Het plan voor een
vliegveld te Leiderdorp
De voordeelen van de centralisatie
Meisje vermoord te
Almelo
BINNENLAND
VRIJDAG 27 MEI 1938
29ste Jaargang No. 9041
S)e £cid6clveSoii^<mt
Telefoon; Redactie 15. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2.
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
NU NA HET BEKEND WORDEN VAN DE PLANNEN DER REGEERING IN
ZAKE EEN NIEUW CENTRAAL VLIEGVELD ONDER LEIDERDORP DAAROVER
ALLERLEI BERICHTEN ZIJN VERSCHENEN, HEEFT DE HEER H. CH. E. VAN
EDE VAN DER PALS, DIRECTEUR VAN DEN LUCHTVAARTDIENST IN EEN
PERSCONFERENTIE EENIGE NADERE INLICHTINGEN VERSTREKT, AANGE
ZIEN VOLGENS HEM DIE BERICHTEN GETUIGDEN VAN ONVOLDOENDE
BEKENDHEID MET DE ZAAK, WAAROM HET THANS GAAT. OP DEN VOOR
GROND STELDE DE HEER VAN DER PALS, DAT HETGEEN DE REGEERING
MET HAAR PLANNEN OP HET OOG HEEFT, ZUIVER IN HET BELANG IS
VAN DE NEDERLANDSCHE LUCHTVA ART. WIJ ZIJN, ALDUS DE HEER VAN
DER PALS, IN ONS LAND OP HET GEB IED DER LUCHTVAART OP DEN VER
KEERDEN WEG GEKOMEN, VOORAL WANNEER WE REKENING HOUDEN
MET DE AAN EEN INTENS LUCHTVER KEER TE STELLLN EISCHEN VOOR DE
VEILIGHEID.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
Niet de oplossing, maar
toch noodzakelijk
Minister Colijn verklaarde in de laatste
bijeenkomst der Tweede Kamer nog 'ns
uitdrukkelijk en nadrukkelijk, dat de Re
geering in de openbare-werken-politiek niet
de oplossing ziet van de werkloosheid;
primair is volgens de Regeering de ver
sterking, uitbreiding en verbetering van
het bedrijfsleven, en hierin ligt de hoofd
oplossing, omdat hier meer een blijvende
vermindering der werkloosheid kan wor
den bereikt.
De groote taak zal zijn aldus de Minis
ter het economische apparaat van ons
bedrijfsleven aan de gewijzigde structu-
reele veranderingen aan te passen, doch dit
zal lang duren en daarom moet men aan
nemen, dat ook de werkloosheid ons de
eerstvolgende tien jaar wel zal vergezel
len.
Maar de Minister-President zegde toe,
dat de Regeering krachtig ter vermeerde
ring der werkgelegenheid zal optreden.
Het Nederlandsche volk verlangt dat ook,
het beschouwend als een der voornaamste
plichten en zorgen van de regeering.
De werkgelegenheid, de normale werk
gelegenheid vermeerderen dat moet het
eerste streven zijn van de regeering. Ieder
een zal, na eenig nadenken, het hiermede
eens zijn, al schat hij de waarde van het
uitvoeren van openbare werken ook nog
zoo groot.
En de waarde van het uitvoeren van
openbare werken is ook groot in dezen
tijd.
Maar het staat ook, naar onze overtui
ging, buiten eiken redelijken twijfel, dat
het uitvoeren van openbare werken op zich
niet een blijvende vermindering der werk
loosheid kan brengen. Er is echter drieërlei
nut in:
Eerstens: er rolt meer geld. En dat is, eco
nomisch natuurlijk, als 't binnen zekere
perken, redelijk, geschiedt héél nuttig.
Op de tweede plaats: de normale werk
gelegenheid wordt er indirect door bevor
derd. Dit voordeel ligt reeds opgesloten in
het hiervoor-genoemde. 't Is voor iedereen
duidelijk, dat ook de normale werkgelegen
heid bij het uitvoeren van openbare wer
ken grooter wordt.
