BINNENLAND
DINSDAG 28 JUNI 1938 29ste Jaargang No. 9067
S)c £cid^clveSoii^omt
Telefoon: Redactie 15. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. X
Telefoon: Administratie 939. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus ÏL
V Processies in Duitschland
Dat er in Nederland een kort aange
duid: processieverbod bestaat, is een on
redelijke vrijheidsbeperking.
Politieke partijen mogen hun overtui
ging op straat demonstreeren en beleven
de godsdienst in strikten zin moet bin
nen de kerkmuren beperkt blijven! M.a.w.:
politieke optochten mogen worden gehou
den, processies zijn in onze streek (een en
kele plaats met oud gebruik uitgezonderd)
verboden!
Dit is inderdaad een schrijnende tegen
stelling.
Maar 't zou een dwaasheid zijn, om uit
deze feitelijkheid te gaan concludeeren, dat
er in Nederland geen godsdienstvrijheid is.
Zulk een redeneering zou nog onredelijker
zijn dan de onredelijkheid van de bedoelde
vrijheidsbeperking.
Als men iemand in de uitoefening van
zijn vrijheid beperkt, dan behoeft daar
uit nog niet te volgen, dat men hem prac-
tisch zijn vrijheid ontneemt natuurlijk
niet.
In Nederland genieten de Katholieken,
ondanks het nogmaals: onredelijke en
schrijnende z.g. processie-verbod, een
vrijheid, welke men ons in heel vele lan
den zal benijden ook in landen, waar
men de vrijheid heeft, om overal proces
sies te houden!
In het feit, dat men in een land proces
sies kan houden, ligt nog niet opgesloten,
dat de Katholieken daar vrijheid genie
ten, dat daar niet bestaat een Kerkver
volging.
Onder zulk een indruk kwam een Katho
liek, die acht dagen in Duitschland rond
reisde en daar dan een of meer processies
zag, welke werden gehouden onder groote
deelname en stichtend meeleven der ka
tholieke bevolking (en die dezen indruk
neerschrijft in het dagblad der N. S. B.)!
Maar, wanneer diezelfde persoon, dan
later 'ns kennis neemt van verschillende
feiten, die vaststaan, en waarop geba
seerd in de bekende Pauselijke Encycliek
er. die worden genoemd in Brieven van
héél het Duitsche episcopaat, dan zal hij,
als hij redelijk en eerlijk wil zijn, helaas,
tot een andere conclusie moeten komen.
Wij zouden met hem niets liever willen,
dan dat het anders was! Maar wij willen
ook mèt hem? de waarheid en de wer
kelijkheid niet anders zien, dan ze zijn!
En wij willen ons niet.vergapen aan
een schijn.
In bedoelde correspondentie in het „Na
tionale Dagblad" staat dit ware woord:
„Uiterlijkheden zeggen vaak weinig, maar
toch wel iets."
Op uiterlijkheden, die men constateert,
als men in 8 dagen 2000 K.M. in een land
doorreist, (wat de schrijver in het „Na
tionale Dagblad" beweert te hebben ge-
praesteerd!) kan men toch heusch niet een
conclusie bouwen, die wetenschappelijk
mag heeten, zelfs al zou men aan weten
schappelijkheid de meest minimale eischen
stellen. Zal de schrijver zelf dit ten slotte
niet erkennen?!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
LONDEN: De kwestie der bombardemen
ten op open steden in linksch Spanje,
maar voornamelijk het bombardeeren van
Engelsche schepen, blijft de gemoederen
in Engeland bezig houden. De „Times"
schrijft in een commentaar:
„Overal voelt men onrust en verontwaar
diging", doch het blad herinnert eraan,
dat het winstbejag is, dat zooveel Britsche
schepen naar de Spaansche kust doet trek
ken. „Het is belachelijk te meenen, dat
iedere buitenlandsche avonturier, die een
maatschappij opricht, waarvan het voor
naamste centrum van actie ergens in het
Vereenigd Koninkrijk is gelegen, aan
spraak kan maken op üle rechten van de
Britsche nationaliteit, hierbij inbegrepen
ons in moeilijkheden te betrekken met een
buitenlandsche mogendheid".
