DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
De Paus over
Hitler's bezoek
Koning Leopold
van België
peetvader van
Prinses Beatrix
DONDERDAG 5 MEI 1938 29ste Jaargang No. 9023
9e £eid^elieSoi^cmt
«i Adv. en Abann.-tarieven zie pag. 2.
„Op het feest van Kruisvinding richt
Rome een kruis op, dat niet het
Kruis van Christus is."
Terwijl de Osservatore geen woord
schrijft over de reis van Hitier naar Ro
me, heeft de H. Vader een toespeling vol
droefheid gemaakt over de aanwezigheid
an Hitler in 'n rede, die hij gisteren heeft
uitgesproken tegenover 436 jonggetrouw-
ce paren, die Z. H. tegelijk met kardinaal
i.avitrano heeft ontvangen, waarbij ook 'n
aantal deelnemers aan het Congres te Flo
rence voor het Christelijke Oosten aanwe
zig waren.
Na den zegen des hemels voor de aanwe
zige geloovigen te hebben afgesmeekt, zei-
de de H. Vader: „Gij moet dit goede, dat
Wij u toewenschen, en dat Wij van de
goedheid van God verwachten, verdienen
door uw trouw aan het Christelijk leven
en door uw gebeden.
Want droeve zaken doen zich voor, zeer
droeve zaken, zoowel ver van ons als nabij.
Ja, zeer droeve zaken en onder deze
droeve zaken moet men wel rekenen het
feit, dat Rome, op den dag van het feest
der H. Kruisvinding, de teekenen opricht
van een ander kruis, dat niet het Kruis
van Christus is. Ik zeg u voldoende, wan
neer ik u zeg, hoezeer het noodig is te bid
den, te bidden en te bidden, opdat ook de
barmhartigheid Gods in haar vollen om
vang geschiede."
V Zóó wordt de Katholieke
Kerk beschouwd
Wij hebben meermalen geconstateerd,
hoe onverklaarbaar 't is, als een katholiek
meent, dat door het nationaal-socialisme,
dat in de N. S. B. hier te lande niet wordt
gekwetst zijn eergevoel als katholiek!
Wij hebben dat meermalen geconsta
teerd schrijvend naar een eerlijke
overtuiging, gebaseerd op voor
ieder waarneembare feiten.
Nu trof ons b.v. weer een corresponden
tie in het „Nationale Dagblad" over het
bezoek van Hitier aan Rome. Daarin wordt
opgemerkt, dat het in verschillend opzicht
in Duitschland beter is, dan in Italië. (Niet
erg hoffelijk, om dit te constateeren op het
oogenblik, dat het hoofd van den Duit-
schen staat in Italië vorstelijk wordt ont
vangen!). Als voorbeeld wordt genoemd
het feit, dat de jongste bouwwerken in
Duitschland veel schooner, veel grootscher
zouden zijn, dan in Italië:
Hitier zelf is degene, die voor de
grootsche bouwwerken, die de eerste
twintig jaar in Duitschland zullen
ontstaan, alle richtlijnen geeft, die
door diverse architecten, onder toe
zicht van zijn persoonlijken architect
prof. Speer, uitgewerkt worden. En
Hitier wordt ook niet, zooals Musso
lini, in die mate gehandicapt door ze
kere conservatieve machten, die steeds
terugkijken .en niet kunnen of willen
begrijpen, dat er ook andere waarden
en waarheden zijn dan oostersche.
Met die „zekere conservatieve machten",
die „steeds terugkijken", die niet kunnen
of willen begrijpen, dat er ook „andere
waarden en waarheden zijn dan de oos
tersche" wordt klaarblijkelijk bedoeld
de Katholieke Kerk, zijn klaarblijkelijk
bedoeld wij, Katholieken.
En nu herhalen wij, dat wij niet begrij
pen, hoe katholieken kunnen of willen
verdragen zulke kwalificaties van en in
sinuaties over wat hun moet zijn het liefst
van wat er leeft in het diepst van hun
overtuiging!
Wij begrijpen niet die katholieken.
