STADS NIEUWS AGENDA VRIJDAG 13 MEI 1938 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 Abonnementsprijs: voor Leiden 19 cent per week; 2.5J per kwartaal. By or.ze agenten 'O cent per week; 2.60 per kwartaal. Franco per post 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaal. Losse nummers 5 cent, met geïll. Zondagsblad 9 cent. Advertentiën: 30 cent per regel. Ingezonden mededeehngen dubbel tarief. Telefoontjes hoogstens 30 woorden, 50 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag. ROE WORDT HET WEER? ZWAAR BEWOLKT. De Bilt seint) Verwachting: Zwakke tot matige meest Zuid-Westelijke wind, meest zwaar be wolkt, weinig of geen regen, weinig veran dering in temperatuur. Hoogste barometerst: 770.7 te Warschau. Laagste barometerst.: 748.3 te Röst. Het gebied van hoogen luchtdruk trok verder naar het Oosten. De kern lag heden morgen over Polen. De Oceaan-depressie breidde zich naar het Noord-Oosten en naar het Zuiden uit. Ook naar het Oosten drong zij iets verder door. Geheel Engeland en het Westen van ons land en Noord-West- Frankrijk ondervinden haar invloed met zware bewolking en plaatselijk lichten re gen. De wind is in dit gebied matig tot krachtig uit Zuid-West. Ook in Scandina vië is de bewolking nog zwaar, met regen en langs de Noorsche kust vrij krachtige winden. Overigens heerscht op het vaste land van West-Europa nog mooi, rustig en helder voorjaarsweer. Ook de tempe ratuur is in dit gebied vrij aanzienlijk ge stegen. Voor morgén wordt voor ons land matige Zuid-Westelijke wind ver wacht, met vrij zware bewolking, doch zonder regen van beteekenis en weinig verandering in tempe ratuur. LUCHTTEMPERATUUR. 16.3 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS e.a. Van Vrijdagnamiddag 8.14 uur tot Zaterdagmorgen 3.38 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Zaterdag 14 Mei voorm. 2.30 en nam. 2.55 uur. Maan op 19.06 uur Vrijdagavond. Maan onder 4.01 uur Zaterdagmorgen. DE REGEERING-JANSON AFGETREDEN. BRUSSEL, 13 Mei (A.N.P.). De Bel gische regeering is afgetreden. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De Volkenbond laat den Negus van Abes- sinië in den steek. Groot meerderheid voor erkenning der Italiaansche verovering. (3de blad). Crisisstemming te Brussel. (3de blad). Een nieuw succesvol offensief van Fran co bij Teruel. (3de blad). Binnenland Wederom een marine-vliegtuig bij Den Helder neergestort. (3de blad). Vijf boerderijen te Uden door brand ver woest. (4de blad). Vronw te Hillegersberg bij twist ernstig gewond. (4de blad). Winkelierster te Rotterdam in haar win kel vermoord gevonden. (2de blad). Drie beruchte Rotterdammers, te Den Haag gearresteerd. (1ste blad). DE MEI-VERGADERING DER 3-OCTOBER-VEREENIGING De plannen voor het feest van dit faar Een optocht over het Leidsch Stadhuis In de bovenzaal van „In den Vergulden Turk" hield gisteravond de 3 Octoberver- eeniging haar Mei-vergadering, in welke vergadering oudergewoonte de plannen voor het feest van dit jaar werden vastge steld. De voorzitter, de heer W. v. d. Laan, sprak een kort openingswoord, waarin hij zeide, dat naar zijn meening de opkomst nog zelden zoo gering is geweest als he den en dat nog wel nu de vereeniging aan den vooravond staat van haar 52sten ver jaardag. De schoonheid van dezen Mei-dag en het doopfeest van Prinses Beatrix zal daaraan wel schuldig zijn. Na de lezing der notulen door den twee den secretaris, den heer Nieuwenhuizen Segaar, doet de voorzitter eenige mede- deelingen over het aanbieden van een pau- kenpaard aan het muziekkorps van het 6e R.V.A. In samenwerking met het Leidsch Studentencorps en de