De dijkdoorbraken
van de Gele Rivier
WOENSDAG 15 JUNI 1938
29ste Jaargang No. 9056
Telefoon: Redactie 15. Adr. en Abonn.-tarieven zie paf. 1>
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 1L
Dll nummer beslaat uil
vier bladen.
V Nationale eenheid en
beginsel-verschil
Op den Kampoelan der Katholieke Ver
kenners, welke Zaterdag en Zondag te
St. Michielsgestel is gehouden, heeft mr.
René Höffener, de nieuwbenoemde hoofd
commissaris der Katholieke Verkenners,
een inleiding gehouden over het onderwerp
„Nationale gedachte en wereldbroeder
schap" bij welke inleiding ook prins
Bernhard tegenwoordig was.
In deze inleiding heeft mr. Höffener twee
gedachten ontwikkeld, belangwekkend ge
noeg, om er de aandacht voor te vragen.
Op de eerste plaats, dat ware vaderlands
liefde kan, moét samengaan met gezond in
ternationalisme.
In realiteit zijn toch alle menschen
broeders niet schwarmerisch en rhe-
torisch gezegd maar toch inderdaad
broeders door Eénen Vader. Is het niet
juist gezien den jongen dat bij te bren
gen? Is het zoo „schwarmerisch idealis
tisch" te trachten in dezen tijd, waarin
juist de gevaren zoo groot zijn van
haat tusschen de volkeren, aan ons op
groeiend «geslacht mee te geven een
liefde tot alle menschen? Konden we
die realiteit maar dieper inprenten in
het geheele menschdom!
Is de gedachte aan een 'wereldbroe
derschap benauwend.voor ons, die ons
em fierheid Broeders in Christus noe
men? Kennen we de realiteit niet meer
van het feit, dat Christus op aarde
kwam, leed en stierf voor alle men
schap?
Er is geen tegenstelling tusschen W e-
reldbroederschap en sterke aan
hankelijkheid aan het eigen land, om
dat beide gebaseerd zijn op de werkelijk
heid.
Op de tweede plaats heeft de hoofdcom
missaris er op gewezen, dat er geen tegen
stelling is tusschen het belijden en beleven
van eigen beginselen, van eigen richting en
streven en de, vooral in onzen tijd, zoo
gewenschte en zoo noodzakelijke Nationale
Eenheid:
Nu nu wij misschien meer dan
anders noodig hebben een Nationale
Eenheid, nu is het zoo goed, dat de
Verkennersbeweging deze nationale
gedachte zoo sterk mogelijk belichaamt.
Ook deze eenheid moet niet gepaard
gaan met opoffering van eigen kleur,
van eigen beginselen, van eigen rich
ting en streven, doch dient juist met
behoud van het eigene te binden wat
gemeenschappelijk is. Het is ook daar
om, dat ik me zoo verheug, dat bij de
nieuwe organisatie van de Padvinders
beweging in Nederland de Katholieke
Verkenners-de hun toekomende plaats
volledig hebben bekomen, dat de Ka
tholieke Verkenners in vorming en lei
ding volkomen hun eigen directieven
volgen, doch tevens in Nationaal Ver
band, in Eenheid met onze Broeders
der N.P.V. blijven verbonden. Deze na
tionale binding, waardoor we juist ge
bonden zijn in dat, wat ons zoo sterk
vereent, waardoor er tenslotte blijft
één Nationale Nederlandsche Padvin
dersbeweging, is een kostbaar goed, een
goed, waarop ook wij, Katholieke Va
derlanders, mede-opvoeders van het
toekomstige Nederland, hoogen prijs
stellen, waardoor wij ook de mede
aan ons toevertrouwde jeugd van
Nederland vereend weten voor het
ééne Vaderland. Deze Nationale Een
heid, zoo sterk beklemtoond in het
Koninklijk Commissariaat van Z. K.
