Autobus met kinderen tusschen twee
trams bekneld
Botsing in den
Metro te New York
DINSDAG 23 AUGUSTUS 1938 29ste Jaargang No. 9114
S>z^id&c\vi(2owïaftü
Telefoon: Redactie 15. nvnn*i Adv. en Abonn.-tarieven rie paf.
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Ned. Liturgische Week
In abdij van Tongerloo
Lord Runciman in Praag
22—26 AUG. 1938.
Onder voorzitterschap van Mgr. Calle-
waert, den onvennoeibaren ij veraar voor
het steeds groeiend liturgisch leven, werd
Maandagmiddag de 22e Nederl. liturgische
Week in de Abdij van Tongerloo geopend.
Het toch reeds zoo drukke Abdijleven zag
zich thans versterkt met ruim honderd
vreemde gasten uit Noord en Zuid, leeken,
priesters en kloosterlingen, waaronder wij
vooral noemen een 10-tal zusters der Chris
telijke Scholen van Vorselaar, die ook in
Noord-Nederland reeds zeer bekend zijn om
haar nieuwe catechetische methode, die
vooral voor een gezond liturgische leven
van groote beteekenis is. Het is onmogelijk
namen te noemen, omdat allen gekomen
zijn met het bijzondere verlangen mee te
helpen aan het groote vraagstuk over de
heiliging van den Zondag, dat voor het
godsdienstig leven van ons volk wel het
kernvraagstuk genoemd mag worden.
Zeer terecht wees Mgr. Callewaert op het
gelukkige feit, dat deze bijeenkomst voor
een tweede maal gehouden werd in deze
Kempische Abdij, die zoo bekend is om
haar liturgisch, eucharistisch en Mariaal
leven, en waarvan vooral in de laatste jaren
zoo'n groote activiteit is uitgegaan op het
gebied der Mis-actie door het bekende werk
der Mis-weken van P. Ant. van Clé O.
Praem. 9 -
De Zondags-mis.
Als centrale gedachte dezer liturgische
week was de Zondagsmis genomen, omdat
deze toch het wezen uitmaakt van de ware
chirstelijke heiliging van den Zondag.
Als eerste spreker behandelde Prof.
Steger, voorzitter van het comité van Actie
voor God" de grondslagen der Zondags
heiliging vanuit psychologisch standpunt.
Hij wees vooral op de ontreddering in de
moderne gemeenschap, waar de positieve
viering van den Zondag in het liturgisch
beleven van de H. Mis weer het hoofdmo
ment moet zijn, om aan God weer de eere
plaats te geven in het leven der maat
schappij.
Dom. Am. Dumon O.S.B. (Steenbrugge)
sprak over de viering van den Zondag van
uit historisch standpunt. Hij gaf een over
zicht der opvatting van Mgr. Callewaert,
dat de viering van den Zondag vanaf de
eerste dagen na de Verrijzenis niets anders
was dan de viering van het eucharistisch
offer, terwijl later de rustdag van den Jood-
schen Sabbath naar dien dag verschoven
werd.
In de avondbijeenkomst behandelde P.
Cresc. Bruggeman O.F.M. het onderwerp:
De Zondagmis als gemeenschappelijk offer
van de Parochie. Zeer scherp toonde spr.
hoe het parochiale leven arm is en zonder
zin, wanneer de H. Mis niet het kernpunt
wordt van geheel de parochiale activiteit.
Het werk der Mis-weken.
Dinsdagmorgen gaf Dom. Symons O.S.B.
(Keizersberg, Leuven) een practische uit
eenzetting van wat in hèt werk der Mis-
weken geschiedt om het volk tot actieve
deelname te brengen. Men moet uitgaan
van de H. Mis, niet zooals het volk het
vraagt, maar zooals de H. Kerk ons haar
geeft in haar eigen liturgie. Bijzonder werd
gewezen op de talrijke mogelijkheden om
door gemeenschappelijk antwoorden en
zingen, staan en knielen een diep beleven
en meeleven in de H. Mis kan worden be
reikt.