Het blad maakt evenwel onderscheid
voor de wettige handel, v/elke Engeland
moet beschermen. „De moeilijkheid is hier,
dat Franca niet de rechten van oorlog
voerende geniet en derhalve niet wette
lijk kan vaststellen, wat moet worden ver
staan onder contrabande. De definitie,
welke de niet-inmengingscommissie hier
van heeft gegeven, omvat geen auto's en
vrachtwagens, noch levensmiddelen en
andere producten, welke noodzakelijk zijn
voor het voeren van oorlog."
PRINS BERNHARD
Morgen viert prins Bernhard zijn 27sten
verjaardag.
Ongetwijfeld zal het geheele Neder-
landsche volk hartelijk met dezen natio-
nalen feestdag meeleven en van zijn
vreugde en nationale gevoelens blijk ge
ven.
Moge God het huwelijk van prins
Bernhard met onze prinses Juliana in
alle opzichten gelukkig maken en zege
nen!
DE VERSCHERPTE CONTROLE OP
VREEMELINGEN.
ALS MEN BUITENLANDSCHE FAMILIE
OF VRIENDEN VERWACHT.
De minister van Justitie heeft den vol
genden brief gericht tot de procureurs-gene
raal, tot de fungeerend directeuren van
politie en tot den inspecteur der Koninklijke
marine, bureau grensbewaking en rijks
vreemdelingendienst:
„De verscherpte controle op vreemdelin
gen zal er toe leiden, dat hier te lande ge
vestigde personen die familieleden of vrien
den van vreemde nationaliteit voor eenigen
tijd op bezoek wenschen te ontvangen, zich
veelal van te voren bij de politie van de
plaats hunner inwoning zullen vergewis
sen of dergelijk t ij d e 1 ij k familie- of
vriendenbezoek kan worden toegestaan.
„In die gevallen ware door de politie
nauwkeurig te onderzoeken, of het inder
daad een reëel familie- of vriendenbezoek
van slechts tijdelijken aard en niet zoo
als in de practijk herhaaldelijk voorkomt
een poging om zich in ons land te vestigen
of eenig ander doel geldt.
„Terzake zij, onder verwijzing naar mijn
aanschrijving van 7 Mei j.l. medegedeeld,
dat vreemdelingen, van wie kan worden
aangenomen, dat zij, onder den druk der
omstandigheden, het land, waar zij geves
tigd zijn, verlaten en alzoo als „vluchte
lingen" worden aangemerkt, ook niet voor
bezoek hier te lande mogen worden toe
gelaten, tenzy zij kunnen aantoonen, dat
zij in een ander land dan hetwelk zij ver
laten hebben, met goedvinden van de be
treffende autoriteiten, duurzaam verblijf
gevonden hebben.
„Ik teeken hierbij nog aan, dat de in
sommige paspoorten van vreemdelingen
voorkomende verklaring betreffende hun
geoorloofden terugkeer naar het land van
herkomst op zichzelf geenerlei waarborg
biedt, dat houder daarvan niet als vluch
teling in den zin mijner eerstgenoemde aan
schrijving zou zijn aan te merken.
„Wanneer de realiteit van het tijdelijk
bezoek komt vast te staan, dan is het, ter
voorkoming van moeilijkheden bij de toe
lating aan de grens gewenscht, dat zulks
door of vanwege het hoofd van plaatselijke
politie worde vastgelegd, b.v. door een on
derschrift op den brief waarbij tot bedoeld
bezoek wordt ui-tgenoodigd.
„In het algemeen toch zal, vooral wan
neer de vreemdelingen slechts over weinig
geldmiddelen beschikken, doorlating aan de
grens voor familie- of vriendenbezoek zon
der een dergelijke verklaring van de politie
niet kunnen plaats hebben.
„Bedoelde gedragslijn heeft bovendien
het voordeel, dat dé politie ter plaatse op
de hoogte is en zooveel doenlijk behoort te
controleeren of inderdaad vertrek plaats
heeft na afloop van den voor het bezoek
gestelden termijn.