H. Prins Bernhard der Nederlanden
waarover we ons zoo eerbiedig, maar
toch zoo van harte verheugen is een
demonstreeren van het willen vervul
len ook in de K.V. van haar Nationale
taak.
Wat hier wordt gezegd van de beweging
der Katholieke Verkenners, is cok van toe
passing op andere vormen van openbaar
handelen, van actie, die worden gedragen
en gestuwd door eigen beginselen, door
eigen richting en streven!
Het Nederlandsche volk in overgroote
meerderheid wil een Nationale Eenheid.
Maar het Nederlandsche volk wil, even
eens in overgroote meerderheid, niet een
kunstmatige, opgelegde nationale een
heid door een zekere „gelijkschakeling".
Die „gelijkschakeling" wijzen wij af, met
overtuigde beslistheid, als een dwang van
boven af, als éen. toestand, die in wezen
onwerkelijk is.
Wij willen onze Nationale Eenheid pro-
pageeren en beleven. Wij verafschuwen
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
LONDEN. De Engelsche minister-presi
dent Chamberlain heeft in het Britsche La
gerhuis een verklaring afgelegd omtrent
de houding der regeering tegenover het
bombardeeren van Britsche schepen in de
linksche Spaansche havens. De Engelsche
regeering vindt den tot nu toe gevolgden
weg den meest voorzichtigen weg. De re-
geeringspers schaart zich achter Chamber
lain en noemt zijn woorden zeer wijs.
Een optreden van Britsche oorlogssche
pen in het gebied der vijandelijkheden zou
gemakkelijk kunnen leiden tot een tegen
actie van een andere mogendheid en in dit
geval zou het geneesmiddel veel erger wor
den dan de kwaal. De Britsche regeering
streeft nog steeds naar een gemeenschap
pelijke politiek en zij is zeer verstandig dit
niet ineens te laten varen om over te gaan
tot een individueel optreden om onrecht te
wreken.
De „Daily Herald" schrijft echter, dat de
regeering is weggeloopen, waar zij stand
bad moeten houden. De woorden van
Chamberlain zullen te Burgos met hoon
worden ontvangen.
Ook de Fransche pers schenkt veel aan
dacht aan de rede van Chamberlain.
De „Humanité" schrijft: „Chamberlain
kan niet anders spreken zonder zijn politiek
van overeenkomst tusschen Engeland en
Italië te desavoueeren. Italië dat bombar
deert, is Italië, dat het verdrag heeft onder
teekend. Men mag dus geen hindernissen
in den weg leggen van den onderteekenaar
van het verdrag, wanneer hij bombar
deert".
De Duitsche pers noemt het standpunt
van Chamberlain nuchter en zakelijk.
PRAAG. De onderhandelingen tusschen
de gevolmachtigden van Henlein en Hodza
zijn gisteravond om zeven uur begonnen.
Zij zullen worden voortgezet. De indruk is
gunstig, al ontkent men niet, dat de moei
lijkheden groot zijn. Een typisch staaltje is
de kaft van een brochure, welke de rede
van Henlein op 23 April j.l. bevat.
Op deze kaft is een kaart van Europa
gedrukt, waarop de Duitsche gebieden met
blauw zijn aangegeven. Niet alleen het Su-
detenland, doch ook Eupen, Malmedy,
Luxemburg, Elzas-Lotharingen en drie
kwart van Zwitserland zijn blauw ge
drukt. Zuid-Tirol verdwijnt evenwel onder
een witte rechthoek, waarin de naam van
den uitgever staat gedrukt: Karl Frank,
Karlsbad en Leipzig!
HONDERDDUIZEND CHINEESCHE
BOEREN VERDRONKEN?
Volgens een telegram van Domei
uit Peiping zouden bij de overstroo
mingen van de Gele Rivier meer dan
honderdduizend Chineesche boeren ver
dronken zijn.
Tsjoengmau onder water.
De stad Tsjoengmau is door de Gele Ri
vier volkomen overstroomd. Meer dan 150
vlotten zijn vervaardigd om de bewoners
te redden.