Op de derde plaats: zoo lang de normale
werkgelegenheid niet is veroverd, hebben
de werkloozen werk in plaats van ledig
gang. Dit is een niet te onderschatten be
lang voor de betrokkenen èn een'niet te on
derschatten landsbelang.
Om deze redenen mag de regeering niet
verwaarloozen en zij zal dit ook niet
doen, naar haar stellige verklaringen en
gezien haar reeds gestelde daden, zoo
veel mogelijk openbare werken te doen uit
voeren. Daarin ligt niet de oplossing van
het probleem, maar ze zijn toch noodzake
lijk.
Met een hamer neergeslagen
Een afschuwelijk misdrijf is heden
morgen ontdekt op de opslagplaats van
gemeentewerken te Almelo.
Daar is n.l. het lijk gevonden van de
14-jarige Tijtje Hof, die met haar
ouders in het woonwagenkamp alhier
vertoefde.
Het kind, dat reeds sinds Woensdag
avond vermist werd, bleek met een ha
mer vermoord te zijn, nadat een ze
denmisdrijf met haar was gepleegd.
De politie heeft dadelijk een uitge
breid onderzoek ingesteld, ook de jus
titie was ter plaatse.
Men had heden echter nog geen aan
wijzingen omtrent den dader, hoewel
het waarschijnlijk is, dat men in een
bepaald milieu moet zoeken.
Het onderzoek wordt bemoeilijkt,
door het feit, dat de ouders zeer wei
nig mededeelingen kunnen doen, aan
gezien zij nog maar enkele weken
in het woonwagenkamp staan.
TWEE VLIEGVELDEN IS ééN TEVEEL.
Thans reeds hebben de groote verkeers
vliegtuigen een snelheid van 300 K.M. en
de militaire bommenwerpers een nog veel
grootere snelheid. Aangenomen mag wor
den, dat we in de toekomst zullen kunnen
rekenen op een normale snelheid van 4 a
500 K.M.
Dan ligt het voor de hand, dat er zich
allerlei moeilijkheden zullen voordoen,
wanneer de vliegtuigen met zoo'n
enorme snelheid zullen moeten dalen
op twee op slechts 45 K.M. afstand van
elkaar liggende vliegvelden, waarvan
de naderingsgebieden en de wachtge-
bieden voor het dalen bij mist of
slecht zicht reeds thans elkaar over
lappen.
In de toekomst zal dit bezwaar zich nog
meer doen gevoelen, aangezien men thans
in het buitenland overweegt om de ^nade
ringsgebieden, welke thans 25 K.M. bedra
gen, met het oog op de veiligheid te ver-
grooten.
Deze zaak is thans in een nieuw stadium
gekomen nu Waalhaven aan Defensie is
overgegaan en Rotterdam heeft besloten tot
den aanleg van een nieuw vliegveld bij
Overschie.
Hoewel ongetwijfeld ook Rotterdam ze
kere rechten kan doen gelden, heeft de re
geering echter gemeend met het oog op het
voorgaande te moeten komen tot een juis
te oplossing in het belang van onze gehee-
le luchtvaart.
Hierbij moet ook vooral niet uit het
oog worden verloren, dat wij wel de
gelijk rekening hebben te houden met
het internationale luchtvaartverkeer
en daardoor met het feit, dat de vlieg
tuigen tegenwoordig reeds en in de
toekomst zal dit nog meer gelden
veel meer worden ingesteld op het af
leggen van lange afstanden, zoodat,
vooral met het oog aan de daaraan
verbonden kosten, zoo weinig mogelijk
tusschenlandingen zullen worden ge
maakt.
