VERHOOGING CREDIET VOOR WERK
VERRUIMING GOEDGEKEURD.
ZATERDAG 4 JUNI 1938
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD - PAG. 17
Tweede Kamer
Twee motiesVan Gelderen werden verworpen.
REDE VAN MINISTER COLIJN.
(Vervolg).
Er is gezegd, dat de daling van het werk-
loozencijfer tot stilstand is gekomen. Waar
is, dat de daling in tempo belangrijk ver
traagd is, maar daling is er nog. Eind April
1937 was het werkloozencijfer 368051 tegen
4i5584 een jaar daarvoor, en op eind April
1938 354715. Wanneer men ziet, dat het
cijfer midden Mei nu 6000 lager is dan mid
den Mei verleden jaar, terwijl het in Enge
land in dien tijd met 300.000 toenam, dan
mag men niet ontevreden zijn. Daarbij moet
men rekenen met hen die werkloos zijn, ook
als er een ongebreidelde hoeveelheid werk
ware, en dat zijn er 38.000. Het is echter
niet gemakkelijk voor Nederland te zeggen,
hoe groot het geheele normale werkloos
heidscijfer is. Spr. neemt het met anderen
aan op 3 1/2%.
Vergeleken met de Duitsche gegevens, is
het normale werkloozencijfer te schatten
op 70.000. Spr. zegt dit niet om het euvel
te verkleinen, want het is nog erg genoeg.
Wanneer men er in slaagt, wat de regee
ring voornemens is, eenige jaren jaarlijks
75.000 man in de werkverschaffing te hou
den, dan blijft het probleem over, wat met
de 165.000 overblij venden te doen. Men
moet de zaken ook niet al te ongunstig
voorstellen. Hoe groot het cijfer van de
gevolgen der rationalisatie is, daarnaar is
slechts met de muts te gooien. Dit maakt
de zaak weer moeilijker. Zonder de regee-
ringsmaatregelen zouden nog meer bedrij
ven hun arbeiders moeten afstooten.
Spr. maakt vergelijkingen met Zweden,
wat openbare werken betreft. Van 1 Juli
1933, toen er begonnen is, tot Juli 1936,
toen er practisch mede geëindigd is, is er
uitgegeven voor werkverscnaffing en -ver
ruiming 116,7 millioen kronen, door lee
ning 243 12/ millioen kronen, tezamen
360,2 millioen. De kroon, gerekend op 40
cent, komt sp., rekenend voorts dat de
Zweedsche gemeenten 122,4 voor de werk
loosheid besteedden, tot een bedrag van
144 49 193 millioen gulden, dat is
gemiddeld 62 millioen per jaar. Nederland
heeft uitgegeven (steun aan scheepvaart
enz. medegerekend) 75 millioen per jaar.
Aan de financieele zijde van het vraag
stuk wordt dikwijls te weinig aandacht ge
schonken. De politiek van het sluitend
budget is de politiek der regeering. Van
1931 tot 1937 is de schuld met 1124 millioen
toegenomen. Waar moet het heen als in dit
"tempo moet worden voortgegaan? Van
19341937 is 166 millioen schuld gedelgd,
doch de schuld is met 257 millioen toege
nomen. In drie jaar daarvoor zijn de cijfers
resp. 239 en 688 millioen.
Stapelen we schuld op schuld thans
hebben we nog crediet dan komen we
in den toestand van zoovele andere landen.
We moeten streven naar opname der
werkloozen in het normale bedrijfsleven.
Dit is ook niet weersproken. Geen middel
wil de regeering onbeproefd laten voor sti
muleering van het bedrijfsleven, zoowel
voor de binnenlandsche markt als den ex
port. Het kan er toe leiden, den invoer nog
meer te beperken. Over de wijze, waarop
hulp is te verleenen, is niet te spreken voor
de concrete voorstellen er zijn, en dus
gaat spr. er niet op in. Hier liggen veel
voetangels en klemmen. Mogelijk moeten
we afwijken van een gedragslijn, die ons
vroeger groote welvaart gebracht heeft,
doch onder andere omstandigheden. Ook
freetraders moeten de oogen niet sluiten
voor de werkelijkheid, wil onze bestaande
en nieuwe industrie meer arbeiders kunnen
opnemen. In nauw overleg met het bedrijfs
leven zullen we naar de beste oplossingen
zoeken, zoowel voor binnenlandsche markt
als voor export. Spr. noemt daarbij ook de
vakvereenigingen. Maar dan moet het weer
oplevend streven naar loonsverhooging in
gebonden worden.
