij ligt het oude kerkje „St. Pierre de Montmartre", laatste rest van een oude Benedictijnerabdij, ook weer een der oud ste gothische monumenten van Parijs. Ik ga er altijd graag even binnen: het is zoo'n echt bedehuis. Vandaar naar de basiliek is hoogstens 'n paar minuten. Daar voor de basiliek heeft men een prachtig verge zicht over de stad en zooals het vandaag is, heb ik het nog nooit getroffen: een diep blauwe lucht zonder wolken en geen spoor van mist: daardoor is ook de verste hori zon nog scherp afgeteekend en krijgt men eenigszins een gevoel, hoe groot dat ge weldige Parijs wel is. Daarbij moet men niet vergeten, dat men hier de stad nog maar half kan zien: ze is nu al een over weldigende huizenzee. De kerken rijzen daar boven uit. De kathedraal, de Sainte- Chapelle, het Pantheon, Dóme des Invali des, Saint Paul, Saint Eustache, Saint Ger main des Prés, Saint Vincent de Paul. Vlak onder de Mont Martre ligt het reusachtige Gare du Nord. Naar het Oosten ziet men de omhoogschietende rotspartij boven de dierentuin van het Bois de Vincennes. Als je een paar minuten zalig gekeken hebt naar het machtige schouwspel van deze wereldstad, klim je de trappen op, die naar den ingang voeren van de Basilique du Sacré-Coeur. Mooi kan ik ze eigenlijk niet vinden, eerder wat protserig en vooral karakterloos, oppervlakkig, teekenend voor het tijdvak, dat haar geschapen heeft. Maar naar een kerk gaat men tenslotte niet, om dat men ze mooi of leelijk vindt: daarbin nen is altijd het Heilig Sacrament ter aan bidding uitgesteld: en ook altijd vindt men er menschen, die komen bidden, dag en nacht. Overdag vooral de vrouwen, 's nachts de mannen, leden van den Ka tholieken mannenbond „Hommes de Fran ce", die om beurten volgens de verschil lende parochies van de stad de wacht hou den rond den eenig waarachtigen Koning, Die op den top van Montmartre troont. Een bezoek aan Montmartre geeft je altijd weer het gevoel: dat Frankrijk, naar z'n diepste wezen, toch eigenlijk een Katholiek land gebleven is. Parijs heeft twee hoogste pun ten: de Basiliek van Montmartre en de Eiffeltoren. De laatste wint het wat mathe matische hoogte betreft: het blijft tenslotte een ding van staal. Maar Montmartre is de waarachtige kroon van de stad: Centrum van kracht, Bron van onvergankelijk Le ven. Dr. HENRI VAN ROOIJEN. Kruisheer. De kinder-verlamming. OOK TE ROTTERDAM ENKELE GEVALLEN. SCHOLEN LANGER GESLOTEN. Bijzondere maatregelen in verband met jubileumfeesten. Bleek de kinderverlamming, die den laat- sten tijd in de omgeving van Rotterdam heerschte, te Rotterdam zelf nog niet te dreigen, gistermorgen werd de geneeskun dige dienst gealarmeerd door de aangifte van drie gevallen. Een geval was afkom stig van buiten de stad, welk slachtoffer echter in Rotterdam werd opgenomen. Het spreekt van zelf, dat het voorkomen van deze kinderziekte, vlak voor den aan vang van de jubileumfeesten, de autori teiten tot weakzaamheid heeft aangemaand, en reeds zijn de maatregelen genomen, wel ke in het belang van de volksgezondheid genomen moesten worden. In de eerste plaats heeft men daarbij aan de scholen gedacht. Lag het oorspronkelijk is de bedoeling, de scholen na de vacantie op 2 en 3 Sep tember te doen aanvangen, om dan de schooljeugd gedurende de feest week weer vrijaf te geven, thans hebben B. en W. be sloten ook op 2 en 3 September de scholen gesloten te houden en wel voorloopig tot 12 September. Er wordt echter met nadruk op gewezen, dat deze drie gevallen nog volstrekt geen aanleiding behoeven te geven tot ongerust heid. De besmetting van kinderverlamming wordt echter door het bijeen brengen