„VEERTIG JAREN'
ZATERDAG 27 AUGUSTUS 1938
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 13
wacht een baby. Rolf wordt naar het Bra-
bantsche grensplaats] e geroepen en met
een wonderding, dat automobiel heet, spoe
den zij zich»met soms wel 30 K.M. per uur
naar het Zuiden. Uitwisseling van gedach
ten brengen ons de groote problemen van
dien tijd onder het oog: de arbeidstoestan
den, de sociale evolutie, die zich baan-
breekt, de Boeren-oorlog, het huwelijk van
Koningin Wilhelmina met Prins Hendrik,
de groote staking van 1903....
De tijd evolueert en de menschen met
hem. Rolf van Meerle is een bekend chi
rurg geworden, professor zelfs en zijtn
vriend Maasdonk krijgt uitgebreidere fa
brieken. Hij kan zich maar met moeite aan
passen aan de gewijzigde sociale omstan
digheden. De vreugde, die alom in den lan
de heerscht bij de geboorte van Prinses Ju
liana ook in de huizen der beide fami
lies sluit deze eerste periode af.
Het is wel een bewogen tijd, die de fami
lies Maasdonk en Van Meerle meemaken.
Het jaar 1914 nadert. Tronen wankelen en
dynastieën vallen, maar in het Nederland-
sche Rijk blijft één naam onaantastbaar
voortbestaan: „Oranje". Oorlogsgeruch
ten oorlog rondom ons kleine land, mo
bilisatie ter bescherming onzer neutrali
teit. Maasdonk's fabrieken worden gevuld
met militairen. Belgische vluchtelingen ko
men. De film brengt ons beelden uit de
vier oorlogsjarenbroodkaarten en een
heidsworst, het Steuncomité, de watersnood
van 1916totdat het jaar 1918 de we
reldkaart verandert.
Langzaam herstelt zich het leven; die
eenmaal jong waren, zijn nu ook groot ge
worden, zij vormen de na-oorlogsche gene
ratie, te onderscheiden van de vorige door
een wat oppervlakkiger, cynischen en
minder idealistischen levenskijk. Dick
Maasdonck, die in den mobilisatietijd den
legervliegdienst heeft leeren kennen en
als vlieger naar Indië wil, trouwt met Lot
tie van Meerle, Rolf's dochter. De andere
zoon van Maasdonk, Wim, drie jaar jon
ger dan zijn broer, is zeer muzikaal en hij
wil carrière in de muziek zoeken, zeer te
gen den zin van zijn vader, die hem liever
in de fabriek zag.
Enkele jaren gaan voorbij. Dick en Lottie
hebben een aardig kind, Guus, en hun le
ven in Indië vliedt rustig voorbij. Wim
heeft zijn einddiploma van het conservato
rium gehaald en verkeert in artistieke mi
lieux waar hij Lily Burger, een modern,
zelfstandig meisje later architecte
leert kennen. De toestanden in Indië ko
men nader onder de loupe Dick voor
spelt, dat Schiphol eens de voorstad van
Batavia zal zijn en Wim ontwikkelt zich
tot een uitstekend concert-pianist. In 1928
komt Dick naar Holland terug om een paar
maanden bij de K. L. M. te werken. Hij
valt echter als slachtoffer van zijn beroep,
tijdens een proefvlucht, juist als Wim met
het Concertgebouw-orkest optreedt. Lottie
en Guus je blijven in Indië, Wim wordt be
roemd en reist de heele wereld af.
Dan komen de moeilijke jaren. De econo
mische toestand wordt slechterde
beurskrach brengt de Maasdonk-fabrieken
aan den rand van een faillissement. Later,
als de crisis gaat verdwijnen, demonstreert
zich ook in Brabant de betere verhouding
tusschen werkgever en werknemer. Groo
te verbeteringen op sociaal gebied, woning
bouw, loonen, onderwijs, hygiëne gaan niet
onopgemerkt voorbij. Het verscheiden van
Koningin Emma en Prins Hendrik, de
drooglegging van de Zuiderzee, nieuwe ver
keerswegen, groote sluizen en bruggen en
wetenschappelijke prestaties vragen onze
aandacht. Het blijkt, dat binnen één men-
schenleven ontzaglijk veel veranderd is.