P. Wilfr. Dekkers O.Praem. (Tongerloo),
gaf dan een nadere toelichting, hoe deze
techniek en methode der Mis-weken ver
antwoord is, niet alleen dogmatisch maar
vooral ook psychologisch, en welk een mo
gelijkheid de H. Mis in haar liturgie biedt
om het volk weer te brengen tot de hei
liging van heci het menschelijk leven.
Met deze twee laatste sprekers zat men
ineens in het hart der kwestie: de vraag
n.l. hoe het volk gebracht kan worden tot
een begrijpen en beleven der H. Mis als
centraal punt van het dagelijksch leven.
Want heel de bedoeling dezer dagen is geen
andere dan te komen tot een practische
methode, hoe men het volk weer kan doen
leven uit de H Mis.
De rustige sfeer dezer alndelijke abdij
is wel geschikt om op dit hachelijke ter
rein tot bepaalde resultaten te komen. In
een volgend verslag komen wij hierop na
der terug.
de conferentie te bled.
PRAAG, 23 Augustus. (Reuter). Hoewel
het resultaat van de conferentie te Bied
nog niet bekend is, weet men toch wel twee
belangrijke resultaten, n.l. een volledige
overeenstemming tusschen Zuid Slavië,
Roemenië en Tsjecho-Slowakije en een
groote vooruitgang in de betrekkingen tus
schen deze staten en Hongarye.
Het "Foreign Office" in de
Stefansgasse
Runchiman is in Praag.Zal zijn
werk slagen? Of staat hij onmach
tig tegenover een probleem, dat de
gemoederen reeds al te zeer verhit
heeft? Zal de autoriteit van Enge
land groot genoeg blijken te zijn om
vrede te brengen in den heksen
ketel van Centraal-Europa?
Eén ding staat vastDe geheele
wereld ziet uit naar Praag, waar
lord Runciman in de Stefansgasse
zijn intrek heeft genomen.
Het asfalt van de Stefansgasse is in de
gloeiende Augustuszon een beweeglijke
massa geworden. Het plakt aan de zolen,
de hoeven van paarden vormen een diepe
indruk in die halfweeke massa, en groote
gekartelde sporen geven aan, hoe vracht
auto's gereden zijn. In de straat zijn nu maar
enkele deftige auto's te zien, met het ken-
teeken „CD" d.w.z. Corps Diplomatique. In
de schaduw patrouilleeren enkele politie
agenten. De vensters van de eerste verdie
ping van hotel „Alcron" zijn gesloten.
Zacht en behoedzaam rijdt de anders zoo
knetterende autobus door de straat. De hal
van het hotel biedt geen bijzonder aspect,
alleen zitten er enkele donker gekleede
menschen, die men voor dectectives zou
kunnen houden. Het zijn oude Praagsche
specialisten; het was niet noodig om een
Sherlock Holmes van Scotland Yard mee
te geven. Bij den portier vragen enkele gas
ten, waar zij zich vanavond kunnen amu
seeren. In de hokjes met de kamernummers
104107 ligt een opeenstapeling van brie
ven en kranten. Dat is de post voor de kan
selarijkamers van lord Runciman. Boven in
den gang van de eerste verdieping staan
verschillende boys gereed, om de heeren
en dames van deze missie zooveel mogelijk
op hun wenschen te bedienen. Toch is de
post niet bovenmate groot, ongeveer 30
brieven per dag. Daarbij komen nog de ge
wichtigste Tsjechoslowaaksche dagbladen,
die door Mr. Peto en Mr. Stopferd, zijn se
cretarissen, gelezen worden en voor den lord
vertaald.
Het „Foreign Office" in de
Stafansgasse.
In de Praagsche Stafansgasse is een
„Foreign Office" in het klein gevestigd,
waar van den vroegen morogen tot den
laten avond onder hoogspanning gewerkt
wordt. Kamer Nr. 104 is de ontvangstkamer
voor de journalisten, die bereidwillig alle
gewenschte inlichtingen verkrijgen. Daar
naast Nr. 105, is de kamer van Lord Runci
man zelf, waarop volgens den uitdruk-
kelijken wensch van den lord zelf, geen
telefoon is aangebracht.