Wanneer we bij de voortschrijdende ont
wikkeling van het internationale luchtver
keer in ons land nu twee zoo dicht bij el
kaar gelegen vliegvelden zouden handha
ven, welke velden natuurlijk ieder slechts
een gedeelte van het door ons land aan te
bieden vervoer kunnen aanbieden, dan loo-
pen we kans, dat de internationale lijnen
die aanbiedingen met het oog op de kosten
niet voldoende zullen achten, waardoor
het-gevaar ontstaat, dat deze lijnen ons
land in de toekomst zullen mijden.
Want niet ontkend kan worden, dat het
hebben van twee vliegvelden ten nadeele
moet komen voor de internationale lucht
vaartpositie van ons land.
Daarom ligt het voor de hand, dat we
moeten trachten, onze positie in het inter
nationale luchtverkeer te behouden, het
geen naar het oordeel van de regeering
slechts kan geschieden, wanneer we be
schikken over één centraal vliegveld, van
waar alle vervoer uit ons land zal kun
nen worden aangeboden, hetgeen dan wel
licht een sterk argument kan zijn voor de
internationale lijnen, om niet over ons land
heen te vliegen, doch dat vliegveld te blij
ven aandoen.
De heer Van der Pais noemde het in
hooge mate prijzenswaardig, wat Amster
dam en Rotterdam tot dusver hebben tot
stand gebracht, maar de feiten dringen ons
rekening te houden met de toekomst, zoo
als deze hireboven is geschetst.
Ook de kosten spelen hierbij natuur
lijk een groote rol, welke voor elk vlieg
veld zullen oploopen tot in de tiental
len 'millioenen guldens, welke kosten
als vanzelfsprekend nog zullen worden
verhoogd als gevolg van de onderlinge
concurrentie.
Ook hierom reeds is het beter, dat we
geen plaatselijke vliegvelden behouden,
maar overgaan tot den aanleg van één ge
meenschappelijk vliegveld, waardoor we
dan tevens ontkomen aan de onmoge-
1 ij ken en onhoudbare» toestand
van twee groote vliegvel
den dicht bij elkaar, welke
tot schade van beide het luchtverkeer ver
snipperen.
Zooals vanzelfsprekend heeft ook de K.
L. M. groot belang bij de nieuwe plannen
en uiteraard is deze maatschappij daarin
gekend, aangezien de heer Plesman reeds
lang den bestaanden toestand als onhoud
baar had geschetst. Immers thans is de K.
L. M. genoodzaakt op beide vliegvelden een
grondorganisatie te hebben, terwijl even
eens dubbele gelden moeten worden uit
gegeven voor radiobakens enz.
Maar daarnaast bestaat voor de K. L. M.
het groote nadeel van twee landingen, wel
ke jaarlijks tonnen gelds kosten, afgezien
nog van de bezwaren voor de passagiers,
voor wie een dergelijke tusschenlanding
tijdverlies beteekent.
Nu kan de vraag worden gesteld, waar
om de regeering niet eerder met deze
plannen is gekomen, doch daarbij moet niet
vergeten worden, dat de regeering betrek
kelijk buiten de ontwikkeling van het
luchtverkeer stond, aangezien zij de zaak
altijd aan de gemeente heeft overgelaten.
Thans echter hebben zich nieuwe aspec
ten voorgedaan, mede door de behoefte van
defensie aan meer vliegvelden. De bedoe
ling is, dat defensie in de buurt van Am
sterdam nog de beschikking krijgt over
een yliegveld, en wanneer we nu zouden
kunnen komen door gemeenschappelijk
overleg tot het op boven ontwikkelde
gronden, hoog noodig gewenschte centrale
vliegveld, dan zou defensie niet genood
zaakt zijn een nieuw vliegveld aan te leg
gen, doch zou zij daarvoor .Schiphol kun
nen gebruiken, waarmede dan tevens het
daarin gestoken geld niet weg is.