Maar wij begrijpen wel den Paus, die
met een ware apostolische vrijmoedigheid
betreurt de oprichting van een hakenkruis
in Rome!
DE NUNTIATUUR VAN BURGOS.
VATICAANSTAD, 5 Mei. (A.N.P.) Ten
aanzien van de berichten uit Burgos, dat
de bevordering van den diplomatieken ver
tegenwoordiger van het Vaticaan te Burgos
tot nuntius wordt beschouwd als een „de
jure" erkennen van de regeering van
Franco door het Vaticaan, merkt men in re-
ligieuse kringen op, dat de nuntiatuur van
Burgos in werkelijkheid reeds enkele maan
den bestaat. Mgr. Ildebrando Antoniutti, die
benoemd was tot „zaakgelastigde", had wel
niét den titel van nuntius, doch wel de
rang, aangezien hij aartsbisschop en apos
tolisch gedelegeerde voor Albanië was, al
vorens hij met een bijzondere opdracht
naar Bilbao werd gezonden, vanwaar hij
naar Burgos werd gezonden.
PAUS PIUS XI
TEGEN HET RACISME
Een Pauselijk Schrijven aan
de rectoren van Katholieke
Universiteiten.
De bekende historicus Goyau mocht
te Rome inzage ontvangen van een
schrijven, hetwelk door de „H.
Congregatie van Seminaries en
Universiteiten" aan alle rectoren
van de katholieke Universiteiten
der geheele wereld gezonden werd.
Dit schrijven werd tot dusver
nog niet openbaar gemaakt. Niet
temin zijn wij aan de band van
Goyau's artikel in staat de voor
naamste passages bekend te ma
ken.
Enkele weken, voordat de Führer de
vertegenwoordiger der racistische ideeën
z'n joyeuse tocht in Rome hield, heeft de
„H. Congregatie van Seminaries en Uni
versiteiten" op 13 April een schrijven ge
zonden aan de rectoren van katholieke uni
versiteiten, waarin de dwalingen van het
racisme streng veroordeeld worden.
De Congregatie doet niet aan politiek,
maar beschermt de eeuwenoude leer. Het
schrijven is onderteekend door den secre
taris, den Prelaat Mgr. Ruffini, die iedere
week meerdere audiënties heeft bij den
H. Vader, welke zelf de leiding van de aan-
gelegenhe den dezer Congregatie op zich
genomen heeft. Men kan dus gerust be
weren dat de handelingen dezer Congre
gatie, een getrouwe echo zijn van de ge
dachten van den Opperherder, de authen
tieke bevestiging van zijn wil.
Vanaf het begin staat de persoon van
den H. Vader op den voorgrond. Mgr.
Ruffini spreekt over de „neerslachtigheid"
waarin de geest van den Paus gedompeld
is bij het zien van deze „schaamtelooze
laster" van deze „zeer verderfelijke leer
stellingen, die valschelijk zijn opgesmukt
met den naam van wetenschap, die overal
verspreid worden, terwijl men de men-
schen op den verkeerden weg tracht te
brengen en het ware geloof tracht uit
te roeien".
De Congregatie van Seminariën wil de
waarheid verdedigen tegen deze „op-
marsch van de dwaling", tegen dit nieuwe
dogma, die zij als „volkomen absurd" ken
merkt. En aan de rectoren van Katholie
ke Universiteiten worden acht dwaalstel-
lingen aangegeven, waartegen zij vooral
moeten waken.
*De waardigheid van de menschelijke fa
milie wordt in gevaar gebracht door de
verachting en het sarcasme van het racis
me tegen verschillende deelen van deze
familie: dat er meer onderscheid is tus-
schen de beschaafden en de onbeschaafden,
dan tusschen deze laatsten en de dieren
wereld, weigert de Congregatie aan te ne
men (stelling 1).
De racistische ideeën over de zuiver
heid van het bloed, over de macht van
het ras, de racistische leer, volgens dewel
ke alle hoedanigheden van het bloed ko
men, de grondstellingen die de geheele
juridische orde afhankelijk stellen van de
instincten en van de beteekenis van het
ras, dat alles ontwikkelt in de menschen
een zekere materialistische wereldbeschou
wing: de Congregatie stelt hier tegenover
zijn veto (stellingen 2, 3 en 6).