Guus, de jongeman in Indië krijgt een
ongeluk en Prof. van Meerle spoedt zich
per vliegmachine daarheen om zijn klein
zoon te opereeren. Als de professor in Ne
derland terugkomt, is juist Prinses Beatrix
geboren, symbool van hoop op de toekomst
en de film eindigt met een diner bij de
Van Meerle's, veertig jaren na het diner
in den aanvang van de film, gevolgd door
een symbolische slot-apotheose, waarin de
groote rol, die de jeugd te vervullen krijgt
in de naaste toekomst, het hoofdmotief
vormt.
Onwillekeurig trekt men bij het zien de
zer film vergelijkingen met vroeger uitge
brachte Hollandsehe films, welke wel wat
het bezoek betreft, successen boekten, maar
Rolf van Meerle (Cees Laseur) en Mevrouw van Maasdonk (Fientje de
la Mar) aan het diner op den derden kroningsdag.
Een waarlijk nationale
film
Een prachtige hulde aan
onze jubileerende
Vorstin
Gisteren om half twaalf heeft, zooals
reeds door ons gemeld, in tegenwoordig
heid van vele autoriteiten de vertooning
plaats gehad van de nationale film „Veer
tig jaren", welke ter gelegenheid van het
veertigjarig regeeringsjubileum van H. M.
de Koningin in opdracht van het Natio-
naar Comité is uitgebracht door Loet C.
Barnstijn Standaardfilms.
De vertooning had plaats in de Wilhel-
mina-studio van Filmstad te Den Haag,
waar op dat uur de genoodigden bijeen
kwamen.
Voor den aanvang der film werd een toe
spraak gehouden door den voorzitter van
het desbetreffende comité jhr. ir. O. van
Lidth de Jeude, die het ontstaan en de be
doeling der film uiteenzette en den na
druk er op legde, dat de nationale gedach
te, welke in deze film leefde en welke al
len bindt sterker zou zijn dan wat ons ge
scheiden houdt.
Hierna nam de vertooning der film een
aanvang.
Jan (Adolf Engers) de knecht
van Dokter Rolf van Meerle.
De inhoud is aldus:
Aan boord van H. M.'s Fregatschip met
Stoomvermogen „Sommelsdijk" keert de
jonge officier van gezondheid Rolf van
Meerle naar het vaderland terug. Drie lan
ge jaren is hij „in de Oost" geweest en hij
verheugt zich op het weerzien met familie
en vrienden. Immers: het is 6 September
1898, de kroningsdag van de jonge konin
gin Wilhelmina. Van Meerle zal naar zijn
grootvader's huis gaan, waar hij inwoont
en waar hij op dezen dag niet op het
feestelijk diner mag ontbreken. Er is ook
een trekpleister, die sterker is dan al het
andere. Dien avond verlooft Rolf van Meer
le zich met Eline Verhulst, na een zeer ge
animeerd bal in de statige zalen van het
oude Amsterdamsche patriciërshuis. Een
merkwaardige dag! Hun nieuwe leven be
gint op den drempel van een nieuwe re
geering. Zoo begint het jonge doktersge
zin in 1899 het huwelijk. Rolf heeft zich
als medicus in Amsterdam gevestigd.
Op echt Hollandsehe wijze zijn zij be
vriend met het jonge gezin Maasdonk uit
Brabant. Frans Maasdonk is een energie
ke, maar eenigszins conservatieve groot
fabrikant. Hij gelooft niet in de sociale be
weging, hij gelooft in den vooruitgang der
techniek. „Verkeer en internationade han
del vervagen de grenzen. Oorlog is onmo
gelijk geworden, kijk maar naar de Vre
desconferentie in Den Haag we gaan
ontwapenen in Europa, er dreigt geen ge
vaar meer."