Onderzoek naar de vraag, in hoever er
naast verlaging der bedrijfslasten arbeids
plicht noodig is, zal moeten worden inge
steld. Spr. heeft niet bedacht, dat juist in
tien jaar de uitbreiding der werkgelegen
heid door de industrie tot stand komt: het
za! lang duren. In dien tijd zal ook de open
bare-werken-politiek als overbrugging
moeten dienen.
Spr. zal met alle kracht waarover spr.
beschikt, bevorderen dat het tijdstip der
volgende Zuiderzee-inpolderingen, 1943, zal
worden vervroegd. Dit vergt cehter zeer
veel voorbereiding en onderzoek.
Spr. hoopt op een belangrijke verminde
ring der werkloosheid door de regeerings-
maatregelen, geheele opheffing verwachte
men niet.
De regeering schenkt alle aandacht aan
het opruimen van krotwoningen.
Tal van andere wenschen zijn er in de
Kamer gedaan, ze zijn voor de regeering
niet nieuw en reeds in beschouwing ge
nomen.
Arbeidsdienstplicht, die het karakter van
staatsopvoeding draagt, wordt door de re
geering beslist afgewezen en zou door de
bevolking ook niet worden geduld-
De regeering blijft werkverschaffing op
de eerste plaats stellen, o.m. wijl die meer
malen tot blijvende werkg« legenheid leidt.
Bestrijding der werkloosheid is staats-
mans- en christenplicht, doch voorkoming
van ontreddering der financiën is evenzoo
de taak der regeering.
We zullen doen, wat mogelijk is, en na
laten wat ons vaderland naar den afgrond
zou sleepen. (teekenen van instemming).
Hierna wordt gerepliceerd.
Twee moties van den heer van Gelderen.
De heer VAN GELDEREN dupliceert.
Spr. meent, dat de minister bij zijn be
rekening van het aantal abnormale werk
loozen onjuist te werk is gegaan. Vooral
het aantal niet-ingeschreven werkloozen is
ten onrechte verwaarloosd. De minister
heeft een te somber beeld gegeven van de
staatsschuld en van de financieele moge
lijkheden des lands.
Aan het braak liggen van he: kapitaal
is te weinig aandacht besteed. Spr. staat
er van te kijken, dat dr. Colijn ongeloovig
is in de stimuleerende kracht van openbare
werken. Tusschen de heeren Oud en Colijn
is dit ongeloof een breede basis van over
eenstemming.
Op versnelling van een politiek van open
bare werken is geen kans blijkens de rede
van den minister. Ook het denkbeeld van
de heer Beaufort om aan het bedrag van
40 a 50 millioen voor verwerking uit
het Werkfonds niet vast te houden heeft
de minister afgewezen (dr. C o 1 ij n
schudt van neen).
Spr. dient twee moties in, luidende:
„De Kamer noodigt de regeering uit
de werkzaamheden van het Werkfonds
zoodanig te versnellen, dat het door
middel daarvan verwerkte bedrag voor
den eerstkomenden tijd tot ten minste
150 millioen per twaalf maanden zal
worden opgevoerd".
„De Kamer van oordeel, dat ten be
hoeve van een snelle vermindering der
werkloosheid- uit het Werkfonds aan
gemeenten niet slechts voorschotten
doch ook bijdragen a fonds perdu die
nen te worden verstrekt, gaat over tot
de orde van den dag".
Verdere dupliek.
De heer WOUDENBERG (N.S.) meent
dat het onmogelijk is in dit parlement zijn
capaciteiten te laten zien (hilariteit). In
dien men Mussert in de Kamer zou willen
hebben, zou hij daar een portuur moeten
vinden (groote vroolijkheid). De Kamer
heeft van de werkloosheid niets begrepen.
De heer VAN HOUTEN (Chr. Dem.) ver
weert zich tegen de verwijten van den heer
Bakker. Met bijbelteksten heeft spr. niet
gewerkt.