In de kamer 106 zitten de vier medewer
kers van Lord Runciman: Mr. Stopford,
Mr. Peto, Mr. Asthon-Gwatkin en Mr. Hen
derson. Daarnaast, op nr. 107, is de werk
kamer van de beide secretaressen, Miss
Hiller en Miss Tillard.
De Lord dineert in het hotel en geeft als
een echt Engelschman daarbij de voorkeur
aan de Fransche keuken. Als hij uitrijdt,
geschiedt dit niet in een wagen van de Brit-
sche legatie, maar in den wagen van den
hoteleigenaar, Mr. Ing. Krofta, een verre
bloedverwant van den Tsjechoslowaakschen
Minister van Buitenlandsche Zaken; om
deze redenen heeft de wagen het kentee-
ken „CD" ontvangen. Er wordt weinig ge
telefoneerd. Wanneer dit toch geschiedt,
dan komt Miss Miller aan de telefoon, en
als het Duitschsprekenden zijn Miss Til-
ford, die deze taal goed beheerscht.
Lord Runciman hecht veel waarde aan
goede relaties met de pers; men heeft wel
iswaar het plan opgegeven, om een eigen
persbureau te stichten, maar iedere journa
list wordt op zijn wenschen geholpen, en
men vraagt hem om mede te werken afin
het welslagen van de missie van Lord Run
ciman. Van tijd tot tijd zal een communiqué
gepubliceerd worden.
Muziek als ontspanningsmiddel
Lord Runciman is van plan in Bohemen
enkele dagen ontspanning te gaan nemen.
Hij houdt evenzeer van sport als Neville
Chamberlain. Misschien gaat hij ook wel
voor een korte vacantie met Lady Runci
man naar Mariënbad, waar de eigenaar van
het beroemde hotel Klinger den illusteren
gast een appartement ter beschikking heeft
.gesteld. De eerste weken gaat hij echter
nog niet op vacantie, en bewoont hij met
zijn echtgenoote nog de kamers 218, 219 en
220 op de tweede verdieping.
Hij gunt zich weinig rust, en houdt alleen
een middagdutje, waarover zijn secretaris
Stopford met ijzeren gestrengheid waakt.
Terwijl in het kleine „Foreign Office" we
reldgeschiedenis wordt gemaakt, en man
nen beraadslagen over het lot van Centraal
Europa, hebben eikele dames van de En-
gelsche kolonie van Praag zich tot taak ge
steld, om Lady Runciman de schoonheden
van de stad te laten zien. In het begin van
Als door een wonder geen
slachtoffers
Hedenochtend omstreeks elf uur is - op
den Rijswijkscheweg tusschen de grens van
de gemeente en de Laakbrug te Den Haag
een auto-ongeluk gebeurd, dat menschelij-
kerwijs gesproken een ware ramp zou zijn
geworden, doch wonder boven wonder zon
der slachtoffers is afgeloopen. Op dat uur
kwamen vier autobussen uit de richting
Rotterdam Den Haag binnen. Het was een
kindervereeniging in Breda, die aan haar
leden een prettigen dag aan het Scheve-
ningsche strand wilde bezorgen.
In de vier autobussen zaten ruim 125
kinderen. Vanochtend om 8 uur waren zij
uit Breda vertrokken en zouden omstreeks
half twaalf in Scheveningen zijn.
De Rijswijkscheweg is een der drukste
verkeerswegen en de uiterste voorzichtig
heid is hier ongetwijfeld geboden, een
voorzichtigheid welke voor chauffeurs van
groote bussen natuurlijk in dubbele mate
noodzakelijk is. Deze voorzichtigheid schij
nen twee chauffeurs van het Bredasche ge
zelschap eenigszins uit het oog te hebben
verloren. Voor een van hen is dit zonder
ongelukken afgeloopen, voor den ander
evenwel is een aanrijding het gevolg ge
weest, een aanrijding over de gevolgen
waarvan eenieder, die het gezien heeft, ver
baasd staat.