De racistische paedagogie wil als eind
doel van de opvQeding stellen: de cultuur
van den geest van het ras; hierdoor moet
de invloed van de godsdienstige idee, die
voortaan ondergeschikt is aan de wetten
van het ras, afgeschaft worden: de Congre
gatie protesteert tegen een dergelijke pae
dagogie, tegen een dergelijke onderge
schiktheid van de godsdienstige idee (stel
lingen 4 en 5).
De vrijheid van het menschelijke indi
vidu loopt gevaar in deze kosmos, die een
zekere pantheïstische philosophiewil bou
wen, en die den mensch terug wil bren
gen tot een passief raderwerk. Sommige
politieke leerstellingen, die met deze phi
losophic verbonden zijn, verklaren, dat
„de menschen slechts door den staat en
voor den staat bestaan" (stellingen 7 en
8): vastberaden komt de Congregatie hier
tegen op. Aldus is de korte inhoud van dit
document, dat in groote lijnen opkomt
voor de waardigheid van de menschelijke
persoonlijkheid.
Deze woorden zullen in alle landen der
christenheid een diepe weerklank vinden,
niet alleen in Frankrijk en Engeland, maar
ook in Italië, in dat keizerlijke Rome, dat
niet zal kunnen vergeten, dat dit land
het vaderland is van het recht.
Onlangs nog vertrouwde Italië aan een
voornaam prelaat, missionaris in Abessy-
nië, de taak toe om in ee mandement de
christelijke en menschelijke opvattingen
omtrent kolonisatie diepgaand uiteen te
zetten.
Dit schrijven van de Congregatie der
Seminariën zal een sterken steunt en aan
moediging zijn voor de Duitsche Bisschop
pen in hun moedigen strijd tegen de in
vloed van het racisme. Het zal ook de
Oostenrijksche Bisschoppen weerhouden
Naar het Belgisch Telegraafagentschap
verneemt, heeft Koning Leopold een uit-
noodiging van Prinses Juliana en Prins
Bernhard, peetvader te zijn van Prinses
Beatrix, aanvaard. Koning Leopold zal de
doopplechtigheid op 12 Mei te Den Haag
bijwonen. Hij zal hier, aldus de „Tel.", in
cognito vertoeven om te voorkomen, dat
zijn komst met vorstelijke plechtigheden
zal gepaard gaan. Daarom zou de koning
van plan zijn in burger te komen. Koning
Leopold zou slechts op den dag van de
doopplechtigheid in Den Haag vertoeven
en des avonds weer naar België terugrei
zen. Z. M. zal dien dag op het paleis aan
het Noordeinde logeeren.
van vermetele welwillendheid en van
een te onverschillige passiviteit.
Bij de ingang van de oude Borgo-wijk
te Rome verheft zich dezer dagen e^n enor
me zuilenrij, die volgens sommige jour
nalisten zou moeten verbergen, dat de obe
lisk voor den Sint Pieter niet binnen de
as RomeBerlijn gelegen is.
Het document dat de „Congregatie van
Seminariën" in naam van den H. Vader
het licht heeft doen zien, maakt 't onmo
gelijk tegenstellingen te verdoezelen.
Helder en klaar onderlijnt het Pausdom
de tegenstellingen, die er tusschen het Ka
tholicisme en het Duitsche racisme be
staan; en ieder weet dat Mussolini de vrij
heid van de Kerk tezeer eerbiedigt, dan
dat hij zelfs op dit oogenblik van het
bezoek van Hitier aan Rome aan den
H. Stoel het recht zou betwitsen, om de
godsdienstige en politieke philosophie van
het racisme onder de loupe te nemen en
te veroordeelen.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
ROME: De eerste besprekingen tusschen
Hitler en Mussolini hebben gisteren plaats
gehad. De resultaten daarvan zullen pas
later blijken.