Wat ten slotte de gekozen plaats voor
het nieuwe centrale vliegveld betreft,
merkte de heer Van Ede van der Pais nog
op, dat deze centraal is ten opzichte van
onze groote steden, zoodat het vliegveld
van de centra afgemeten, zal komen te lig
gen op 36 K.M. afstand van Rotterdam, op
32 K.M. van Amsterdam en op 22 K.M. af
stand van Den Haag. Deze afstanden spe
len bij het moderne snelverkeer geen rol,
temeer daar het vliegveld zal zijn te berei
ken over onze nieuwe moderne autowe
gen.
Wat nog de exploitatie van het nieuwe
vliegveld betreft, vernamen we, dat het in
de bedoeling ligt een gemengd bedrijf te
vormen, waarbij naast het Rijk er. de K.
L. M. ook de betrokken groote gemeenten
als belanghebbenden zijn gedacht.
DE HOOFDSTAD IN VERZET
Protesten in den
Gemeenteraad
In de avondzitting van den Amsterdam-
schen raad kwamen Woensdag de inter
pellaties van de heeren Franke en Seegers
inzake de plannen tot stichting van een
nieuw centraal vliegveld aan de orde.
Nadat de interpellanten hadden gespro
ken, kwam weth. Kropman aan het woord.
Zoo krachtig mogelijk verwierp wethou
der Kropman het verwijt, als zouden B.
en W. niet krachtig genoeg zijn opgetre
den.
Het plan tot stichting van een cen
traal vliegveld is reeds acht jaar oud,
maar het bestond niet bij de regee
ring, het bestond bij de K. L. M.
B. en W. hebben de plannen nooit se
rieus genomen, evenmin als zij het
regeeringsplan thans serieus achten.
En het staat als een paal boven water,
dat de regeering bet plan nooit gekoes
terd heeft. Immers toen de raad kort
geleden 2 millïoen voteerde voor den
aanleg van startbanen, liet de regee
ring geen woord van waarschuwing
hooren. Sterker nog: enkele maanden
geleden onderhandelden B. en W. met
de regeering over den verkoop van
rijksgrond op Schiphol, aan de ge
meente. Op alle mogelijke manieren
heeft de regeering tot voor korten tijd
getoonde de onmisbaarheid en de be-
teekenis van Schiphol in te zien.
Toen B. en W. kort geleden nu door de
regeering van haar plotseling opgekomen
plannen op de hoogte werden gesteld,
hebben B. en W. met grooten nadruk aan
getoond dat het aan Amsterdam, dat ten
koste van 8 millioen Schiphol heeft opge
bouwd, te danken is, dat Nederland's naam
in de luchtvaartwereld zoo bekend is en
Schiphol de vierde plaats onder de Euro-
peesche luchtvaarthavens inneemt. Am
sterdam heeft daarmede het landsbelang
gediend.
B. en W. hebben op een kaart aange
toond, dat er geen enkel belang mee ge
diend is een vliegveld te Leiderdorp te ves
tigen. In de lucht maakt het geen verschil
uit, maar het is wel absurd, menschen die
van Rotterdam naar Parijs moeten te
dwingen 36 km. terug te gaan om daar in
een vliegtuig te stappen.
Over de defensiebelangen, die men er
daarna bij heeft gehaald, wilde de wet
houder thans maar niet al te veel zeggen.
Hij noemde het feit alleen, dat Amster
dam thans verhinderd wordt verdere aan
dacht te schenken aan den uitbouw van
Schiphol, zöo ernstig, dat er geen woord
'voor te vinden is om het te kenschetsen.
De wethouder wees erop, dat deze plannen
zijn gepropageerd door een instantie, die
geen verantwoordelijkheid draagt.
De wethouder kon de raad verzekeren,
dat er in de kringen van handel en ver
keer slechts een kreet van verontwaardi
ging is opgegaan. Men begrijpt daar een
voudig niet, wat er aan de hand is. Spr.
wilde den raad en geheele burgerij waar
schuwen niet toe te geven aan de suggestie
die de tegenstelling ingang tracht te doen
vinden tusschen het nationaal belang en
het Amsterdamsch belang.