Op den Rijswijkscheweg, dicht bij de
Laakbrug, passeerden de vier bussen achter
elkaar de tram den HaagDelft. De eer
ste bus kon dit nog doen op het breedere
gedeelte van den Rijswijkscheweg en dit
ging zonder bezwaar. Toen de tweede bus
de tram passeerde, was deze reeds vlak
bij de brug gekomen en bevond zich tus
schen de vluchtheuvels, welke aan weers
zijden van den weg zijn gemaakt. Hier
moest de chauffeur om de tram te passee-
ren op de linkertramrails gaan rijden. Uit
de richting Den Haag naderde op dat
oogenblik een wagen van lijn 10. De chauf
feur van de tweede bus kon zijn wagen
echter nog voor de tram uit Delft brengen
en reed door.
De chauffeur van de derde bus reed ach
ter zijn voorganger aan, doch wat aan
dezen nog nauwelijks gelukt was, n.l. den
wagen tusschen de Delftsche tram en lijn
10 brengen, gelukte hem niet meer. Toen
de qhauffeur zag, dat lijn 10 recht op hem
aankwam, gaf hij vol gas in de hoop zijn
bus nog net tusschen de beide tramwagens
door te voeren. Helaas was dit niet meer
mogelijk en binnen enkele seconden reden
beide trams in tegengestelde richting op
de autobus aan.
De gevolgen van de botsing waren ver
schrikkelijk. De autobus werd volkomen
„gekraakt". Een angstig gegil van de circa
25 kinderen, die met hun leider zich in de
bus bevonden, mengde zich met het gerin
kel van glas, dat in duizend scherven neer
viel.
De voorzijde van de auto werd het minst
beschadigd. Het midden- en achtergedeelte
is echter volkomen ineengedrukt; de wie
len vlogen van den wagen, de spatborden
waren weggevaagd en zelfs de achterban
ken waren ingedrukt. Ook de beide tram
wagens waren zwaar beschadigd. De wagen
van lyn 10 vloog uit de rails en kwam
dwars op straat te staan.
Het spreekt vanzelf, dat het ongeluk in
deze drukke buurt groote ontsteltenis ver
wekte en dat het publiek van alle kanten
toestroomde. Binnen enkele minuten was
de politie ter plaatse en even later ver
haar verblijf bracht zij reeds een bezoek
aan het Bertramka van Praag, want even
als de Lord houdt zij zeer veel van muziek.
In den huiselijken kring van Lord Runci
man te Londen, wordt met aandacht en ta
lent gemusiceerd.
Daar geeft Lady Runcinman, zelf een po
litieke figuur, een liberale Lagerhuis-afge
vaardigde, die haar politieke carrière moest
opgeven, om zich aan haar familie en echt
genoot te wijden, muziekavondjes waarop
Wagner en Mozart ten gehoore worden ge
bracht, en waar nu en dan een van haar
drie muzikale dochters zingen. Uit liefde
voor de muziek heeft Lord Runciman zich
op de Duitsche taal toegelegd. Van het eer
ste weekend op het slot Saai' bij graaf Kins
ki vertelt men in Praag een aardige geschie
denis:
Toen bij- het diner water geserveerd
werd, vroeg Lord Runciman om een glas
wijn. Lord Kinski voelde zich ontdaan, want
hij had in de krant gelezen dat Lord Runci
man geheel-onthouder en niet-rooker was,
en daarom had hij geen dranken laten ser
veeren. Lachend hief Lord Runciman zijn
glas omhoog en zeide: „Jammer, dat ik de
kranten niet gelezen! Dan zou ik deze
schoone legende niet vernietigd hebben".
Er werd daarop des te ijveriger gedron
ken, en alle deelnemers klonken op een
goede uitslag van deze belangrijke werk
zaamheden van Lord Runciman.
schenen ook twee auto's van den genees
kundigen dienst.
Toen men het terrein van de botsing kon
overzien, bleek dat er wonder boven won
der geen dooden waren. Wel waren ver
schillende kinderen door het neervallend
glas aan hals en gelaat en handen gewond,
doch dit was gelukkig van weinig betee
kenis. Natuurlijk waren zij allen hevig ont
daan en buiten zich zelf van schrik en
emotie.
