Schiphol ol Leiderdorp?
Het volksvermogen in
Leiden en Omgeving
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Wethouder Kropman bestrijdt betoog
van den luchtvaartdienst
Tel.330D-/-"f2.-
Het rijke Wassenaar
ZATERDAG 28 MEI 1938
29ste Jaargang No. 9042
S)e Cdd^elveSoii/fca/nt
Telefoon: Redactie 18.
Telefoon: Administratie 935.
AAr. en Abonn.-tarieven rle pag.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaal uit vijl
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
Schandalen
Er is publiek, dat van schandalen houdt.
Men treft dat publiek aan in alle krin
gen. Aan de balie van de brug en in de so
ciëteit.
Die zucht naar schandalen wordt vaak
als een honger, en men is dan dankbaar
aan allen, die wat ter verzadiging bieden,
en men verorbert alles wat voorgezet
wordt, van welke hoedanigheid 't ook zij.
Dankbaar wordt alles aanvaard om er
van te genieten.
Ze hangen grijnzend over de balié van de
brug, als Jan een schandaal weet te vertel
len uit het gezin van een gemeenschappe-
lijken vriend; ze steken gnuivend de kop
pen bij elkaar aan den bittertafel van de
sociëteit, als één van de vrienden, min of
meer geheimzinnig, vertelt van een schan
daal b.v. in een liefst: bevriende!
familie.
Op deze hebbelijkheid van een deel van
het publiek speculeert de pers van de
N.S.B. Het d a v e r t in haar kolommen van
schandalen! En daarbij wij laten hier
verder even aan het woord de „Avond
post":
Daarbij wordt tegen onverantwoor
delijke overdrijving en lichtzinnige
fantasie niet opgezien. Twee voorbeel
den. Onlangs vulde het dagblad der
partij kolommen met zedenschan-
dalen aan een Leidsche fabriek; bij
onderzoek bleek er niets van waar en
moest het blad zelf zijn stuk her
roepen. Daarna zijn geruchtmakende
publicaties verschenen over „schanda
len", die zich bij de Jamboree zouden
hebben voorgedaan, waardoor thans
honderden jonge meisjes in Haarlem-
sche ziekenhuizen, zelfs in speciale za
len, zouden worden verpleegd; ook dit
verhaal bleek tegen een eerlijk onder
zoek niet bestand.
Wij zijn diep overtuigd, dat dit alles
de N.S.B. niet zal helpen, om op het
paard te komen.
ja deze laatste overtuiging is ook de
onze.
Een deel van het publiek lust wel schan
dalen, maar ook zelfs dat publiek kan er
verzadigd van worden en er een walging
voor krijgen. Wij gelooven, dat de N.S.B.
met haar schandalen zoo gruwelijk over
dreven en misdadig gefantaseerd het pu
bliek reeds tot die walging heeft gebracht.
DE TOESTAND
IN TSJECHO-SLOWAKIJE.
Een nieuwe fase?
BERLIJN, 28 Mei. (A.N.P.) De kwestie
der in Tsjecho-Slowakije wonende Duit-
schers schijnt een nieuwe fase in te treden.
Gisteren werd te Berlijn vernomen, dat
Henlein betoogd had, misschien nog vóór
het einde van de week een nauwkeurig pro
gram aan te bieden over den omvang en
de modaliteiten van de toepassing der
eischen van zijn partij met betrekking tot
de administratieve autonomie der Sudeten-
Duitschers.
Er is alle reden te gelooven, dat Berlijn
Henlein den raad heeft gegeven gematigd
te zijn, hoewel uit de toon van de Duitsche
pers het tegengestelde zou kunnen worden
opgemaakt.
Te Berlijn heeft men zekere aanwijzin
gen gekregen, die in staat stellen te zeg
gen, dat men op weg is naar een soortge
lijke overeenkomst als op 11 Juli 1936 met
Oostenrijk is gesloten.
Het einddoel van Duitschland blijft on
getwijfeld de verbinding der Sudeten met
het Rijk.
Het Oostenrijksche probleem kwam in
1934 aan de orde, doch werd pas in April
1938 definitief opgelost.
Men wenscht er op te wijzen, dat het
Rijk, na de verwezenlijking van de
Anschluss op het oogenblik geen behoefte
heeft aan een nieuwe succes om zijn pres
tige te vergrooten.