Vereen, voor Vreem delingenverkeer heeft men de gelden voor dit doel bijeengekregen. Het paard is in Groningen gekocht. Het is een prachtig beest, dat thans in de artillerie-kazerne wordt afgericht. De officieele aanbieding van het paard zal waarschijnlijk op 31 Mei plaats vinden. In de commissie van controle uit de le den werden benoemd de heeren W. K. v. Hasselt, mr. C. J. Goudsmit en C. Th. Bree- baart. Het feestplan 1938. In behandeling kwam daarna het feest plan voor dit jaar. De taptoe zal ditmaal ge houden moeten worden op 1 October daar de 2e October op Zondag valt. Op den dag zelf zijn en de gebruikelijke nummers, re veille, koraalmuziek en uitdeeling van ha ring en wittebrood. Bij de inschrijving voor deze uitreiking zal ditmaal nauwkeuriger worden toegezien, opdat het misbruik, dat het vorige jaar hierbij is gebleken, thans voorkomen worde. Voorts zal des morgens weer een „ronde van Leiden", een wieler wedstrijd worden gehouden. Des avonds is er het gebruikelijke feest op het Schutters veld met een vuurwerk tot slot, alsmede een feestavond in de Stadsgehoorzaal. De groote optocht. De groote optocht zal ditmaal hoe kon het eigenlijk anders tot on derwerp hebben „Het Leidsche Stad huis". Het wordt een historische optocht waarin verschillende gebeurtenissen waarbij het Stadhuis een rol speelt zul len worden uitgebeeld. De voorzitter der optochtcommissie, de heer B. de Koning gaf een uiteenzetting van het plan. Het idee is afkomstig van den voorzitter, den heer van der Laan. De oud archivaris der stad, mr. dr. Verburgt, deed de onderwerpen voor de verschillende groe pen aan de hand, terwijl de heer Jan de Quack uit Den Haag weer met de artistie ke verzorging werd belast. De optocht zal twaalfgroepen bevatten, met de volgende onderwerpen: I. Schilderstuk van het Stadhuis zooals het er uitzag van 14131597; II. De over meestering door de Hoeksche partij van het Kabeljauwsch gezinde tsadsbestuur, waar bij een gedeelte van het Stadhuis in de lucht vloog (1481); III De blijde incomste van onze genadige heer, hertog Karei, prin ce van Spangiën, grave van Holland te Leiden en zijn huldiging in het Stadhuis in 1515; IV Burgemeester Pieter Adriaansz. v d. Werf biedt zijn degen aan aan het muitende volk in Sept. 1574; V. Het Stad huis is het middelpunt der besprekingen der stadsregeering over de vestiging eener nieu we draperie, welke een goudmijn zou wor den voor de stad (15771581); VI. Schil derstuk van het stadhuis zooals het was van 1597—1929; VII Blijde intocht van prin ses Elisabeth, gravin van de Paltz, op 21 Mei 1613; VIII Stadhouder Willem V en zijn gemalin ten Stadhuize ontvangen op 4 Oct. 1788; IV. Lodewijk Napoleon, Koning van Holland, begeeft zich van het Stad huis naar het terrein der buskruitramp op 12 Jan. 1807; X. Japansch gezantschap van Z M. den Taikaen van Nippon ten Stadhui- ze ontvangen op 4 Juli 1802; XI. Symboli sche voorstelling van den brand en de vernieuwing van het Stadhuis; XII praal wagen betreffende het carillon, het ge schenk der 'burgerij aan het nieuwe Stad huis. (Bij dezen wagen zullen giften voor het carillon worden ingezameld). Het zal 'n groote, afwisselende en kleurige optocht worden, waaraan 400 a personen zullen deelnemen. Het plan werd zonder bespreking goed gekeurd. Nadat bij de rondvraag nog enkele onder geschikte punten waren ter sprake ge bracht, werd ten slotte het bestuur gemach tigd eventueel namens de vereeniging een geschenk voor het nieuwe stadhuis aan te bieden. Daarna sluiting met een opwek king van den voorzitter om weer allen aan het welslagen van het feest mede te wer