Bij de Laakbrug ligt een groote woon
schuit, welke gedeeltelijk is ingericht als
sigarenwinkel. Men kon niet beter doen dan
alle kinderen, die in de verongelukte bus
hadden gezeten in dit magazijn binnen
brengen, waar ze in een rustige omgeving
eenigszins konden bijkomen van den schrik.
De leider van den groep, de heer van
S., die met zijn vrouw op een van de
voorste banken van de verongelukte bus
zat, vertelde ons, dat hij den chauffeur
nog waarschuwde om de tram niet te
passeeren. De chauffeur dacht echter,
dat het nog gaan zou en gaf gas. De heer
van S. zag toen, dat een aanrijding on
vermijdelijk was en riep de kinderen
toe in het middenpad van de bus te gaan
staan. Op het laatste oogenblik konden
de meesten hieraan nog gevolg geven. Dit
is ongetwijfeld een van de oorzaken
waardoor het ongeluk zoo goed is afge
loopen, want de bus is natuurlijk aan de
beide zijkanten het zwaarst getroffen.
Ook de echtgenoote van den heer S. kon
nog een paar van de kleinste kinderen
grijpen en naar het middengedeelte trek
ken.
De overige drie bussen zijn opgehouden
totdat men beslóten had wat met de ver
ongelukte bus zou geschieden. Men was
echter voornemens met een nog te requi-
reeren andere bus de tocht voort te zetten
en voor de kinderen den prettigen dag,
waarop zij gerekend hadden, niet te beder
ven.
De politie had handen vol werk om het
verkeer eenigszins ordelijk voortgang te
doen hebben. De technische dienst van de
H. T. M. heeft den wagen van lijn 10 op
gevijzeld en later weer in de rails gebracht.
Het tramverkeer moest geruimen tijd
omgelegd worden. De autobus is door een
kraanwagen van de brandweer wegge
sleept. De politie heeft de autobus in be
slag genomen en stelt een onderzoek in
naar de schuldvraag.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
KIELBLED: Er wordt op het oogen
blik aan twee kanten hard aan Hongarije
getrokken. Aan den eenen kant wenscht
Duitschland Hongarije op zijn hand te krij
gen. De nationaal-socialistische agitatie,
welke het momenteel in Hongarije doet
ontketenen, mitsgaders het bezoek van
Horthy, diens gemalin en diens eerste mi
nister laten zien, dat deze poging ernst is.
Het teekent volkomen de politiek van het
Duitsche Rijk, dat niets onbeproefd laat
om het nationaal-socialistische blok te
vergrooten. De communiqué's zeggen, dat
dit bezoek hoofdzakelijk handels- en mi
litaire verdragen ten doel heeft. Maar wie
terug ziet, denkt aan Imredy's bezoek aan
Rome kort geleden en aan het feit, dat de
Hongaarsche minister-president, daar niet
bereikte, wat hij wenschte. Nu gaat Im-
rédy, die zeker niet van nationaal-socialis
tische neigingen kan worden verdacht,
naar Duitschland en nog wel met Horthy.
Geschiedt dit om Mussolini aan het na
denken te brengen? Reeds eenmaal heeft
de Duce zich in zijn vingers gesneden,
toen Oostenrijk ophield te bestaan en hij
Duitschland tot buurman kreeg.
En misschien wil deze reis een waar
schuwing zijn aan den Duce zich weer
niet opnieuw in de vingers te snijden.
Intusschen zitten in Bied de vertegen
woordigers der Kleine Entente aan den
anderen kant van Hongarije te trekken.
Nu Duitschland te sterk wordt, dank zij
de „vredesverdragen" van 1918, poogt de
Kleine Entente, dat leeft van die verdra
gen, Hongarije eindelijk rechtsvrijheid te
verschaffen en het belooft tevens de Hon
gaarsche minderheden, die tot nu toe aan
sterke terreur bloot stonden, beter te be
handelen. Hongarije zal dit zeker willen
acepteeren, maar dat is weer niet naar
den zin van Duitschland. Eerst de laatste
maanden ziet men in, wat de onrechtvaar-
1 dige vredesverdragen van na den oorlog
hebben uitgewerkt. Een chaos in Europa.