De Zuidelijke dijk van de Gele Rivier is
tusschen Kaifeng en Tsjengtsjau op vijftien
plaatsen vernield. De doorbraken zijn tot
150 M. breed. Een geweldige vloedgolf
stroomt met een uursnelheid van vier K.M.
uit het Noorden over de provincie Honan.
De dijkdoorbraak vormt een der grootste
rampen, die China beleefd heeft. Alle po
gingen der Japansche pioniers om het wa
ter te stuiten zijn tot dus verre mislukt.
Talrijke afdeelingen Chineesche geerrilla-
troepen vallen voortdurend de Japansche
reddingsafdeelingen aan. Men is er hiervan
overtuigd, dat de Chineesche legerleiding
den dijk heeft doen doorsteken. De gewel
dige regenval in Miden-China duurt
voort.
Aangezien het water van de Gele Ri
vier als regel eerst midden Juni begint
te wassen, om eind Juli het hoogtepunt te
bereiken, verwacht men een zeer groote
ramp.
daarom alle kleingeestige en benepen te
genstellingen en partijschappen die er
nog te veel in ons volk zijn! maar wij
verafschuwen evenzeer, en zoo mogelijk
nóg sterker, een eenheid, die feitelijk be
staat in de despotische overheersching van
één richting, één streven, van één partij!
Ook vroeger:
Werkloosheid
Niet voor het eerst beleeft Nederland
een tijd, waarin een deel van zijn arbeids
krachten geen emplooi kan vinden en moet
worden gesteund door het overige deel van
het volk. Er zijn tij der geweest, dat het er
met de werkloosheid even erg, zoo niet er
ger uitzag dan tegenwoordig, schreef de
heer Van Delft in het maandblad „De Ar
beidsmarkt".
„Herinner.u ten bewijze daarvan slechts,
hoe in 1634 te Leiden van de bevolking,
die voor de overgroote meerderheid uit „ge-
meene handwerx- en arbeytsluyden" be
stond, wel 40.000 van de 45.000, die men
toen telde, gesteund moesten worden. Voor
December 1634 teekende de stadsregeering
aan, dat er toen 20.000 personen met brood
bedeeld werden. Enniet in bedden,
maar „op stroo" sliepen. Er kwam tenge
volge van de noodtoestand oproer en in
Juli 1643 krijgen we de eerste „droog
scheerderssynode", een Bond van Werkge
vers, die de loonbewegingen der arbeiders
door strenge maatregelen in bedwang poog
de te houden; die de regeling van de kin
derarbeid, dus de jeugdbemiddeling, niet
wilde beperkt zien noch wilde aanvaarden;
die maatregelen beraamde tot het verbie
den van invoer van vreemde lakens (dus
ook al contingenteeringsmaatregelen); die
de lakenindustrfie ten plattelande (spe
ciaal Tilburg en Goirle), waar vanouds de
goedkoopere arbeidskrachten beschikbaar
waren, poogde te beletten teneinde de zwa
re concurrentie met de stedijke industrieën
te fnuikèn.
In 1816 werden te Ceiden van de 28.500
inwoners niet minder dan 10.6000 geregeld
bedeeld, terwijl in strenge winters volgens
een officieel rapport er daarvan zelfs 15.000
gesteund moesten worden."
De schrijver meende dit te mogen ver
tellen, om te doen inzien, dat we met niets
nieuws bezig zijn.
Dit verhaal over het verleden neemt niet
weg, dat de huidige werkloosheid voor de
thans levenden een ramp is, die met alle
kracht bestreden moet worden. Men kan
haar evenmin met de armen over elkaar
aanvaarden als tuberculore of pokken, want
zjj is een onduldbaar kwaad.
„Herstel".
HET PROBLEEM DER WERKLOOZEN.
TIENDE VLIEGEND BLAD VAN DE
ACTIE „VOOR GOD".