Annetje Maasdonk. Frans' vrouw, ver
Voor de voeding der duizenden militairen, die Maandag a.s. aan het groote défilé der weermacht voor H. M. de Koningin te
Den Haag zullen deelnemen, is een groot aantal keukenwagens noodig, die op Waalsdorp in gereedheid worden gebracht
toch op geen stukken na een internationaal
peil bereikten. Deze vergelijkingen trekt
men des te gereeder, als men in deze film
scènes ziet die soms wel even heel sterk
aan de films van den Jordaanschen glorietijd
herinneren. Maar dan dienen wij direct hier
aan toe te voegen, dat dit op papier erger
lijkt dan het in werkelijkheid is. Want als
deze scènes wat zijn bezonken, erkent men
toch gaarne, dat de opnamen van de volks
feesten ter gelegenheid van de kroning van
H.M. de Koningin veertig jaren geleden,
toch waarlijk wel een echt brok Oranjelief
de van de volksziel is geweest.
En het feit, dat de opnamen hiervan her
inneringen oproepen aan vroegere Hol
landsehe films ligt dan ook meer aan die
vroegere films dan aan deze.
Vast staat voorts, dat Ben van Eysselsteyn
een zeer verdienstelijk scenario heeft gele
verd. Men moet zich de moeilijkheid van
een opdracht als deze trachten te realisee-
ren om grooter bewondering te kunnen heb
ben voor een scenario, dat aan twee tegen
strijdige verlangens moest voldoen. Het
moest een filmverhaal zijn en tevens docu
mentair verantwoord voor wat in deze veer
tig jaren tot stand kwam, zonder dus een
documentaire film te zijn. Het eenige voor
deel, dat daartegenover stond was, dat de
spanning niet zóó groot behoefde te zijn als
in het filmverhaal van iederen dag, daar
deze eisch gedragen zou worden door die
gedeelten, die sterk spreken tot het vader-
landsche hart.
Daarmee is deze film ten voeten uit ge-
teekend. Hierin is toch niet alleen de auteur
of feitelijk de auteurs, want ook uit het
ontwerp-scenario van mevrouw Jo van Am-
mersKüller werden eenige motieven ge
nomen maar ook de regisseur voortreffe
lijk geslaagd.
Men volgt met aandacht het filmverhaal,
de geschiedenis der beide bevriende families
van Meerle en Maasdonk, maar hoofdzaak
blijft de ontwikkeling van vele dingen in
de 40 jaren van Wilhelmina's koningschap,
waarin het leven dezer familie valt.
En ook dit is een verdienste, dat de docu
mentaire gedeelten zoo volmaakt in het
filmverhaal en in het filmbeeld passen, dat
van eenige onderbreking daarbij geen spra
ke is. Zelfs de aardige sacramentsprocessie
juist even voor de grens is er op volkomen
natuurlijke wijze ingelascht.
Dit alles wil echter niet zeggen, dat deze
film volmaakt zou zijn en met de grootste
buitenlandsche films zou kunnen wedijve
ren. Veel eerder zijn wij geneigd te verkla
ren, dat, zoo dit wel het geval ware, deze
filmeen mislukking zou zijn gewor
den.
Hier had men immers te doen met een
heel andere opgave. Dit moest een film
zijn, een filmverhaal met een beeld van
veertig jaren trotsche geschiedenis en al
dus nadert deze film het volmaakte.
Dat voor den auteur het scenario zich be
woog over de vier kr's, de vier mijlpalen in
dien tijd, n.l. kroning, Krüger, krijg en kri-
sis is niet meer dan een aardigheidje. Deze
alliteratie is niet meer dan een toevallige,
welke den argeloozen toeschouwer volko
men ontgaat. Maar voor de film doet dit niet
terzake. Wat wel terzake doet is dat eenige
kleine onvolmaaktheden gebleven zijn. Geen
positieve onvolmaaktheden misschien, maar
ontbrekingen, die zoo zij niet aanwezig wa
ren geweest, enkele gedeelten op nog hoo-
ger plan zouden hebben gebracht.