Nu wil men uit eigen lijfsbehoud redden,
wat er nog te redden is. Als het maar niet
te laat is.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De toestand in Tsjecho-Slowakije.
Conferenties te Mariënbad. (2de blad.).
De rede van Daladier en de veertig-
urige werkweek. (2de blad).
Het bezoek van Horthy aan Duitschland
(2de blad).
Japansche aanvallen zonder succes. (2de
blad).
Pessimisme in Londen over Franco's ant
woord. (2de blad).
Ernstig ongeluk in de metro te New
York (1ste blad).
Binnenland
Hedenmorgen is hij de Laakbrug te Den
Haag een autobus met kinderen tusschen
twee trams gekraakt, gelukkig zonder doo-
delijken afloop (1ste blad).
Sport en Wedstrijden
De wedstrijden om het R.K. damkam
pioenschap van Nederland begonnen (3de
blad).
DRIE PERSONEN GEDOOD; VIJFTIG
GEWOND.
Hevige paniek onder de reizigers.
Na den sluitingstijd der kantoren heeft
gisteren in New York op de Lexing
ton Avenue-lijn een ernstig spoorweg
ongeluk plaats gehad. Op 't station
aan de 116-straat zijn twee ondergrond-
sohe treinen op elkaar ingereden. Vol
gens de laatste berichten zijn hierbij
drie personen gedood en meer dan 50
andere gewond, doch men vreest, dat
het aantal slachtoffers grooter zal zijn.
Het ongeluk geschiedde op het oogen
blik, dat een trein verrtok en een andere,
daarachter, binnenreed. Reeds had de eer
ste trein zich in beweging gezet, toen een
conducteur zich genoodzaakt zag, aan den.
noodrem te trekken, daar een vrouwelijke
passagier met haar hand tusschen de deu
ren beklemd geraakt was. Op dit oogen
blik reed de volgende trein binnen en de
machinist was niet in staat, tijdig de rem
men in werking te stellen.
Een ontzettende botsing was het gevolg.
Beide treinen waren, gelijk steeds omstreeks
dezen tijd, vol bezet. Verscheidene wagens
werden geheel in elkaar geschoven en op
'hetzelfde oogenblik reeds brak in de ver
nielde treinen een begin van brand uit. De
ondergrondsche treinen worden electrisch
voortbewogen, waartoe een derde rail tus
schen de sporen den stroom aanvoert. De
verschoven treinstellen en wrakstukken
maakten onmiddellijk kortsluiting en
spookachtige blauwe vlammen flitsten on
der de wagons. Een oogenblik later had
kortsluiting alles in duisternis gehuld.
De paniek, die uitbrak, was verschrikke
lijk. De kreten der gewonden mengden zich
in het hulpgeroep, der doodelijk verschrikte
reizigers, die ongedeerd gebleven waren.
Met bewonderenswaardige snelheid werd
'hulp geboden. Alle alarmsignalen werden
in werking gesteld en dadelijk waren red
dingsbrigades, brandweerlieden, politie en
medici ter plaatse. De dichte duisternis en
de sterke rookontwikkeling maakten het
reddingswerk uiterst moeilijk en ook de
sterke constructie van het materieel legde
de redders groote hinderpalen in den weg.
Vele passagiers en ook de machinist van
den achtersten trein moesten met behulp
van steekvlammen bevrijd worden. De
machinist werd dadelijk naar het hospitaal
vervoerd, doch men slaagde er niet in, zijn
leven te redden.
Op het station was inmiddels reeds alles
gereed gemaakt voor de verzorging der ge
wonden. Eenige geestelijken verleenden den
zwaarst-gewonden den laatsten bijstand.
Het reddingwserk werd geleid door bur
gemeester La Guardia, die zeer spoedig ter
plaatse was.