„Mogelijk ten overvloede zij opgemerkt,
dat voor het vorenstaande geenerlei wijzi
ging wordt gebracht in de mijnentwege uit
gegeven aanschrijving van den inspecteur
der Koninklijke marechaussee (grensbewa
king en rijksvreemdelingendienst) van 31
Mei 1938".
BERLIJN: In welingelichte Duitsche
kringen wordt verzekerd, dat er geen en
kele reden is om te veronderstellen, dat er
ontevredenheid heerscht in Oostenrijk. De
Oostenrijkers worden in het geheel niet
achtergesteld bij de Duitschers, zegt men
in Berlijn. Verreweg de meeste leiders
functies zijn in handen van Oostenrijkers.
Dat vele vooraanstaande functies door
Oostenrijkers worden bezet, die de laatste
jaren als politieke vluchtelingen in Duitsch
land hebben gewoond en daar hun oplei
ding hebben genoten, aldus het Duitsche
Nieuws bureau, ligt voor de hand. Ook de
commandant der Oostenrijksche Schupo,
kolonel Meissner, is niet, zooals in de bui
tenlandsche pers werd beweerd, een rijks-
duitscher, doch hij was majoor bij de Oos
tenrijksche gendarmerie en werd onder
het systeem-Schuschnigg uit den dienst
ontslagen wegens zijn politieke gezindheid.
Tot zoover de Duitsche mededeeling.
Wij gelooven echter, dat de Oostenrij
kers het niet zoo vanzelfsprekend vinden,
dat de vroegere politieke vluchtelingen
thans de beste posten gaan bezetten en
dat daardoor de ontevredenheid is ont
staan.
AMNESTIE BIJ HET REGEERINGS-
J UB ILEUM VAN H. M. DE
KONINGIN.
Naar de „Msbd." verneemt, ligt het in
de bedoeling, dat ter gelegenheid van het
Regeeringsjubileum van H. M. de Koningin
amnestie zal worden verleend aan een aan
tal gestraften, die daarvoor in aanmerking
komen.
VERBETERING VAN Z.G. ONGEWILDE
ARBEIDERSWONINGEN.
Aanmoediging door premieverleening van
overheidswege, voorloopig bij wijze
van proef.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft aan de gemeentebesturen medege
deeld, dat, voorloopig bij wijze van proef
neming, gelden op de Rijksbegrooting wor
den uitgetrokken teneinde bijdragen a
fonds perdu te verleenen in de verbetering
vooral van kleinere arbeiderswoningen,
welke niet ten volle aan eischen van be
woonbaarheid voldoen. De premie, welke
1/3 van de kosten tot bepaalde maxima zal
bedragen, zal worden verleend, indien, in
die gevallen, waarin zulks mogelijk is te
achten, ook van de zijde van het hypothe
cate crediet ter zake van de op het per
ceel rustende lasten een tegemoetkomen
de houding wordt aangenomen. De ge
meenten zullen 1/3 van de premie voor
haar rekening moeten nemen.
De gronden voor de
premieverleening.
In zijn circulaire aan de gemeentebestu
ren schrijft de minister, dat het de aan
dacht heeft getrokken, dat in den lande
vele ook kleinere /woningen, doordat
zij niet ten volle aan eiachen van bewoon
baarheid voldoen, geen huurders vinden.
Aangezien er nog steeds vraag is naar be
hoorlijke arbeiderswoningen, waarvan de
huur niet te hoog is, is het een eisch van
goed woningbeleid, dat de hiervoren be
doelde woningen, die, hoewel niet voor on
bewoonbaarverklaring in aanmerking ko
mende, niet in trek zijn, met meer succes
in de woningmarkt worden gebracht. Van
economisch standpunt bezien zou het on
juist zijn tot nieuwen bouw over te gaan,
indien met betrekkelijk geringe offers het
bestaande woningbezit in de behoefte zou
kunnen voorzien.
In het bijzonder is de laatste jaren ge
bleken, dat er groote behoefte bestaat aan
kleine woningen.