Einde van het Jaar een
beslissing
In een hedenmorgen ten stadhuize
van Amsterdam gehouden persconferen
tie, die o.a. werd bijgewoond door den
heer ir. Bogaerts, directeur der gemeen
telijke handelsinrichtingen, en den heer
Dullaert, gemeentelijk havenmeester van
Schiphol, heeft de wethouder voor de
handelsinrichtingen, mr. G. C. J. D.
Kropman, de verrassende mededeeling
gedaan, dat het gemeentebestuur van
bevoegde defensiezijde is medegedeeld,
dat Defensie geen belangstelling heeft
voor Schiphol als militair luchtvaart
terrein.
Deze mededeling is geheel in overeen
stemming met de verklaringen, die de be
voegde deskundigen van het Departement
van Defensie nog slechts enkele maanden
geleden bij de besprekingen tusschen De
fensie en de gemeente Amsterdam over de
legering van een garnizoen in de overheid,
hebben gegeven, dat Schiphol als militair
vliegveld voor Defensie van geen betee-
kenis was.
Weerlegging van argumenten
voor Leiderdorp.
De heer Kropman heeft verder van deze
persconferentie gebruik gemaakt om de ad-
gumenten, waarmede de directeur van den
luchtvaartdienst, de heer van Ede van der
Pais, in een gisteren te 's Gravenhage ge
houden persconferentie de plannen der re
geering tot stichting van een centraal
vliegveld heeft toegelicht, onder de loupe
genomen en zijn zienswijze er over gege
ven.
In de eerste plaats heeft de directeur van
den Luchtvaartdienst bezwaar gemaakt te
gen den onderlingen afstand van Schip
hol en den eventueel te stichten luchtha
ven Overschie van 45 K.M. Ten opzichte
van vliegtuigen, die ons land passeeren
gaat dit bezwaar al niet op, want de ver-
tikale veiligheidsgrens boven een luchtha
ven ligt op 1500 M., terwijl de economi
sche vlieghoogte van moderne vliegtuigen
gewoonlijk boven de 2500 M. ligt.
Wat de binnenkomende vliegtuigen be
treft, die wegens slecht zicht of om andere
redenen met landen zouden moeten wach
ten, is het gisteren in den Haag zoo voor
gesteld, alsof deze vliegtuigen voortdurend
blijven cirkelen rondom de grens van het
naderingsgebied.
Ten eerste is dat niet het geval, maar ten
tweede moeten vliegtuigen, die wachten
op een signaal om te landen, op verschil
lende hoogten blijven vliegen, zooals reeds
thans het geval is. Yoor beide vliegvelden
zou dat moeten geschieden door een amb
tenaar voor de regeling van het luchtver
keer, welke ambtenaar thans reeds is aan
gesteld en op Schiphol zijn werkzaamheden
verricht.
De opmerking werd gemaakt, dat het
gevaar van twee burgervliegvelden op 45
K.M. afstand, die slechts worden aangedaan
door verkeersvliegtuigen met radio-instal
latie, die op voorgeschreven hoogte moe
ten blijven, zeer veel geringer is vergele
ken by het gevaar dat twee militaire vlieg
velden Schiphol en Waalhaven, met hun
militaire vliegtuigen, welker bewegingen
niet zijn voor te schrijven, bieden voor een
op ruim 30 K.M. afstand gelegen centrale
civiele luchthaven.
De directeur van den Luchtvaartdienst
heeft voorts medegedeeld, dat men in het
buitenland overweegt de straal van het
naderingsgebied rondom een luchthaven,
welke thans 25 K.M. bedraagt, te vergroo
ten tot 30 en in de toekomst zelfs tot 45
K.M. Daartegenover staat, dat het Brit-
sche Air Ministry voornemens is ter op
lossing van het Londensche luchtverkeer
rondom Londen vier luchthavens aan te
leggen op onderling vele kleineren afstand.