Het tiende nummer van het vliegend blad
van de Actie „Voor God", dat dezer dagen
van de pers kwam en evenals de vorige
nummers in een oplaag van 1.300.000 exem
plaren door geheel Nederland huis aan
huis zal worden verspreid, is, onder den
suggestieven titel „400.000", geheel aan
het probleem der werkloozen
gewijd.
400.000 menschen, wier leven stuk voor
stuk beheerscht wordt door het feit, dat
zij geen arbeid kunnen vinden. 400.000 pro
blemen, die in het leven van al die afzon
derlijke menschen belangrijker zijn dan
het ééne groote probleem der werk
loosheid.
In den geest van de Actie „Voor God"
hebben de verschillende schrijvers, die voor
dit nummer hun bijdragen hebben gele
verd, al die afzonderlijke problemen van
al die afzonderlijke werkloozen dan ook
niet beneden het ééne probleem der werk
loosheid willen stellen.
Zeker, de werkloozen zullen niet ver
dwijnen, voordat de werkloosheid uit den
weg zal zijn geruimd. Het artikel, waarin
de groote sociale werker dr. Poels zijn ge
dachten omtrent oorzaken en genezing der
werkloosheid uiteenzet, kon in dit nummer
dan ook moeilijk worden gemist. Gezien
't onmiddellijke doel van dit nummer zijn
een artikel als „Leidt de werklooze een
onnut bestaan?" en een bijdrage over de
graag vergeten vergelijking uit bet Evan
gelie over het oog van de naald ook hoogst
belangrijk zijn. Zonder preekerigheid
wordt de zwarte van het Kruis van den
werklooze gewogen en zonder „algemeen
heden" wordt de richting gewezen, waar
in ieder van die vierhonderdduizend de
oplossing van zijn probleem zal hebben te
zoeken, als hij aan dat probleem niet ten
onder wil gaan.
De Kerk wil de werkloosheid niet, tracht
haar evenmin goed te praten. Weinigen
hebben zich scherper over het sociale
kwaad van den modernen tijd uitgelaten
dan Leo XIII en Pius XI. Dat geheel Ne
derland door dit tiende nummer van het
Vliegend Blad in staat wordt gesteld met
de meest markante fragmenten van de
groote sociale encyclieken kennis te ma
ken, moge voor de Katholieken een aan
sporing temeer zijn om him eigen activiteit
zoo goed mogelijk van het ideaa! van de
Actie „Voor God" te doordringen.
Want al zouden nog honderd en meer
vliegende bladen worden uitgegeven, als
de Katholieken zelf de katholieke waar
den niet beleven, dan zal zelfs de beste
uiteenzetting afstuiten op het verwijt: „De
Paus zegt het wel mooi, maar jullie zelf..."
NATIONALE
INZAMELING KATHOLIEKE
JEUGDWERKLOOZENZORG.
Op 19 Juni a.s. of, ingeVal van plaatse
lijke moeilijkheden, de week daaropvol
gend zal de Nationale R.-K. Commissie voor
Jeugdwerkloozenzorg, onder warme aanbe
veling van het Hoogwaardig Episcopaat, op
nieuw een dringend beroep doen op het ka
tholieke volksdeel, ten einde haar in staat
te stellen hare taak, het streven naar een
zoo groot mogelijke uitbanning dier werk
loosheid en het bestrijden van de huidige
rampzalige gevolgen er van, voort te zet
ten en zoo mogelijk uit te breiden.
Het leed van zoovele tienduizenden jon
ge mannen, die door een ongezonde eco
nomische structuur uit het productie-le
ven zijn uitgestooten, mag ons, Katholie
ken, ook al zijn wij er persoonlijk niet
rechtstreeks door getroffen, niet onberoerd
laten.
Integendeel nog steeds is het onze eer
ste plicht als christenen, het lot van die
zwaar getroffenen onder ons zooveel mo
gelijk te verzachten.