van groote groepen kinderen niet weinig in de hand gewerkt, hetgeen dus in de eerste plaats voorkomen dient te worden. Wat nu de feestelijkheden voor de scho len betreft, lag het in de bedoeling circa 65.000 kinderen op 2 en 3 September en tevens gedurende de volgende dagen des morgens en des middags in drie bioscopen de nationale film te laten zien. Thans heeft Dit nummer bestaat uit vt|t bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De „Osservatore Romano" over de ver banning van Mgr. Sproll. (2de blad). Steun voor Daladier. (2de blad). De toestand in Tsjecho-Slowakije. (2de blad). Binnenland De eerste vertooning van de nationale film „Veertig jaren". (4de blad). Het défilé van leden van den B. V. L.\ voor H. M. de Koningin. (3de blad). Lelden Twee gevallen van kinderverlamming te Leiden. (1ste blad). De ziekte van Weil. (1ste blad). Omgeving Doodelijk ongeluk op den autoweg Den HaagAmsterdam. (2de blad). Verscheidene gevallen van mond- en klauwzeer in de omgeving. (2de blad). Een nieuw geval van kinderverlamming te Alphen. (1ste blad). DINSDAG 30 AUGUSTUS A.S. EN DON DERDAG 1 SEPTEMBER GEEN GELE GENHEID TOT HET VERKRIJGEN VAN MONDELINGE JURIDISCHE INLICH TINGEN. men besloten, deze voorstellingen uit te stellen tot nader vast te stellen datum. Op 2 en 3 September zouden verder 95.000 geschenken ter gelegenheid van het 40-jarig regeeringsjubileum der Koningin op de scholen worden uitgereikt, nadat te voren deputaties van scholen in de bur gerzaal zouden zijn ontvangen. Maandag 5 September zullen nu deputaties, bestaande uit een onderwijzer of leeraar alsmede een leerling, van 100 vertegenwoordigende scholen des morgens om 10.30 uur in de burgerzaal door den burgemeester wor den ontvangen, teneinde een herinnering aan het jubileum te ontvangen. Nadien zul len de herinneringen op de scholen worden uitgereikt. In overleg met den directeur van den G. G.D., den inspecteur voor staatstoezicht en den wethouder van onderwijs, den heer J. B. J. Ratte, is thans besloten, de scholen eerst op 12 September a.s. open te stellen en de bioscoopvoorstellingen uit te stellen. Ook een geval te Leeuwarden Ook de Leeuwarden heeft zich thans een geval van kinderverlamming voorgedaan en wel bij het vierjarig zoontje van de familie Hulscher in de Van Heemstrastraat. Het jongetje is ter verpleging in het Bonifacius- hospitaal opgenomen. Het betreft hier een niet ernstig geval. GEEN UITBREIDING TE GOUDA Zwemwedstrijden echter afgelast. Te Gouda heeft de besmettelijke ziekte kinderverlamming zich niet verder uitge breid. Het aantal gevallen van deze week is twee, hetgeen minder is dan in voorgaande weken. Te Waddinxveen is het aantal gevallen met twee- tot vijf gestegen, een der patientjes, een jongen van negen jaar, is overleden. Dit is het tweede sterfgeval daar ter plaatse. De nationale zwemwedstrijden van de Goudsche 'Z wemclub, welke a.s. Dinsdag te Gouda zouden plaats hebben zijn wegens onvoldoende inschrijvingen in verband met de besmettelijke ziektegevallen afgelast. Nieuw geval te Alphen. Thans heeft zich weer een nieuw geval van kinderverlamming voorge daan bij een 3-jarig dochtertje van de familie W. aan den Steekterweg. Het patiëntje is naar het Acad. Ziekenhuis te Leiden overgebracht. In verband met de hier geconstateerde gevallen van kinderverlamming is de Nuts- bewaarschool en zijn ook de openbare scholen Vrijdag voorloopig gesloten. Naar wij later nog vernamen is de toestand van het 8 maanden oud zijnde kind van de familie v. W., dat naar het Acad. Zieken huis werd overgebracht, niet ongunstig.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1