ken. KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN VOOR RIJNLAND. Gistermiddag hield de Kamer van Koop handel en Fabrieken een openbare vergade ring onder voorzitterschap van den heer D. ten Cate Brouwer. De notulen der vorige vergadering wer den onveranderd goedgekeurd, waarna de ingekomen stukken aan de orde kwamen, welke zonder bespreking de revue passeer den. De voorz. deelde vervolgens mede, dat van de N.V. Leidsche Duinwater Mij. een verzoek was ingekomen tot een bezoek aan Katwijk om aldaar te vernemen hoe de di rectie zich indenkt thans uitbreiding te ge ven aan de waterwinning in de duinen. Deze excursie werd vastgesteld op Donder dag 9 Juni. Bij het bureau der Kamer zyn van ver schillende industrieelen bezwaren ingeko men tegen de plannen van het gemeente bestuur om het nieuwe gedeelte naast het Gangetje, waar thans de Nutrix-fabriek wordt afgebroken te overwelven. Ver schillende schippers zullen, waar deze over welving slechts 1.50 M. zal bedragen, daar van hinder ondervinden. Bij informatie bleek het bureau der Ka mer, dat deze klacht wel wat laat is geko men. Intusschen zullen de plannen nader onderzocht worden. Van de R.-K. Coöp. Tuindersvereeniging „Eendracht maakt Macht" te Roelofarends- veen waren bezwaren ingekomen tegen het besluit van Ged. Staten tot gesloten ver klaring van enkele bruggen voor motor rijtuigen van een bepaald gewicht. Daar door ondervindt het vervoer der tuinbouw producten nogal hinder. Reden waarom be middeling der Kamer hierbij gevraagd wordt. De voorz. zegt onderzoek toe. De voorz. doet vervolgens eenige mede- deelingen over de publicatie der brochure van de Kamer van Koophandel inzake In dustrieterreinen. Verzonden zijn 2566 exemplaren, waarvan de kosten met inbe grip van advertenties 1500 zullen bedra gen. De kosten hiervan worden gedragen door de diverse gemeenteny^welke zich hiertoe bereid verklaardn. De centrale inkoope door gemeenten. Hierna komt in behandeling het reeds ge publiceerde concept schrijven aan B en W der gemeenten in het district over de uitbreiding van den centralen inkoop van de vereeniging van Nederlandsche Ge meenten. Op een vraag van den heer v. Appel licht de voorz. toe, dat het op het oogenblik den aankoop betreft van kantoorbehoeften. De heer v. Appel wijst hier op een ge vaar voor den middentsand en eveneens voor de fabrikanten. Wanneer de gemeen ten hiermee doorgaan, wordt niet alleen de middenstand benadeeld, doch ook het grootbedrijf, want hoe grooter de bestel ling des te minder winst er gemaakt kan worden. Spreker zou de actie, door de Kamer ingeluid, niet alleen tot het dis trict willen beperken, doch uitbreiden tot het geheele land en daartoe zich wen den tot de regeering. Dr. van Dorp wijst op een anderen kant van dit geval. Want een dergelijke j»eza- melijke inkoop vraagt instelling of instand houding van een bureau, waarvoor toch ook weer gebouwen en ambtenaren noodig zijn. Daardoor gaat een groot deel van de winst zoo niet alle winst verloren. De heer Bergers wenschte aan dit actie plan nog meerdere uitbreiding te geven door ook het rijksinkoopbureau daarbij te betrekken. De voorz. zegt toe deze kwestie onder de aandacht te houden, waarna besloten wordt tot verzending van het adres. Benoemingen. Tot leden van de commissie der ge meente Leiden, bedoeld in art. 46 der Ge wijzigde Wet op het Middelbaar Onderwijs worden benoemd de heeren J. F. X. San ders en dr. E. C. van Dorp. Tot lid van de commissie ter bestudee ring van het Venters wezen wordt in de plaats van het afgetreden lid Parmentier gekozen de heer J. H. v. d. Kloot. Diverse voorstellen. Het bureau der Kamer