De heer DE VISSER (Comm.) zegt, dat,
als de regeering met haar program in de
hand voor den spiegel gaat staan en zich
zelf in de oogen kijkt, zij de bewijzen der
verwildering in de hand heeft. Minister
Colijn is in zijn politiek recidivist.
De heer Ir. VOS (S.D.) handhaaft zijn
opmerking over het tweeslachtige karakter
der R. K. Staatspartij.
Spr. blijft met de buitenlandsche voor
beelden van Zweden en Denemarken voor
oogen tegenover de regeeringspolitiek het
Plan van den Arbeid plaatsen.
De heer ZANDT (Staatk. Ger.) ontkent,
dat zijn program negatief is. Spr richt zich
weder tegen de drukkende belastingen,
welke het bedrijfsleven verlammen.
De heer BAKKER (C.H.) komt op tegen
het verweer van den heer van Houten.
Deze heeft een Bijbeltekst, die voor ieder
persoonlijk bedoeld is, op onchristelijke
wijze op de overheid toegepast. De heer
van Houten heeft gezegd: „Van die chris
telijke mentaliteit merk ik bij de regeering
niets", hetgeen in het stenogram veranderd
is in „weinig".
De heer VAN HOUTEN (C.D.) vraagt
het woord over een persoonlijk feit en
vraagt het stenogram op.
Inmiddels zegt de heer VAN DER WAER-
DEN (S.D.) dat de beteekenis van den
ertsexport voor Zweden gewoonlijk sterk
wordt overdreven. De overige export is be
langrijker.
Minister Colijn tripliceert.
MINISTER COLIJN zegt het erts als
sprekend voorbeeld te hebben genoemd.
Het betoog van ir. Vos gaat nog steeds
langs dat van spr. heen. Spr. zegt, dat, als
men geld inpompt en daarna met pompen
ophoudt, de werkloosheid weer toeneemt.
Dit kan men zelfs in Amerika niet eeuwig
volhouden.
Den interpeliant geeft spr. toe, dat hij
met 'het gewone onderhoud der gemeenten
geen rekening heeft gehouden. Een ver
wijt aan de iegeering kan daaruit niet
worden gedistilleerd.
De heer ALBARDA (S.D.): Gij hebt de
werkloosheidslasten op de gemeenten ge
legd.
MINISTER COLIJN zegt, dat het rijk de
werkloosheidslasten draagt van de nood
lijdende gemeenten.
Spr. geeft toe, dat niet alle uitgaven voor
openbare werken vertering genoemd kun-
r en worden.
Spr. heeft alleen het ongeclausuleerde
verstrekken van bijdragen k fonds perdu
aan de gemeenten afgewezen.
De heer Woudenberg heeft gezegd, dat
de cijfers der schuldtoeneming er geheel
naast waren. Daar kan spr. niets op ant
woorden, dan dat zijn cijfers de officieele
gegevens zijn van het ministerie van finan
ciën. De heer Woudenberg heeft spoorweg
tekorten bij de staatsschuld geteld.
Tot de heeren Van Houten en Zandt zegt
spr., dat er grond is voor hun klacht, dat
spr. van hetgeen zij zeggen zoo weinig no
titie neemt. De reden daarvan is niet, dat
deze afgevaardigden van meening ver
schillen met de anderen, doch omdat zij
het standpunt innemen, dat menschen van
ander inzicht geen goede christenen zijn
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
LEENVROUWEN.
In den laatsten tijd is er door bevoegde
instanties weer met klem gewezen op het
nog altijd in 't verborgen voortwoekerend
kwaad van het gelduitleenen door leen
vrouwen in de volkswijken te Amsterdam
(en ook elders!)