Hoe schrijnend moet het voor zoovele
jonge menschen niet zijn, dat zij met den
hun eigen drang naar daden, met hun ver
langen om zich door arbeid een plaats in
het maatschappelijk leven te veroveren,
daarin worden gedwarsboomd door de
dwaze inrichting en opbouw van een eco
nomisch bestel, waaraan zij niet de min
ste schuld hebben, dat zij, in de kracht van
hun jaren steeds moeten rondloopen met
het besef, dat zij nog altijd leven op kos
ten van hun ouders, of erger nog, van hun
broers of zusters!
Bij hoevelen hunner zal door de gesta
dige werkloosheid de arbeidsgeschiktheid
en lust voor den arbeid geheel wegkwijnen!
Bij hoevelen leidt de voortdurende ledig
heid ook tot godsdienstige en zedelijke ver
wording!
Deze funeste gevolgen wil de de Natio-
nade R.-K. Commissie voor Jeugdwerkloo-
zenzorg zoo krachtdadig mogelijk bestrij
den door onze jonge mannen, samen te
brengen in werkkampen, waar zij voor en
kele maanden althans onttrokken worden
aan de hen neerdrukkende omgeving, gees
telijk en lichamelijk weer eens opgebeurd
en met nieuwe hoop op de toekomst ver
vuld!
Moge het katholieke volk van Neder
land, dat steeds zijn plicht begreep, waar
het er omging de liefde voor den getrof
fen evenmensch in practijk te brengen, dat
zoo dikwijls groote offers bracht, indien
de belangen van de Kerk het vorderen, ook
thans door een ruime bijdrage de Natio
nale R.-K. Commisie voor Jeugd werkloo
zenzorg in staat stellen haar noodzakelij
ke werk ten bate der jeugdige werkloozen
in stand te houden en zoo mogelijk te ver-
HET ENQUETE-VOORSTEL INZAKE
OSS.
MR. WENDELAAR HANDHAAFT HET,
DOCH BRENGT ER WIJZIGING IN.
Mr. Wendelaar heeft zijn enquête-voor
stel in de zaak-Oss, blijkens zijn Memorie
van Antwoord aan de Tweede Kamer, ge
wijzigd. Hij heeft laten vervallen het door
hem aanvankelijk voorgesteld onderzoek
naar de vraag of minister Goseling be
voegd was om te bepalen, dat de ma
rechaussee zich van opsporingsonderzoek
had te onthouden. Ook heeft mr. Wende-
laar alles laten vervallen wat zweemt naar
een onderzoek van het beleid van den mi
nister. Daarentegen heeft hij zijn voorstel
uitgebreid door de enquête thans op de ge
heele toestand op politioneel gebied te Oss
betrekking te doen hebben.
Een enquête is aldus mr. Wendelaar
in de Memorie van Antwoord op zijn voor
stel nog de eenige weg die voor de Twee
de Kamer open staat om tot meer licht in
deze zaak door te dringen.
Het is gebleken, dat deze zaak niet door
wisseling van schriftelijke vragen en ant
woorden en ook niet door een interpella
tie tot opheldering is gekomen. Een parle
mentaire regel is, dat het stellen van nieu
we vragen of het houden eener tweede in
terpellatie over eenzelfde onderwerp niet
wordt toegestaan.
Twee nieuwe feiten hebben de ongerust
heid over de verhoudingen te Oss doen
toenemen. Vooreerst het besluit van den
krijgsraad om den wachtmeester der ma
rechaussee, destijds te Oss, die verdacht
werd van zedenmisdrijven, onmiddellijk uit
de voorloopige hechtenis te ontslaan. Wan
neer een krijgsraad dezen wachtmeester
reeds voor de uitspraak in vrijheid stelt,
rijst de vraag of het voor-onderzoek wel
met de noodige onbevangenheid is gevoerd.