vraagt vervol gens bekrachtiging van het besluit van het bureau om het recht, bedoeld in art. 12 der Vestigingswet kleinbedrijf 1937, te stellen op 10. De heer Schout informeert waarom hier het maximumbedrag gevraagd wordt, naar aanleiding waarvan wordt medegedeeld, dat de inkomsten der Kamer heel gering zijn en dat er vele dingen worden gedaan, waarvoor geen inkomsten verkregen wor den. Onbillijk is het bovendien geenszins, want andere Kamers vragen eenzelfde be drag. De heer Schout wijst er dan nog op, dat van de jonge middenstanders reeds heel veel gevraagd wordt, wanneer zij een zaak willen beginnen. De heer Bergers wijst er op, dat hij de heffing van 10.niet onbillijk vindt. In de eerste plaats om de reeds genoemde re denen, maar tevens om te voorkomen, dat al te lichtvaardige aanvragen gedaan wor den. De heer Simonis onderstreept een en an der nog eens, waarna1 het voorstel wordt goedgekeurd. Van het Rijnlandsch Borgstellingsfonds was wederom een verzoek ingekomen om een subsidie. Het bureau der Kamer stelde voor een bedrag van 100.subsidie te verleenen. Aldus besloten. Verschillende werkzaamheden der Kamer. De secretaris der Kamer, mr. P. G. Knib- be, brengt hierna verslag uit van de werk zaamheden der Kamer betreffende: a. De Vestigingswet Kleinbedrijf 1937; b. de Wet op het Uitverkoopen en Op ruimen in het winkelbedrijf. c. de Wet op het Afbetalingsbedrijf. Na rondvraag volgde sluiting der verga dering. MELKVERSTREKKING OP LAGERE SCHOLEN. Het schoolmelkcomité-Leiden deelt ons mede, dat het met de voorbereidende werkzaamheden, verbonden aan de voor genomen melkverstrekking op schbol, zoo ver is gevorderd, dat op Maandag 16 Mei a.s. met deze n*:-lkverstrekking, waarbij zich alle openbare lagere en R.K. lagere scholen in deze gemeente hebben aangeslo ten, zal worden aangevangen. Volgens de voorloopige aangifte zullen ruim 4000 kin deren deelnemen. CENTRAAL GENOOTSCHAP VOOR KINDERHERSTELLINGS- EN VACAN- 1IEKOLONIES AFDEELING LEIDEN. Evenals vorige jaren organiseert onze vereeniging ook dit jaar en wel Zaterdag 14 Mei weer een voorjaarscollecte, die ge heel ten goede komt aan de uitzending van herstellende en zwakke schoolgaande kin deren naar bosch of zee. Wij hooren u zuchten: „Alweer een coilecte!" en inder daad, er wordt veel van uw geduld en of fervaardigheid gevergd. Maar wat dan? De uitzending naar de goed ingerichte ko loniehuizen, waar de kinderen een uitste kende verzorging genieten kost veel geld en de ouders zijn niet in staat dit op te brengen. 25 kinderen zijn dit seizoen reeds uitgezonden, maar er wachten nog mins tens evenveel op een beurt. Zullen wij hen teleur moeten stellen? Stadgenooten zorgt er voor, dat dit niet noodig zal zijn. Wanneer u zelf eens een groepje bleek neusjes had weggebracht en hen zes weken daarna had teruggehaald, heerlijk ver brand en stralend van levenslust, dan zoudt U zeker zeggen: „Mijn dubbeltje was goed besteed!" Geeft dan .norgen allen naar vermogen en bedenkt, dat u met deze gift het levens geluk helpt bevorderen van menig zwak kind en de zorgen van de ouders, die toch al zwaar zijn door de moeilijke tijdsom standigheden, aanmerkelijk verlicht. DE WERKLOOSHEID. Het aantal werkloozen is tot 3936 ge daald. Voor de verschillende beroepen zijn de cijfers: bouwvakarbeiders 719, fabrieks arbeiders 189, kantoorpersoneel 165, hotel- en cafépersoneel 68, houtbewerkers 148, kleermakers 63, land- en tuinbouwarb. 