Als men kon aantoonen, met overtui
gende argumenten, dat het landsbelang
gediend zou zijn met een vliegveld te Lei
derdorp, dan zouden B. en W. van Am
sterdam verplicht zijn deze plannen in
overweging te nemen. Het landsbelang en
het belang van Amsterdam loopen echter
in deze kwestie volkomen samen en daar
om heeft de wethouder den minister ver
klaard, dat hij zou weigeren een voordracht
in den door de regeering verlangden geest
te verdedigen. De rede van wethouder
Kropman werd met algemeen applaus door
den raad ontvangen.
De heer Franke vond het niet meer noo
dig hieraan nog een woord toe te voegen.
Hij diende slechts een motie in, ondertee
kend door alle fractie-voorzitters, van den
volgenden inhoud:
De raad gehoord de mededeelingen van
B. en W. omtrent de plannen der regee
ring met betrekking tot de stichting van
een centraal vliegveld voor de burgerlij
ke luchtvaart:
van oordeel, dat de gevolgen, welke de
uitvoering van deze plannen zou hebben
voor Schiphol, als haven voor de burger
lijke luchtvaart, in zeer ernstige mate de
belangen van Amsterdam zullen schaden,
doet een dringend beroep op de regee
ring om aan deze voornemens geen gevolg
te geven en indien het wenschelijk mocht
zijn, te komen tot de stichting van een
centraal vliegveld, de luchthaven Schip
hol als zoodanig aan te wijzen.
De motie werd onder applaus met alge,-
meene stemmen aangenomen.
VERLAGING VAN DE LEERLINGEN-
SCHAAL.
Woensdag j.l. is te Utrecht een vergade
ring gehouden van de hoofdbesturen van
den bond van Nederlandsche onderwijzers,
het Katholieke Onderwijzers Verbond, het
Nederlandsch Onderwijzers Genootschap,
de Unie van Christelijke Onderwijzers en
de Vereeniging van Hoofden van scholen.
Beeproken werd de vraag, of in de ko
mende maanden actie gevoerd zal worden
voor verlaging van de leerlingenschaal,
welke vraag met groote eenstemmigheid in
toestemmenden zin werd beantwoord.
De huidige leerlingenschaal moet funest
geacht worden voor de resultaten van het
onderwijs, voor de leerlingen en voor het
personeel. Slechts het verkeerde gebruik,
dat van meer dan 4000 kweekelingen wordt
gemaakt, kan dezen ongezonden paedagogi-
schen toestand voor den buitenstaander ca-
moufleeren.
Besloten werd tot het voeren van een
krachtige gemeenschappelijke actie, waar
bij in nog sterkere mate dan verleden jaar
getracht zal worden de ouders der school
gaande jeugd te mobiliseeren.
Een plan van actie werd in hoofdzaken
vastgesteld. Met de uitvoering daarvan zal
terstond een aanvang worden gemaakt.
DE BOTERHEFFING.
De heffing en de steunuitkeering op bo
ter, is behoudens tusschentijdsche wijzi
ging, voor de week van 26 Mei tot 2 Juni
onveranderd vastgesteld op 45 cent per
K.G.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Henlein noemt in een interview drie mo
gelijkheden voor de Sudeten-Duitschers.
(2de blad).
Een nieuw Japansch kabinet gevormd.
(2de blad).
De niet-inmengingscommissie heeft een
plan tot ontruiming van Spanje door de
vrijwilligers opgesteld. (2de blad).
Codreanu veroordeeld tot 10 jaar dwang
arbeid. (2de blad).
Zware aardbeving in Ned. O.-Indië.
(2de blad).
Binnenland
De onbewaakte overweg eischte weer
drie dooden. (2de blad).