Waalhaven als tweederangs
vliegveld beschouwd
Bij dit alles is de heer van Ede van der
Pais uitgegaan van het denkbeeld, dat
Schiphol en Overschie twee primaire
luchthavens zullen zijn. Dit zal echter niet
het geval zijn, want Rotterdam heeft bij
verschillende gelegenheden en ook in de
voordracht tot verkoop van Waalhaven aan
het Rijk te kennen gegeven slechts een se
condaire luchthaven te wenschen. Men mag
aannemen, dat in dit geval de positie blijft
als thans het geval is, n.l. dat Schiphol een
viermaal zoo groot passagiers- en postver
keer en een ruim zevenmaal zoo groot goe
derenverkeer heeft als Waalhaven. Door
de verbetering van het wegennet zal deze
verhouding op den duur nog gunstiger
worden.
K.L.M. zou verbrokkeling in de
hand werken
Het bestaan van een secondair vliegveld
Overschie zal dan ook niet leiden tot de
terecht gevreesde verbrokkeling van het
luchtverkeer, waardoor internationale lij
nen Nederland zouden kunnen passeeren,
tenzij de K.L.M. deze verbrokkeling zelf in
de hand zou werken, zooals zij gedaan heeft
door de verlegging van de lijn Londen
AmsterdamPraag naar Rotterdam. Zij
heeft deze verlegging gemotiveerd met de
tijdbesparing, die noodig was om de con
currentie het hoofd te bieden. Zij vliegt
thans LondenPraag in 4 uur 30 min. Bij
de moderne kruissnelheden van een Dou-
glas-vliegtuig, ruim 260 K.M. per uur, zou
het vliegen over Schiphol 4.85 min. langer
vliegen op het traject naar Praag beteeke-
nen. Als men bedenkt, dat de concurree-
rende luchtlijnen op dit traject, Imperial
Airways en Sabena, den afstand Londen
Praag over Brussel afleggen in 5 uur 55
min. kan men de noodzakelijkheid van de
verlegging van deze K.L.M.-lijn van Schip
hol naar Waalhaven niet als zeer dringend
beschouwen.
Amsterdam is zich er zeer goed van be
wust, met Schiphol niet „klaar" te zijn.
Het gemeentebestuur weet, dat het in de
toekomst telkens opnieuw nieuwe verbe
teringen zal moeten aanbrengen en is
daartoe ook bereid. De heer van Ede van
der Pais heeft er o.a. op gewezen, dat som
mige vliegvelden veel langere startbanen
hebben dan Schiphol en noemde o.a. het
voorbeeld van Botwood op New Found-
land. Hij heeft daar echter niet aan toege
voegd, dat Botwood een bijzonder geval
is, omdat de baan daar moet dienen voor
het starten van de overbelaste vliegtuigen,
die over den oceaan vliegen. Wanneer Am
sterdam ooit eindpunt of tusschenstation
van een trans--Atlantischen dienst wordt,
zal gemeentebestuur en burgerij ongetwij
feld bereid zijn om Schiphol ook voor deze
functie geschikt te maken.
De kosten van dubbele gronddiensten te
Overschie en Schiphol zullen beperkt kun
nen blijven wanneer men niet uit het oog
verliest, dat Overschie een secundaire
luchthaven zal zijn.
Het binnenlandsche lucht
verkeer
Van beteekenis is ook, dat een centraal
vliegveld te Leiderdorp practisch een einde
zou maken aan het binnenlandsche lucht
verkeer aangezien een bewoner van Twen
te, Groningen of Eindhoven of een tou
rist, die naar Texel wil, weinig zal hebben
aan een centraal vliegveld, dat op ruim
30 K.M. afstand van Rotterdam of Amster
dam ligt.
Tenslotte vergete men niet, dat de ligging
van vliegvelden bij groote steden er toe
bijdraagt:, de bevoking en vooral de
jeugd de luchtvaartsgezindheid te geven,
die ook onze defensie noodig heeft voor
het opleiden van voldoende piloten.
In de brief, waarin de minister het ge
meentebestuur van Amsterdam verwittigt
van zijn plannen tot stichting van een
centraal vliegveld, wordt medegedeeld,
dat de beslissing hierover omstreeks het
einde van 1938 of het begin van 1939 zal
vallen en dat, wanneer het centrale vlieg
veld bij Leiderdorp niet tot stand zou ko
men, men Rotterdam het recht op een
eigen vliegveld niet kan ontzeggen.