Het aanbrengen van verbeteringen aan
den bestaanden woningsvoorraad moet der
halve zeer gewenscht worden geacht. Deze
verbeteringen kunnen van velerlei aard
zijn. Gedacht wordt aan het verbeteren
van de inrichting van verouderde wonin
gen, het treffen van voorzieningen tegen
vochtigheid of brandgevaar, het verbete
ren van de sanitaire installatie, aansluiting
aan de rioleering, het restaureeren van ver
waarloosde woningen, het aanbrengen van
gas, water of electriciteit, het splitsen van
voor de huidige omstandigheden ondoel
matige perceelen in verschillend! wonin
gen enz. Teneinde de verhuurders van der
gelijke in den lande bestaande woningen
tot die verbetering aan te moedigen, wor
den op de Rijksbegrooting, voorloopig bij
wijze van proefneming gelden uitgetrok
ken voor woningverbetering, in voege als
hiervoren omschreven.
De voorwaarden.
1. De Overheid verleent in de verbete-
ringskosten slechts een bijdrage a fonds
perdu, indien, in gevallen waarin zulks re
delijk is te achten, ook van de zijde van
het hypothecair crediet ter zake van de op
het perceel rustende lasten een tegemoet
komende houding wordt aangenomen.
2. De bijdrage a fonds perdu hierna
aangeduid als „premie" zal bedragen
1/3 van de kosten van verbetering, met
een maximum van 165 per woning; in ge
val van zeer ingrijpende verbetering kan
aan die verbetering een bedrag van ten
hoogste 720 ten kosten worden gelegd en
kan de premie een dienovereenkomstige
verhooging ondergaan tot maximaal ƒ240.
3. Van de premie, sub 2 bedoeld, zal
door het Rijk 2/3 deel, derhalve subsidair
maximaal 110 en f 160 en door de ge
meente 1/3 deel, of ten hoogste subsidair
55 en 80 worden gedragen. De Rijkspre
mie wordt slechts verstrekt onder voor
waarde, dat de gemeente tegelijkertijd een
bijdrage van de helft der Rijkspremie uit
de gemeentekas verstrekt.
4. Verzoeken om een premie zullen
slechts in overweging worden genomen,
voorzoover de beschikbare middelen toe
kenning er van toelaten.
5. De premie wordt uitsluitend ver
strekt voor de verbetering van arbeiders
woningen.
6. Een premie voor verbetering van een
woning kan slechts worden verleend, in
dien de soort van de woning door de ver
beteringen niet wordt veranderd.
7. Premie kan worden geweigerd, in
dien deze zou moeten dienen voor de ver
betering van woningen, die na de verbe
tering buiten het bereid van de arbeiders
klasse vallen.
8. De aan te brengen verbetering moet
zoodanig zijn, dat een naar het oordeel van
I den minister bevredigende toestand, die de
kosten rechtvaardigt wordt verkregen.
9. Voor verbetering, waarmede reeds is
aangevangen op het tijdstip van de indie
ning van het verzoek, wordt geen steun
verleend.
De procedure.
10. Zij, die voor toekenning van een
premie in aanmerking wenschen te komen,
richten een daartoe strekend verzoek tot
het gemeentebestuur onder overlegging van
en omschrijving der aan te brengen ver
beteringen, met een begrooting der kosten;
voorts leggen zij die gegevens over, welke
het gemeentebestuur noodig acht. Gaat de
verbetering gepaard met verandering van
de inrichting van de woning, dan moeten
in ieder geval teekeningen worden over
gelegd, die zoowel den bestaanden als den
te maken toestand duidelijk aangeven, on
der vermelding der te bezigen materialen.
11. Aanvragen om toekenning van een
premie worden gericht tot het gemeente
bestuur, dat, indien het de totstandkoming
van de verbetering wenschelijk acht, de
stukken doorzendt aan den minister. Het
gemeentebestuur verschaft daarbij inlich
tingen omtrent de medewerking van het
hypothecair crediet als bedoeld onder 1.