In Duitsche kringen wordt met nadruk
verklaard, dat geen nieuwe verdragen tus
schen beide landen zullen worden geslo
ten. De erkenning van de solidariteit tus
schen Londen en Parijs door Duitschland
en Italië moet worden vervolmaakt door
de erkenning van de as RomeBerlijn door
Frankrijk en Engeland. Het eenigo vraag
stuk, dat tusschen deze beide groepen
moet worden geregeld is de koloniale
kwestie en men hoopt, dat dit geen groote
moeilijkheden zal opleveren. Het schijnt,
dat Hitier de koloniale kwestie op den
voorgrond heeft willen plaatsen bij zijn
besprekingen met Mussolini. Het Tsjechi
sche vraagstuk zou op de tweede plaats ge
komen zijn. Overigens wijst niets erop,
dat Mussolini eenigen invloed op Hitier
heeft uitgeoefend om hem te bewegen een
redelijker houding aan te nemen tegen
over de Kerk.
PARIJS: Gisteravond heeft de Fransche
minister-president Daladier voor de radio
een toespraak gehouden, waarin hij o. m.
mededeelde, dat de regeering besloten
heeft den franc te stabiliseeren op een ba
sis, die de regeering in staat zal stellen
hem doeltreffend te verdedigen. Dit be
sluit, aldus Daladier, is genomen in volle
dige overeenstemming met de Engelsche
en Amerikaansche regeeringen, wien spre
ker dank zegde voor haar medewerking.
Deze stabilisatie beteekent in feite een
devaluatie; de franc noteerde hedenmorgen
op de Amsterdamsche beurs dan ook 5 ct.
Frankrijk komt er door deze maatrege
len ten opzichte van zijn exportmogelijk
heden beter voor te staan, doch klaarblij
kelijk wordt in Engeland en de Vereenig-
de Staten de opvatting gehuldigd, dat de
hieruit voortspruitende nadeelen volko
men opwegen tegen het voordeel van een
waardevaste Fransche munteenheid. De
onberekenbare verhoudingen op de inter
nationale wisselmarkt werden allerwegen
met misnoegen gadegeslagen en nu de on
zekerheid is weggenomen, kan dit aan het
internationale handelsverkeer slechts ten
goede komen. Op het oogenblik is het nog
te vroeg om bespiegelingen inzake de ont
wikkeling van den financieelen toestand
van Frankrijk te maken. Indien de Fran
sche regeering erin slaagt moeilijkheden
in het binnenland te voorkomen, en het
vertrouwen te herstellen, dan kan dit aan
leiding geven tot een terugkeer van het uit
Frankrijk gevluchte kapitaal. Zoover is
het echter nog niet, want zoolang de situa
tie in Frankrijk niet zoodanig geconsoli
deerd is, dat het vertrouwen in de crediet-
waardigheid van het land weer post gaat
vatten, behoeft men op repatriatie van
Fransch gevlucht kapitaal niet te reke
nen. Het kabinet Daladier bewijst, dat het
niet bij de pakken neer blijft zitten en dat
wekt in ieder geval hoop voor de toekomst.
NEDERLANDSCHE PERS ONDER
DUITSCHE CENSUUR.
Een waarschuwing van de „Voelkischer
Beobachter".
BERLIJN, 5 Mei. (A.N.P.) De „Voel
kischer Beobachter" behandelt in een ern
stig artikel het feit, dat de Nederlandsche
Marxistische pers, in de eerste plaats „Het
Volk" en de „Vooruit", sinds lang onge
hinderd tegen Duitschland ophitsen, ha
telijke hoofdartikelen en hatelijke leugen
achtige berichten „Made in England" aan
den loopenden band publiceeren.