De Schakel, het orgaan van de instel
lingen voor Maatschappelijk Hulpbetoon te
Amsterdam schrijft:
„Hoewel de politie met de middelen, die
de geldschieterswet haar in de hand geeft,
het hare doet, blijven „zwarte Mie", „tan
te Anna" en haar kornuiten haar bedrijfjes
in tal van gevallen voortzetten, er op re
kenend, dat haar klanten haar zoozeer
vreezen en (of) noodig hebben, dat zij niet
als „verraders" zullen optreden. Inderdaad
kon de politie bij haar opsporingswerk veel
meer succes hebben als niet in heel veel
gevallen de „slachtoffers" onder één hoedje
speelden met de geldschieters, door dezen
te waarschuwen, door aan de politie geen
of verkeerde inlichtingen te verstrekken
enz. Hier blijkt weer, wat door woekerbe-
strijders altijd is beweerd: politie en justi
tie mogen nog zoo actief zijn, toch wordt
materiaal over den woeker altijd het best
verzameld door een goed geoutilleerd ad
viesbureau, hetwelk aan voorschotnemers
raad en bijstand verschaft en op deze wij
ze vanzelf op de hoogte geraakt en blijft
van de bestaande woekerpractijken. Waar
zulk een centrum van advies bestaat zul
len politie en justitie zeker een belangrij
ken ruggesteun bij de uitvoering van hun
taak vinden.
Intusschen is het natuurlijk in ieder ge
val van groot belang, dat de politie bij
haar opsporingswerk bijstand van de be
volking ondervindt. Wij doen dan ook een
beroep op de maatschappelijke werkers,
om, wanneer zij van clandestine voorschot-
verstrekking op de hoogte komen, aldus het
blad, aangifte daarvan te doen bij het sec
tiebureau of bij het hoofdbureau van po
litie en zoo mogelijk te bevorderen, dat
de voorschotnemers aan de politie hun me
dewerking bij het opsporingswerk verlee
nen."
en dat zij niet aannemen, dat een ander
uit diepe christelijke overtuiging een ander
standpunt kan innemen.
Wat de moties betreft, geen van beide
zouden, indien zij werden aangenomen,
door de regeering kunnen worden uitge
voerd, daar zij de financieele basis van het
rijk zouden ontwrichten.
Persoonlijk feit.
De heer VAN HOUTEN (C.D.) vraagt
het woord over een persoonlijk feit. De ver
andering, door den heer Bakker vermeld,
L niet een verandering, aangebracht in het
stenogram, maar in het te voren klaarge
maakte afschrift van zijn rede. Spr. had
eerst „niets" willen zeggen en heeft toch,
na nader beraad „weinig' gezegd. Spr.
hoopt, dat dé heer Bakker zijn beschuldi
ging zal willen terugnemen.
De heer BAKKER (C.H.) had gevraagd
om het stenogram en had gemeend, met het
stenogram te maken te hebben. De beschul
diging over de verandering van het steno
gram neemt spi. terug.
Behandeling van de moties-Van Gelderen.
De eerste motie-Van Gel deren komt in
behandeling.
De heer WOUDENBERG (N.S.) zegt het
met deze moties niet eens te zijn. Desal
niettemin zal spr. vóór stemmen, ten einde
een afkeuring over het regeeringsbeleid te
kennen geven.
De heer BONGAERTS (R.K.) zegt, dat
zijn fractie tegen zal stemmen, mede om
dat de socoaal-democraten een tegenstel
ling tusschen haar en de regeering hebben
getracht te construeeren.
De motie wordt verworpen met 46 tegen
28 stemmen.
Vóór stemden de S.D., de Comm., de N.S.
en de Chr. Dem.
De tweede motie wordt verworpen met
47 tegen 27 stemmen.
Het wetsontv erp verhooging crediet voor
werkverruiming wordt z.h.s. aangenomen.
Overeenkomstig den wensch van den mi
nister van oeconomische zaken zal Woens
dag de interpellatie-Dieters eerder dan de
interpellatie-De Visser worden behandeld.
De vergadering wordt tot Woensdag 13
uur verdaagd.
MARKTBERICHTEN
LEIDEN, 3 Juni. Groenten veiling. Per
100 kg.: prei 8.809.20, andijvie 38,
sla 2, aardbeien 60108, snijboonen 43
67, stamboonen 8695, Tuinboonen 31
32, doperwten 35, peulen 2230, pos
telein 25, spinazie 29, tomaten A
24—30, B 28—30, C 22—24, CC 14
20, per 100 stuks: andijvie 1.003.10,
komkommers 2.00—5.80, bloemkool 2.00
17.90, salade 0 50—1.60, per 100 bos:
pieterselie 0.301.20, radijs 1.101.50,
selderie 0.30—1.80, uien 0.40—1.70,
peen 3.1010.50, rabarber 1.409.20,
raapstelen 4050 cent.