Twee dooden bij verkeersongeluk bij
Enschede (2de blad).
Moordaanslag op Ned. meisje te Antwer
pen. (2de blad).
Sport en Wedstrijden
VOETBAL: HJB.C. door Brabantia ver
slagen, VOSTA speelt gelijk tegen Volen-
dam. Feyenoord kampioen van den
K.N.VJ5. (3de blad).
ATHLETIEK: Negen nieuwe studenten
records.
NIEUW GEDEELTE RIJKSWEG
ROTTERDAM—LENT IN GEBRUIK
GENOMEN.
Woensdagmiddag is het gedeelte Gorin-
chemWaardenburg van den rijksweg no.
15 (RotterdamGorinchemLent) voor
het verkeer vrijgegeven.
Voor de openstelling lichtte de hoofdin
genieur van den rijkswaterstaat, ir. M. de
Bussy, het gereedgekomen werk toe, ten
overstaan van een aantal autoriteiten en
belanghebbenden, die zich verzameld had
den op den Zuider-Lingedijk ten Noorden
van Gorinchem.
UITVAART PROF. Mr. PH. KLEINTJES.
Onder zeer groote belangstelling, vooral
uit wetenschappelijke kringen, is heden
ochtend 'het stoffelijk overschot van den
plotseling overleden hoogleeraar in het
volkenrecht en het staatsrecht der over-
zeesche Gewesten aan de Amsterdamsche
Universiteit, prof. mr. Ph. Kleintjes, op de
begraafplaats „Ruitenvtelderb" ter ruste
gelegd.
Te voren was in de kerk van O. L. V.
van den Alierh.- Rozenkrans aan de Ja
cob Obrechtstraat door den Deken van
Amsterdam, mgr. dr. G. van Noort, met
assistentie van de parochie-kapelaans een
plechtige Requiemis opgedragen.
Op den doodenakker waren velen bij
eengekomen om den overleden hoogleeraar
op zijn laatsten gang te vergezellen.
Onder hen bevonden zich vele hoog
leeraren der Amsterdamsche Universiteit.
De minister van Koloniën had zich doen
vertegenwoordigen door den secretaris
generaal van het Departement, jhr. O. E.
W. Six.
Van de Leidsche Universiteit waren
aanwezig: de rector magnificus prof dr.
J. A. J. Barge, met de professoren Kra
nenburg, van Oven en Schrieke en van
Blom. De laatste mede names het Thor-
becke curatorium.
In de kapel verrichtte Deken C. Boek
horst van Buitenveldert de liturgische
plechtigheden, waarna de kist, waarop en
kele bloemstukken waren gelegd, graf
waarts werd gedragen.
DE AANKOMST VAN DE DELEGATIE
DE R.K. STAATSPARTIJ IN INDIë.
Gisteren is de delegatie van de R.K.
Staatspartij, bestaande uit de heeren Van
Poll en Teulings, met de „Dempo" te
Tandjong Priok aangekomen, waar zij wer
den verwelkomd door het volledige hoofd
bestuur van de I.K.P. (Indische Katholieke
Partij), door den heer Kasido, als voorzit
ter van de P.P.K.I. (Inheemsche Katholieke
Politieke Partij), verder door vertegen
woordigers van de Bataviasche afdeeling
van de I.K.P., van de K.O.B. (Katholieke
Onderwijzers-Bond in Nederlandsch-In-
dië), en vele anderen.
De beide heeren waren zeer enthousiast
over het verloop van hun reis. Morgen zit
ten zij aan aan een lunch ten paleize van
den gouverneur-generaal te Buitenzorg. De
tocht van de delegatie over Java eindigt op
26 Juni te Soerabaja, waarna wellicht een
bezoek zal worden gebracht aan de missie
op Flores of aan Bali. Op 6 Juli vertrekt
de delegatie naar Padang en 16 Juli wordt
de thuisreis aanvaard.