Met dit laatste is het gemeentebestuur
van Amsterdam het ten volle eens. Het is
van meening, dat Rotterdam het recht
heeft op een eigen vliegveld en dat een
oplossing in dezen zin uiteindelijk ook voor
het Nederlandsche luchtverkeer en voor de
K.L.M. beter zal blijken te zijn, dan het
thans aenhangige regeeringsplan.
CEDILLO NIET GEARRESTEERD.
MEXICO, 28 Mei. (A.N.P.) Federale
vliegers te- San Luis hebben op het vlieg
veld van Cedillo te El Salto een snel vlieg
tuig in beslag genomen, waarmede Cedillo,
komende uit Zenzontle, zou moeten vluch
ten.
De generaal kon niet worden gearres
teerd.
De generaal ontsnapte in een vliegtuig.
MEXICO, 28 Mei (ANP). Hét mini
ster van Landsverdeding deelt mede, dat
een' cavalerieafdeeling gisteren bij verras-
zing de hazienda „El Zenzontle" de ver
blijfplaats van generaal Cedillo is gena
derd. De generaal had juist tijd per vlieg
tuig te vluchten in de richting van El Sal
do. Hij werd achtervolgd door drie esca
drilles vliegtuigen der bondsregeering. De
cavaleristen hebben een tweede vliegtuig,
dat op de hazienda stond, in beslag geno
men.
In militaire kringen 'heerscht een zeker
enthousiasme. Men hoopt, dat Cedlillyo
spoedig gepakt zal zijn.
Garage DE GROOT - Beestenmarkt
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De toestand van gewapende vrede in:
Tsjecho-Slowakije. (2de blad).
Vier Oostenrijksche ministers ontslagen.
(2de blad).
De Japanners willen thans alles op alles
zetten in den strijd in China. (2de blad).
III.
In onze beide vorige artikelen over de
vermogenspositie van de bevolking in
Leiden en nabijgelegen gemeenten hebben
wij achtereenvolgens aandacht geschonken
aan de wijzigingen, die zich gedurende het
laatste belastingjaar voltrokken bleken te
hebben in het aantal vermogende ingeze
tenen (per duizend zielen) en in het ge
middelde bezit van deze vermogenden.
Deze beide soort wijzigingen oefenen uiter
aard invloed uit op het totale vermogen,
dat in elke gemeente gevestigd is, maar
bovendien ondergaat dit totale vermogen
ook nog den invloed van de bevolkings
toename, c.q. afname. Wat van dit alles
het slot-resultaatis, zullen wij thans na-
Leiden
Tot. vermogen van de bevolking:
1936: 1937:
80,7 millioen 76,2 millioen
In één enkel jaar is in onze stad door de
vermogende ingezetenen dus niet minder
dan vier een een half millioen gulden in
geboet! Een gevoelige vermindering, ge
voelig ook voor den fiscus: de vermogens
belasting brengt dientengevolge in hoofd
som 72 duizend gulden op tegenover 76
mille in het voorafgaande jaar.
Wassenaar 213.1 millioen 243,7 millioen
Oegstgeest 27,5 26,1
Tegenover den geweldigen vooruitgang
van het in Wassenaar gevestigde vermo
gen, méér dan dertig millioen in één
jaar! valt te sterker de teruggang in
Oegstgeest op.
In alle overige plaatsen is het gezamen
lijke bezit der gegoeden véél geringer. Van
de gemeenten, waar het vermogen der bur
gerij méér dan tien millioen bedraagt, valt
een vergrooting te constateeren in:
Haarl.meer 12,8 millioen 16,3 millioen
Gelijk bleef het in:
Lisse 14,5 millioen 14,5 millioen
Vermindering onderging het in:
Alph. a. d. R. 18.millioen 17,3 millioen
Bodegraven 12,3 12,2
Hillegom 10,8 10,1
Noordwijk 13,7 12,3
Ook van de gemeenten, waar het geza
menlijk vermogen tusschen vijf en tien
millioen gulden ligt, was er slechts één,
die op een vermeerdering kan wijzen:
4,1 millioen 5.millioen
Alle anderen in deze groep ondergingen
een vermindering:
Boskoop
Katwijk
Sassenheim
Voorschoten
Warmond
Woerden
8,9 millioen 8,4 millioen
7.4
9.3
Gelijk bleef in deze groep:
Zoetermeer 5,9 millioen 5,9 millioen
Men ziet, dat ook in deze groep de te
ruggang in de ééne gemeente veel grooter
is dan in een andere: een millioen in Kat
wijk b.v. tegenover slechts een ton in
Warmond.