Na een opsomming van verschillende
leugens, aldus het D. N. B., verklaart de
„Voelkischer Beobachter", dat dit alles
bij elkander genomen meer dan voldoende
is om ons het recht te geven een alge-
meene waarschuwing te geven. „Wij vree
zen, aldus het Duitsche blad, indien de
ophitsing niet wordt tegengegaan, voor
een aanzienlijke verslechtering van de
goede atmosfeer, waarin de Duitsch-Ne-
derlandsche betrekkingen yerkeeren. Wij
zien het oogenblik gekomen, waarop ons
geduld is uitgeput en men naar middelen
moet uitzien om de Nederlandsche open
bare meening het begrip bij te brengen,
dat zij, noch het Rijk er mede gediend is,
wanneer dit verachtelijke gedoe ongehin
derd kan worden vortgezet. Dat bij den
afweer van dezen aanval ook de oecono-
mische betrekkingen een rol zouden spe
len, zou dan wel onvermijdelijk zijn".
TOCH BRITSCHE STAP TE BERLIJN?
Over de: onschendbaarheid van Tsjecho-
Slowakije.
LONDEN, 5 Mei (ANP). De „Daily
Express" meldt, dat het Britsche kabinet
gisteren besloten heeft, niet den terug
keer van Hitier te Berlijn af te wachten,
om bij Rijksregeering den stap te onder
nemen met betrekking tot Tsjecho-Slowa-
kije, waarover bij de Fransch-Britsche
besprekingen reeds was gesproken.
„Goering zou dan den Britschen ambas
sadeur ontvangen. Neville Henderson zou
den maarschalk herinneren aan de verze
kering, die deze persoonlijk twee maanden
aan de Britsche regeering heeft gegeven,
dat de onafhankelijkheid van Tsjecho-Slo-
wakije zoii worden geëerbiedigd.
Het blad^ voegt hier aan toe, dat indien
Goering hem zou zeggen, dat de betrek
kingen tusscnen Duitschland en Tsjecho-
Slowakije slechts deze beide landen aan
gaan, de ambassadeur opdracht zou heb
ben tegenover Goering te verklaren, dat
de Britsche regeering deze zienswijze niet
kan aanvaarden en dat integendeel in ge
val een daad van geweld door Duitsch
land met betrekking tot Tsjecho-Slowa-
kije zou worden gepleegd, Groot-Brittan-
nië evenmin als Frankrijk werkeloos blij
ven.
DIEFSTAL IN EEN HOTELKELDER.
Uit den voorraadkelder van een hotel
te 's-Gravenhage werden in den laatsten
tijd geestrijke dranken en andere goede
ren vermist. De directie besloot tot een bij
zondere controle, waarvan het resultaat
ter kennis van de politie werd gebracht,
die als gevolg hiervan den 42-jarigen kel
dermeester A. J. van P. en den 60-jarigen
rijwielbewaarder E. W. arresteerde. Ten
huize van van P. werden een groote flacon,
inhoudende vijf liter champagne, verder di
verse flacons likeur, vier flesschen Bols, 12
blikken ananas en een partijtje boter, een
en ander kennelijk uit het hotel afkomstig,
aangetroffen en in beslag genomen.
Het politie-onderzoek bracht aan 't licht,
dat van P. deze dranken en andere con
sumptiewaren naar. buiten had gebracht en
dat de rij wiel be waarder zich als medeplich
tige had belast met het trarisporteeren naar
de woning van den keldermeester.
DE OPLICHTING VAN EEN AANNEMER
IN ARNHEM.
Thans ook een commissionair in arrest
gesteld.
Dezer dagen hebben wij gemeld, dat te
Arnhem twee uitvoerders, die in dienst
waren van een aannemer, tezamen met een
houthandelaar in arrest zijn gesteld wegens
oplichting van den aannemer.
Thans blijkt, dat de uitvoerders den aan
nemer niet alleen hebben opgelicht met ge
fingeerde houtbestellingen, doch ook met
gefingeerde bestellingen van baksteenen.
De uitvoerders bestelden bij een commis
sionair te Arnhem meer steenen dan noo
dig waren voor den bouw. Zij leverden
den aannemer slechts zooveel steenen als
noodig waren, doch brachten hem de gan-
sche bestelling in rekening. De commissio-
niar lieten zij mee profiteeren van de op
brengst van deze oplichting.