117, metaalbewerkers 610, sigarenmakers 22, technici 32, textielarbeiders 388, transport arbeiders 976, typografen 88, voedingsmid delenarbeiders 249 en vrouwen 140. Totaal 3936. Op 13 Mei 1937 waren er 4159 werkloozen, in dezelfde week van het jaar 1936 was het aantal 4391. Buurfrvereeniging „Groenoord." Woensdagavond hield bovengenoemde vereeniging een ledenvergadering in .;aar nieuw vereenigingszaaltje aan de Leeu wenhoekstraat no. 2. De voorzitter, de heer J'. van Houten, opende de vergadering en dankte alle aanwezigen voor hun opkomst Spreker bracht naai- voren, dat er na dc vorige vergadering heel veel werk verzet is. In de eerste plaats is het vereenigmgs- zaaltje van een pakhuis omgetooverd in een keurig geschilderd zaaltje. Hij bracht dank aan allen, die daaraan medegewerkl hebben in het bijzonder aan den heer van Stralen. Dit zaaltje zal ingericht worden voor alle clubjes, zooals handwerk, mond- accordeon, enz enz. Hierna bracht spre ker dank. aan allen die medegewerkt heb ben voor het doen slagen van de gehouden kterij in het bijzonder aan den heer Goo- ren voor het gratis afstaan van zijn etala ge. De notulen en ingekomen sxukken wer den zonder aanmerkingen goedgekeurd. Er was een schrijven ingekomen van B. en W., dat aan den pachter J. P. v. d. Holst /ergunning was verleend om een stuk wei land aan „Groenoord" onder te verhuren, voor het inrichten van een speeltuin. Spr. welkte alle leden op in het bijzonder de werkloozen om zoo spoedig mogelijk op dat terrein te gaan werken. Het bestuur had bij de opening van deze speeltuin het plan opgevat om een groot kinderfeest te crganiseeren, onder den naam „Sprookjes in woord en beeld." De bedoeling is om in optocht door de stad te gaan en daarna ce sprookjes op te voeren in den tuin. Spreker dankte den heer van Stralen die alle sprookjes op keurige wijze in kleu ren teekening had gebracht. Hierna volgde contributie-wijziging, wat zonder in stemming te gaan, werd aange nomen. Na de rondvraag dankte de voorzitter aile leden voor hun prettige discusies en hij hoopte, dat ieder voor zich zijn beste kracht zal geven voor het verwezenlijken van de besproken plannen. LEIDEN. Zondag, Fritz Hirsch Ensemble „Die Lusti ge Witwe", Leidsche Schouwburg, 7.30 uur. Woensdag, R.-K. Ver. van Gezinshoofden, ..dr. Jos. de Boer over: de plannen van minister Romme, Foyer „Den Burcht", 8.15 uur. De avond-, nacht- en Zondagdienst dei- apotheken wordt van Zaterdag 7 tot en met Vrijdag 13 Mei a.s. waargenomen door de apotheken: G. H. Blanken, Hooge- woerd 171, tel. 502, G. F. Reijst, Steenstr. 35 tel. 136 en J. Doedens, Wilhelminapark 8, Oegstgeest, tel. 274. Muziek MAATSCHAPPIJ VOOR TOONKUNST. Willem Andriessen over Debussy. In de groote zaal van het Muziekschool gebouw hield Willem Andriessen een le zing over Debussy den vader der moder ne Fransche muziek zooals spreker hem noemde. De zaal was geheel vol met be langstellenden, jongeren, élèves en oude ren. En het beste van het beste op 't podium! De directeur der Muziekschool, speelde een opnieuw toonde hoe 'n didact hij is opgewekt, geestig en ook duide lijk voor de niet- of minder ingewijden. Hij begon met eenige inleidende be schouwingen. Toen in 1871 de vrede ge sloten werd na den oorlog tusschen Frank rijk en Duitschland en het verliezende Frankrijk gebukt ging onder drukkende lasten groeide aldaar de nationale bezin ning. Debussy was en wilde vóór al zijn: uitsluitend een Fransch musicus. In heel de heer Franco Mendes, sprak een kort woord ter verwelkoming en dan was het Willem Andriessen, die sprak en ook zijn meening, zelfs de meeste revolutio naire, die hij verkondigde, ligt een streven naar de Fransche overlevering, zuivering van internationale elementen, breken met de chromatiek en broeiende allergtie, de overcultuur van Wagner, waartoe