Verhoudingsgewijze zien wij hetzelfde
verschijnsel ook in de gemeenten met een
gezamenlijk vermogen der ingezeténen,
varieerend van één tot vijf millioen.
Vooruitgang valt hierbij alleen te con
stateeren in:
Nieuwkoop
1,8 millioen
1,9 millioen
Zwammerdam
1.7
2—
Daarentegen liep het vermogen terug in:
Alkemade
3,7 millioen
3.6 millioen.
Ter Aar
1.4
1.3
Hazerswoude
4,2
4—
Koudekerk
1.5
1,3
Leiderdorp
2—
1,9
Leimuiden
2—
1,8
Nieuwveen
1.1
1—
Noordw.hout
3,8
3,6
Rietveld
1,3
1,2
Rijnsburg
2,8
2.7
Voorhout
2,3
2.2
Woubrugge
2,4
2.2
Zoeterwoude
4,7
4,3
Stilstand was er bij deze categorie in:
Benthuizen
1,1 millioen
1,1 millioen
Waarder
1.
1.—
Resten tenslotte nog de gemeenten,
waar het gezamenlijk bezit van de vermo
gende ingezetenen geringer is dan één
millioen gulden. De verschuivingen waren
hier te gering om in millioenen met één
decimaal tot uitdrukking te kunnen ko
men. Het zijn:
Barw.waarder 0,8 millioen 0,8 millioen
Moercapelle 0,7 0,7 -
Rijnsaterw. 0,5 0,5
Zevenhoven 0,6 0,6
DE 81e VERJAARDAG VAN
Z. H. DEN PAUS.
Dinsdag 31 Mei a.s. vlaggen alle Katho
lieken van Leiden.
Dengene die mij gisteren de vraag stel
de omtrent 'het vlaggen, deel ik mede, dat
het natuurlijk de bedoeling is dat de Ned.
Driekleur met Pauselijken wimpel wordt
uitgestoken van de Katholieke Kerken,
Scholen, Gestichten etc. etc. Zoo zullen wij
kunnen spreken van: „Heel Katholiek
Leiden vlagt".
NOG EEN MEDEDEELING!!
Voor den Eucharistischen dag te Den
Haag, welke gehouden wordt Zondag 29
dezer, zijn kaarten verkrijgbaar ad 60, 40,
25 en 10 cent bij de fa. Huibers, Haarlem
merstraat en Geijer, Botermarkt. Kinderen
tot en met 12 jaar, half geld!! R.K. werk-
loozen, op vertoon van bewijs, afgegeven
door R.K. Werkloozencomité, evenzoo half
geld.
W. J. KRIEK, Voorzitter
Ver. Katholiek-Leiden.
DE AANBIEDING VAN HET
PAUKENPAARD.
Het paukenpaard, het geschenk van de
Leidsche Burgerij aan het 6e Regiment
Veld-Artillerie, zal op Dinsdag 31 Mei des
middags om 3 uur, op het Schuttersveld,
door den Burgemeester van Leiden, aan
dit Regiment aangeboden worden.
Het Regiment zal dientengevolge op ge
noemde datunj en uur opgesteld staan op
het Schuttersveld, waar de overdracht,- in
bijzijn van al diegenen, die hebben bijge
dragen om dit geschenk mogelijk te ma
ken, zal geschieden aan den Commandant
van het 6e Regiment veldartillerie Luite
nant-Kolonel C. de Iongh.
Na afloop hiervan zal het 6e Regiment
Veld-Artillerie, met de muziek van dit Re
giment, ee nmarsch odor de stad maken.
Voor het examen Stenografie Ned. (130
lettergrepen), afgenomen door de Vereeni-
gmg van Leeraren in Stenografie en Ma-
ch-ncsthrijven, slaagden mej. M. Kwestroo
en de heer A. Oostveen, leerlingen van
het Genootschap „Kennis is Macht" alhier.