4 Juni. Boter. Aanvoer 2195 kg Prij
zen: prima Fabrieksboter 1.39, prima Boe-
renboter 1.221.30 per kg Handel goed.
Turfmarkt van 30 Mei tot en met 4
Juni. Lange turf geen aanvoer, prijzen
79 per 1000 stuks.
BOSKOOP, 4 Juni. Bloemenvei'ing.
Rozen per bos van 10 stuks: Pechtold 50
90 cent, Wendland 70106 cent, Hadley
4081 cent, Claudius Pernet 2035 cent;
Briarclif 2040 cent, Butterfly 3045 cent,
Wilh. Kordes 5075 cent, Mme Jules Bou-
ché 4 Ocent, Rosalandia 3045 cent, Flo-
rex 4063 cent, Bijou 4578 cent, Edith
Helen 5070 cent, Aug. Noack 2040 cent,
Else Poulsen 3045 cent, Gloria Mundi 30
45c ent. Ellen Poulsen 2032 cent, Paul
Grampel 3052 cent, Rosa Mundi 4070
cent, Mevr. v. Straaten van Nes 2035
cent, Ingar Ohlson 3047 cent. Queen Ma
ry 4070 cent, Leeuwenbekken 2531
cent, Lathyrus 6—10 cent, Pioenen, 20—45
cent, Violieren 33 cent, Clematis Prins Hen
drik 1.80.
UTRECHT, 4 Juni. Vee. Totaal aange
voerd 2985 stuks vee, 550 runderen. Stieren
f 0.270.32 Handel kalm. nauwelijks prijs
houdend, Slachtkoeien 2e soort f 0.32—0.36.
Slachtkoeien 3e soort f 0.280.31. Handel
kalm, niet hooger. Vaarzen f160240, Pin
ken f95150, Melkkoeien f 170290, Kalf-
koeien f 180310 Varekoeien f 140220.
Handel matig, prijzen onveranderd. 625
Nuchtere kalveren f 59.Handel rede
lijk, prijzen lager. 330 Magere varkens f 28
44.Schrammen f 2028.500 Biggen
f 1419.Handel flauw, prijzen lager. 80
Magere schapen f 1728. Handel kalm,
prijzen lager. 650, lammeren f611.
Zuiglammeren f 813 per stuk. Handel ge
drukt, prijzen dezelfde.
Boter. Aanvoer 300 K.G. f 1.56,
Kaas 175 K.G. f50—70 per K.G. Eieren,
aanvoer 35.000 stuks, f 3.104.per 100 st.
LEIDSCHENDAM, 3 Juni. Groentenvei-
ling. Eng. komkommers le soort 3.50
5.00, 2e soort 2.603.50, 3e soort f 2.00
2.40, wankleurige f 2.50—3.00, stek 4050
cent; gele komkommers le soort 5.10
6 00, 2e soort 4.204.90, 3e soort f 2.50
3.60, stek 5060 cent, kropsla le soort
0.701.40, 2e soort 5070 cent, stoofsla
per kg. 23 cent, peen 7.5010.20, bloem
kool le soort 7.8012.30, 2e soort 4.50
6.90, uitschot 2.304.20, tomaten
midd. 12.5013.40, gr. ronden 12.80
14.2e soort 11.9012.50, 3e soort 6.50
8.20, bonken 1113, rijp 1214, an
dijvie per 100 1.303.10, andijvie per kg.
45 cent, spinazie per 4 kg. 1131 cent,
postelein 2.804.10, raapstelen 40 cent,
rabarfber per 100 bos 5.506.10, snijboo
nen 7276 cent, spercieboonen 9095 cent
radijs 1.201.80, prei f 3.604.90, selde
rie 1.201.60, tuinboonen 2526 cent,
meloenen 3864 cent.
LEIDERDORP, 3 Juni. Eirenveiling.