Het tweede feit is, dat er te Oss volgens
een bericht in het Algemeen Handelsblad
een onderzoek is ingesteld naar aanleiding
van de beschuldigingen tegen een wacht
meester der marechaussee, destijds even
eens te Oss, als zou hij een inwoner van
Berghem zoodanig hebben geslagen, dat
hij daags daarna aan de gevolgen is over
leden. Sommige door de gemeentepolitie
gehoorde getuigen, zouden hun verklarin
gen niet alleen hebben herroepen, maar
hebben medegedeeld, dat zij die verklarin-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Chamberlain legt een verklaring af over
bet bombardeeren van Britsche schepen in
Spaansche havens. (2de blad).
Onderhandelingen met de Sudeten-Duit-
schers begonnen (2de blad).
De dijkdoorbraken van de Gele Rivier
vormen een ware ramp voor China. (1ste
blad).
Franco's opmarsch in de richting van Va
lencia. (2de blad).
Binnenland
De Tweede Kamer heeft de wet betref
fende de electriciteitsvoorziening aangeno
men. (2de blad).
Het enquête-voorstel inzake Oss. Mr.
Wendelaar bepleit in een memorie van ant
woord zijn voorstel. (1ste blad).
Bij een schietpartij in een café te Hilva-
renbeek, waar het kermis is, viel één doo-
de, twee zwaar en vier lichtgewonden.
(2de blad).
Lelden
Heden hield de Mij. der Ned. Letterkun
de haar jaarlijksche vergadering (1ste
blad).
Doodelijke aanrijding op den Stations
weg. (1ste blad).
Omgeving
Zestigjarig Priesterfeest te Noordwijk.
(lste blad).
Katholiek Internaat tot opleiding van
dienstboden te Wassenaar. (3de blad).
Sport en Wedstrijden
Brazilië versloeg Tsjecho-Slowakije in
den strijd om het wereldkampioenschap
Voetbal met 21. (4de blad).
Gisteren zijn van het schaaktournooi te
Noordwijk de verschillende afgebroken
partijen gespeeld. (4de blad).
gen onder pressie zouden hebben afgelegd.
Mr. Wendelaar deelt niet de meening van
een aantal leden, dat de strafzaak wegens
smaadschrift tegen een schrijver in „Het
Nationale Dagblad" ongetwijfeld veel licht
zal ontsteken.
De behandeling voor het ambtenarenge
recht van de beroepen des zes onderofficie
ren der marechaussee, zal slechts beperkte
opheldering brengen.
Mr. Wendelaar heeft alles willen vermij
den, wat aan deze zaak een politiek karak
ter kon geven .Daa rom heeft hij niet al
leen geen samenwerking gezocht met de
vertegenwoordigers van andere partijen,
maar evenmin leden van zijn fractie t(Ot
medewerking aangezocht.
MEXICAANSCH OPSTANDELINGEN
LEIDER GEGREPEN.
MEXICO, 15 Juni. (A.N.P.) Tijdens
een gevecht op de grens van de staat San
Luis en Guana Juato hebben de regee-
ringstroepen den opstandelingenleider
José Camacho Garcia gearersteerd. Hij
heeft belangrijke mededeelingen verstrekt
over de benden, welke nog in de bos-
schen rondzwerven.
BOERENGENERAAL OVERLEDEN.
LONDEN, 15 Juni. (A.N.P.) De „Ti
mes" meldt uit Nairobi, dat op 89-jarigen
leeftijd is overleden Jansen van Rens-
burg, een der Boerengeneraals in den
oorlog tegen Engeland. In 1906 vertrok van
Rensburg naar Kenya, waar hij een ko
lonie vestigde.
SCHIPPER VERDRONKEN.
Doordat het roer van het schip, waarte
gen hij geleund stond, plotseling afbrak,
geraakte vanmorgen ongeveer elf uur de
26-jarige ongehuwde schipper E. H. in het
Winschoterdiep.
Een passeerende melkrijder, die het on
geluk zag gebeuren, kwam den drenkeling
met een bootje te hulp, doch hoewel het
hem gelukte den schipper spoedig op het
droge te krijgen, bleken de levensgeesten
reeds te zijn geweken.