Wij denken b.v. aan de overigens zeer
goede muzikale illustratie tijdens de kro
ningsfeesten. Bij het overgaan van de def
tige feestpartij, waar voorname muziek ten
gehoore wordt gebracht, naar de volks
vreugde in een café breekt de muziek even
af om over te gaan naar een volkswijs. Be
ter ware het geweest indien bij deze over
gang dezelfde wijs behouden waren geble
ven om deze zonder onderbreking te laten
verglijden in harmonica-muziek. Alleen
daarmee zou reeds de eenheid der feeste
lijke bezieling bij zoo verschillende volks
groepen de ééne nationale gedachte niet
waar sterker zijn gedemonstreerd.
Van de rit per „automobiel" naar Bra
bant had men zeker iets meer kunnen ma
ken. Hier heeft men zich wel iets te veel
beperkt.
Er zijn eenige lichte inzinkingen, maar
erkend moet worden, dat hier in vergelij
king met vroegere films, die zooveel op deze
opdracht vóór hadden, voortreffelijk werk
is verricht.
En dat deze film met trotsch genoegen
niet alleen, maar ook met een prettig na
tionaal gevoel zal worden aanschouwd.
Voor velen zal het slot van deze film wat
al te optimistisch zijn, maar men zal dit
gaarne bezien als een hoopvolle profetie,
welke bij het opbloeien der nationale ge
dachte misschien eens werkelijkheid wor
den zal.
Het slot is in ieder geval een optimisme,
dat velen goed zal doen.
Hulde!
Vanaf 2 September a.s. zal deze belang
wekkende film in de drie grootste Leidsche
theaters gelijktijdig worden vertoond.
AUGUSTUS-SCHOTEL (4 personen)
door Martine Wittop Koning.
1 K.G. doperwten, 250 gr. (y pond)
slaboonen, 1 bloemkooltje, 4 tomaten, 4
groote gekookte aardappelen, yk liter
melk, 3 eieren, 60 gr. (3 afgestreken eet-
elpels) boter, 150 gr. (ly ons) geraspte
belegen kaas, wat zout, 1 lepel paneer
meel.
Kook de gedopte erwten, de afgehaalde
boontjes en de in niet te kleine stukjes
verdeelde bloemkool ieder op de gewone
wijze gaar.
Leg dan in een diepen, met boter inge
wreven vuurvasten schotel laag om laag
de vreschillende goed uitgelekte groenten
met de in plakjes gesneden aardappelen,
de tomaten en de geraspte kaas ertusschen.
Klop de eieren met wat zout, roer er de
melk door en giet het mengsel over de
groenten; strooi er het paneermeel over
en verdeel daarop de boter in kleine
klontjes. Zet den schotel ongeveer y uur
in een warmen oven, tot alle vloeistof
door het stollen van de eieren gebon
den is.
Bereid intusschen een saus van: 30 gr.
(3 afgestreken eetlepels) bloem, 40 gr. (2
afgestreken eetlepels) boter, 3 d.L. groen-
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
DEMONSTRATIE IN DE JUBILE UMWEEK
De legpenning, die de Vereeniging „Ne-
derlandsch Fabrikaat" voor de daarvoor in
aanmerking komende prijswinnaars in de
Nederlandsche Fabrikaat etalage-wedstrij
den beschikbaar stelt.
tekooknat (b.v. van de bloemkool), 1 d.L.
room.
Verwarm roerende de boter met de
bloem tot een gelijk mengsel, giet daerb.f
onder voortdurend roeren langzamerhand
het groentenat en daarna den room; laat
de saus een oogenblik zachtjes doorkoken
tot ze mooi gebonden is, breng ze over in
een sauskom en presenteert ze bij den
groenteschotel.
Deze schotel vormt, ook zonder het ge
bruik van vleesch in den maaltijd, een
behoorlijk hoofdgerecht. Wordt echter om
de een of andere reden het vleesch niet
graag gemist, dan zou men er afzonder
lijk wat gesneden ham bij kunnen presen
teeren.
De schutting voor het koninklijk paleis op den Dam te Amsterdam is weggenomen en
de voorloopige restauratie nadert haar voltooiing. De voorgevel, zooals thans te bewon
deren jt