Thans is ook de commissionair door de
politie aangehouden, zoodat zich in totaal
vier personen in verband met deze oplich
tingsaffaire in arrest bevinden.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Op den feestdag van Kruisverheffing is
het hakenkruis Rome binnengetrokken.
Besprekingen tusschen Hitler en Musso
lini. (2de blad).
De guerilla in China. (2de blad).
De Duitsche pacifist Carl von Ossietzki
overleden. (2de blad).
Nieuwe devaluatie van de Fransche
franc. (2de blad).
Binnenland
Overal brandt het: in een radiofabriek
te Den Haag; op een scheepswerf te Gro
ningen; tal van woningen afgebrand en
bosch- en heidebranden (3e blad).
PERSEN VAN „ZWART FRONT"
VERZEGELD.
Naar wij vernemen heeft de Officier
van Justitie te Breda, naar aanleiding
van een bij hem ingediende klacht
over een persoonlijke beleediging, ver
schenen in het weekblad „Zwart
Front" de persen van dit blad doen ver
zegelen.
HET WERK DER CISTERCIëNSERS IN
HONGARIJE.
Kerkelijk grondbezit.
Voor den St. Emericus-Senaat hield dr.
Kovacs, econoom en directeur-bedrijfslei
der van het grondbezit der Hongaarsche
Cisterciënserorde, een voordracht over het
doel en de verplichtingen van het kerkelijk
grondbezit.
Vooral in verband met de huidige eco
nomische omstandigheden en de plannen
tot verkaveling der groote bezittingen, trok
deze voordracht de algemeene belangstel
ling.
Het doel van het kerkelijk grootgrondbe
zit, aldus de spreker, is tweeledig. Ten
eerste moeten deze goederen van zooveel
mogelijk gezinnen een goed en zeker be
staan verschaffen, ten tweede dient het
eventueele exploitatie-overschot aan de ge
meenschap ten goede te komen.
Het lijdt geen twijfel, dat zulk een hoo-
ge doelstelling bij de exploitatie van goe
deren in particulier bezit slechts zelden
wordt waargenomen. Geheel anders bij
het kerkelijk grootgrondbezit.
Met ware voldoening mag de Cisterciën
serorde in Hongarije wijzen op de schitte
rende resultaten met de aan haar toever
trouwde goederen verkregen. Aan de hand
van uitgebreide statistische gegevens toon
de de spreker aan, hoe de gemiddelde op
brengst dezer goederen, door een goede,
vakkundige exploitatie, ver uitgaat boven
die der particuliere grooteigendommen.
Terwjjl de betrokken gezinnen, een be
ter en zekerder bestaan hebben, dan bij
het bewerken van een klein eigen bezit
mogelijk zou zijn. Bovendien heeft de Orde
in de afgeloopen tien jaar 10 millioen pen-
gö voor de behartiging van cultureele
doeleinden kunnen beschikbaar stellen.
JEUGDIGE DIEVENBENDE.
Acht jongens aangehouden.
De recherche te Groningen is een groo
te dievenbende op het spoor gekomen,
waarbij acht jongens van vijftien tot ze
ventien jaar betrokken zijn. Zij roofden in
de avonduren alles wat van hun gading
was. In verschillende winkels pleegden zij
allerlei groote en kleine diefstallen, die
soms niet eens bemerkt werden.
De recherche, die met dit onderzoek be
last was, kreeg een lijst van niet minder
dan vijftig diefstallen. Het zwaarste feit
werd echter gepleegd door een veelbeloven-
den knaap, die geld stal uit het kasregis
ter van een winkel, waar hij zich toegang
verschafte door een klein raampje. Hij stal
vervolgens uit een anderen winkel drie
flesschen wijn, die met de andere jongens
werden leeggedronken. Deze inbreker is
door de politie vastgehouden.
Het is de 16-jarige loopjongen W. M. uit
Groningen, die ter beschikking van den
kinderrechter is gesteld. De overige zeven
jongens o.w. er zijn, die heel wat op hun
kerfstok hebben, zijn voorloopig aan de
ouders teruggegeven.