12. Met de verbetering der woning moet
een aanvang worden gemaakt, uiterlijk 3
maanden na den datum der beschikking,
waarbij de bijdrage is toegezegd. Deze ter
mijn kan in bijzondere gevallen worden
verlengd. Van den datum, waarop met het
werk is begonnen, moet terstond door tus-
schenkomst van het gemeentebestuur wor
den kennis gegeven aan den hoofdinspec
teur en aan den betrokken inspecteur voor
de Volkshuisvesting.
13. Aanvragen om uitbetaling moeten
door het gemeentebestuur worden gericht
tot het Departement van Binnenlandsche
Zaken, onder overlegging van een verkla
ring van burgemeester en wethouders of
van het Bouwtoezicht, dat het werk is uit
gevoerd overeenkomstig de bij de aanvra
ge behoorende en goedgekeurde beschei
den, zoomede van stukken, waaruit het
juiste bedrag der kosten van het werk kan
blijken. Desgewenscht kan in verband met
de vordering van het werk uitbetaling
worden gevraagd tot een maximum van 70
pet. van de toegekende maximum-premie.
De minister doet een beroep op de me
dewerking der gemeentebesturen in deze.
UIT DE R.K. STAATSPARTIJ.
Verontwaardiging over de hetze-campagne
inzake Oss.
Zaterdagmiddag heeft de bond van Sta-
tenkieskringsorganisaties in den Kring
's Hertogenbosch van de R.K. Staatspartij
in huize Lohengrin te 's Hertogenbosch een
buitengewone vergadering gehouden onder
voorzitterschap van den heer J. Beliën
(Eindhoven).
Op voorstel van den voorzitter werd on
der applaus der afgevaardigden besloten
tot het verzenden van de beide volgende
brieven:
Schrijven aan minister Goseling.
Het schrijven aan minister Goseling luidt
als volgt:
De Kring 's Hertogenbosch van de R.K.
Staatspartij (waaronder ook de stad Oss
ressorteert), op heden 25 Juni 1938 te
's Hertogenbosch in voltallige vergadering
bijeen;
met verontwaardiging kennis genomen
hebbende van pogingen om door een niets
ontziende lastercampagne onder het Neder-
landsche volk een sfeer van wantrouwen te
scheppen rondom het ministerieele beleid
van Uwe Excellentie;
uit jarenlange ervaring kennende de on
kreukbaarheid van Uw scherp afgestemd
gevoel voor recht en billijkheid en voor de
toepassing daarvan zonder aanzien des per-
soons;
voelt zich gedrongen bij dezen te getui
gen van zijn onverzwakt groot vertrouwen
in Uw persoon en Uw beleid, en wenscht
U toe, dat onder Gods zegen, de rijkdom
van Uw scherpen geest en de beslistheid
van Uw daad nog veel tot stand mogen
brengen tot waarachtig heil van het ge
heele Nederlandsche volk.
Brief aan burgemeester
Ploegmakers.
De brief aan burgemeester Ploegmakers
te Oss luidt als volgt:
De Kring 's Hertogenbosch van de R. K.
Staatspartij, waaronder ook de stad Oss
ressorteert, op heden 25 Juni 1938 te
's Hertogenbosch in voltallige vergadering
bijeen;
met verbazing en ergernis kennis geno
men hebbende van een van zekere zijde
ondernomen campagne tegen Uw bestuurs
beleid als burgemeester van Oss, meer spe
ciaal op politioneel gebied;
kennende van zeer nabij, ook uit onze
eigen vergaderingen, Uw groote activiteit,
gedragen door een scherp onderscheidings
vermogen, benevens door rechtvaardig
heids- en werkelijkheidszin;
geeft uiting aan zijn verontwaardiging
over dit minderwaardig, maar naar zijn
overtuiging bij voorbaat tot mislukken ge
doemd pogen om U in Uw ambtelijke func-
te onmogelijk te maken en spreekt de hoop
uit, dat u nog lange jaren voor de stad en
streek moogt behouden blijven.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen en een herkennings
nummer.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De strijd in China verplaatst zich naar
het Zuiden. (2de blad).
Berlijn ontkent, dat er ontevredenheid
heerscht in Oostenrijk. (2de blad).