andere Fransche componisten zoo geneigd waren. Muziekverjonging in en door zijn liederen, kamermuziek, orkestwerken en opera's. Stil en in zich zelf gekeerd beluisterde hij de duizenden natuurklanken, gaf een vrije rh'ythmiek, gekoesterde samenklanken. Hij gaf iets nieuws; indrukken tot louter mu zikale schoonheid, onderwerpen van aller lei aard, zonder zwaarte, verrukkelijk licht en lichtend. Eenige biographische beschouwingen. Hij was van eenvoudige origine, geboortig van Saint Germain en Laye 1862 en als jonge jongen kwam het op liet Parijsche Conser vatoire, voor opleiding als pianist. Hij was een élève, die zijn leeraren, vooral die der harmonie en compositieleer boeide en tot bewondering bracht. Over de artistie ke ontmoeting met de Russische mevrouw von Meck vertelde de spreker enkele in teressante bijzonderheden; waar zij in haar brieven aan Tschaikowsky over den jongen Franschman schreef. De Prix de Rome behaalde hij met de Cantate „l'En- fant prodique", maar goed wennen kon hij in Rome niet. In 1887 keerde hij naar Pa rijs terug. Bijzonderheden van leven en verscheiden in 1918 bleven niet uit. Al zijn wellicht de jongere werken meer tam, waarheid is het, dat Claude Debussy van den aanvang reeds Debussy was. Melodi sche nieuwheden. Was het in 18e en 19e eeuw majeur en mineur toonaard, wat Saint Saëns voorspelde lange jaren van te voren, dat de oude en de Indische toon soorten en een veranderde rhythmiek zou den terugkomen werd in hem bewaarheid. Debussy schreef in deze genoemde toon soorten. Hij gebruikte de heele tonentoon- ladder, de pectatonische of vijftonige toon ladder, afgewisseld met de gewone, zoo wèl bekend. Hij vereerde de exotische kunst en gamelanmuziek. Hij eindigde veelal niet meer in een bepaalde accoord- vorming (cadenz) maar vaak in klank beeld. Begrip dissonant en consonant ook hieromtrent had hij zijn eigen aesthe- tische begrippen, evenals over het voort bewegen van gelijke tonenreeksen. Zoo vertelde Andriessen op gezellig onderhou dende wijze de verschillende bijzonderhe den, maar ook aan 't klavier gezeten liet hij ze hooren de détails van elk werk „in Voiles" de heele en pectatonische toonlad der over dessonant gesproken liet hij 't door een „Music hall" geinspireerde „Min strels" hooren, de seconde als consonant en het plagale slot, en ten slotte de paral lel septine accoorden in la „Cathédrale engloutie". Duidelijker, dan al spelende kan 't niet, zonder eenige zweem van pro fessoraal demonstreeren. Alles gedragen door artisticiteit. In haar geheel hoorden wij dan „Voiles, Minstrels humoristisch, wat sentimenteel en tintelend van rhyth- me en als waardig besluit de prélude „la Cahtédrale engloutie. Wij hebben ervan genoten, even zooveel als de jongeren, die ongeveer voor het eerst zoo'n uitleg en werken hooren. Het was dan ook doodstil in de zaal en wie weet welke indrukken de menschen maar vooral de jonge men- schen uit den vollen rijkdom op zoo'n su perieuren avond meenemen, en er nog eens over nadenken. Alle hulde voor het eminent spel van den herscheppenden kunstenaar; eenvou dig in zijn vertellen en doen, voejen de jongeren hem aan. Maar alles is van een omvattende verscheidenheid, van spel en inzicht en van genadevolle dichterlijke begaafdheid. De heer Franco Mendes sprak zyn wel- gemeenden dank uit aan den kunstenaar Andriessen en deelde mede, dat het be stuur der Maatschappij voor Toonkunst het voornemen heeft, meerdere paedago- gische concerten te geven. Mogen velen belangstelling hiervoor hebben, zoodat dit plan uitgevoerd kan worden. J. K.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 2