Prijzen: kippeneieren 3.50—3.80, en een
deneieren 2.70—2.80 per 100 stuks, boter
64—65 cent en kaas 17—32 cent per pond,
kippen 40—55 cent, hanen 0.04—1.10, ko
nijnen 0.21—1.35 en duiven 15—16 cent
per stuk.
KATWIJK a. d. RIJN, 3 Juni. Groenten-
veiling. Per 100 kg.: prei 8.00—8 50, spi
nazie 3—4, per 100 bos: radijs 1.15—2.35
selderie 0.40—1.20, pieterselie 0.48—
1.05, raabrber 6 25—8.50, uien 1.40—
1 55, per 100 stuks: s'a f 0 55—1.15, bospeen
1114, bloemkool f 4.759.00.
VINKEVEEN, 3 Juni. Groentenveiling.
Peulen 2634, tuinboonen 1624, snij
boonen 54—62, idem stek 32—42. stam-
sperciebooen 88—, spinazie 1.50—6.00,
postelein 28 per 100 kg.; komkommers
4—9, bloemkool 2—16, kropsla 0.50^—
1 30 oer 100 stuks, peen 514, rabarber
4.40—8.30, sjalotten 3 904.00, radijs
60 cent per 100 bos, tomaten A f 1314,
idem B 14—15, idem C 9—13, CC 10,
aardbeien f 3545 per 100 pond, aard
beien 612 cent per doosje.
ALPHEN a. d. RIJN, 3 Juni. Groeven-
veiling. Per 100 kg.: spinazie 1.80—4.60.
postelein f 4.20—8.60, per 100 bos: radijs 60
—90 cent, selederie 1.10—2.40, peen 5.30
10.80 per 100 kg.: andijvie 5 207.00,
per 100 stuks: kroosla 0.50—1.40, kom
kommers f 3 00—5 20, bloemkool I 7.00—
12.60. idem II f 2.30—6.50.
Eicrenveiling. Aanvoer 6500 stuks.
Prijzen: kiooeneieren f 2.80—3.30, eenden
eieren 2 80—3.00 per 100 stuks.
LOOSDUINEN, 3 Juni. Groentenveiling.
Bloemkool 1ste soort 5.60—11.—, 2e soort
2.105.90, kaskomkommers le soort
4.50—5.70, 2e soort 3.10—4.60, 3e soort
2.203.00, rijen komkommers le soort
3.204.80, 2e soort 2 003.40, gele kom
kommers le soort 4.206.30, witte idem
5.506.60, perziken le soort f 1014, 2e
soort 6.90—7.50, 3e soort 3.70—4.20 per
100 stuks, meloenen 18—53 cent, per stuk,
Tomaten A 20.80—25.60, B 19.—21.80,
C 20.80—26.60, CC 15—12.60, Bonken
14.2018.40 per 100 kg., druiven, blauwe
le soort 8688 en 2e soort 54 cent per kg.
cent per 4 kg., druiven witt 102.per 100
kg. spinazie 1432 cent per 4 kg, postelein
925 cent per 6 kg., salade 5070 cent per
100 krop, peen le soort 914, 2e soort
67, radijs 90 cent, rabarber 4.80, en
selderie 1.301.70 per 100 bos, andijvie
2.005.25 per 100 kg., andijvie 0.80
2.10 per 100 struik, komkommerstek 26
per 100 kg., aardaopelen 912 per 100
kg., Holleman 0.821.08 per kg., Cham
pignon 62 per 100 kg.
ZEVENHOVEN, 1 Juni. Eierenveiling.
Aanvoer 2209 stuks. Prijzen: kippeneieren
3.003.50, eendneeieren 2.80, per 100
stuks, bananen 20 cent per 4 stuks, appe
len 10 cent per 3 stuks.
'n Beetje te vroeg
Integendeel, want als u nu niet
onmiddellijk voorn fietsachterlicht
zorgt, dan zou 't beslist géén goed
begin worden, wat 1938 brengt!
(Evenmin trouwens als voor den
automobilist, die z'n verlichting
niet in orde brengt)
DE TRADITIONEELE „LUILAK"BLOEME NMARKT TE HAARLEM TROK OOK DITMAAL WEER ZEER GROOTE
LANGSTELLING. DE KLEURIGE WAAR VOND GRETIG AFTREK.