Het eerste Indië-vliegtuig in aansluiting
op den K. N. I. L. M.-dienst naar Australië
is hedenmorgen vertrokken. (Lucfotv. 2de
blad).
Binnenland
Bij een aanrijding te Rotterdam werd een
jongen gedood en een andere zwaar gewond.
(2de blad).
De regeering wil geldelijke steun verlee
nen voor het herstellen van kleine wonin
gen. (1ste blad).
AANVOER VAN SCHOTSCHE NIEUWE
HARING.
Hollandsche nieuwe blijft uit wegens de
staking.
Maandagmiddag waren aan de markt te
Scheveningen circa 150 halve Schotsche va
ten nieuwe haring (vangst 1938). Deze
brachten 14.8016 per halve ton op.
Naar wij vernemen, houdt deze aanvoer
verband met de geringe vangsten van Hol
landsche nieuwe haring ten gevolge van de
staking.
Weliswaar wordt ook in andere jaren
Schotsche nieuwe haring ingevoerd, doch
nimmer in zulk een groote hoeveelheid.
Daar deze haring van een mindere kwa
liteit is dan die van de Hollandsche nieu
we haring, is de prijs, welke voor de Schot
sche haring gemaakt wordt, ook 6teeds la
ger.
Nu, wegens de haringsscharschte hier te
lande, niettemin een goede prijs voor de
„Schotsche nieuwe" bedongen is, zullen
spoedig meer zendingen nieuwe haring uit
Schotland volgen.
SPECIAAL MODEL VOOR MAGERE
KAAS?
De regeering overweegt, naar het Han
delsblad meldt, zeer sterk, aan de zuivel
industrie voor te schrijven, dat de z.g. ma
gere kaassoorten (20 plus en 30 plus vet
gehalte) in den vervolge slechts nog zul
len mogen worden gemaakt in nader vast
te stellen modellen, die afwijken van die
der 40 plus en volvette kaassoorten.
Prof. Snapper blijft in Amsterdam.
Naar wij vernemen is in verband met de
voorgenomen ontslagaanvrage van prof. dr.
I. Snapper, hoogleeraar in de inwendige
geneeskunde, thans een regeling getrof
fen, waardoor deze geleerde voor de Am-
sterdamsche Universiteit behouden blijft.
Langdurige besprekingen tusschen den
hoogleeraar en de curatoren van de Uni
versiteit, waarbij vooral de burgemeester
als president-curator een belangrijke rol
heeft gespeeld, hebben ten slotte tot resul
taat gehad, dat prof. Snapper geen ontslag
zal vragen als hoogleeraar, maar dat hem
een verlof van anderhalf jaar wordt ver
leend, buiten bezwaar van de gemeentekas,
om zich in het lobartorium van de Rocke-
fellerfoudation te Peking en te New-York
aan het Rockefeller-instituut aan zijn we-
tenschappelijken arbeid te wijden.
Tevens is een regeling tot stand geko
men, welke den hoogleeraar bij zijn terug
komst meer gelegenheid zal bieden zijn we
tenschappelijke studie voort te zetten,
waartoe, wegens zeer drukke werkzaam
heden, tot dusver betrekkelijk weinig over
bleef. Juist dit laatste gevoelde prof. Snap
per als een bezwaar bij het vervullen van
zijn hoogleeraarsambt aan de Amsterdam-
sche Universiteit. „Tel."
Jubileum Nederlandsche Kabelfabriek
te Delft.
In de vergaderzaal ten kantore der Ne
derlandsche Kabelfabriek te Delft heeft
het bestuur van de vennootschap, naar aan
leiding van haar 25-jarig bestaan, een zeer
druk bezochte receptie gehouden. Tallooze
bloemstukken en het fraaie gobelin, dat het
personeel geschonken heeft, vormden er
het feestelijke, indrukwekkende décor aan.
Naar aanleiding van het jubileum heeft
het bestuur der vennootschap een bedrag
van 40.000 beschikbaar gesteld voor cul-
tureele doeleinden, ten behoeve van het
personeel.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Clinge: P. V. M.
V ercauteren.